Zaterdag September Iftl#
'53e Jaargaug
Trouw
Eerste Blad.
FEUILLETON.
Reclames.
Binnenland.
Kt nummer bestaat uit twee bladen
HET CONGRES
EN HET OPENINGSWOORD.
Nlero verspanning
Uitgave van-
8e N*a*i. Venn. LUCTOR ET gMERfiö,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Ctóes:
LANGE YORSTS-TRAAlï t*«.
(Telefoon Ito. U^-
Bureau te Middelburg:
f.IBMA F. P. DHUIJ E. BURG
Drukkers:
öoeterbaan Le Cointra, toes.
veZeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WSRKQA*.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden fr. p. post It.
Losse nummersi 9,0»
Prgs der Advertentie»;
1regels f 0.80, iedere regel meer SO et.
.Verh oogd met een tijdel ijken oorIogato«Bfc*g
van 20 pet.
3 maal wordt 2 maal berekend.
Bij abonnement voordeeliga voorwanrtk*
Bewijsnummers cent.
Zïf, dit zich met Ingang van 1 October
dp „De Zeeuw" abonneeren, ontvangen
8e tot Uien datum verschijnende num
mert kosteloos.
Hel Procos Verbaal van [h!et Twee-
He Sociaal Congres bevat ook hÓL Ope
ningswoord van den voorzitter, prof.
nd'. JR. A. Diepenhorst.
ïteïjunj! N ©varum. Van gansch
nieuwe .dingen gewaagde de Pauselijke
■ncycliek, wier sociale golfslag ook
koerland bótoieïjd'e, en dr. Schaapman
inspireerde pim in forschie taai te pre-
Éiken: „Heeft 'die, arbeider gezondigd:
Haar is roekeloos en mateloos gezon
digd! tegen hem, jen die zonde moet
worden geboet en hersteld), of zij! zal
Aider ide donderslagen van Gods oor-
Seel ^wonden gewroken."
Deze rede stond1 in het teeken van
Hen ootmoed en van het plichtsbesef,
waartoe in dit citaat van den gloo
ien jdoctor zoozeer wordt opgewekt.
Maȕ ook! er is niets nieuws on-
ler de zon. Niemand wane toch dat
ie spreker zich aansloot aan nieuwe
Bedachten, gis stemde hij' er mede
Hij' toonde aan 'dat hetgeen nu is,
jd voor eeuwen geweest is. „Geen
verschijnsel, pf instituut, dat wij' om
arijn actualiteit aanstaren, pf eeuwen
èerug vindt het zijn voorlooper." Het
Kapitalistische bedrijfsleven, fabelach
tige, rijkdommen van koopmansgeslach
ten, 'burgerlijke dienstplicht, maxi
mumprijzen, depreciatie van (hel geld,
tóet als gevolg klachten over schrikbre
duurte, de vakbeweging, het kathe-
Hersocmbsme, ide enorme groei der
üjureaucratie van den amjbtenaren-
Wtarid; het was ^.1 in de oudheid Ke
ltend. Romle, vooral in den Keizer-
«jjd, was een financieel BabOl. En
Hok de Schrift gewaagt van winzucht
«n, stoffelijk genotsbegeer, waartegen
IHmlos en Jesaja, en zeven eeuwen
later Jacobus en Paulus hebben ge
toomd.
Niet minder dan thans beangstigde
ki Rome en Athene de scherpe tegen-
iriellmg tusschen rijk' en arm; het toe
nemend pauperisme bij Üe opeenhoo»
Bjmg van bezit; pok werkstakingen
kwamen voor; de verzekenngs-
Hachte voftdi toepassing. ,,De onder-
■emersbonden, trusts en kartels, de
npeculabeve handelingen der ppkPo-
foOrs, die door rings en corners de
markt zochten te beheerschen, waren
met onbekend", alsmede het najagen
ier staalsbedeelmg, het uitreiken van
giften uit de staatskashet geweldda-
lig zich verzetten tegen de bestaande
lO-rde.
Revolutionaire avonturen en staats
grepen, „die bolsjewistische bacil werk
te (zelfs toen al) in de volksmenners".
In een vrouwensameiikomst. te Athe-
»e, ner eeuwen voor onze Christe
lijke jaartelling; werd een program
aangenomen dat in verbluffende be
knoptheid eischleafschaffing van het
hezit en van het huisgezin, en de
#taat zotrgt voor alle behoeften zij
ner burgers. „Zou de vurige zangeres
van het Gooi in onze dagen niet meer
puntigheid de begeerte van het revo
lutionair proletariaat kunnen vertol
ken?"
Met deze bedoelde de redena,ar-de
dichteres van het Communisme, Mevr.
Roland Holst geb. v. cl. Schalk, in
de wijditigssamenkomst van dienzelf
den dag aangehaald door, dr. Dijk,
gelijk zij in haar verzenbundel„De
nieuwe geboorte", uil de donkerheid
van haar sociaal lijden- naar om
hoog- blikkend, zij; de rijke villabe
woonster, maar toch zoo arm, klaagt:
Er troont geen eeuwige gerechtigheid 1
Boven gedachte en daad welft zich
geen klare
(bewuste wet, alle' openbaar in 't
zware
offer, dat ieder onrecht eischt. Er
wij naar hef Duits ch van W. Blwaenhagea
door
KEES TAN DER Mittft
W«u is de schoon© dame, die ik
ftadelijk naar den generaal moet gelei
den?"- vroeg hij nu met. zachte 6tem aan
flen geestelijke, terwijl hij nieuwsgierig
(ondkeek
„Het is die knielende; zij verborg het
moedigste vrouwenhart onder Wet mom
Van een jongen'', antwoordde de Jezuïet.
„Volg mjj dadelijk, edele vrouwI" zeide
»u Oordua. „Da grillen van den gene
raal zijn veranderlijk en men moet den
üfcKinestraa' benutten, welke licht
door nieuwe wolken wordt venire, en.
Aarzel niet; de generaal zelf wil je z.
«n spieken en voor zoover ik hem ken,
zal in dit oogenblik misschien één woora
ran u uw treurig lot in geluk en vei
ligheid' veranderen".
met, de rechtvaardigen, tegen de ster
ken
geen god die ze beschermt achter
zijln schild.
Boven ons hoofd blijven heemTen ge-
gesloten;
geen stem ontketent het „mijn is de
wrake",
als recht vertreden wordt, onrecht
verwint.
Een levensbeschouwing waarmede
een wijdingsavanid als die waarin dr.
Gildemieester, ds. v. Wijk en dr. Dijk
optraden, in lijlnïechlen strijd was. Te
recht sprak deze laatste„indien voor
onze maatschappelijke nooden Öe he
melen gesloten bleven, zeudl ge voor
uw sociaal congres geen wijdingsure
noodig hebben, en wanneer gij; geen
God kendet, die Zijn schild opheft bo
ven de zwakken, was het tevepgeefsch
Hem aan te roepien en voor uw oeco-
nomischen strijd op Hem Le vertrou
wen. Wij; zijn' bier dan ook bijleen
in de ootmoedige belijdenis, dat er
boven di t leven wel een eeuwige ge
rechtigheid troont, en alle 'samenkbm-
St-en van ons Congres gaan nit van
de vaste geloofszekerheid, d;aL de
Heere regeert, en dat Hij! den sooiaal-
god rukte en den «door stoffelijken nood
terneergieblogene een Helper is."
Djoch keeren wij'tot jde Openingsredje
van prof. Diepenhorst terug.
Op nog andere verschijnselen wees
hij, ter karukleriseering van onze
eéuw.
De groeiende wonderen der techniek
brachten een ommekeer in de .ge
daante van het maatschappelijk leven.
De economische bedrijvigheid kwam
allengs te staan in het teeken van het
internationale. Het bedrijfsleven wis
selde, doordien de industrie zich ai
sterker uitzette.
„Daardoor niet het minst en men
lette hier wel op werd over
h'et leven van dien handenar
beid zulk een donkere scha
duw geworpen.
„De machinale nijverheid bevor
derde de arbeidsverdeel ing, welke niet
langer den arbeider maakt tot ver-vaar
diger van een geheel product, maar
slechts de bewerking van een klein
onderdeel, waarop allei krachten wor
den geconcentreerd, aan. hem op
draagt. Voor nret weinigen bestaat ae
arbeid in de eindelooze herhaling van
ééne enkele eentonige handeling. Dat
vooral is -de somjbere zijde van onze
Hij strekte den arm uit, om Kathariim
van den grond op te richten, maar Her
man plaatst© 'zich voor zijln vrouw «n
hief dreigend' izijin aivm op.
„Terug!"- riep hjji met woest gebaar.
„Raakt haar niet aan. Ik ken de ge
wade Tan jullie dwingeland wel. Laat
ons samen den dood tegengaan, daartoe
hebt ge de macht. Maai- scheiden wat
God samenblracht, kunt ge niet en. wij
«alle» U een voorbeeld' geven, dat uw
onmacht, bewijst".
Broeder Bonifacius greep den arm van
den verhitten man en trachtte hem te
kalmeercn,
„Dappere man", sprak hij rei-wij lend
doch tegelijk feeder, „stoor nu Gods Voor-,
ziienigheid niet, Die zoo wondervol in
jullie jeven ingrijpt. Zoo waarachtig ik
een dienaar van den eeuwigen God ben,
je vrouw :zal onverlet terugkeeren. Ik
sta je er borg voor
Heirman stond (nu besluiteloos, stil, maar
Katharina nam hem in haar armen en
drukte hem' een kus op zijn bleeke
w,au gen.
„Ging ik nie,t reeds eerder vrij te mid
den van het leger en deze soldaten?"
z'eid© zij. „Neem dit gouden kruis terug,
eenmaal het eerste geschenk van mijn
liefde, lik redde het uit do hand des
tegenwoordige arbeidscuUuurd e
band tusschen arbeider en
product is verbroken. Bij hel
oude handwerk was de fraaiheid en
fijnheid van een product in hoog© pitte
afhankcl ijk van de bekwaamheid Van
den m'aker. Thans echter is bet meest
ingewikkelde en ingeniense van een
artikel bij! massa-fabricage los van de
vaardigheid van den arbeider. (Tele
foontoestellen, verrekijkers, balansen,
fijne physische apparaten worden gefa
briceerd door mannen en vrouwen die
van de constructie dezer toestellen ge
heel onkundig zijn.
„Het gevaar voor afstomping wordt
nog verhoogd doordien gezonnen
wordt op fijneren uitbouw van stel
sels als het Taylor-sysleem, die de
intensiteit van eten arbeid zoo hoog
m)og©lijk zoeken op te voeren, een
systeem dal „noodwendig leidt tot
vak-idiotisme".
„Over een groot deel van ons maat
schappelijk leven is gekomen een
zwoegend jagen, dat alle kalmte en
nrst ten ©enenmale rooft. Het bliksemt
overal, .waarmede gepaard gaat een
verzwakking van het confidentieel©,
het vertrouwelijke element. De patriar
chale tint, die vroeger alom het eco
nomische leven kleurde, slijt hoe lan
ger hoe meer uit. Op het platteland
voltrok zich de modemiseering van
den land- en tuinbouw, die zich in
'den oorlogstijd nog scherper accentu
eerde. Do dagen van intiem onderling
verkeer tuisscjhien landheer en pachter
zijn voorbij-. Vooral in de arbeidsbe
trekking, "in de ra-houding van pa
troon en arbeider is het vertrouwe
lijk element verbleekt. Steeds minder
plaats komt voor gemoedelijke overwe
gingen, -een nauwkeurige afteekfeining
van de verschillende rechten en ver
plichtingen wordt het een en al
„De kerk, legt met meer op hel
volksleven beslag
(Slot volgt.)
Chr. Middenstandsbond.
Wij ontvingen de agenda voor het éérste
Congres van den Chr. Middenstandsbond
in Nederland, te houden 23, 24 en 25
September in den Dierentuin te 'sGraven-
ihage.
Een verblijdende mededeeling. Immers
fer blijkt uit, dat de Chr. middenstanders
wrakker worden, neen, wakker zijn; dat
hun organisatie flink pp pooten staat en
flat zij een woord mee kunnen spreken
in den strijd om het bestaan op het
terrein, dat producent en consument hun
laten.
Gaarne wekken wij alle Zeeuwsche mid
denstanders van Chr. huize op, dit eerste
congres te gaan bijwonen, opdat zij er
getuigen van zijn, als de Bond zijn pro
gram voor de toekomst ontvouwt ien hech
tere banden tusschen bestuur en leden
en leden onderling gelegd worden.
Dinsdagavond heeft de ontmoetings-
samenkomst plaats van de afgevaardigden
onderling en met de logiesverstrekkenden;
Woensdagochtend de eigenlijke opening;
waarna de huishoudelijke werkzaamheden
worden afgedaan. Woensdagmiddag zal
Prof. mr, P. A. Diepenhorst het prae-
advies over „Coöperatie en Middenstand"
behandelen, waarna (te 5 uur) de ont
vangst door" "het Gemeentebestuur van
's Grave-nhage zal plaats hebben.
De Woensdagavond-bijeenkomst, onder
leiding ran mr. J. A. de Wijde, draagt
een feestelijk karakter, terwijl ze opgeluis
vjjands, t geef het je voor (te tweede
maal als een heilig pand' ran mijn eeu
wige trouw. 14c gal nu met God. Wij
«Uilen elkander zeker weerizaen!"
Zij omarmde haar echtvriend harts
tochtelijk; hjj' drukte' haar vajst aan Mijn
fbórst, blracht het kruisje aan zijn Kppefti
ien zonk neer op zijn rustbed. Katharina'
wierp nogmaals een Wik op hem, waarin
«J Kaar gemoedsbewegingen toit uiting
kwamen en volgde toen snel graaf Cordu i
m d« Pater sprak tot da» £©T«jngetn(o;,
Alvorens bij wegging:
„Vertrouw op den Heer# I Hij «tel zijn
volk redden uit de handen del' godd©
!o o-zen."
Het bericht van de afgelast» telreeht-
stelling verbreidde zich snel én .evejn
enjel' bat. gerucht van den vrouwelijkdn
held.
Ieder, die geen dienst had, kwam toer
jgjeloopen, om de dappere NederiandscWel
te z'ien, Jtear, die me^r gewaagd had
dan de in den dienst grijs geworden
Strijder. En veilen, getroffen door haar
schoonheid, konden niet, nalaten haar ^e)n
goeden wensch mee te geven.
De wandeling, die zij tusschen den
jonjgen held e'n den geestelijke maakte,
terd zal worden door de tegenwoordig
heid van minister de Visser, die daar het
woord hoopt te- voeren. Gymnastische stan
den, koorzang en declamatie zullen aan
gename afwisseling brengen.
Voor Donderdag vermeldt het program
ma de volgende punten:
Behandeling Prae-advies „De Collectieve
Arbeidsovereenkomst voor den Midden
stand", door Mr. P. S. Gerbrandy.
Onze houding ten opzichte van het wets
ontwerp inzake Vermogensaanwas-Belas-
fbig.
Dus inderdaad een belangwekkend pro-
gramma.
Geen middenstander, wicn de belangen
van zijn stand ter harte gaan, blijve thuis.
Te- eerder, waar 't niet slechts om stof
felijk, doch óók en in de eerste plaats
om geestelijk gewin gaat.
Moge straks van bet eerste Chr. Midden
standscongres gezegd kunnen worden, dat
er groote kracht van uitgegaan is.
A arid a p pelen-
v-oiorziening.
De minister van landbouw brengt
ter algemeen© kennis, dat de handel
in aardappelen van den o.ogst 1919 in
het. binnenland geheel vrij zal zijn.
Ieder zaï dus zijn aardappelen kunnen
betrekken van den leverancier zijner
keuze buiten eenige bemoeiing van
gemeente-bestuur pf regeering.
Van regeeringswege zullen vanaf 15
October tot 15 November 1919 goe
de consumptieaardappelen beschik
baar worden gesteld tegen den prijs
van f7.50 per 100 K.G. rranco plaats
van bestemming, bij' afname van ten
minste f 10.000 K.G. ineens, voor ge
meentebesturen, coöperatieve vereeni-
gingen, handelaren en particulieren,
die hunne bestellingen vóór 15 Octo
ber "a.s. hebben ingediend bij! den Re-
geeringscominissaris belast niet 'de
graan verzameling in de provincie hun
ner inwoning.
Inlichtingen en voorwaarden van le
vering kunnen bij de Regeeringscom-
missarissen en het Rijkskantoor voor
Aardappelen en' a.afdappelverwerking,
Jan Pieterszoon Coenstraat no. 1, te
's Gravenihage vanaf 1 October 1919
worden aangevraagd.
De Minister van Landbouw heeft
vastgesteld om. de volgende voorwaar
den, waaronder late consumptie-aard
appelen door de Regeering van ver
bouwers zullen afgenomen worden.
Afgenomen zullen alleen worden die
partijen consumptie-aardappelen, wel
ke nog in het bezit zijn tier verbou
wers en waarvan vóór 1 Juni 1919
ppgave is gedaan aan den Regeerings-
oommissariis. Door -den verbouwer
dient thans vóór 15 October 1919 aan
den Regeeringsooimmissaris voor de
Graaninzameling' nadere opgave te
worden gedaan of hij' de in Juni op
gegeven partijen aan 'de Regeering ge
heel pf ten aeele wensoht te leveren
tegen den vasigestelden garantieprijs
van f7.50 per 100 K.G., eventueel
vermeerderd met bewaarloon. Die op
gave dient le geschieden in H.L. van
r'O K.G. met een© speling van 10 'pet.
zoowel 'nhar boven als naar beneden
op formulieren, te verstrekken door 'de
RegeenngscomkuSjSUrisB'en
De overneming! door de Regeering
geleek wel een] triomftocht, want. steeid's
groofcer werd de aanhang en de goedbet-
doelde wenschen van de strijders bemoe
digden de beproefde vrouw en sterkten
haar hart voor het gewichtige oogenblik,
dat haa,r wachtte.
Toen graaf Cordu a met Kaar op, del
open plaats gekomen wals, welke hielt
■hoofdkwartier vormde, hield de soldaten1-
•massa halt. en vormde een wijden kring;
terwijl alten «en diep stilzwijgen béwaa|r-
deu.
D« nabij beid van den dapperen, maar
strengen veldheer, de verwachting van
de komend'© dingen, hield del bewogen
schare in bedwang.
Zelfs graaf Cordua verbaasde ziicli, toen!
hij, dicht bij; de tent gekomen, den in
gang wijd geopend vond en dadelijk daar
op de generaal in schitterend gtewaad
en met alto teekeinem zijner waardigheid
getooid en opvallend aangedaan naar bui
ten trad.
Katharina wierp nauwelijks een schu
wen Mik op de' stralende verschijning1;
haar tong weigerde d'en dienst, 'ziiji vie®,
op de knieën en alleen hét woord': „Ge
nade" kwam uiterst bewogen en gedempt
van Kaak lippen.
Biucquoy's vurige omgen keken Kaar
eren ondeT'zpekönd' alan, 'toieh kwam bij
door liet werk.
Worden uw nieren overspanne* ieot
uw beroep? Dit is vaak het geval.
WeïK, dal de (zenuwen inspant, de »pi«-
ïen en inwendige organen schozt, of
in aanraking Krengt met nadeelige gut
sen veroorzaakt dikwijls nierkwalen. Dit
is ock het geval bij' werk op vochtig»
plaatsen, in wisselende temperaturen ol
met stof bezwangerde lucht.
En daarom' komen rugpijn, urinekwa-
lcr., ontstoken nieren of blaas, nier-wa
terzucht en rhieumatiek zooveel voor
machinisten, chauffeurs, stakers, Bpoor-
arheidteis, schilders, metselaars, mijnwer
kers, visscherlieden enz.
Als dte, urine sterk verkleurd is of slecht.'
riekend, spaarzaam of te dikwijls komt,
pijnlijk is bij do. loo'zing en bezinksel
achterlaat, of als gijl last krijgt van dui
zeligheid, rugpijn en hartkloppingen, dien!
gij verdacht te zijn op ernstige nier
kwalen.
Verandering en rust Zullen u goed doe»
en de kwaal aanmerkelijk doen vermin
deren, maar een speciaal niergemeesmift-
d'el is eveneens onmiddellijk' nood Zake
lijk.
Wekt de nieren op en versterkt dez»
door Foster's Rugpijn Nielren 'Pillen. Z|
zullen de nieren 'in staat stellen om d*
vergiften te verwerken, diei het bloefl
bederven, de'zlei met de urine aifvoeneo»
en het bloed rein en Krachtig make»
tot onderhoud van de levensorganen.
Geen geneeslijke graad! van nierzwakt*
of urinesloornissen weerstaat Foster'»
Rugpijh Nieren Pillen. Zij dienen enkel
vo:or de nieren en blaas en daaruit voort
komende kwalen.
Alleen echt, wanneer voorzien, van d»
handteekening van James Foster op Jtte*
eitikét. Foster's Rugpijn Nieren Pillen zij*
té Goes verkrijgbaar bij de Paauw A
Co., te Middelburg bij fel. C. Schulte Co.
b f 1.75 p. doos of f10.p. zies dooze».
48
zal slechts geschieden in het voor
jaar van 1920 met uitzondering va*
'enkele partijen waarvan overname ia
den (herfst noodzakelijk is, zulks te»
beoordeeling van den Regeeringscom
missaris. De afname zal geschiede*
successievelijk naar gelang van d»
soort, zoo mogelijk vóór 1,3 Juni 1920.
Bij overneming na ,15 Novembe»
1919 zullen de volgende bewaarioo-
nen worden vergoejd:
Bij afname tusschen 16 Novembe»
1919 en 1 Februari 1920 f0.70 pe«
100 K.G.
Bovendien
na 1 Februari tot en miet 10 April
7.5 cent per week;
ha 10 April tolt en met 15 Me»
10 cent per week;
np 15 Mei 15 cent per week
tót. een maximum van in totaal
f2.25 per 100 K.G.
De aardappelen woïlden eerst bij' d»
afnam© eigendom der Regeering. To*
aan het Liidstip van afname blijft
nsiool van krimp; en "bederf en fcwalitei*
voor (rekening van den verbouwer, üi»
daarvoor vastgestelde bewaarloon en
ontvangt.
Nationaal Congres voor d
Weerkracht.
Gistermorgen had in een der zale»
van het Kiurhlaus te Schevenjngen d»
naderbij en richtte haai; met eigfejn hand op;
„Stai op", zesde hij vrieiMelijk, „eé*
zoo onverschrokken heldin als gtij, mag
njiet voor iemand van haors gelijken i*
het Zand liggen. Ge' behoort aan mijn
'zijde. Ik dóe niets liever» dan U op, 8»
pl'aats te stellen; welk© U toekomt. D»
Pater heef t mij ales meegedeleld. Ge bid»
voor het leven van uw man. Neen, uw
liefde heeft zich vergist. Hoe zóu zoo'»
ruwe schipper die ooit kunnen verstaan'?
Het toeval heeft het. anders gewild. AM«j
Ostende naren zijn reddeloos verloren. Hoe
kain een generaal zijn woord tetulgneimeui'?
„Trek voortaan het wedu.wengewalad
aan. Doch' de tranen zujleii het niet he1-
i'Ochtigen, waait ik graajf Ronaventura, d»
generaal vajn den machtigen koning; bied
u mijn hart en hand aan ten aanhoor»
(van deze v»ie ge,tuilen,. D el mijn ran&.
pijn stand, mijn roem. Verstand ie ee»
zuster van moed. De keus zal' „u niet
moeilijk vallen en uw volgende woori
z-aj' voor mij een aanwinst hèfeekenea;
walarvoor ik .uw geboortestad, Os teutte,,
zóu kun'nén geven."
(Slot rölgt.)'
-'"-'ri
