flfo. «63 Dinsdag 1« Augustus 1919 &3e Jaargang Dienstbodd Buitenland. Binnenland. ülddelburj. fijving te koop nh sis Paran, ft O O P ingsmenwagen los op een goed raai o©d bakkerij. lioERS" t of aankomende. STBODE - Middelburg. Keukenmeid, Vrouwenkiesrecht. a contant den boomgaard gele ed Mairepolder te Ril- tisgen verkrijgbaar en biljetten in te leveren 15 Augustus a.s., bij OK, Oud Mairepolder LE's Confectionery Works r e s k e n s. KOOP nsn, Rashansn, Piymowth Roks en ons, 5 dagen dud, alle ©zond. SNTZ, Kuikeufekkerij o. E KOOP NIERSE, Ivoudekerke, E KOOP et 2 stangen id, 's-H. Arendskerke. ving te kóópde Peren wassende in den boom- A. Cornelisse te Arne- ljetten in te leveren 6 Augustus. E KOOP oï gVlerria veulen, PEJAN, Ritthem bij E KOOP rïgo bruine Merrie, trouwd, bij A, MESU, E KOOP a 60 voer Mest, E, Zoutelande, Klein oop gevraagd letter Z., bureau van Goes. KOOP en drachtige Zeug, en een Kar, bij E. er, Wolphaartsdijk. de achtjarige klepper gstveulen van Stamboek- REIJNIERSE, Grijps- Woningbouw „Nieuw- oes. op het werk. id gevraagd een, oog loon. Smederij, Serooskerke. vraagd Knecht, metselen verstaande,. E, Timmerman, Veere. k der tegenwoordige iid gevraagd, Serooskerke, dag en nackt. r. VAN MAANBN 73, Vlissingen. ed kunnende koken. werken, v. g. g. v. o ne 360, aan de 's Boekhandel, Vlis- vraagd f250. en een Werkmeisie. gevraagd Dianstbcde, bo^ehstaad, bij Mei. EE, K. Neordstraat L LUCASSE, Stations- vraagt met November ti Dianstbode. Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR Ef EMERGO, gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes LANGE VORSTSTRA-AT 219. (Telefoon No. 11). Bureau te Middelburg: FARM A F. P. D. IIU IJ L. BURG Diruikkers: öosterbaan Le C'ointre, Goes. VERSCHIJNT JüLKEN WEHKDlAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden fr. p. popt f2. Losse nummers - - - f 0.05 Prijs derAdvertentiën: 14 regels f 0.80, iedere regel meer 20 ct. Verhoogd met een tijdelijkeutxulogstoeslag van 20 pet. 3 maal wordt 2 nüaal berekend'. Bij abonnement voordeeliga voorwaarden. Bewijsnummers 5 cent. i. Onder de historische feiten van vér strekkende gevolgen, die we in ons nom- mer van 18 Juli j.l. noemden, behoorde ook de- aanvaarding van het Vrouwen kiesrecht door de Eerste Kamer. Met de koninklijke bekrachtiging is dus nu hef. Vrouwenkiesrecht in onze wetge ving opgenomen om later vermoede lijk" in 1922 practisch onder de poli tieke handelingen te worden opgenomen- De vacantie-maand geeft ons de gelegen heid-om de vraag te bespreken: hoe staan wij tegenover de deelneming der vrouw aan de politieke verkiezingen En dan zon ons antwoord kort en bon dig'kunnen zijn: niet vijandig, maar ook niet begeerd. En wel om de volgende reden, die we zullen trachten duidelijk te maken. Laat ons eerst vaststellen, dat het Vrou wenkiesrecht ons niet is overvallen, maar sinds veie, vele jaren voorbereid is. Bij het bespreken van de positie der vrouw in de samenleving, haar plaats in huisgezin en arbeid, in staat en kerk, gaan we nu maar niet spreken over de ■oude wereld. Die tijd ligt te ver achter ons. Bovendien Oostersche toestanden la ten bij ons Westersch leven geen verge lijking toe. De vele eeuwen, die daar lig gen tusschen de Oud-Testamentische we reld en onze, reeds twintig eeuwen-oude christelijke beschaving, maakt eene be schouwing over dit onderwerp door de historie belangrijk, maar voor ons nutte loos. En toch mogen we niet vergeten dat die oude wereld en in haar gevolg de middel eeuwen ons een geestelijke, zoowel als een stoffelijke erfenis hebben nagelaten, die van grooten invloed is geweest op komende tijden, misschien meer dan we weten ook op onzen tijd. Voor die zichtbare, tastbare erfenis, ons door het voorgeslacht nagelaten, behoef ik u slechts te herinneren aan de Hunne bedden in Drenthe, de Kapel op het Valk hof te Nijmegen, de duizendjarige eiken op Wolfhëze, en in onze eigen, naaste omgeving aan de Willebrordus-put te Zou- Mandie en aan Westhove, nu elf eeuwen oud. Maai- zooals er nu een stoffelijke, zicht bare erfenis van onze vaderen bestaat, zoo bestaat er ook een voor niemand zichtbare erfenis, onzichtbaar, maar diep doorgedrongen 'In onze begrippen. Een geestelijke erfenis, die bestaat in traditie, in overleveringen, in indrukken, in op vattingen, in het bepalen van verhoudin gen in het leven. Tot die geestelijke erfenis, ons door het voorgeslacht nagelaten, behoort ook, of liever, behoorde ook, het begrip dat de vrouw in de samenleving een minder waardige plaats behoort in te nemen. In de oude wereld was zij óf speelpop, of slavin van den man, en nog eeuwen daar na werd de vrouw de mindere .plaats toegewezen. Dat behoorde eenmaal zoo. Men verdedigde die houding van de eene helft van het menschdom tegenover de andere niet. Dat behoefde ook niet, het sprak van zelf. De Hervorming kwam en daarmee -trad een nieuwe wereld te voor schijn, maar de oude begrippen omtrent de onderlinge verhouding der beide ge slachten leefden VOort. p011 Paar voorbeelden uit den gulden tijd van ons volksbestaan, toen de chris telijke beschaving reeds tot de zeventiende eeuw was gevorderd, mogen dat duidelijk maken. Onze lezers kennen ongetwijfeld "de dichtwerken van Vader Cats, tot nagenoeg op onzen tijd, naast den Bijbel, het huis boek, het handboek, het magazijn van wijsheid voor onze boeren en ben deele ook voor onze- burgerij. Hoe hij spreekt over de verhouding van man en vrouw kunnen we samenvatten in dezen voor den man hoogmoediger! en voor de vrouw vernederenden regel„Al wat den man gelijkt, een hooger waarde hee ft". En als tweede voorbeeld geef ik u, naar aanleiding van het Huwelijks-formu lier nog altijd bij onze Protestantsche ker ken in gebruik. In dat formulier wordt speciaal aan de vrouw het voorbeeld voor oqgen gehouden van die heilige vrouwen die hoopten op God en hunne eigene mannen onderdanig waren- Sara, des aartsvaders vrouw, die Abraham noemde haren heer, wordt als type ter navolging voorgesteld. Doorloopend en zeer sterk, wordt in dit formulier de nadruk gelegd op hulpvaardigheid, onderdanigheid, zacht moedigheid, welke te bewijzen de' vrouw jegens den man .verschuldigd is. Voortgaand© bleef die indruk van onder danigheid en minderwaardigheid der-vrouw tot op onzen tijd in ruimen kring voort- duren. Want wel is het bekend, dat de Duit- sche dichter Göthe in de eerste helft dei- negentiende eeuw de gevleugelde woorden der gansche beschaafde wereld hooren deed,E er t de vrouwen. Z ij vlech ten en weven hemelsche bloe men in het aardsche leven". En wel is het voor geen tegenspraak vat baar, dat zeer velen, op allerlei wijze instemden met de woorden van den be roemden dichter van de Faust, maar het is evenmin voor tegenspraak vatbaar, dat in de wereld «les volks, bij die talrijke massa deze stem niet werd gekend en niet begrepen. Neen, neen, men stemde meer in met het hooghartige woord, dat de, roeping der vrouw zich behoort te beperken tot vijf k's: kamer, keuken, kelder, kinde ren en kleeding. Uit het openbare leven moest de vrouw worden geweerd. Dit voor de samenleving en de beschou wing, het ooi-deel over de vrouw als mensch! Dat is eenvoudig schandelijk, verre beneden het peil eener christelijke beschaving. Bekend is de vaderlandsche prediker uit de 18de eeuw, die in ernst de vraag op den predikstoel behandelde of de vrou wen ook menschen waren. Onder het publiek werden aardigheden als deze gaarne getapt: Een man heeft maar twee goede dagen' in zijn leven, de dag dat hij trouwt, en de dag dat hij rouwt Of: wie zijn vrouw verliest en een dubbeltje, verliest 't meest aan het dubbeltje. Ln de eerste helft der negentien«ie eeuw vermaakte men zich met een liedje, dat spoedig populair werd, van dezen inhoud; Er was een dief, die tot zijn grief, Zich naar galg zag rijden, Maar een kop stak in den strop Kon hij., zijn hals bevrijden. Kom trouw dit wijf dan redt g' uw lijf, En ziet u gratie geven- Neen, sprak de kwant, 'k zet van de hand Niet voor zoo'n spotprijs 't leven, Neen, zijn me een walg, ook strop en galg, 'k Kies boven 'twijf nog 't hangen. Ziet, ieder mensch heeft zdjn gebrek en iedere tijd zijn kw-aard, maar bet is toch voor een Christelijke, beschaafde maatschappij', stemmen als dteze kunnen worden gehoord en met ingenomenheid verbreid', en het verwonder© ons dan ook niet, dat vrouwen', die hun oogen wel eens opendeden in de wijde, wijde wereld, die daar ligt buiten de vijf' K's, niet te vreden waren met hun positie in de maat schappij, en diat er mannen waren die in vele talen en op velerlei toon ver- -knndigden, dat de vrouw niet een min dere was of behoorde te zijh, niaiar dat zijl een andere was dan de man. Göthe riep de maatschjapp'ij' op* tot waar deering der vrouw als humanist. Zij' was voor hem de vertegenwoordigster van le venspoëzie. Haar invloed verzachtte de zeden. Van haar ging de meest heilzame invloed op de beschaving ujt,. Hij' be reikte slechts kleinen lering. Maar groot wla.s de' lering, die het oog vesligde ,op de positie der vrou.w ontstaan door de zoozeer veranderde arbeidsroe- ping der vrouw. Uit den 'kring van den arbeid' kwam de eerste, geweldige', steeds sterker wordende stoot tot emancipatie v.an de vrouw. Tot de eerste helft der negentiende eeuw was ieder woonhuis ook de pro- duclieplaats vopr het gezin. Daar snorde het spinnewiel of' het weefgetouw voor de 'kleeding daar stond de oven om brood' te bakken daar was de wasch- kuipi daa.r was de kelder, waar de wintervoorraad werd geborgen daar werd het geslachte varken ingezouten. 0, zalige gedachtenis,! Maar nu kwam de fabriek met de machine', die op voor- dcelige en gemakkelijke wijzie al dit werk; in toenemende mate der vrouw uit de hand nam. Men (kan immers voordeeliger in de winkels terecht dan door eigen handenarbeid in de behoeften voorzien; De winkels werden steeds ruimer door de fabrieken voorzien en de gebruikers werden beter voorzien. De meelfabriek was niet meer, a.ls 'de molenaar, van den wind afhankelijk, de bakker leverde smakelijker en goedkooper brood dan de huiselijke oven. De slager verkocht zijn waar altijd verschi. De kruir denier zorgde dat inmaak overbodig werd. Dei naaimachine deed vele malen het werk vajn dé naaister. De waschinrichtingen namen het „zure" Maandagswierk over. De gasfabriek maakte het onderhoud vau lampen en kachels vrijwel oiverbOdiig. Diat alles beroofde het huisgezin den arbeid maar riep' ial meer arbeidskracht naar de fabriek. Ook vrouwen en meisjes. En toen, omdat geen kennis: noodig was om de machine te bedienen, herhaalde zich weer hetzelfde verschijnsel van de min derwaardigheid der vrouw. Vrouwen en' i meisjes werden in d« fabrieken gaprne i aangenomen, oandiat hup arbeid goedkoo per was dan die der mannen. Vrouwen en meisjes, die de schrale verdiensten van het gez'in door (hlun inkomsten eenigs- zins vermeerderen moesten, werden door- lage loonen en langen arbeid uitgebuit. Reeds in 1851 waren in Engeland, het fabrieksland bij' uitnemendheid, van de 7 millioen vrouwen 3 millioen in de be drijven buitenshuls werkzaam. En de 'yrou- weu, die, naast de fabriek, in huisarbeid liun levensonderhoud verdienen moesten, ou gedwongen waren met de machine to coincurreeren, zagen hun loon voortdu rend verminderen, zoodat slavenarbeid hun deel werd. Hel was in dien tijd van vroiuiwen-ex- ploi talie, dat we den toestand van de vrouw, als concurrente van de machine geschetst vinden in dit „Lied van hied Hemd", van den Engelschen dichter Thomas Hood: Met, vingertoppen, ruw en wreed', Met oogen dik en rood Zit daar een vrouw, in. 't voddenkleed Te naaien voor haar brood. Piek, Piek, Piek! Van honger en kommer hlalf ziek, V,an leed verteerd, door ziorg beklemd, Zong zij een lied va,n 'tHemd. Van 'teerste gekraiai van den haan, Tot de zon is anderg;ega,an. Een heiden en (Turk is er beter aan top", Die niet weet waarvoor hij' leeft, Dan een christenmensch bij 'twerk dat ik doe, Die een 'ziel te verliezten heelt. Piek, Piek, Piek 't Wordt mij! geel en groen in 't gezicht Mijn oogen wallen dicht. Zoom en oksel en strook, Totdat ik in slaap val over een knoop, En hem, aanzet in den droom. Gij jonkman, die naar uw liefje vrijt 1 Gij main met uw wijfje in uw schik! Het is geen linnen, dat ge verslijt, Maar arme schepsels als ik. Een naad en weer een naad Voor wien is deze wel bestemd!? Geloof me, ik naai met een dubbelen d'iaad, M ij n lijkkleed en een hemd. Wat geef ik om den dood, Hoe akelig en raiar hij1 ook ziji? Voor d'at magere spook is mijn vrees niet gr opt Het heeft reed's te veel van mij1, Van mij', die door vasten mijn krachten sloop. Och, dat oiok hét brood Zoo duur moet rijn. En vleesch en bloedl z|oo' goedkoop! Ik piek maar al wat ik' kan, Mij» loon? Een fcbrst, een bps stroo en dan Dit mooi© equipementl Een tochtig diat, een naakte vloer, Een spiegel en tafel, dat is al! Zoo1 kaal een muur, dat ik snak naar i het u,ur, Waarin er mijn schaduw op valt'! Met vingertoppen ruw en wreed, Met. oogen dik en rood', Zat daar een vrouw in 't voddenkleed Te naaien voor haar brood!. Dooi' honger en kotomer half ziek', V,an leed verteerd; door zlorg beklemd Maar op een toon zeer hoog, Och, dat het den rijken bereiken mopgj! Zong zij dit lied vap. 'tHemd. Beknopt overzioliL De opperste raad der geallieerden is weer druk aan 't vergaderen, om te trach ten ©enige orde in den wereldchaos te brengen. De zitting van Maandag was voorname lijk gewijd aan de beraadslagingen over den toestand in Hongarije en de houding door de entente tegenover aartshertog aan te nemen. Wij spraken reeds de veronderstelling uit, dat de entente nu wel een tegemoet komende houding zal aannemen. Anders is 't met Duitsch-Oostenrijk. De centrale commissie van de Duitsch- Oostenrijksche nationale vergadering heeft, als „spreekbuis van de politieke meening van het land", een tweetal moties aan genomen, waarin aan het laatste woord, door de delegatie te St. Germain tot de geallieerden gericht, een krachtige moreele steun gegeven wordt. Uitvoerig wordt nog ©ens opgesomd, welke politieke, economische en finan- cieele omstandigheden het dringend noo dig malcen, dat de geallieerden voor Duitsch-Oostenrijk zoo toegevend moge lijk zijn en dat Duitsch-Oostenrijk een zelfstandig,- krachtig land is, hetwelk zelf beslissen zal, tot welken staat het wil behooren. Dat deze stem door de geallieerden ten slotte gehoord en verhoord worden zal, lijkt niet zeer waarschijnlijk. De reeks onthullingen houdt in Duitsch- Land maar aan. Nu is het weer prins Max van Baden, de rijkskanselier in de periode van het aftreden van den keizer en het uitbreken van de revolutie, die eenig licht werpt op de gebeurtenissen in October en November 1918. Volgens de „Evening News" zal de ex keizer te Hampton Court bij Londen te recht staan. Een vertrek van het paleis te Hampton Court zou hem als verblijfplaats .worden aangfewezen. Volgens de Sunday Times echter zou er van de berechting van den ex-keizer niets komen. Hoe meer de zaak overwogen wordt, des te groofcer schijnt de moeilijk heid te zijn om een rechtbank samen te stellen, welker gezag en onpartijdigheid niet gewraakt zou worden. Het is geen geheim, zegt het blad, dat wij schier alleen staan in ons aandringen op berechting en dat de Amerikaansche vertegenwoor digers ter conferentie het voorstel onpo litiek en futiel achtten. Waarschijnlijk zul len 'de geallieerden den schijn redden door officieel aan Nederland, de uitleve ring van den keizer te vragen. Nederland zal even officieel weigeren en daarmee za] de zaak uit zijn. Inderdaad, zoo stellen ook wij ons het verloop der uitleveringshistorte voor. Carnegie, f Naar Vaz Diias pit New-Yopk ver neemt is Andrew Carnegie te Stock bridge in Ma,ssachussets Maandagoch tend overleden. Carnegie werd in 1835 te Dungerm- Jine (Schotland) geboren. Toen hij nog zeer jong was, vertrok de heele familie na'ar Amerika. Daar begon 'Andrew te werken als wevers jongen in een groot© jveverij, te Pittsburg, waar zijn ouders zich gevestigd hadden. Weldra ging hij echter over in dienst eener telegraafmaatschappij en bracht het daar ai spoedig tot' een verantwoor delijken post. Toen associeerde hij zich met Mr.Woodraff voor de exploitatie van slaapwagens op de spoorwegen. Na den successieoorlog, waarbij hij als oorlogstelegrafist ue noordelijke staten diende, kocht hij aandeelen in allerlei spoorwegondernemingen en in teresseerde zich in verscheidene zaken der ijzerindustrie. In 1889 vereenigde hij verschillende ondernemingen onder dén naam Carnegie Steel Cy. In 1901 nadat hij zich uit de leiding der za ken hajd teruggetrokken, veranderde deze naam in United Staties Steel Cor poration. In tal van Amerikaansche steden stichtte Carnegie bibliotheken, labo ratoria en Ieerzetels aan universitei ten. Ook'in Engeland mochten vele stichtingen voor wetenschappelijk on derzoek vap zijn overvloed mededee- len. De Schotten vereerden hun land genoot met het eere-rectora)at der uni versiteit vain St. Andrew. De meest bekende zijner stichtingen in Europai, en vooral hier te lande is die waardoor hij den bouw van het vredespaleis als vergaderhuis voor het internationale hof van arbitrage heeft mogelijk gemaakt. Hij was begiftigd met tal van eere- teekenen uit afle landen. f Geheimzinnig vliegtuig. „Berüngske Tidende" verneemt uit Malm'ö, dat daar uit een watervlieg tuig van een hoogte van ongeveer 200 M. twee pakketten zijn geworpen, waarop het yliegtpig hoven ;de Oost zee verdwieen. Uit het binnenland wer den door een Duitsehen he°r en een Duitsche dame signalen aan fret vlieg tuig gegeven. 1-Iet Duitsche paar werd in Soesra Aby gearresteerd en in het bezit der pakketten gevonden. jBy onderhoek bleek, dat de pakketten behalve echte kant en juweoleii en andere sieraden staatsobligaties tot een zeer hoog be drag bevatten. Na verscheidene uitvluchten beken den de Duitsche gearresteerden, dat de pakketten door den prins von Wied waren neergeworpen. De inhoud be hoorde volgens hen aan den koning van Saksen. Kart» berichten. Te Boedapest is door de Roeme- niërs een censuur ingesteld. Na,ar het heet versterken de Roo- rneniërs zich en zullen zij de Entente antwoorden, dat deze zich niet te mengen heeft in de Roemeensche aan gelegenheden. Tegen den sergeant-vlieger die onder de „Are de Tnomphe" door vloog, is procesverbaal opgemaakt. - In Frankrijk is met een kapitaal van 1/2 millioen frank een Ver. ter bestudeering van den Rijn opgericht.; Het personeel van den Belgischen staat en de beambten der ministeries' dreigen met een stalling, als hun eischen niet worden ingewilligd. Deze weelld zal te New-York een man terechtstaan, beschuldigd van po lygamie. Hij is in 16 jaar achtmaal1 getrouwd en zijn vrouwen zijn allen m leven. Hij placht de sympathie van zijn slachtoffers te winnen door dier bare verhalen over de smart die de dood van zijn eerste vrouw en drie kinderen, omgekomen bij een brand, hem had veroorzaakt. Hij zegt nu een ander leven te wil len Deginnen en voortaan een zegen voor zijn medemenschen te willen zijn, Naar uit Praag gemeld wordt, is de regeering van plan bet klooster der Benedictijnen Einmaus in beslag te nemen en er een muziek-oonserva- torium en de opperste rekenkamer in, onder te brengen. Brutale dieven hebben tusschen Mechelen en Vilvoorden een goederen wagen van een in vollen vaart zijnden. trein besprongen, opengebroken én een) groot deel van den inhoud, die uit koffie, boter, weefsels en chocolade be-, stond op den weg geworpen en weg gebracht D|e dietstal werd eerst bi| aankomst van den trein te Bru.ssef ontdekt. Kerenski moet te Berlijn zijn', om Duitschland te polsen. Te New-York staken de tooneeh spelers. Het snelheids-vliegrecord tus schen Washington en New-York is door ooi. B. K. Claggett met Havillandl febracht op 75 min. De afstand is! 10 mijlen. Dat is dus een uursmel- heid van 168 mijlen. Renauidei verklaarde te Luzernl dat de Internationale, na de vernie tiging van het Duitsche militairisme,; den strijd zal aanvaarden tegen hef i militairisme in alle landen. West-Hongarije verlangt aahslujj-. i ting hij Duitsch-Oostenrijk. Op 28 September zal bij volks- 1 stemming beslist worden of Koburg zich ai dan niet bij Beieren zal aan- i sluiten. 1 Adolf von.Teck wordt met stel. ligheid genoerncfats candidaat voor db troon van Hongarije. Allerlei. De Ned. Chr. Grafische Bond reeds bijna 2000 leden. Te Rotterdam is op 71-jarigen leef tijd overleden de heer G. Dirkzwager, Mzn., die te Maassluis een grooten! rol speelde op 't gebied van handel! en zeevaart. De minister van marine is voUx! eeriige dagien met verlof vertrokken^ In September zal tei Tiel een klom-. penbeurs gehouden worden. Het gerucht gaat, dat Jhr. van Vre- denburch, thans Ned. gezant in Zwer den, op; den gezantschapspost te Brus sel zaf worden benoemd. De Hall. Mij', vain Landbouw zal Erotesteeren tegen het voorstel tot hef- mg vau 30 pot. van de waardeveTr meerdermg van iemands bezit vanaJ 1 Mei 1916. De Centrale Gezondheidsraad waaA schuwt tegen het gebruik van onrijpe V'O'Ssenbessen, zijnde schadelijk voor de gezondheid, en ook tegen het gei-. brult van bloembolle run eel. I

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1919 | | pagina 1