m. l?onderda^ 14 Augustus I9III FEUILLETON Ontwerp Söheolwet, lit *iSe Jaargang Butofarïd, Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMEItGO, gevestigd te Goes. ko-ofdbureau te Goes: L-ANGE VORST ST Pi AAT 219. (Telefoon No. 11). Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG Drukkers: Oosterbaan Le Cointre, Goes. VII. Nog (deefem wij mede, dat in de 73e algemeen© vergadering van het N.O.G. zijn aangenomen de volgende voorstel len le. van de afd. Groningen om aan te "dringen opi aansluiting van het ■maid- dilbaar en hooger bij 't, lager onderwijs met schrapping van het Fransch als eisch van toelating voor inrichtingen van eerstgenoemd onderwijs; 2e. van de aid. Waalwijk om bi] alle gemeeutebesturen te adresseeren vo-or het aanstellen van schoolartsen 3e. van de afd. Tiel, om zich in den meest stellagen vorm te vedelaren te gen de opneming - van handenarbeid onder de verplichte leervakken. 4e. van de afd. Rotterdam om on verzwakt te blijven strijden voor een salarieering,jdié allen personen, werk zaam bij' het onderwijs, een bestaan waarborgt, waarop zij, gezien de be langrijkheid van hun taak, recht heb ben. Nog dient vermeld, dat het N.O.G. zich verklaard heeft voor een verplich ten leertijd va.n 8 jaar, en leerplicht voor de 'teerlingen van scholen voor buitengewoon: onderwijs. Het keurt 't stelsel van groot© scholen af en wil een maximum van 240 leerlingen. Voorts verplicht herhalin-gs onderwijs en uitbreiding van het aantal lesuren. Den leeftijd van toelating op de de school stelt 'top: zés jaren. IT'et godsdienstonderwijs behoeft niet on der schooltijd te vallen. Aan iedere school moeten minstens twee leer krachten zijn. Het maximumaantal leerlingen per klasse dient in de wet te- worden vastgelegd. De nieuwe in stelling „hulponderwijzeressen" in de school wordt verworpen. De classifi catie dient it© verdwijnen. De salarissen moeten hooger zijn dan die eter amb tenaren aan do Departementen van algemeien bestuur tot en met den rang van hoofd comjmies en overeen te ko men (met 'fda.t van de hoogere ambte naren der post- en telegrafie, de hoo gere ambtenaren der directe be lastingen, invoer en accijnzen, de controleurs der grondbelasting, officie ren hij land- en zeemacht en de ma chinisten der marine. .Voorts vraagt het N.O.G. dat, er gelen verschil wordt gemaakt ■tusschen salarissen van gehuwden en ongehuwden, ieti dat voor de vaste en tijdelijke ouderwijzers, welke door de wet van 14 Juli 1919 in salaris zijn achteruitgezet, de vóór 1 Juli 19i9 geldende regeling van kracht blijft en dat de jhuin krachtens de Salariswet 1919 ottthooden bedragen hun alsnog zullen worden uitgekeerd. Het aantal verlangens is overigens .§roct op1- die alle te irel-eveeïten. Alleen stippen wij' nog aan. De bezoldiging vóór hexhalingson- VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden fr. p. post f2. Losse nummers f0.05 ''W-V Prijs der Advert.entiën: 1'4 regels f 0.80, iedere regel meer 20 et, Verhoogd met een tijdelrjken oorlogstoeslalg van 20 pet. 3 maal wordt 2 maal berekend. Bij abonnement v-oordeelige voorwaarden. Bewijsnummers 5 cent. Carnegd©, de fabelachtig rijke Am|eri- kaanscbei multe-millionair, bekend door zijn vorstelijke schenkingen voor biblio theken, inrichtingen van onderwijs en p-hilanttepisch©' instellingen en stichter van het Haagsch© Vredespaleis, is over leden in den ouderdom van 81 jaar. Gelijk zoovele Amerikaansche en En- gelscbei millionairs wa's Carnegie van kléi-n© komaf en bad hij zich door vlijt en energie na,ar boven gewerkt. Calrnegie is een geboren Schotsman, de zloon van een klein, héél klein fabrikantjezijn vader bezat vier bandweefgetouwen voor damast. Lang hield deze de concurren tie uit met den stoom; maar eindelijk moest de ongelijke strijd worden opgege ven; en toen Andries elf jaar oud wais, scheepte, het géh|eefe huisgjeziin zich in naar Amerikai (1848), met bestem!min|g naai Pi-ttsburg, walar reeds familiebetrek kingen woonden. Ei' zat iets in die ouderszijn moeder leerde Andries lezen en was vain ern stige, godsdienstige levensopvatting, eenj vrome- Christin. Maar Andries ging) wat dat betreft niet in de sporen van 'zlijn tooedeir. Hij toonde geen godsdienstige be langstelling. Doch eivenmin w,a;s Carnegie den godsdie,nst vijandig, en hebben du,s blijkbaar de léfer en het voorbeeld fijner moeder toch' grooten invloed op hem juitgeoefen'd. Volgens de levensbeschijjving Van Car- derwijs make deel uit van het salaris. Overplaatsing leerkrachten moet in andere gevallen dan bij opheffing der betrekking (steeds!'geschieden met -goied- Iceuring van den betrokkene (tenzij als maatregel van straf). Benoeming van hoofd eener school geschiede zonder vergelijkend examen. Ontslag overeenkomstig eigen ver zoek moet worden verleendniet vroe ger (dan is .aangevraagd en niet later dan 2 maanden na de aanvraag, tiein- j zij het verzoiek e-en tateren datum ver meldde. Het N.O.G. acht 't bestaansrecht der apenbare schoot slechts dan verzekerd als voldaan wordt aan de volgende bepalingenj lo. Slachting eenier openbare school i is niet vereisend, indien 't. aantal kin- i deren binnen een kring van 4 K.M. buiten 't -gebied eener reeds bestaande j -openbl school minder bedraagt da'n 10. j 2o. Instandhouding -eener O. L. schooi is niet vereischt, indien het j getal (daalt beneden 5. 3o>. (Het gamf. biest, is ln deze gevallen j verplicht (a-e kopten te dragen voo-r 't i bezoeken eener o-penb. school in de buurt. 4oi. Deze kosten zijn: reis- en ver blijfkosten of pension. En wat de Mj'zbndera school aan- j gaat, de bloiuw der bijzondere scholen geschiede doio-r de gemeenten en zij j niet o-vei-gielaten aan de scho-olbestu- j ren. Stichting Bijzóndere School te ge- j makkelijk ten aanzien van 't aantal leerlingen en 't bedrag dér waarborg som. Goedkeuring van leerplan en les roosters -door den Inspecteur moet worden voorgeschreven. Voor bijbetrekkingen heeft de open bare onderwijzer dispensatie noodig, de bijziond-ere'nie-t vo-or kerkelijke amb ten. 'Dezie- o-nlgelijfclheid weg te nemen. Benoemt een gemeentebestuur een surnumerair o-naerwijzier voor ha,ar eigen re-kening, -dan heefl de bijzondere school recht op vergoeding voor even veel onderwijzers. Van het geval in omgekeerden zin wordt niet gespro ken. Dit alle-s moet ten genoegen van het N.O.G. veranderd worden. Ook moet aan voorstanders van on derwijs van overheidswege het recht worden toegekend, -da,t er een over- heiidsschooi opgericht wordt als d-e ou ders van een aantal l-eerlingen, over eenkomende met dat in art. 76 al. 2 vo-or de bijzondere schooi dit wenscht. Ook het schoolgeld voor de bijz scholen worde door het. gemeentebe stuur geïnd. Ook voor bijzondere onderwijzers moet het drijven van handel, het uit oefenen vaii eenige nering of beroep! worden verboden. Alleen blelzitteajsl van de ohd-erwijziers- akte 'met minstens 10 -dienstjaren'in de school en in bet bie-zit. van een bewijs dat ze met goed gevolg een academii- i" ir-mm n~--i nrwj i iwum—i i,i auiawn iihw n-uwini m i i i y neigde', die jaren geleden in „Malnnen eln Vrouwen van B-eteekeni-s" doior Tufeinl Nolthenius werd gegeven, heeft d-eze moe der hem vijftig jaar terzijde gestaan, en heeft o-ok hij haar bijgestaan; om harentwille heeft hij zelfs eerst op mid delbaren leeftijd zich de weelde van het huwelijk veroorloofd. Zo-o-als wel meer bij beroemde perso nen het geval1 is (en niet z!e©r vleflend mag lie© ten vo-o-r het mannelijk geslacht I), schijnt des vaders invlo-ed o-p Andries gering te zijn geweest. Na zeven weken zeereis 'bereikte de familie Amerika, wa,t toenmaals niet het beloofde land kon beete'n voo-r AnxMies en de zijnen. Want hard werk wachtte er hén. De twaalfjarige jongeling ginjg in een katoenspinnerij; op, vóór het lichtwerdniet naair huis vóór 't don ker; niet slechts drie kwart nul' schaften -omtrent den middag; een arbeid, zóó zwaar, da,t, gelijk hij erkende: wave het niet dat bi©r het doel1 het middlel hei ligde, zulk werken pronduit „slavernij-" genoemd^ moest wo-rden. Maar.,. de twaalfjarige verdiende niet mindter danj drie gulden in de weekl" „Op z-ijn veertj-ende ja,ar werd Andries telegrambesteller. In di-e tijd©n werd- Z'o-o'n jongetje voor alles gebruikt. Haperde ©r iets ergens a ah de lijn, dan moest hij; in de telegraafpalen klimmen. „Op zeikeren dag-, toen zijn chef.' nog nie-t bij de hand wals, seinde een alnder kantoor een doodsbericht, en Andries, doende alsof hij telegrafist was, gaf het sein tot ontvangst, nam hét bericht over en vjerztond dit aa|n bet a|dres; alles voordat zijn baas op 't kantoor kwam. Sedert di-en tijd liet deze hem öUj en dan hot or«r. sche opleiding in d-e paedagogiek heb ben gehad zijn benoembaar tot leeraar in de paeidago-giie-k aan e-en kweek school. Het schooltoezicht wonde gescheiden iia -een administratief en een paedago- schooltoezicht. D-e léden van het pedagogisch 'schooltoezicht moeiten in net bezit zijn van een akte- van bekwaamheid (als onderwijzer, minstens 10 jaar in de lagere school zijn werkzaam geweest en het bewijs bezitten, dat zij met vrucht e-en academische opleiding heb ben genoten in d-e vakken, die voo-r -de I-eiding der volksontwikkeling van belang zijn. In verband met' de eische-n voor leeraar in da paedago-gi-ek en voor pae-dagiogisch schoolopziener, wordt d-e opleiding aan de kweekschool zoo in gericht, dat ha.ar einddiploma, -evenals -uat van de hoogere burgerschool m-e-t 5-jarigen cursus en van het gymna sium, recht geeft op toelating tot de universiteit. In elk ambtsgebied van een hoofd inspecteur of een inspecteur en in e-lbe gemeente worde een o-nderwijz-ersraajd opgericht, waarvan de leden gekozen worden do-or en uit -die onderwijzers, en (die o-ve-r te nemen maatregelen in de gënteeute doior burgemeester en wethouders, in zro-'n anibtsgtobied m-oeilijkt; Nederland, niet voor zijn zni- -doior den hoofdinspecteur of den in- delijk deel alleen, maar heelemaal in den sp-ecteur gehoord mioet worden. j oorlog kan worden gewikkeld, in -Zeelands iu.g.1 j havenplaatsen, alsmede in Limburg en België's vordering. aan. den Moerdijk officieel© Belgische Nu de verlangens der Belgische re-gee- dwarskijkers ons economisch leven zullen ring door hare- vertegenwoordigers zijn bemoeilijken, en het militairisme, jnist in publiek gemaakt, zijn de Nederlanders in dat deel des lands, hetwelk steeds het Belgisch beheer over dit Nederlandsch ge deelte van de vaart. 3o. Het graven van een kanaal Schel de—Maas—Rijn, dat ook op Nederlanldsch geb-ied ondér Belgisch beheer ,zal staan; daarnaast aanleg van Belgische spoorwe gen d-oo-r Limburg en dan een economische overeenkomst betreffende het vervoer door die- provincie-. 4o. Het graven van een kanaal Ant werpenMoerdijk 5-0-. Gemeenschappelijke verdediging van Limburg. Een Franschm-an, de-ze eische-n lezende, ,zou schertsend er van zeggen: exuse-z du pen! Neem mij niet -kwalijk dat ik zoo- weinig vraag. Wat t-och vra-agt deze vriendelijke in dringer, en: wat zullen de gev-o-lgen zijn, wanneer Nederland hem ter wille wordt? België vraagt het recht om ten allen- tijde een dee-1 van Nederland in een oor log te wikkelen. Belgij; dreigt de kanalisatie- van de Maas, waarbij Limburg zoo gro-ot be lang heeft, en die voor on(zen handel zoo noodzakelijk is, onmogelijk te maken. België vordert dat alle Nederlandsche loodsen, die in bekwaamheid ver b-oven de Bel-gjsche staan of althans niet vo-or hem behoeven uit den weg te: gaan zul len worden opgeruimd. België maakt het bestaan van -onze Schei-devisschers en van meerdere boeren in Zeeuwsch-Vlaauderen en op Zuid-Beve- land onlzeker, zoo- niet onmogelijk, dooi de opgevorderde bevoegdheid hun land aam de Schelde-o-evers en aan de; boor den van het kanaal van Tbrneuzen gele gen te- -onteigenen. België eischt metterdaad de uitsluitend do-or haanzeive- uit te oefenen souvereini- te-it (België noemt het zeer omjprechte- lijk meesterschap) op over de Zuidvvillems- vaart. Gevolgen van een en ander zullen zijn dat met toestemming van onszelven onze handel, '1 bestaan van Rotterdam als eerste-rangshaveinplaats zal w-o-rden be staat geworden tot hunne beo-ordeeling. D-at oordeel kan niet gunstig zijn veor de Belgische bescheidenheid en dankbaar heid. De verlangens luiden aldus: lo. Uitsluitend Belgisch beheer over de Wester-Schelde en het kaniaal vanïèr- neuzen; inrichting van een uitsluitend Bel gischen 1-oodsdie-nst; regeling van de af watering der Zeeuwsch-Vlaamsche polders door België en bevoegdheid der Belgi sche re-geering o-m de no-odige werken op de heide oevers nit te voeren; daarenbo ven vrije militaire doorvaart vo-or België ein zijn foo-ndgenooten in tijd van oorlog. 2o. Verbetering van de Zuid-Willems vaart op Naderla.ndsch -grondgebied in de buurt van Maastricht en instelling van minst voo-r het militairisme gevoeld heeft, -onder Belgischen drang zal herleven. Terecht merkt Het Vaderland op dit is erger dan inlijving. Immers bij inlijving, gaat slechts een stuk van het land verloren. Hier echter is infeiodatie (onteigening) niet van ZeeUwsch- Vlaanderen alleen', maar van den heelen staat. M-oeten wij hier aan een wraaknemin'g van de Belgische regeering denken, om dat Nederland aan zö-o- vele duizenden harer onderdanen jarenlang, heeft wèl ge- daiain Of aan een blootlegging van de minst edele eigenschappen eener z-oo weinig hoogstaande natie? „Daarbij kwam C-arnegie zlijn muzikaal gehoor te stade. Wiant hierdoor leerde hij de seinen -opnemen op jt gehoor heden ten dage niets buitenigewooins, maar toenmaal- iets heel bijztomders. Dit ves tigde de aandacht op hem, en eindelijk kreeg hij een aanstelling als telegrafist o-p 60 gulde-n 's maands. Vervolgens klom hij op ,tot beamibta aan de-n PennsylVahdarspoorweg. Met den heler Woodruff, den uitvinder van He slaapwagens, waarvan C-arnegie onmiddel lijk de béteekenis inizlag, sfich'tte hij d© Woodruff Sleeping Car Co. pauk zij z-ijn vermeerderde inkomsten, kon h'ij zich nu; ook financieel- voor petro-leumtarreineri interesseeren het geluk diende hem. daarbij ook in zooverre, dat op eendoor heim gekochte farm in Pennsylvania pe troleum werd gevonden en na den Amerikaanschen burgeroorlog richtte hij vooral zijn belangstelling .op de .ijzfe» nijverheid. Hij stichtte de Keystone Brid ge Works en de Union Iron Works en, introduceerde in Amerika het Biessemer- proces bij de staalfaibricage. Verschillende staalmaatscliappijen werden nu doior zlijn nimmer rustende energie in hjet levetn; geroepen, die in 1889 tot de Carniegi© Steel' Co-, werden vereenigd. Dez|e zijn twee jaar later in de U. S. Steiel'-Cori poration injgebracht, waarnree Carnegie zijn directe bedrijfeworkzaamheid alls ge ëindigd beschouwde. Hij tro-k zich .nit de 'zéken terug' en heeft met zijn fortuin vele bélanjgrijke stichtingen vain wetem sch'appel'ijken en lïlantropischen aard in hét leven geroepen of gehouden. Van z-ijn iiand -zlijn ook ©ukele werken verschenen. Toen Carnegie 'zich uit zijn zaken terUgl; getrokken had, deed hij verder ud©ts meer Beknopt overzicht. Gisteren heeft de Belgische minister^ raad vergaderd in yeirband met dreigende algjemeene staking. Het schijnt, dat de regeering heslo-teu heeft onmiddellijk vob doenin^i t© geven aan die categoriieëte beiambten, die hét meest noodig- hebbent- Aan de wen-schen der andere zou zij dan eerst later voldoen. De regeering héio-pt, dat na dezie con), cessies de stakin-g niet zal doorgaan en dat het staiajsperso-neel rekening zal hotuf- den met de enoame financiëelé moeilijk^ heden, waarin het land verkeert. Do-or de-n oppersten raad zijn tot dusf ve-r drie scherpe waarschuwingen toit de Roemenen gericht, in verband met hun handige po-ging, oan door een snellen slaig zich ten kosite van het uitgéknap-eni Hongarije' te verrijken. In de laatste notal werd zelfs gedreigd, dat Roemenië ge-vaalr liep door zijn optreden zich' van de en tente af t© scheiden. Roemenië doet echter, of het van d©n( prins geen kwaad weet en Iaat alle drei-" gémenten langs zich heen gaap. lle-t ant woordt eenvoudig' n'iet op de ernstigfef no-ta's uit Parijs. Hoe wordt van den kant der gealli eerden daarop gereageerd Men wacht e-n aarzélt en durft blijkbaar geen beslis sing te nfemen. Zelfs schijnt men er over te denken', zich maar bij hel; op-treden der Roemet niërs neer te léggen. De hieeren te Versailles schijnen dus hun -invloed 'ziachtjesman te verliezen. Geen wonder, als men „moppen" van Cle-menceau leest als dez©: In de-n Raad vain Vijf of z'o-o'n getalt 'letje, rees de vraaig; hoe laat men 'snat middags den arbeid zou hervatten. „Liefst niet te vroeg", verklaarde Signior Tif- toni-, die na den lunch gaarne „een uiL t.je- - vangt." „N-iet te Iaat.", verzocht de heer Lan(< sing, -die niet gaarne zijn rijtoiertje in het Bosch prijsgeeft en bovendien gewoon S is aan. 'n: kléine siestei vóór 't diner, t De- Tijger spro-ng op. „Wei bé'gi-nn|en om drie uur", luidde zijn beslissing. „Signor Tittoini kan slat- pen vó'iïr d© 'zittiinjg, M. Lansing na de zitting, en M. Balfouronder de zitting, De terugslag, dien de val van de ra*- dent-iegeering in Hongarije no-odziakelij- kerwijz© op hét govjeti-Rusland hebbent moest, begint zich al' meer en m'eer atfl te- teekenen. Het bolsjewistisch régime, zoowel in Moskou al's in Kieff gaat alle teekenen van een inzintkiln'gl vertoornen^ Van bét Zu-iden en Zuid-Westen drin gen de- zegevierende troepen van Deuildn, van het Weisten de PtoolSche troepen op: En mogelijk zlal' oö-k d© ongelukkige Kolt^ sjak in het Ooste-n zich spoedig ^heit- stellen van de jammerlijke ld alppen," di© hij van de rood© legers opgeloopen heeft. dan zijn vermogen heheeren. Van dit be heer had hij een z.eer merkwaardige en verheven opvatting. Hij 'béiste.edde het grootste deel' van de opbrengst -aan menschlievende doeleinden, wetenschap en kunst. Carne-gie was een van de opj re-chtste voorstanders va,n den wereldj vrede, en zijn schenking voo-r het gebouw voor internationale arbitrage in den Haag, is wel degene, die Wet meest de aanh dacht op zlijn persoon gevestigd heeft. Andrew Carnegie heeft dit giebopw ger wijd aan het doel, den vrede doior recht spraak te bievestigen." Dezie woorden staan in liet Latijn o-p .den gevelsteen' van liet Vr©desp-aleis gebeiteld. Even békend is welhaast het Caime-gie- beldentfonds, bestemd om hen te beloo- nem, die zich onderscheiden bij de redr di-ng. van de lévens van hun medemlenr schem. In 1911 heeft Carnegie de Carnet- giei-stichting 'tot stand gebracht, welke hij belastte met de voortzetting van zijn filantropisch werk, en to-t zijn universeele erfgename 'benoemde. We laten hier een passage volgen uit de levensbeschrijving van den groeten menschéin'Vi'dend van T'utein Nol'thenius, die voor zlijn karakter kéruschètsend is. „Toe-n d© Pen|nfeylvania(spoorweg een eigen telegraaflijn aanlegde, vroieg mr. Sco-tt of Andries bij' bieim in di©nst wilde komen als kléfk en telegrafist „eni 'Zoo- verliet ik bet telegraafkantoor vertelt Carnegie waajrin eon jongf menscb allicht zlijn liefven lang: gevangen blijft, en kwam in aubritkinê met spop-b- wegen." „De nieluwe aanstelling .ging gepa,ard met wat i-n mijn oogèm scheen ©cn veir bazï-ngwekketide verhooging valn saJarisL Van zééfitf aujdpn kwam jk op nogen tig gulden per maand I Mijn chef, mr. Sco-tt, had toenmaals driehonderd gulden per maand, en ik vroeg: mij dikwijls af: wat ter wereld hij- wel met zöó'n hoop g;eld uitvoerde?" „Troiuwens het gtelék heeft Andrjesi steeds verzeld. Op zijn 24ste jaar kwam, terwijl hij in den trein zat, iemand naar hem toe, die er uitzag als een heere*- boer, en deelde me'de van den conduct leur gehoord te hebben, dat CalrnUgi© een beambte was vain dien spoiorwtegj Toen haalde de reiziger uiit een kleinjai tasch een voorwerp-, dat het model van ©e-n slaapwagen bleek te z-ijn. Ónmiddefy lijk zag Carnegiej het belang, der zaak i-n, en vieirztocht mr. Woodruff aldus heette de uitvinder om de volgendtel week hij zijn chef te komen. Ook de-z© begreep de waarde der uitvinding en sloot e©ne overeenkomst, volgens welke twee .wag®11,8 als protef op de spoorweg zouden l'oopen." „Mr. W-o-odruff vroeg mij of ik geen aandeefi fn ore zaak wilde nemen", aldus schrijft Carnegi©. Niets liever, luidde het .antwo-ord, maarhioe aan d© tnaande- lijksche sto-ili-ngen van f540 te komen? Ik béizat nie-ts, ©n wist ook niet hoe dat geld te verkrijgen, Eindelijk besloot ik aan te kloppen(bij den bankier van ons stadje, e-n vroeg hém die soimi te leen met belofte van elke maand i'40 af te betale-n. Dadelijk stemde hij toe. Noioit zal ik vergeten, ho-e hij zijn hand op mijn schouder legde en zteidé: O yeS, Anjfly you are ia,ll righlt!" >-■ i

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1919 | | pagina 1