Ao. 359 Donderdag 7 Augustus 1919 33e Jaargang
.verschijnt elken werkdag.
Ontwerp Schoolwet.
v.
Buitan!ar»d.
Binsï8T.!and
Uit d8 Provincie.
-u "<4Ui
Uitgave van
do Naaml. Venn. LUGTOR ET EM.ERGO,
gevestiga te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 019.
(Telefoon No. 11).
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG
Drukkers:
iOo-sterbaan Le Cointre, Goes.
A b O' n n e m e li t s p r ij s
Per 3 maanden fr. p. post f8.
Losse nummersf 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels 0.80, iedere Iregel meöï 20 cl
Verhoogd met een tijüelijken oorlogstoeslajji
vah 20 pet.
3 maal wordt 2 maal berekend.
Bij abonnement vooxdeelige voorwaarden.
Bewijsnummers 5 cent.
Kosten schoolbouw. De gemeenteraad
beslist oip de aanvraag binnen itwee maan
den; indien dit niet is geschied, wordt
hij geaielit overeenkomstig de aanvraag
tot de medewerking te hebben besloten.
Tegen elke raadsbeslissing lean ieder in
gezetene, en ook liet schoolbestuur, bin
iien dertig vrije dagen in beroep gaan
bij gedeputeerde staten.
Wat de waarborgsom aanbelangt, door
het schoolbestuur of de vereeniging ge
stort, dezte vervalt aan de gemeente, wan
neer de school gedurende drie achtereen
volgende jaren wordt bezocht door min
der dan de helft van !hèt aantal leerlin
gen, waarvoor zij volgens de opgave bij'
do aanvrage overgelegd, bestemd was;
of door minder dan 25 leerlingen.
En indien de school gedurende drie
achtereenvolgende jaren bezochit wordt
do;or minder dan twee derde van -bedoeld
aantal leerlingen, dan vervalt van fle
waarborgsom zoodanig gedeelte aan de
gemeente, als wordt uitgedrukt door een
breuk, waarvan de teller is bet getal,
dat aanwijst het verschil tusschen het
aantal leerlingen, waarvoor de school be
stemd was en bet gemiddelde aantal leer
lingen in die drie jaren en de noe
mer het getal, dat aanwijst het aantal
leerlingen waarvoor de school bestemd
was.
Bijvoorbeeld: onderstellen wij1, da,t is
aangevraagd door de geref. schoolveree-
niging te R., om te mogen ontvangen
van de gemeente een som van 15 dhizend
gulden tof stichting van haar schoolge
bouw. Zij voorspelI, dat haar ischiool mins
tens 100 teerlingen zal tellen. Zijl stort
15 procent van 115000, dat is f2250
waarborgsom. Nu valt het. aantal leerlin
gen tegen. Het bedraagt in 1926 zestig,
in 1927 acht en vijftig en in 1928 vier
en vijftig. Het gemiddeld getal leerlingen
is dus 60 58 54): 3 57i/3. Het
tweederde van 100 is 20% 66%. Het
veischil lusschêhi deze twee is 9l/s- De
bedoelde breu,k is derhalve 9>/s/80, zoodat
van de waarborgsom het 9Vs/80. dat 'is
f 262.50 aan do gemeente is vervallen.
Wanneer het aantal leerlingen in dien-
zeilden tijd gemiddeld bijvoorbeeld slechts
42 had bedragen, terwijl voor 100 was
aangevraagd1, waarvan de [helft is 50, dan
is het aantal leerlingen minder dan die
helft en dan vervalt de heele waarborg
som van f2250 aan de gemeente.
Deze beide voorschriften zijn echter |niet
van toepassing gedurende de eerste zes
jaren, te rekenen van den dag, waarop-
de school in gebruik werd genomen.
Daarom kozen wij onze voorbeelden
niet over de eerstvolgende jaren: 1920,
1921 en 1922.
In dit verhand zij- tevens herinnerd,
uat, wanneer de waarborgsom aan de
gemeente vervalt uit bovengenoemde oor
zaak, daarmede o-oik de eigendom van
het schoolgebouw en den daarbij! behoo
renden grond, en natuurlijk ook de grond'
waarop het staat, op de gemeente over-
rcchten1^ Van a^e bangelijke lasten en
Jaarlijks keert de gemeente aan hét
schoolbestuur over bet niet vervallen ge
deelte dei waarborgsom rente uit. W-an-
rieer zach gedurende twintig jaar het ge
val fuel heeft voorgedaan, dat er min
der leerlingen waren dan de helft af
het twee-derde van het bij de aanvrage
veronderstelde aantal leerlingen, dan geeft
de gemeente de volle waarborgsom aan
bet schoolbestuur terug.
Na;dat de waarborgsom is gestort ver
schaft de gemeente de voor den schoo-1-
bofuw benoodigde gelden, daaronder de
ko-slen van grond en eerste inrichting met
daarbij de schoatme-nbelen.
Het gemeentebestuur is bevojegd in (over
leg met het schoolbestuur in plaats van
het geheel of een gedeelte der bedoelde
gelden, het geheel of een gedeelte van
een bestaand gebouw beschikbaar 'te stef-
tep en aan de schojolvereenïging in eigen
dom over te dragen].
Het gemeentebestuur verschaft op ver-
so ,?er schoolvereeniging, indien mo-
-ge-1 ijk, den voor de stichting der sch-ool
bestemden grond en draagt 'dézen laan
da sehoolvereeniging in eigendom over.
De gescli.it te waarde van den grond wordt
in mindering gebracht op de gelden die
de gemeente moet uitkeeren.
Natuurlijk wordt, wanneer de bouw
meer of ritinder gekost heeft, dit in biet
reine gebracht door bijpassing vanwege
de gemeente in Jiet eerste ge-val, door
teruggave vanwege de sehoolvereeniging
in het laatste geval.
Vervreemding van het schoolgebouw en
bijheb oprenden grond, teneinde u,it de op
brengst een ander schoolgebouw te stich
ten, is 'geoorloofddoito Been, indien de
bedoeling is de sch'jJ te Verplaatsen.
Toch is 'zelfs een dergelijke verplaatsing
niet onvoorwaardelijk toegelaten. Anders
zou, de sehoolvereeniging door verkoop
van bet met geld1 van de gemeente ge
stichte gebouw en het optrekken van een
veel kleiner gebouw elders zich kunnen
verrijken ten koste van de gemeente. Aan
Gedeputeerde Staten is opgedragen tegen
een en ander te: waken.
Wat de gesLichtslokalen betreft, liet
bestuur eener zoodanige instelling weikei
een bijzondere school in stand 'houdt,
deel uitmakend van d-e stichting, kan
aan den gemeenteraad een vergoeding
vragen voor de kosten va.n die school
lokalen.
Nu nog een enkel woord over de kos
ten van instandhouding van bijzondere
scholen. Deze worden aan de besturen
dier scholen vergoed indien zij beant
woorden aan de voorschriften der wet,
inzake inhoud van leerplan en aktes van
benoeming enz-, gelijk in de artikelen 88
e-, V. v. is omschreven.
Eu voorts wanneer:
a. de school staat onder het bestuur
eener instelling of' vereeniging-, die rechts
persoonlijkheid bezit, en geldelijk onafhan
kelijk is van 'taan de school verbonden
personeel;
h. het leerplan -aan den Inspecteur is
meegedeeld en niet door den Onderwijs
raad als onvoldoende is afgekeurd;
(Liet leerplan behoeft derhalve niet te zijn
goedgekeurd, en afkeuring mag alleen ge
schieden wegens onvoldoende, niet we
gens den inhoud);
c. het onderwijs gegeven wordt volgens
een rooster van lesuren, wa.arpp tevens
dc feestdagen en de vacantietijden zijn
vermeld
d. het aantal onderwijzers voldoet aan
de eischen voor de openbare scholen ge
steld
c. de salarissen beantwoorden aan wet
en vooischritt.
f. de onderwijzers niet benoemd zijn
zonder vooraf gepleegd over
leg met den inspecteur;
g. de onderwijzers in het bezit zijn van
een door het bestuur der school onder-
teekende akte van benoeming;
h. de onderwijzers, die vo-or hiun 65e
jaar of voor het eindigen van den ter
mijn, voor welken z,ij aangesteld zijn,
anders dan op eigen verzoek zijn ontsla
gen, van dat ontslag in beroep kunnen
komen hij- een commissie, aan wier uit
spraak het schoolbestuur zich heeft te-
onderwerpen
i. voldaan wordt ,a,an regelen omtrent
bouw en inrichting der lokalen enz-, en
't aantal kinderen
j. geen ander schoolgeld wordt gelie
ven dan volgens aanslag door het ge
meentebestuur bepaald-, en door het
schoolbestuur wordt geïnd.
Men onthoude wel, dat voor de vergoe
ding ter instandhouding eener bijz'ondere
school niet in (aanmerking komen (scholen
a. waarvan het. aantal schoolgaande kin-
déren van 6 jaar en onder minder dan
40 bedraagt (hier ziijn nog uitzonde-ringen'
op- toegestaan)waar hij vacature £ussch'en-
de benoeming en de aanvaarding een
langere tijd verloopt dan zfe,s maanden
voor het hoofd en vier voor de onder
wijzers; en waarvan blijkt, dat zij, gehou
den worden als winstgevend bedrijf of
d-ooi'gaans winst opleveren.
Ten slotte nog dit
In gemeenten, die geen ppenhare school
hebben, mag de toegang tot een bijlzon-
dtere school, waarvan de kosten van in
standhouding uit de openbare kassen wor
den vergoed, tenzij de school uitsluitend
vo-or interne (inwonende) leerlingen be
stemd i s, aa,n geen leerling geweigerd-
worjderi op- grond van godsdienstige ge
zindheid.
Beknopt overziotit.
JD® Hangaren te Bo-edapjest, die ge
tracht hebben de Roemieneti als vrien
den te o-ntvangen, hebben niet die
vriendschap ondervonden, waarop zij
wellicht gehoopt hadden.
De Roemenen beginnen thans reeds
o-p hun poolt' te spelen. In d-e'voorste
den werden verscheidene arbeiders-
doodgeschoten. In een arbieiderskwar-
tier van Boedapest is het Maandag
avond laat. tot bloedvergieten gekomen.
De Roemeniers hebben de straten, dié
over de spoorwegrails voeren om 8
uur der avonds afgezet, zoodat ook
de tram het bedrijf moest staken. Ver
scheidene duizenden arbeiders die van
hunne werkplaatsen en kantonen huis
waarts keerden, waren gedwongen den
nacht onder den blo-oten hemel door
te brengen. E enige van hen wildejn:,
ondanks het afzetten der straten toch
probeeren in de stad fe komen en
trachtten het cordon van Roemeensc-hje
militairen door te' breken. De Roe-
meens'che soldaten antwoordden hier
op- zon-der waarschuwing met geweer
schoten. Bij -deze geweersalvo's wer
den verscheidene, mien zegt zelfs een
zeer grio-ot aantai arbeiders gedo-od.
Alle openbare (gebouwien, met uit
zondering van de Ministerie-gebouwen,
zijn door de Ro-e-meniers bezet.
De Roemeniörs hebben de nieuw
georganiseerde staatspolitie ontbon
den, zoodat sedert eergisteravond
ge-en enkel politietoezicht te Boedapest
meer beslaat. De straten zijn volko
men onbewaakt, hier en daar trekken
slechts Roemeensche patrouilles door
de straten rond.
Voorts hebben de Roemeniörs de
Hongaarsche 'militairen, -die in de ka
zernes geconsigneerd- geweest zijn ont
wapend.
Naar verluidt zullen de Tsjecho;-
Slowaken, die te klagen hadden over
de invallen van Hongaren in Slowa,-
kië, eveneens troepen naar Boedapest
zenden.
Naar de D ui Lsch-Oostenrijk'sclie be
richtendienst uit Weenem verneemt,
verluidt in Entente-kringen, dat de
te AVeenen vertoevende Entente-mis
sies, onder dtindruk van de be
wonderenswaardige houding der
Wee-nsche bevolking, overwegen o-m
bij 'bun regeeringen op ,te kom-e-n voor
een herziening -der vredesvoorwaar
den.
Een 'mildere geest schijnt de over-
hapd 'te krijgen.
De onderha ndel ingen tusschen de
geallieerden e-n Dujtschlan-d o-ver de
voorwaarden 'der bezetting van Rijn
land hebben tot resultaten .geleid', die,
ook al zijn ze niet belangrijk genoeg,
om in alle bijzonderheden te bespre
ken toch gewichtig genoeg geacht kun
nen worden, om er in het algemeen de
aandacht .op te vestigen.
Uit -de resultaten, der besprekingen
en de besluiten, waartoe zij van en
tente-zijde aanleiding gegeven hebben,
spreekt immers een opmerkelijke geest
van 'toenadering van 'den kant der ge
allieerden.
Ais ze den Keizer maar eens onder
banden mogen nemen!
In antwoord op een desbetreffende
vraag verklaarde Bon ar Law in het
lagerhuis, dat de geallieerden geen
wijziging gebracht hebben in hun be
slissing betreffende het terechtstaan
van den ex-keizer fce Ronden. Er kan
echter 'geen actie ondernomen worden,
vóór het verdrag geratificeerd is.
Korte berichten.
De vleeschhouwer Alois .Lindner,
die eenige maanden geleden in den
Beierschen Landdag minister Auier
zwaar heeft gewond, is aan Ide Ilon-
gaarsch-Oostenrijksche grens gevan
gen genomen en naar Ween en over
gebracht. 'Rij zijn arrestatie, deed hij
een 'mislukte poging tot zelfmoord.
In bet district Kassei is Maandag
een slaking van landarbeiders uitge
broken. De aanleiding tot de staking
is bet verzet va.n de Iamdheeren te
gen 'de eischen der landarbeiders ten
opzichte van het tarief.
In DuiLsche families, waarvan
tengevolge van den oorlog de familie
naam zc».i. uitsterven, zal ingevolge
verordening van tien minister van bïn-
nenla.nd.sche zaken aan de schoon
zoons op hun verzoek vergunning wor
den verleend den familienaam hunner
vrouw aan den hunne toe te voegen.
Aan generaal Haig en admiraal
Bea.tty zullen hooge titels en -geld,
tot eên bedrag van 100.000 pond elk,
geschonken wonden.
Er is sprake van een persomeelo
Unie tusschen Hongarije en Roemenië.
De vroegere k-dizerlijike stadhou
der van EJzas-Lotharingen, vo-n Dall-
witz, i,s na een korte ongesteldheid
in den ouderdom van 61 jaar over
leden.
De minister van spoorwegen en
posterijen heeft een wetsontwerp inge
diend 'tot venliooging van het brieven-
port. Gewone brieven van 20 grami
of minder moeten, volgens dit ont
werp, 'in het binnenland met 15 in-
plaaits van 10 centiem gefrankeerd
worden. Het port van een briefkaart
zal 10 centiem, dat van een brief
kaart met antwoord 20 centiem be
dragen. Ook van drukwerk wordt het
porto verhoogd.
Volgens -het nieuwe wetsontwerp
kan jde regeering het brievenvervoer
per vliegmachine organiseeren.
A11 e r 1 e- i.
Dei Antwerpschë Kamer van Koophan
del beeft onlangs -ejën vertoog' tot' idiel
geallieerde mogendheden gericht, waarin
op 'bet doen van recht aangedro-ngten
wordt met betrekking tot Limburg en die
Schelde-.
Dé Be-rlijnsc'he coirr. van. de Ttel. meldt,
dat volgens den W-estfalischen Anzeiger
graaf Eulenhurgi als vertegenwoiordigter
van dein koning van Pruiseln aja|n dë
Pruisische regete'ring- het voorstel' heeft
gedaan, ndt hét particulier vermoigem van
den gewezen keizer 21 /2 millioiem Holj-
lands clh'e guldens, tót aankoop- van ejen;
landgoed voor den gewezen keizte-r als
koning van Pruisen beschikbaar te| stel
len. Het voorstel van Eulenburg zal béi
den bij de Pruisische Landsvergadering!
wo-rden -ingediend.
De Ver. voor V. V. te Tiel zal in
Se-ptember tijdens de klomipenbeurs een
fruitten toonstelling organiseeren.
Teulin-g's drukkerijen te 's-Hertoge|n-
bosch' bestaan 75 jaar.
De Raad van Vlijmen vaardigdei een
vloekve-rb-od nit.
Wanneer dé suiker vrij komt, z!al er
gee-n onderscheid meer worden gemaakt
tusschen huishoudsiw'ker en industrior
suiker en zullen de prijzen gelijk' woird-ein.
De prijs van. de- hu-ishoudsuikër z;al- iets
st.ijge-n, omdat de- reg-e-eringsstoeslag1 komt
te vervallen -en die van 'de industriei-
suiker zal dale-n, o-mdat de kosten van
den toe-slag op- de liuishoudsuiker daarop,
niet meer behoeven te worden verhaald.
Om de prijzen dei' zuivelproducten voor
binineinlandsch verbruik binnen redelijke
gnenlzten te houden, moet het in de be
doeling van dein Minister van Landbouw
liggen, olm in overleg met dei organisa
ties 'maximumprijzen voor tmlelk, boter
en kaas vast iei stellen, waarboven de
producenten niet zullen mogen leVerem
op gevaar, dat geen, uitvoer va|n zuivel)-
producten zal1 worden toegestaan. Op die
wijze lioppt mein de bdnnenlandsche prij'r
zien der zuivelproducten op een bepaald
peil te hóuden. Voor den tussche'nhandel
en dein kleinhandel in zuivel- en zuivel)-
producten zullen ge-en maximum-prijzen)
wo-rden vastgesteld.
Naar wij vernemen kan binnenkort <Je
opheffing w-oadein tegemoet gejzlien vanj
de uitvoerverboden vo-or (rawe wol', ruwe
katoen en hennep.
Naar wij verneimeln, staaf het tha-ns
vast, dat dolor belmiddel'ing vain heit Mi
nisterie van. Landbouw voor den aanf-
staanlden winter aa(n de melkveehouders
een (aparte hoieveelheid' veevoeder zal
worden verstrekt ten behoeve van diet
melkvoorziening.
Vatgroenten worden niet meer gedistri
bueerd. De max. prijzen zijn ingetrokken.
De zesde Jaarbeurs voor het ,dregis-
tenfvak, annex tejnteons telling, welké 16
24 Augustus' a.s. in de gebouwen van
den D-ierentwin te Den Haa© 4zia|l' worj-
den ge-houden, belooft een waar succes'
te worden. Niet minde-r dan pl-.m. 100
fabrikanten en handélairon in dez© b'ran1
chë züSen diaar Vertegenwoordigd zijn,
zóodat duizenden artikelten valn dit veet-
oimvatte-nd bedrijf ter bezichtiging gesteld
wo-rden.
Frans Naerebout.
Wie na Zaterdag 9 Augustus a.s. de
Vlissingscbe boulevard bewandelt, zal daar
behalve het bekende standbeeld van De
Ruyter, ook dat van Frans Naerebout ont
moeten. Twee Vlissingers, verschillend van
aanleg, van levenspositie en lotsbestem
ming: de Ruijter, de beroemde vlootvoogd,
Naerebout, de -eenvoudige "schipper.
Reeds bij den -eersten blik zult ge straks
het hun kunnen aanzien.
Daar staat De Ruyter, forsch en krach
tig, -groot en gespierd, gepruikt en ga-
sjerp-t, als tot commandeeren geboren, fi
guur uit den glorietijd van ons volksbie)-
staan.
Hier, Naerebout, een burger-kopje mét
sluike haren en timid-en blik, figuur uit
de wegstervende Republiek, die straks zal
ondergaan.
De Ruyter, d-e schrik der zeeën, met
wapperende vlag en dreunend geschut,
de admiraals-staf voerend, gesierd met een
gouden keten, een roemrijken dood ster
vend voor de eer d-es vaderlands, ter ge
dachtenis vereerd met een praalgraf, ach
ter kostbaar koperen hek, ter ruste gelegd
in Neerland's meest beroemde kerk.
Naerebout, d-e -eenvoudige visscher, met
eon ongeschreven geschiedenis, gestorven
als lichtwachter aan het Go-escbe Sas
en begraven in d-e oude St. Magdalena-
kerk le Goes.
Honderd jaren na zijn overlijden wordt
hij thans als historisch persoon den volkë
voorgesteld, nadat de neg-entiende eeuw,
zijne herinnering had bewaard door een
straat in zijn vaderstad naar zijn naam"
te -noemen, -en doordat de Marine hem'
huldigde door -een schoener zijn naam'
te doen dragen.
Nog tot heden kan, indien w-e ons niet
bedriegen, deze Zeeuw zich niet beroemen
op algemeen-e bekendheid onder zijne na
hem l-ev-end-e giewestgenooten en het is
daarom, dat „De Zeeuw" zich geroepen"
gevoelt, om, nu d-e dag zijner huldiging
komende is, hem bij zijne lezers te in-
troduceeren.
Het was op den 23sben Juli 1779, den-
bosten dag der Vlissingscbe kermis, dat
ibij wassend water en woesten storm nood
schoten werden gehoord. De avond was
reeds vallende, toen velen op dit niet
onbekende signaal zich naar den dijk hé-
gaven. Slechts het geoiefend oog van den
zeeman kon daar op twee mijlen uit den-
wal W. N. W. zien, dat een schip op een-
zandbank was vastgeloopen. Die zandbank
bleek d e Rassen te zijn. Met de Dor
pel e-en gevreesde ondiepte.
Verloren, was h-et algem-een getuigenis.
Arme schipbreukelingen! was de uit
drukking van medelijden.
Als er, ook thans, slechts een tipje te
zien is van een komend vaartuig, voor
het ongeoefend oog nog onzichtbaar, dam'
kent de zeeman reeds schip en lading,
herkomst en bestemming. Zoo was het
toen ook. Dat moest de Woestduyn,
een Oost-fndiëvaarder, geladen voor de
Compagnie-, wel zijn.
Zoo was het ook. De Woestduyn!
kwam met rijke lading koloniale waren'
en ruim 100 menschen equipage en)
passagiers van Indië, met bestemming
naar Vlissingen. Het ongeluk overkwam
het schip door gemis van een loods, opj
de Schelde bek-end.
Als nu een vaartuig .d-e kust nadert,
komt steeds een loods aan boord, wiens
taak het is het schip veilig binnen té
brengen. Dan geeft d-e kapitein het com
mando aan den loods over, want hoei
goed zeeman de kapitein ook moge we
zen, hij kan onmogelijk alle ondiepten
kennen, die voor de verschillende havens
liggen, die hij op zijn reis aandoet. Maar
de loods is een vertrouwd persoon, ver
bonden aan één haven, die hij na jaren!
dienst jeugdige loodsen zijn er niet
door eti door kent. Hij kent de haven
met zijn diepten en ondiepten, met zijn'
banken en vaargeulen.
Zoo zijn er nu op iedere havenplaats,
van Vlissingen tot Den Helder, van rijks
wege loodsen gestationeerd, die gedurende
vele jaren proeven van hun zeemanschap,
als lo-odsleerling hebben afgelegd, en ieder
schip is, gedwongen door de assurantie,
verplicht een loods tot leidsman bij het
binnengaan van de haven of bij het pas-
seieren van onze zeegaten, b.v. va.n d-e(
We-ster-Scbelde, van Antwerpen tot Vlis
singen, te. nemen.
Zoo is het nu, maar zoo was het toen
niet.
Enkele loodsen deden dienst op eigen
risico, en de Compagnie had voor eigen
rekening eenige loodsen in dienst, had
zelfs e-en loodskotter te Vlissingen, maar
toen de Woestduyn zou binnen val
len, werd wel geseind en gezocht, maar
nergens was een loods te vinden. Einde
lijk zou van een nabijliggend -oorlogs- -
schip hulp geboden worden door een Tea
sel schon loods, die beweerde de Schelde
als vaarwater te kennen. Maar d-e loods,
blijkbaar onbekend met de ondiepten,
stuurt het schip, voortg-ezweept door een
geweldigen storm, met volle zeilen op dé
kust van Walcheren aan, en met vree-
selijk gekraak stak het vaartuig den kop
in het zand. AVo-est slaan de golven, dié
zoo even het schip op hun rug droegen,
tegen de zijden en den achtersteven en.
hespatteu de schipbreukelingen met
schuim', en uit vele, vele monden klinkt
thans de bange kreet: ,,H-elp, wij ver
gaan!"
Maar wie zou dat hulpgeroep hooren?
Vrecs-elijk is h-et lot van het schip, dat
op een zandbank vastraakt Daarom ont-
wiilct de zeeman bii s
