flïo. Z74 31haikdag S5 Augustus iölf» S3e Jaargang Trouw FEUILLETON. Buitenland. Uitgave van tte Naaml, Ve»n. LÜCTOR Eff ËklERGO, gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LANGE VORSTSTRAAÏ 219. (Telefoon No. 11). Bureau te Middelburg: BIRMA F. P. 3> H IJ L BURG Drukkers: ©os ter baan Le Coin t re, Goes. VERSCHIJNT ELK EN WERKDAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden fr. p. p,ost f3. Losse nummersfö.Oé Prijis der Advertentiëa: 1'4 regels f 0.80, iedere regel meer 30 ot. Verhoiogfl met een tijüelijken oorlogstoedfajg van 20 pet. 3 maal wordt 2 mjaal berefcexd. Rij abonnement voordeelige voorwaamie*. Bewijsnummers 5 cent. KES^SC EW STAAT» Reeds tén vorigen jare liet de minis ter van financiën het plan doorschieme- «eaa om een bijslag toe te kennen opi ¥e Rijks traktementen der predikanten, rab- bijtnen en geestelijken. In de Tweede Ka mer is door de heeren Schokking en Iter Laandit plan ter sprake gebracht, en is door laatstgenoemde op1 scheiding van Kerk en Staat aangedrongen, en door eerstgenoemde een andere: regeling be pleit der verhouding tusschen Staat en kerk. Hooldsl.uk VI der- Grondwet „Van den Goldsdicfist" (artikelen 167173) regelt li'ezte verhouding, welke van 1848 dag- teekónl en bij; de herziening van 1887 on 1918 ongeiwij'zigdis1 gebleven. Het artikel, waar het hier om gaat, artikel 171, is onveranderd ontleend aan de G. AV. -van 1815. Bijl de- herzieningsdebiaitten in 1887 heelt lie Goesche afgevaardigde jhr. mr. A. F. Se S.avornin Lobman een breed histo risch betopg geleverd, waarop echter nie mand der in de Kamer aanwezigen heeft gereageerd1. Vopp den spreker 'zal dit wel geen verrassing geweest zijn, want, ver gissen wij1 ons niet, er was tusschen de partijen afgesproken, deze quaestie maar te laten rusten (1). Zulks in hoofdzaak omdat men geen weg wist ie vinden i'oor ail de- verschillende denkbeelden aan gaande de'ze verhouding. En hij de her ziening van 1918 kon men al niet an ders doen, dewijl overeengekomen was, dat alleen de Onderwijs- en Kiesrecht-ar tikelen herzien ztapdten worden. Te voren was, onder het lcabinet-Heems- kërk-ïalma, door de Staatscommissie een nieuw concepitartifcel 171 in elkaar ge zet, hetwelk meer dan een thpoloog uit zijh tent lokte-. Dloch met den val van genoemd kabinet kwam ook deszfelfs ont werp Grondwetsherziening om liet leven. Een oplossing, bijl de in 1905 onder manen herziening door prof. De Louter aan de hand gedaan, werd evenmin aan vaard als die welke professor Buijfe reeds Vroeger in zijh Toelichting op de Grondwet (deel 2 blz. 572) geïnspi reerd' had. En Met historisch betoog van (den oud-) prof. Lohman bleeftot nog toe volkomen pobe-antwoord'. Het is dan pok een zeer netelig vraag stuk. Het artikel 171, waarbij de financieel© .verhouding geregeld wordt, luidt: „De traktementen, pensioenen en an dere Inkomsten van welken aard ook, thans dtoor de onderscheidene godsdien stige gezinjdheden, of derzelver leeraars genoten wordende, blijven aan dezelfde gezindheden verzekerd. „Aan de leeraars, welke tot nog toe "Uit 's lands kas' geen oif een niet toe reikend traktement genieten kan een trak tement toegelegd of het bestaande ver meerderd worden". Tor toelichting van dit artikel zij her innerd, dat in de dagen der Reformatie er drieërlei soort van kerkelijke goede ren bestonden, te weten: kloostergoedei- reo, geestelijke goederen pn) kerkelijke. D'e kloostergoederen behoorden a,a.n de kloos-, Iers, cle geestelijke goederen werden met dezte op één lijn gesteld, voorzoover al leen de kerkelijke goederen bestemd wa ren ter bekostiging van den Christelijken «eredienst. Nu zijn in flen loop der jaren de kloos tergoederen aan hunne bestemming ont trokken. In Holland verkocht men zie om de oorlogskosten te betalen. In Friesland dééd Tnen deels hetzelfde, deels werden dd opbrengsten der kloostergoederen aan- ■«ij naar het DuitschJ van W. Bliunen-bagen door KEES VAN DER MEER. 1) oj— De cchtendscliiomering trachtte den dich ten nevel te verdringen, die over de weel derige Ylaamsche landouwen hing, maar een vochtige westenwind bond ais 'tware den strijd aan met Aurora, en stuwde steed's maar nieuwe nevelwolken vanuit de zee landwaarts. Gedurende dezen strijd tusschen licht en duisternis, welke strijd een zuiver beeld' kon zijn. van den druk waaronder de provincie leed, schoot een kleine boot pijlsnel over* een der ka-naleui, die de zijarmen van de Leie verbonden en een handelsweg vormden tusschen de bekende, bloeiende steden Kortrijk, Gent, Brugge, (Mende en Nieuwpoort. Ei' zaten slechts twee personen in het ranke vaartuigje, voorin de robust uit ziende schipper en eigenaar der boot, met gewend voor armengeld, suppletie, onder anderen tot dé bezoldiging der predikan ten, enz. De kerkelijke goederen evénwel goe deren ten bate der kerk en van den eere- dienst werden in Holland vervormd tot d° zoogenaamde! „gëestelijke kanto ren", fondsen ten behoeve onder ande ren der bedoelde predikantstvaktementen. Immers zelfs de kloostergoederen brach ten niet voldoende op', om er de predi- kantstrakteraenten uit te kunnen betalen. Er moesten derhalve nog 'belastingen voor geheven worden, en deze inkomsten nu. Werden van overheidswege beheerd door de- straks genoemde kantoren. Uil 'het historisch overzicht, door jhr. mr. A. K. de Savornin Lobman gegeven, blijkt, dat al die inkomsten publiekrech telijk door de overheid ten bate der ker ken besteed züjn, doch dat die kerken er geen recht op hadden. Iets anders is het met de inkomsten der pastorijen.; deze behoorden den ker ken wel Loe, doch 'zliji werden .onder ééne administratie gebracht. Niet óm aan de kerken te ontnemen wat haar toekwam, maar om „op doelmatiger wij'zle aan allen een inkomen teverzekeren, vermits die inkomsten o-nvoMbende waren, en uit de publieke kas moest worden bijgepast". Zoolang nu de Hervormde Kerk Staats kerk was; baarde dit geen moeilijkheden. Maai' de revolutie brak door, de Kerk hield op Staatskerk te zljin, en de Over heid onttrok zich aan hare verplichting. Alle geestelijke goederen (airfc. 4 der Staats regeling van 1798) en fondsen, waaruit te voren de traktementen va,n leeraren werden bela'ald, werden nationaal ver klaard' pin daaruit de traktementen te be talen, en er de nationale opvoeding uit te bekostigen. Nu lag in lelijk laatste op1 zichzelf niels onbillijks, omd'at de kloostergoederen toch oorspronkelijk bestemd waren voor op voeding en onderwijs, waarmee de kerk zich belastte. Maai' wel onbillijk was dat van tjepaald© kerken de inkomsten uit aan haar Ixdioorende pastoralia, door nation,alisearing in den gemeenschappe- iijken pot gedaan werden en daardoor aak hunne bestemming: de Zorg der kerken waarvoor zijl moesten dienen, weiden ont trokken. Op nog meer onrechtvaardigs in deze daad wijst de heer Lobman; doch wij gaan hierop1 th'ans niet in. De regeering kwam er dan ook in de- Staatsregeling van 1801 op terug'. Dloch de onbillijkheid bleef bestaan Idat, „de eene kerk alles ontving wat zij krachtens geheel andere staatsrechtelijke béginselen had genoten, zonder daarop thans nog rechtsaanspraak te 'kunnen djoen gelden, en de andere niets". Vandaar dat door Koning Lodewijk, in 1808 uitdrukkelijk gelast werd, dat de geestelijken van die gezindheden, welker eeredienst toit nog toe tep koste- van den staat niet werd onderhouden, bijl vervolg moesten betaald worden, „naarmate de staat der schatkist hielt (z'ou) toelaten'1 Van ditzelfde beginsel gaan oiofc' de grondwetten rjap 1814, 1815 en 1848) uit, en olok het tegenwoordige artikel 171. (Wordt vervolgd.) (J) Op voorstel van den heer Schaep- man werd de door d'e Regeering voorge stelde wijziging van, Hoofdstuk VI temg- "gewezeii naar eeu stemming over den considerans. Deze werd verworpen met 71 tegen 2 stemmen en daarmee bleef de redactie van 1848 gehandhaafd'. (21 On:ze Constitutie blz. 326 en v. v. den langen boom in de handen achter in een jongeman met jeugdig-Msch gelaat, die met een roeispaan werkte, doch daar bij meer goeden wil dan kracht verried. „Leg maar aan, Klaas", z'eidte de jonge vriend', zijn werktuig in de boot werpend, „wij zijn al ver genojeg achter de leger plaats en 'twordt dag...." „Zooals ge wilt", antwoordde de som ber gestemde schipper, ,,'tkomt er bijl mij1 anjders niet tap een paar honderd meter meer of minder op aan, als je veilig heid er mee gebaat kan worden". Hij wierp- den langen boom met kracht in dc-n kanaalbodem en: deed de boot naar den oever glijden, sprong met een ketting in de h^nd op- den kant en trok het lichte vaartuig dicht tegen den oever. Zijh jonge metgezel volgde hem met lenigen tred, wipte op den wal, mam zijh zwarte muts- van het hoofd-, sloeg er de dauwdruppels af, streek zich met de handen over het kortgeknipte, blonde haar en keek behoedzaam rond. 5 De schipper had intusschen een klei nen, maar zwaren ransel uit d'e boot ge haald en wierp hem nu den jongeman over den schouder. „En nu wil je werkelijk alleen de reis voortzetten?"- vroeg hij' niet zonder be- Het verkeerde middel. De dreiging der revolutionaire typogra fen heeft weer eens de vraag naai' voren ..gebracht of Ïooiisverhooging wel het.juiste middel is om de duurte te bestrijden. Wij hebben reeds vroeger getracht aam te1 toornen- dat iedere loonsvferhoog'ing op den voet gevolgd wordt door prijzenver- hooging, waaraan -ook de man die van de loonsverhooging profiteert m-oe-t meel betalen; dat deze do-or dezen' maatregel spoedig tot de ervaring komen- moet, dat hij' er nog niet komen kan.; en daarom nog meer loonsverhooging verlangt; dat de patroons hieraan .voldoende,, de pro ductiekosten .weer doen stijgen en der halve weer de door -de nieuwe- loonsver- ho'O'g'in-g begunstigde belast wordt met steeds stijgende' uitgaven. Zoo- hangt het een aan het. ander, of vloeit uit 't ander voort. Zoodat bewezen wondt dat loons verhooging de duurt© erger maakt. Het geen te begrijpen is, wijl immers een der hoofdoorzaken van de duurte- een tekort aan goederen is. Zoo begint man het ook in sociaal democratische: kringen in te .zien. In Het Volk schreef, dr. Th. v. d. Waerden een viertal artikelen, getiteld „Loonsverhoo- (ging, prijsstijging en socialisatie". Hij «egt daar o.ia.,„En één ding is vo-o-r- •al kliaar: dat wij: bij voiortgang van 1 o-0'inis veirho o ging en.z. er niet kunnen ko-tmen, ja dat wij er ons op de.z,e manier steeds dieper inwerken". In het buitenland heeft men al lang ingezien d-a,t al die loonsveriioogin-gen en daaraan verbonden prijsstijgingen een vi cieus© cirkel is, w-aar men uit moet, zal de maatschappij niet aan'algemeene ver- lai'ming tei groinide gaan. W-orde 'dit ook in ons land spoedig ingezien. Het wordt al liier en daar toegestemd. En reeds is. de vaiiznchtimg gehoordhad den wij den toestand van vóór den oor log maar terug: minder h-ooge loonen, nnaiar goedkoop©!- leven. Maar toestennnen is helaas niet ■vol doende. De vraag is ma,ar: hoe komen wij er uit Verkrachting van het recht. Het conflict in het tvp-o-grafenbedrijf steunt op krenking van het recht en ern stiger wordt dit, als de A.N.T.B., de „mo derne" gc,zel!enbond, in zijn orgaan, het „Grafisch Weekblad" die rechtskrenking niet alleen tracht goed te praten, maar bovendien nog de Christelijke vakbonden -de schuld van liet geheele1 geval 'poogt te geven. Er is een collectieve arbeidsovereen komst (C.A.O.) lichtvaardig en roekeloos geschonden, en 'dat nog wel terwijl er de belofte aan vastgeknoopt was, dat tot het einde van die,ze C.A.O. gpen nieuwe verlangens -door de- typografen naar voren zouden worden gebracht, indien zich in dien tijd geen buitengewone omstandighe den, b.v. een nieuwe- oorloge .zouden voor doen. Gelukkig is het rechtsbesef bij, de an dere gezellenbonden beter ontwikkeld. 'Terecht wijst bet „Grafisch Orgaan" (Ned. Chr. Grafische Bond) er. o'p, dat, ofscho-on de levensstandaard nog- iets om hoog is gegaan, die' stijging toch niet .zóó hoog. is, dat dei stakers en hun' lei ders dit als een rechtvaardiging van hun afkeurenswaardig, gedrag, mogen beschou wen. Vandaar Idat liet d'ei 'afgjelegde verkla,- ring, dat geeim nieuwe' eischen gesteld .zou den worden, nog van. kracht acht. Het x—wa—ax——n»—ti\v.<»nri zorgdheid. „Denkt ge niet aan de ge varen van den krij'g, en aan het ru.we volk, dat rondzwerft en er op- uit is, om te moorden en te plunderen?" „Ik vril niet dó,or hen hjeen, maar te midden van hen verkeeren; 'tmoet, Klaas, en d'an valt er niet te overwegen. Wees niet liézórgd ove-r mij1, vaar gauw- terug, groet m'n 'zhsfer Martha van mij en zeg, dat ze goed voor m'n kleinen Willem Zorgt. Hier heb je je loon. God zij' met je". De schipper bekeek het groote zilver stuk, dat hem gegeven werd, met een merkwaardigen blik en sba,k het in z'ijm binnenzak. „Dank je welDiaar zullen de roofgierige soldaten het niet vinden-, als ze mij eens mochten aanhouden en fouil- Ieeren. Nu, goede reis; als Maurits in zijh legers slechts zulke moedige harten had, als gij' er een hebt, dan zou bin nen een maand tijds geen Spiaansche tong meer een Holland'sch vischlje proe ven en zouden al die vreemde ossenbeen- deren als stokvischgraten langs onze ka nalen te bleekën liggen"-. Hij drukte- zijn makker nogmaals stevig de hand, stapte in de ho-o-t en vost snel het kanaal weer af, in de richting waaruit hij gekomen was. blijft kiepen voor het recht 1" De houding der Amsterdamsche A. N. T. 'B.'ers is wel zonderling 1 Dat toont .zich geërgerd over de. gezel len, bij wie recht boven macht gaat, schreeuwt móórd au brand over de hou ding der patroonsbonden, die: een aanslag op da moderne gazellenorganisatie zouden in dan pin hebban en organiseert daar tegen proteststakingen. Zo-o wordt alles vertroebeld en ontstaat een toestand van anarchie. „Waarop rustte tot heden onjze maat schappij? poo- vraagt mr. L. G. Korten- ho-rst in „Dei Tijd". Op de wettelijke or dening en op >de- gemaakte afspraken). Wordt op ee-n van beid© inbreuk gemaakt, dan vervalt het volk tot barbaarschheid. En onder de afspraken, die voor het ge heele land -een allereerste befceekenis in namen;, behooren juist de collectieve con tracten, die. welhaast een half millioen arbeiders an tienduizenden piatroo-ns in Ne derland het levani mogelijk maken. „De handhaving dezer afspraken ligt bijna uitsluitend in handen der organisa ties; het cement, dat 'het gebouw van ons geheele bedrijfsleveln samen houdt, is heit wederiZiijdsche vertrouwen, dat de. organisaties van- werkgevers en werkne- jmers in elkander stellen. „N-e'ani dat vertrouwen weg ear 'de1 grootst mogelijke anarchie ontstaat, 'n an archie, des te verschrikkelijker, omdat oinlz© imaatschappij: zich geheel heeft in gericht o-p de collectieve oontracteni". Zo-o is het. De feiten spreken te dui delijk, dan dat wij no-g eens nadrukkelijk de 'onschuld van1 de- Chr. organisaties .zou den behoeven te bepleiten. Enkele grootestads-elementeh in den A.N.T.B. gaan op anarchistisch avontuur uit ein wagen er de. geheele organisatie aan. „De winsten der patroons laten nog; wel e-ein loonsverhooging toe", zoo heet het. Maar eenig; bewijs blijft achterwege'. Hoe het ook .zij-, ze weten heèl goed, dat het publiek, tenslotte den Lol der bru taliteit moet betalen én nu moge tot hun verstand doordringen, dat dit geen denk beeldige gevaren meebrengt voor het druk- kei'sbedrijf en als gevolg daarvan óók voor de geizelle'n. Aan alles komt een .grens. Men mag. den vicieuzen eivke-1 nog een S paar keer omkropen, tenslotte- zal een ge- Iriedend lialt niet kunnen uitblijven. Doch dit pijn hier betrekkelijk maar bijzaken. Hoofdzaak is hier de rechtsver krachting, welke- hersteld moet. Bsknopt overzicht. Weinig actueel nieuws, althans weinig dat wereldschokkend mag' hleeten. Allerwege heerschit onrast en ontevre denheid. Italië dreigt Roemenijë's voorbee-ld te zullen volgen en E i urn© te nemen, tenzij een oplossing wo-rdt gevonden. De- Grieken majlcen Izich ge-reed om Thlra.- cië te bezetten, ongeacht wat de raad vari vijf over dat geb-ied bellissen zal. De Serviërs vormen een leger en ma ken zich gereed ooi toe te slaan, indien nationale aspiraties niet bevredigd wor- dfen. De Tsjecho-Sloiwaken, Polen en Oekrainiërs vechten onder elkaar over do grenzen, welke zij' eischen. En' zoo zouden wij' door kunnen gaan. Denkt aan de ontevredenheid der Tur ken, der Peruanen en Mexicanen en der. Belgen. Een Fransch schrijver stelt maar voor Het was den jongen man, die op- den oever achter bleef' aan te zien, dat hij zeer bewogen was. Zoolang de rechte loop- van het kanaal hiet mogelijk maakte de- boot met het oog. te volgen, keek bij haar na, doch' toen het vaartuigje in een bocht verdween, haalde jhijl diep adem, ver hief het frissche, bijna nog jongensach tige gelaat, en richtte de lichtblauwe oogen naar de plaats, waar d-e machtige vesting eu havenstad Ostende als uit den verdwijnenden morgennevel oplees. Zijn-ho^jding toonde nu een groote mate van kloekheid en vastberadenheid, welke nauwelijks bij' de uiterlijke verschijning pasten. Den kleinen, korten degen, iet wat gemakkelijker vastgespend, en het bruine wambuis in orde trekkend, nam hij! den weggeworpen reisstok va.n den grond en liep met vluggen tred voort over den vochtigen grond', die het gaan niet be paald vergemakkelijkte. Hij had- 'zo-o een half uurtje geloopen jj en telkens een oogenblik gerust en rond- gespeurd of hij! nergens ee(n piket sol- I daten of andere gevaren ontdekken kou, toén het voetpad op den straatweg uit- kwam. Aanstonds trokken "het geluld van verscheidene stemmen en een sterk' ge- j ruisch zijn opmerkzaamheid. Weliswaar om van het Haagsehfe Vredespaleis ee* boikspale'is te maken. Diat zou beter beantwoorden aan de»' geest, welke de- internationale betrekkin gen beheersebt, dan een vredespaleis. He D'e opperste raad der geallieerden beeft thans pertinent geweigerd- de regeeiing van aartshertog Josef te erkennen. Zij' wensehen zeer een duurzamen vredfll te sluiten met het Hongaarsche volk, maar zij meenen dit niet te kunnen doe», zoo-lang de huidige Homgaarschie regeet ring aan heit bewind blijft. Die regeering is niet ingesteld' door den wil van heit Hongaarsche volk, maar d'oo-r een staats greep- van een kleine groeip onder be scherming van een vreemd leger. Zij1 h'eefl als hoofd een lid van het geslacht 'flabs- burg, dait doior zijh politiek en zijn eer zucht voor een groot "deel verantwoor delijk is voor de rampen, waaronder da .wereld gebukt gaat en nog lang gebukt zal gaan. Niet zeer vleiend voor Josef. Onverwacht komt cte boodschap echtcc niet. Als hij niet reeds van het politiek© tconeel verdwenen is, zlijin de koffers! toch wel gepakt. Afgetreden is hij' in ieder geval wèl. Uit Rus-land eindelijk komt bericht, dat de Oekrainers den opmarscli naar Kiel begonnen zijh en dte bolsjewiki op deM rechteroever van dtei Boeg op de vlucht drijven. Verder zouden zij; reeds in Odes- sa zitten, waar d'e positie der bolsjewiki naar men weet onhoudbaar werd geacht na d© verovering dool" Dienjifcin van Tsjer- kasi, waarover de sp-o orwegverbindijig met centraal Rus-land knopt. "Roemenië, steunt de Oekrainers door vrijen door tocht over zijh gebied van oorlogstuig. De nieuwe kroonprins van Roemenië. BOEKAREST, 23 Aug. De minister raad', onder voorzitterschap van, den ko ning,, heeft de acte van afstand van prins Karei ondeiiaooht, en besloten om prins Nicolaas, pijn jongere 'broer, als kroon prins te erkennen'. De koning, van Roemenië heeft, vijf kin deren, prins Karei, de gjewezien kroon prins, diei den- 3 October 1893 geboren is, prinses Elizabeth, prinses Marie, prins Nicolaas, de nieuwe kro-onprins, geboren) 5 Augustus 1903 en prinses Ileana. Korta berichten. Odessa, is thans door de Oekrain- scih-e troepen bezet. Mecklenburg Schwerin heeft een nieuw Ministerie gekregen. In G'laldbeck, Horst en Bmer heb ben zicih gevallen van zwarte pokkten voorgedaan. Van het vliegtuig Goliath schijn noch schaduw. Vermoedelijk omgeko men. De marinie-auoitriteiten in Frank rijk Mijven evenwel nog ijverig zoeken. Te iBerlijn werd idoor een soldaat, die o'p. post stond een schot 'gelost op, een hiem passeerenden auto, welke zonder (licht reed -en ondanks zijtn seminarie niet stoppen wilde. Een in zittende idainie werd onmiddellijk ge dood, een andere -dame- en een hleer werden gewond. D'e chauffeur reed! desondanks' maai" verder, zoodat mili tairen eien andere- auto bestegen, hem' achtervolgden en inhaalden, waarnlai proces-verbaal werd .opgemaakt. D.e" Amerikaan s-chie expeditie in Mexico heeft Woensdagavond in de bergen moeten kajnpeeren na geld,u- reniie 36 uren in rogen en storniwind. tevergeefs gezocht te hebben naar de had hij- zich vergist ïn het aantal pra ters, maar de ontmoeting was hem eigen lijk te aangenamer, toen hij' bemerkte, dat slechts een oude Hollandsch'e vrouw met twee ezels over die eenzame straat gingen. Zij troonde tusschen de manden, welke- een van de geduldige dieren be lastten, en dreef het andere met den zweep en een- reeks van gro|ve scheld,- woorden voor zich uit. Onvermoeid zetta zij haar toornende alleenspraak voort, ■welke de ezels nu en, dan met luid ge schreeuw beantwoordden. De jeugdige wandelaar trad recht op haar toe, met een vriendelijk: „Gods besten zegen op dien morgenrit, moeder tje!"- sprak hij' hiaar aan en voegde er aanstonds de- vraag aan toe: „Gaat deze weg naar het kamp- van de aartshertoge lijke troepen?" De vrouw monsterde hem van top tol teen, alvorens zij antwoordde. Zij hield haar luie dieren in en sloeg een been over dén dikken hails van het grauwtje, om zich te gemakkelijker niet den wan delaar te kunnen onderhouden. (Wordt vervolgd

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1919 | | pagina 1