No. $51
Dinsdag
33c Jaargang
Scrapliiiic,
re ra im
LLETON.
Buitenland
Binnenland.
Ontwerp Schoolwet.
u. z. VON MANTEÜFFEL.
182)
Uitgave va»
Maand. Venn. LUCTOR ET MDBRGO,
gevestigd te Goes.
HopHIfareau te '©oefe;
LANGE VORST STRAAT 219.
(Telefoon No. 11.)
Bureau te Middelirérg:
EIRMA F. P. DHUIJ L- BURG
Drukkers:
Jjosterbaan Le Cointre, Goes.
i.
Het op 26 April j-1. aan de Volksver
tegenwoordiging namens de Koningin door
minister de Visser aangeboden wetsont
werp tot vernieuwing der Wet op het
Lager Onderwijs bevat tal van verbete
ringen, waarop wij in een paai" artikelen
de "aandacht willen vestigen.
Wij beginnen met de
algemeene bepalingen.
De vakken, waarin moet onderwezen
worden blijven dezelfde; alleen wordt' (in
artikel 2) niet meer gesproken van eerste
oefeningen van het handteekenen en van
vrije- en orde-oefeningen der gymnastiek,
en van beginselen der Fransche en andere
talen; maar van handteekenen, lichame
lijke oefeningen, handenarbeid. Vak j is
dus veranderd in: j, lichamelijke oefening,
jen k handenarbeid. Het aantal vakken
S.s derhalve met één vermeerderd; het
zijn nu de vakken a tot I.
In plaats van die vakken tot q, waarin
op lagere scholen onderwijs kan gegeven
worden, krijgt men nu de vakken m tot
Uzoodat men welhaast al de letters
van het alphabet zal noodig krijgen, om
t gansehe stel van leervakken op de ge-
woon-lagere school aan te duiden. Men
is nu al, voor wat onze jongens betreft,
aan de t. Onze meisjes zelfs daar voorbij.
iOnze kleine breistertjes gevoelen altijd een
fcekeré trots over zich komen, wanneer
zij kunnen zeggen: ik ben aan de „tee";
vj& bedoelen dan hiermee de „teen" aan
de kous.
Menige lagere school zal zich er op
kunnen verheffen, wanneer zij de jeugd
voldoende zal kruinen gebracht hebben
tot aan of voorhij het vak t; en het eer
biedwaardig getal vakken van driemaal
zeven met vrucht haren leerlingen zal
Lebben onderwezen.
De-21 vakken luiden aldus: lezen, schrij
ven, rekenen, Ned. taal, Vaderl. geschiede
nis,. aardrijkskunde-, kennis der natuur,
zingen, handteekenen, lichamelijke oefe
ning, handenarbeid, nuttige handwerken
voor meisjes; Fransche taal, Duitsche'taal,
Engelsche taal; wiskunde, handelskennis,
algemeene geschiedenislandbouwkunde,
tuinbouwkunde; fraaie handwerken voor
meisjes; waarbij dan nog komt onder va-
iderlandsche geschiedenis: „de eenvoudig
ste kennis der gemeente-, provinciale en
staatsinrichting van Nederland." Dit laatste
eigenlijk nog wel een vakje apart; der
halve twee en twintig leervakken, of twee
maal. elf!
■Wij haasten ons echter hierbij op te
Snerken, dat het aantal leervakken ook
reeds onder de wet-Kappeijne liep over
ide letters a tot t.
Het schoolonderwijs wordt onderschei
den in gewoon lager, uitgebreid lager en
buitengewoon lager onderwijs.
Het gewoon lager onderwijs wordt ge
geven in scholen met zeven, het buiten
gewoon lager onderwijs in scholen met
negen leerjaren. Of zooals het ontwerp
luidt met minstens zeven (negen) ach
tereenvolgende leerjaren. Het buitenge
woon lager onderwijs is voor kinderen
met gebreken, ondeugende kinderen of
voor hen, die uit maatschappelijke oor
zaak niet in staat zijn geregeld en met
vrucht het gewone onderwijs te volgen.
Door laatstgenoemde bepaling vallen* nu
ook doofstommen, blinden, spraakgebrek-
kigen, zwakzinnigen en idioten onder de
Wet, benevens slechthoorenden, achterlij
ken (psychopaten), schippers-, kramers-
en woonwagenskinderen, en boefjes.
Weder boiog 'zaj het hoofd. Maat z!ij ging
niet. Het was alles een droom. Het rol-
Ben en snuiven van den trein, 8e sclrud-
ülenidei wagon als een zwart spooksel voor
Laar, aan beide zijden liet hel verlichte
landschap, de schitterende Alpomsnejenw
ï(n het zuiden, en boven dit gillcjs de
eeuwige-, oiiijmetelijke!, majestueuste ster-,
benjiemel. ^En zij, ajlteiein met dsn majnj,
wiens nabijheid voldoende was, om haar
ba.rt bijna, te doen bersten, ep haar te
lloien lillen als in koorts. Menschén diej
flro-omien zijn dikwijls veirlaimd, zijl' kunnen!
piet voort juist als zip zouden will'en
,vliieg|ein
„Gaat u als 't u bliejjt naar binnen"!
„Ik blijf liever hij u"
„Verschaft het u genoegen mj pap
te zjen?"
Zij dacht aan zijn bleekheid, aan Ben
«strijd en het leed op zlijh gezicht en een
gewoel1 van groot geluk ging haar floor
fle ziel.
JERSCHUNT ELK&N .WERKDAG,
Indien het uitvoerbaar is, is dit een
mooie- verbetering.
Aan dergelijke buitengewoon-lagere
scholen kunnen door de gemeenten gelde
lijke bijdragen (subsidie) worden verleend.
Op geen scholen mogen meer dan 600
kinderen gelijktijdig worden toegelaten.,
tenzij hiertoe door Ons (uitdrukking voor
de koninklijke bemiddeling) om bijzondere
reden vergunning is verleend.
De besluiten van den gemeenteraad be
treffende den leeftijd, welken de kinderen
moeten bereikt hebben, voordat zij tot
de school worden toegelaten, worden aan
de goedkeuring van G-edeputeerde Staten
onderworpen.
Van de geregelde deelneming aan liet
onderwijs in vak j (lichamelijke oefe
ning) kan door burgemeester en wethou
ders), niits op geneeskundig advies, vrij
stelling worden verleend; -terwijl voor leer
lingen van scholen voor uitgebreid lager
onderwijs vrijstelling kan worden verleend
tot het volgen van bet onderwijs in een
der vakken m tot en met u; Fransch,
Duitsch, Engelsch, enz. tot en met fraaie
handwerken.
Een bepaling, is ingielascbt in 't belang
van kinderen, die meer dan vier kilo
meter van de school wonen (openbare
of bijzondere) waarop hunne ouders of
voogden ze willen plaatsen. Aan dezul
ken kan desverlangd uit de gemeentekas
steun worden verleend ter tegemoetko
ming in de kosten, aan het wonen op
zoo grooten afstand verbonden. Wanneer
de gemeenteraad afwijzend op een zoo
danig verzoek beslist, kan men zich ver
voegen bij Gedeputeerde Staten, welke
een beslissing neemt, den Onderwijsraad
gehoord.
Geven de ouders, voogden of verzor
gers de voorkeur aan huisonderwijs, wordt
daarin op kosten van de gemeente voor
zien, natuurlijk op verzoek, waarbij aan
nemelijk wordt gemaakt, dat op de hierbo
ven omschreven wijze voor de kinderen,
voor wie- huisonderwijs wordt verlangd,
geen deugdelijk voor hen passend lager
onderwijs kan worden verkregen.
Goed gewerkt.
Het ministerie-Ru,ys heeft gedurende hét
eerste zittingjaar de proef op uitnehien.de
wjzé doorstaan en is een werkkabinet
eerste klas gebleken.
Na de Saliariswet en de Arbeidswet,
die reeds door de bejde Kamers aange
nomen Zijn, volgen- straks, even belang
rijke wetsontwerpen, als "onder anderen
tot .aanpassing der Schoolwet aan het
nieuwe grondwetsartikel 192'; de herzie
ning der 'Invaliditeitswet en dei invoering
van een vrijwillige ouderdo-msverz'eikering.
Wetten en wetsontwerpen, die aan de
lange lijdensperiode van onderwijzers en
werklieden een einde maken;, en in menig
gezin de blijdschap! en den levenslust
zullen vermeerderen, Wegens "verheldering
van het toevoorzïcht op' den ouden dag.
Beknopt overzicht.
De vredesonderhandelingen tusschen
Groot-Brittannië en Afghanistan zijn ge
opend. De Britsch-e delegatie heeft te ken
nen gegeven, dat de Engtelschen bereid
zijn verstellen in ontvangst t-e nemen,
in het vertrouwen, dat de Emir berouw(!)
heeft over het gebeurde. Tegen-eischen
xenam - f-*^ r-'jTayr:--;
„Ik kijk u niet aan ik wil slechts
hier blijven."
„Denkt u er flap geen oogienblik' §an,
wat dat voor mij' beteeke-ntI Hiei" kalm
te staan, en u u! hier naast mij
te weten met zwakte, met eén onmacht
strijdendBedenkt u ,niet... oich' nefejnl,
u vindt het zoo gewoon om in mij eon
goeden vriend' te zlein, wi-en niets uit
de plooi "brengt." i_
„Zijt n hieel ongelukkig?" vroeg zij
zacht.
„Zie ik er erg gelukkig uit?"
„Lij'd't u om mfjnjeintwil'? om mijnentwil'
waarlijk?"
„U weet bét, waaro-m vraagit u er nog
•raar?" i
Zij leunde met hét hoofd' telgen Mijn
schouder. „Tot nu toe dorst ik hjeit niet
te gelooven, en n,u waag ik hét pog
nauwelijks", ztei.de zij, „ik was zoo on-,
gelukkig en nu is Kpit mijl als bad ik
e*m rustige stille haven bereikt."
„Bedrieg u, zelve niet. Aap rnijn hart
is gteen rust voor een vermoeid kinjfl,
Hat een vadër zoekt!"
„Ook niet voor jei Leona?"
„De vrouw die gelooven kan, 'dat ik
mijta eens gegeven woord zou, breken
ter wille van een barmhartige i'Öee, is
mijn Leona niet!" i
zouden niet in overweging genomen wor
den.
De Engelschen wenschen geen gebied
van Afghanistan te annexeeren.
Hoe vriendelijk wordt dit er aan toege
voegd. Ware Duitschland er ook maar
afgekomen met een betuiging van be
rouw.
Zelfs voor het feit van één enkelen
moord die overigens door ons* aller
minst vergoelijkt wordt moet Berlijn
bloeden.
Foch beeft, zoo lezen wij, zijn eisch,
dat Berlijn voor den moord op Mannheim
een boete van een miljoen mark zal be
talen, gehandhaafd. Welke houding
Duitschland nu aan zal nemen is vol
gens de D eutsche Allgemeine Zei tong nog
niet bepaald. Men zal echter in g-een ge
val het recht van Foch erkennen om
een eisch als deze te stellen.
De Oostenrijksche delegatie heeft nog
niet officieel verlenging van termijn ver
zocht voor liet indienen van haar be
merkingen op het vredesverdrag, zoo
wordt nu weer gemeld. Tot nu to'c is
derhalve door de geallieerden geen be
sluit genomen. Zooals bekend is het ver
drag den 20sten overhandigd -en werd
een termijn van 10 dagen vastgesteld voor
liet antwoord.
Deze is dus. bijt., ns verstreken.
Tenslotte maken wij nog gewag van
e-en m-ed-ed-eieling, waaruit liet ernstige ka
rakter der staking in de Engelsche mij
nen duidelijk blijkt:
De matrozen van de vloot zijn op vele
plaatsen geen oogenblik te vroeg geko
men, om de pompen in de kolenmijnen
aan het werk te zetten en het gevaar af
te- wenden. Een mijneigenaar te Stourton
zeide tegen een man van de Times: „Onze
schacht is nu gered. Als het nog een week
geduurd had, hadden wij haar nooit meer
kunnen openen».
Naar te begrijpen is, houdt de Duitsche
pers zich druk bezig met de onthullin
gen van Erzberger en alle verdere nrede-
deeling-en, die daarmee in verhand staan.
Er komen dan ook telkens aanvullende
bijzonderheden aan bet licht. Zoo heeft
Haussmann, de leider der Zuid-Duitscbe
democraten, op een bijeenkomst van af
gevaardigden van zijn partij te Stuttgart
meegedeeld, dat niet alleen de commissie
van zevenen uit den Rijksdag, maar zelfs
de vice-kanselier von Pay er nie t eens
door Michaëlis van het z.g. vredesaanbod
der entente op de hoogte was gebracht.
Haussmann knoopte hieraan ernstige be
schuldigingen vast aan de politieke lei
ders van Duitschland. Helfferich eischt
in de Krcnzzeitung eén verklaring van von
Kühlmann, dien hij voor de wijze, waarop
met den brief van Parcelli omgesprongen
is, verantwoordelijk stelt.
„De vrouw, die1 halast gestorven is van
verliaingen naar j-olül? Gij' zlijt h'arfl en
wreed, mijh Ad'lter, irfalar ik dank' je voior
al je hardei woiorden meeiv dan "voor al
die vriendelijkheid, welkb gij mijl ooit be-
wezën hebt. Maar vergeef nu je Leoina.
Zij heeft voor alle fouten en misstappen:
der afgeloopen jairen zwaar geboet."
Toen legde hij' den arm om baar heen
en trok haar tot zicli. Zij1 barstte in
tranjen uit en toch', welk een z'ailigibleidi
was het, in zijn armen te- kunnen schbeien,
door zijn stem vertroost te worden. Dalatr»
na stonden zij' beide zwijgend en keken
naar buiten.
Na een l'ange pauze zeilde Leona baar
tra|nen drogend: „en de brief van me
vrouw von -Schwartz!?" i
„"Was die vermelding', da,t zij! je- veir-i
1'atfjen zou, wat ik ijlende gezegd had,
ten het ve-rz'oek dat ik diei droombeelden
tot waarhéid maken zou. Er was vol-
glens Kaar, sléchts een die miij1 gelukkig
makjen kon."
Ook hierop zéiide zij niets.
„Zult gij' nu weer lteeren lachiehiLeonai?"
vroeg hij- zacht, „deze engelachtige z'acht-
nroiedigheiid staat je wel hieel goed en]
jij zijt ook geen kind meer, maar de
vroiuw, jot wi© ik met vurig© en veau
eerèndo liefde opzie, omdat zij mij een
Korte berichten.
President Poincaré wil na het ver
strijken van zijn ambtstijd (17 Februari
1920) in het actieve politieke leven terug-
ke-eren.
De Italiaaiische spoorwegen en ma
rine beschikken nog slechts over kolen
voor twee weken.
Duitsche conservatieve bladen be
richten, dat Wilhelm II alleen afstand
heeft gedaan van den Keizerskroon, maar
dat hij Koning van Pruisen is gebleven.
Rodenbach's beeld te Roes&elaere
zal den 7den Sept. worden ontsmet en in
eere hersteld. Ontsmet van den franskil-
jonschen aanslag, die hem van op 't eere
plein der Vlaamsche hoogeschool geen
schooner plaats om te vluchten wierp
in de kelders der weer Fransch geworden
hoogeschool geen schooner plaats om
uit te verrijzen."
In Chicago hebben Zondagavond in
de negenvijk weer een reeks relletjes
plaats gehad, die vele slachtoffers eisch-
ten. Een neger is verdronken en een
ander doodelijk gewond. De orde is daar
op hersteld.
De Duitsche regeering zal te Weimar
blijven tot het debat over de groote rede
voeringen is afgeloopen.
Vrijdag zijn er vier dreadnoughts van
de Stille Oceaan-vloot de Gatunsluizen
in het kanaal van Panama gepasseerd.
Dit is de eerste maal, dat zulke groote
schepen de sluizen doorgaan.
Bij den doortocht van de oorlogs
schepen door het Panama-kanaal heeft
op de Merville een stoomketelontploffing
plaats gehad, waarbij zes man gedood
zijn.
D e v ei j a a r d a g e n van de 1 e den
van het Kon. Huis.
Door den Commissaris der Koningin
in Zuid-Holland is aan B. en W. der
gemeenten, bericht, dat op verzoek van
den minister van Binnenlandsche Zaken
eenige jaren geleden is medegedeeld, dat
Hare Majesteit de Koningin den wensch
te kennen had gegeven dat er met het
oog op de tijdsomstandigheden geenerlei
openbare feestelijkheden zouden plaats
hebben ter gelegenheid van de verjaarda
gen van de leden van Kon. Huis. IJit een
door mijne tusschenkomst tusschen een
der burgemeesters, in dit gewest en den
minister .van Binnenlandsche Zaken, no
pens deze aangelegenheid gevoerde cor
respondentie, is mij gebleken, dat tegen
bedoelde feestelijkheden thans geen be
zwaar meer bestaat. In verband met bo
venaangehaalde wordt u hiermede in ken
nis gesteld en verzocht daar 31 Augustus
op Zondag valt, eventueel-e feestelijkheden
op 1 September te doen plaats hebben.
Zondagsheiliging?
Minister v. IJsselsteijn heeft, blijkens
een lang, vleiend verslag in „de Zoom",
j.l. Zondag den avond doorgebracht in
het Luxor-theater te Bergen op Zoom.
Wij kunnen het nauwelijks gelooven.
Zegelwet 1917.
Staatscrt. no. 164 bfeviat het besluit
van den lOdefl Juli 1919, houdende wijt
z-iging van ihet Koninklijk besluit van den
4 April '1917 (Staatsblad no. 273).
Aan artikel 4 wordt een nieuw lid
toegevoegd luidende
voorbeeld is, en toch ik zal pajs
weten dat ik mijn Leona heb, als ik'
baar ooglen weer zie straiten.
„,lk ben niet bezérgtij" antwoordde Izj,
„cl(e toovenaar maakt van mij wat hij
wil1!"
Het schelle fluitje dei' locomotief br Acht
haar weer tot de werkelijkheid terug.
„Wij [zlijh: ér", ztei'de hij, „je schoon
ouders zullen je wel wachten. Ik Izjeg
je nu vaarwel'!"
„Vaarwel'. En gij dan
„Ik ga met den eersten trein terug."
„Wie van onzéi vrienden zou het niet
voor een sprookje houden, all's gij Ken
vertelde wat gij voor mij gedaan hle'htl"
zieide Zij diep1 ademhaltend.
„Gij 'zhjtt noig a,an andere sprookjes
léere-n gelooven, Leonal! Ik kan in woor
den niet z'oo veel' zleg|g!en. Ik spreek' lie
ver door (daden. Wafnneer zal ik je terug
zieni?"
„Op Sybilla's biuiltoftl"
jyZult gij dan uit de rouw zjjn en mij
daialrdoor het recht geven je mij'n aanJ
staajnde te noemen!"
Zij knikje. „Als gij in Altstadt komt,
kijk dan eens plajar mijn bloemen bij.
Jürgens 1"
„Dat ziap Jk floenEn ik zal ze laten
inpakken pu dadelijk naar Vamheim bten-
A bon nemen tsp.r ||b:
Per 3 maanden £r. p. poet f2.
Losse nummers k e (Q.Q5
'BJ
Prijs der Ad verten tiën:
1—4 regels f0.80, iedere regel mceir 20 ct.
Verhoogd met een tijdelijken oodagstoeallag
v*n 20 pet.
3 maal wordt 2 maai berekend.-
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Bewijsnummers 5 cent.
„Met afwijking van het bepiaalde in
het 2de lid, is er een zégel van tie-rt
cent, paars van kleur eni voorzien van
een opdruk „Tien cent" in ro-ode kleur".
Het eerste lid van artikel 9 wordt ge
lezen als volgt
„Voor stukken, aan evenredig zegel
recht onderworpen, wordeni vanwege het
Rijk uitgegevenpapier, voorzien van een
stempel van len minste tien cent en ten
hoogste twintig igulden; plakzegels tot
bedragen van ten minste vijf ce|nt e-n;
ten hoogste vijfhonderd gulden".
Tusschen !het voorlaatste en het laatste,
lid van artikel 13 wordt een nieuw lid
ingevoegd, luidende
„wordt het zegel gebruikt voor een;
nota, welke niet getrokken wordt uit een!
register, als bedoeld in artikel 77 der
Zegelwet 1917, dan wordt het zeigel in
zijn geheel op de ,nola geplakt en wordt
het tijdstip', waarop het wordt gebruikt,
aangeduid op het van hét Rijiksiwapen!
voorziene gedeelte van hel, zegel".
Het besluit treedt in werking met in
gang van 1. Augustus 1919.
N aar Ned e r 1 ands c h-1 n d i,I
„Het Christelijk' (Comité voor Indië'-'
vestigt de aandacht voor belanghfebben
den erop', dat dit jaar eenigei jongelie
den aan de Technische Hoogeschool te
Delft kunnen worden opgeleid voor ijker
bij het ijkwezen in Nederlandsch-Iadië.
Hiervoor komen in aanmerking Neder-
landsche onderdanén, die den leeftijd van
27 jaar niet hebben overschreden en met
gunstig gevolg hebben afgelegd het eind
examen eener II. B. S. met ö-jarigen|
cur sus in Nederland of in Nederlandsch-
Ind'ië of het exatoen 'ter verkrijging van
een getuigschrift van bekwaamheid tot
de studie aan do Technische Hojogcschooi.
Zijl, die in opleiding worden genomen,
zullen voor den duur hunner studie, doc'hf
ten hoogste gedurende 3 jagen, een toe
lage genieten naar reden van flOOQ
's ja-ars.
Voor verdere inlichtingen wende men
zich tot het Informatiebureau voormeldl
Comité, adres den Keer j. J. Kraan,
Loosd.-kade 80, Den Haag.
Nederland en België,
lla vas seint uit Brussel
Een aantal Belgen van naam, die af
komstig zijn uit Nederlandsch Limburg
(Limburg-cédé seint Havas) hebben den
Iconing een adres gezlonden, waarin zij
hein smeeken niet te bewilligen in, een
herziening van dé verdragen van 1839,
die niet hért en bondig den terugkeer
van Limburg hij' België Z0;u bevatten. Het
comité de politique nationale verspreidt
een oproep pan het volk om déi Belgische
gevolmachtigden te Parijs biji te staan in;
de ei-sclfon ten aanzienva,n] de Belgische
soevereiniteit over de Schelde; 'het kar
naai en de haven van T'erneu;z'en, de vrijj-
heid' van verbinding van: Luik en Ant
werpen met den Rijn en de (volksstemming
in „afgestaan Limburg"-.
Uitvoler Mpde».
De Minister van Landb'ouw, Nijverheid
en Handel brengt ter kennis van belang
hebbenden, dat uitvoer van koolzaad, wiuf-
tergerst, wintertarwe en rogge voor den
zaai is toegestaan, mits dé partijlen van|
erkende kweekers afkomstig zijln en he-
antwoorden aan door het Rijksbureau
voor Distributie van Graan en Meel tte
stellen minimum, eischen.
Hiertoe moet de betreffende p-artijl bij
inlading worden gecontroleerd door een
controleur van den Begeeringsco-mmissar
dat ,'zlaj1 hém, h'o'op. ik, eiveu^oedl
btekoniien, af's jou liet. oponthjorad' in de
hergteni'' ff'
HOOFDSTUK LV>
I
Tannhausen blad iziich niet weinig ver
anderd sedert de dagen dat gravin Sy-
billa als een gevangen gehouden, vrees
achtig kind, door de donkere gangen en
binnenplaatsen sloop. Het oude slot was
niet te herkennen. Ook de wildernis ei
rond was verdwenen, overal Was er park
gemaakt, en van de warande uit had
men een heerlijk uitzicht. Da kamer»
z'oioveel mogelijk zoo in orde gemaakt als
ten tijde van vrijheer, ChHstoffelbaron
St. Aiban had geztorgd dat weder pre
cies dezelfde kleuren en stoffen waren
gekoiz'en.
De bruiloftstijd bracht vele gasten op
Tamtihausen, en in de kamers en zalen
weerklonken wederom vro-olij|kë en lichte
voetslappen.
In liet onderhuis regeerde juffrouw TJie-
rese. Zij regelde, beval, en. heerschte. En
'zij deed bet alles met een glimlacht die
duideljk zeide: „het is de laatste maal,
spoedig zal ik hier rneesteresse zijin, spoe
dig luiden de klokkën voor mij!"
(Worflt vervolgd)