No. Ï&4D "Zaterdag Juli 1919 3He Jaargang Serapliine, Eerste Blad. Dit nummer bestaat uit twee bladen Wettelijke Arbeidsduur. FEUILLETOH,™"* Uit de Provincie. Kerknieuws. Uitgave van de Naomi. Venn. LUCTOit ET EMERGQ, gevestigd te Goog. Hoofdbureau te Goes: LANGE VüilSTSTRAAT 219. Clalefo-on No. 11.) iimaida te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG Drukkers: Qosterbaan Le Cointre, Goes. - JERSCHIJNT ELKEN .WERKDAG, Abonnementsprijs: Per 3 maanden £r. p. post 12. Losse nummers g f 10.05' Prijs der Advertentiën: 14 regels f 0.80, iedere regel meer 20 est, Verhoogd met een tijdeiijken oorlogstoeslia^J van 20 pet. 3 maal' wordt 2 maal' berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarde*. Bewijsnummers 5 cent. Dertig jaren geleden stonden we per plex als het toenmalige lid van de Tweede Kamer, de beer Dom-ela Nieuwenhuis, in zijn „Recht voor Allen" of in de Kamer zijn eisch van den achturigen werk dag verkondigdeEnkele malen glimlach ten we als we toevallig in de hoofdstad wel eens het eentonige lied: „Acht uur, niet langer willen wij werken, Acht uur, geen langer arbeidsduur", hoorden uitgal men. Verstomd stonden we als de Engel- sche werklieden-eischen wel eens over waaiden vervat in het: Acht uur werken, acht uur spelen, acht uur slapen en acht shillings daarbij. En ziedaax-, op 11 Juli 1919 voldoet onze Tweede Kamer aan dien eisch, en met algemeene toestemming. ■Met algemeene toestemming. Dus ook van anti-revolutionairen, chrisbelijk-histo- rischen en Roomsch-Katholieken. Dus met toestemming van de geheele rechterzijde. Ongetwijfeld. Waarom niet? Wie zou niet dankbaar aanvaarden de mogelijkheid, om het deel van het arbei ders-leger, dat het geestelijk leven der groepen ter rechterzijde meeleeft en dat is een belangrijk deel verlossen kan van een slaafschen arbeid, die duurt van Maandagmorgen vroeg tot Zaterdag avond laat. En dat van de jeugd tot den ouderdom Ho-evele heldere hoofden en warme harten hebben we niet zien ver suffen en verkillen onder cl-en eentonigen, nooit afwisseling brengenden arbeid van zoovele uren daags? Hoeveel geestelijke kracht, hoeveel energie, hoeveel ambitie voor hooger leven is verstompt, verkild, verwoest, en ten slotte ondergegaan bij dien altijd durend-en tredmolen van den arbeid, door de ontwikkeling van het fa briekswezen zooveel minder afwisselend en vei'hexfend, zooveel meer eentonig ge worden? Van hoeveel vaders is 't ons niet bekend geworden, dat ze alleen des Zondags indien dan- nog met hun gezin leven konden. De werkplaats was hun verblijf, te huis hun slaapplaats. Voor dag en dauw ging vader weg, als de kleinen sliepen, en het bed-uur voor de kleinen was reeds lang gekomen als vader thuis kwam. Die toestanden zijn geen on zer onbekend, en zou het ons dan niet tot dankbaarheid en vreugde stemmen, als een einde kan komen aan zoodanigen slaafschen arbeid, geest-doodend en gezin- roovend? Goed en wel, zegt deze of gene. Maar het is dan toch een socialistische wet, niet begeerd door de rechterzijde, maar toegestaan, omdat men, evenals bij de invoering van het vrouwenkiesrecht, niet durft tegenstemmen, omdat ingaan tegen deze eischen politieke zelfmoord zou be duiden, zoowel voor den eenling als voor de partij, die hij vertegenwoordigt. Is dat wel juist? Voorzeker, daar is geen twijfel aan, dertig jaren geleden dacht niemand ter rechterzijde aan 'de mogelijkheid, dat de toenmalige eischen ooit in vervulling zou den gaan. tHad de schijn van een utopie en mets meer. Vlaai wie schetst de verandering en de wijze van productie gedurende de laatste dertig jaren ontstaan? Wie bepaalt het terrein waarop de ma chine haar arbeid verricht, toen of nu, U- Z. VON MANTEUFFEL. 181o Leona had het reeds lang. opgegeven, zich over wat Qok te verwonderen. Het scheen haar zelfs langzamerhand, natuur lijk. Een ongeluk met de machine veroor zaakte oponthoud, zoodat te voorzien was, dat men eerst 's avonds, zoo niet 's nachts te Lausanne zou komen. Miaar mevrouw von Lfittoiw maakte zich niet ajigstig. Zij lag dro-omerig in haar stoel en staar- oo na,ar het donkere Iandschh.pi. Spoedig zou zij haar doel bereikt hebben. En dan Dan zal zij weer tot het gewone leven teiugkeeren en deze drpom zal voorbij' zijn. Wie toovert hem toch rond Laar? En toen zij, lag en rond zich kee£ twam het haar voor alsof z'j zeer nabij de oplossing van het raadsel was. Zij v o o d c den geest die haar leidde ten beschermde. Het was hiaaj als boog hjj söch tot haar, als hield hij 'haar rast. En toch was zij alleen, Lee! aJJe«n. Het benauwde haar, Laar «tapen klopten. j ■arbeid overgenomen uit menschenhauden Wie kent den omvang van bet wereld verkeer nu of dertig jaren geleden? In welke mate is voortbrenging en ver bruik duidelijk geworden, in de laatste, d.w.z. de oorlogsjaren? Het wereld-leven, van oeconomische zijde, heeft zich geopenbaard op een wijze, die ons raadselachtig toeschijnt, en toch, we staan voor feiten, die onze ooren hoeren en onze oogen zien. Ongetwij1- feld, de sociale eischen hebben succes gehad, gezien in het licht van heden. De omstandigheden hebben dit succes voort gedreven. De socialisten zijn de politieke O-Wers van heden. Benijden we dat niet. Laat ons niet in benepenheid dat succes trachten te ver kleinen, maar veeleer dankbaar zijn, dat de omstandigheden van dien aard zijn, dat ook de rechterzijde eenstemmig en met sympathie heeft kunnen aanvaarden wat ook voor zoovelen onzer geestelijke ont spanning en verhoogd gezius-leven bren gen kan, na inoeizamen en stagen arbeid. Behalve de achturige werkdag bracht de wettelijke arbeidsduur, zooals die door de Tweede Kamer is aangenomen, ook den Engelschen Zaterdag'. De Zaterdagmiddag vrij en dus een werkweek van 45 uren. Door die bepaling wordt Nederland, wat arbeidsduur betreft, pionier. In alle ons omringende landen' bestaat nog de werk week van 48 uur. Waar, als in Engeland, de Zaterdag werkuren telt, wordt op de andere dagen 8Va en uren. gewerkt. Begrijpelijk, dat deze bepaling niet zon der tegenspraak bleef en dat zorgvolle vragen uiting gaven aan minder gunstige verwachting. Zal zoodanige bepaling de productie niet al te zeer terugbrengen? Is de sprong niet al te gewaagd. Nu meestal 55 uren, dan .45? Zal de talrijke middenstand, bij stijgende loonen en steeds hoogere uitgaven, kun nen blijven betalen? Zal de koopkracht in staat zijn om te betalen voor de behoeften voor het dag-e- ïijkseh leven; steeds duurder wordend door hooger loon, minder arbeidsduur, hoogere belastingen, klinimenden prijs der grondstoffen enz.? Zal de werkman «niet verliezen door werkloosheid, wat hem nu door hooger loon en minder werktijd schijnt ten goede te komen? Is de invloed van het Rotterdamsche tarief, dat na de staking van het persoi- neel, staking van het publiek dreigt te doen ontstaan, niet een dreigende profe tie voor de toekomst? Een symptoom? Een waarschuwing? Ziedaar zoovele vragen, waarop alleen de practijk antwoord zal kunnen geven. De theorie zegt voor de eenja en voor den ander: neen. En, heiden trachten hun conclusie te staven met bladzijden vol cijfers of vellen vol redeneering. Gansch buiten die cijfers en redeneerin gen s taat de meening van een betrouwfaar raadsman als onze Minister Aalberse op dezen duisteren weg is, dat door de 45- urige werkweek, onze arbeiders in fabrie ken en werkplaatsen, op kantoor en ma gazijn komen te staan aan 't hoofd van het Europee s-ch-e arbeidsleger, 'en dat we alzoo de komende sociale revolutie, reeds door wijlen-Minister Modderman op 't eind der vorige eeuw voorspeld, kunnen ontkomen. Indien dat zoo zijn mocht en dè tee kenen des tijds wijzen er wel op, dan zullen we niet alleen dankbaar hebben te zijn. voor de ontheffing van al te langen, slaafschen arbeid voor velen on- ver wonderde zich vaag dat de ramen niet van zelf o-pe-n gingen, zijl stond op: Zij ging naar de deur, en haar hart sloeg bijna niet meer, 'zijl voelde als bij instinct dat zij het geheim gingoplossen. De deur het zich zacliit openschuiven. Zij zag op het balcon met den rug naar haar toe een donkere, groote gestalte) een wachter. Die wielen rolden donderend voort, de waggon tegenover haar schudde heen en weer; de koele avondlucht woei haar in t gelaat. Een o,ogenblik bleef zij staan a s ar op doed zij nog een stap en stond nalas fc den oinbowogelijken wachter. Hij z'ag haar niet., want Lij keek zij waarts 'naar huiten. Een rilling voer door haar gestalte 'hij1 keerde zich haas tig om. Een opgenblik staarden zij elkander aan. Zij mot groole vers L ute oogen, hij: met een buk. die vonken s'hooi "en met de duisternis rond hem r „,te, een blik zoo als Leona nog nooit van hem gezien had. Daarop, zich tot hiaarbuigend, vroeg hij kort, bijna- gebiedend: „Nu?" Zij bedekte het gezicht metde han'- üeia,L 'a;I &s Is dit aIJtes?" Jjet u?" vroeg weder -pp 0löenaardig korten toon. ZIJ kromp ineen. „U feaclt dat -niet zer broederen, Maar ook voor den arbeid van dit christé Ministerie, dat ter rech ter tijd- de wij;- het in toepassing fajeeft gebrachtg o u v e r n r c' e s t p r v o i r (regeuren is vooruitzien). de K. Gruwel der verwoesting. Er wordt weer scha-n,de-lijk met, de zoned van het o-udei volk in Oost Euro-partge1- iee-fd. De Turkei hebben dui.zen.de 'Chris- tentaènsclien j- Armenië, de- vroegere Russische: oven-o m de Stundistenmoor- den in Estland ?>u Lijflajad o.p hun ge weten; maar mot minder strafbaar is de nieuwe- Pool- ,o regeering wegens de door haar aam - 1-iehle-. althans aange moedigde Jode-ninooivden in Pol-en en Oost- Gal-icië. Lembe-rg, Krfi-kau, Kaliscli, Rowei, alles gruwt van het Jodenbloed, dat ger vlceid;'. li'jpeft door de stralejn. Hoe het -in hemberg, ging, vertelt een o-ogigeiuige in Het Handelsblad: „Op 28 November beginnen de, door den Poo-lscltg-a commandant ge-organi- sieerde pogroms. Er we-rd 48 uur p-kuip deren van joden door de Overheid toe gestaan. Do-or de troep-en wo-rden d:e win kels systematisch leeggeplunderd. Ongel straft verkoiopon de solda-tcn openlijk de voioi'werp.ein, die zij gestolen hebben. Bij weei'sta-nd. van jc idsclie. zijde wordt direct va-n d|e wa-pem- gebruik gemaakt. D-g joodsche zelf we wordt ont.wa.pemd en, voor een de-el' v-eirmoord. Po-olsché pa trouilles e-n officie-ren nomen ijveirigTaaki de misdaden de-e-l. Op dien 23sten bebb-en massamoorden plaats in de jodenbuurten. De joden worden ingedrong-gii en bij- ho-oi- p-en ge-slacht. Hondenden jode-n vlucbten in do-odsangst de- Synagogen in en ver- barr-ikade-eirdein "zic-h, do-ch de Poo-lsdhe) troepen. omsingelen h-e-t gebouw en stekeln liet in brand. De- me-nschén, die', om aan de- vlamm-en le- ontkomen, uit dei vensters trachten te springen, worden 'neergescho ten. De- Synagoge brandt 'totaal af en daarin komen meer dan .twee- bondelrd joden om. De- gehe-ele jodenbuurt wordt do-orde- l-roe-peni omsingeld en iedete straalt afgezet. Dan steken z-e, ieder lm,is- afzon derlijk -in brand, héilziij do-or brandbommen in de kelders, h-etzij door handgranaten- D-e gén eel© buurt is a-ls ee-n geweldige zie-e-va,n vlammen. Uit de vlammen stouten zich m.anüien, vrouwen e|n kind-eiefn en smeken om genade. Zij worden door bar joulets too ten of kolfslagen en scliofceln öf giedo-od èf teruggedreven in de branjdiende: huizfenT" Wij walgen van dergelijke l.oionielefón"; daar zijn wij mienschien vo-or. Maar alls Christenen schreien we van medlelijdiebi met de vervolgde en verdrukte kinderen! van het oude Bondsvolk. Wij', veirgiete|h| niet, dat de Zaligheid uit d-e Jolden is; en be-bben d-e Jodgln, lief om der ,VaH deren wil1. Wij steunen dan oiok in naam van] bet recht, meier nog in naa-m van hejt moeten doenHet is niet goedstar melde zij-, „waarom waarom deedt u het?" „Ik denk, dat u dat wel weet", ant woordde hij ironisch!, „puur uit mede lijden en ge nade Zij boog het hoofd-, overweldigend door de macht, welke zijn stem zelfs in dezen to-on op haar hjad. Heur 'haar woei, door den wind op-genomen, op zijn schouder. Hij trad een schrede terug. „Houdt u zich aan dat hekwerk vast, mevrouw. U hoeft niet ba-ng te zijn, dat ik u zou willen vasthouden I" Zij legde werktuigelijk haar hiand o-p het hek cm zich voor bet schndden te beschermen. Diep zwijgen. De sterren schitterden aan den her 1de maan kwam <y en verlichtte af ei. toe •->. beider gelaat. Eindelijk legde mevrouw vo-n Lettow schuchter haar h-anld o|pi zijn arni. „Gij zijlt zo-o goed veel te goed! Als ik daaraan denk, wordt mijn liarf volen toch is hot wel gelieel zoo- als het hoort?" „Goed hoort die twee woorden- passen hier niet! Zij hebben met mij! in deze niets te maken." Neem uw hand weg - of Zjj week verschrikt te »g. Was h- t Christendom en het Evangelie) -dier z'ar lighieid', Leit eerst door Jodem der wereld' gepredikt, hejt pro-test van D-r. B-af- vinck en andere "Nederiandsche mannen' en YPouwe-n bij de Poolsche regeerin^- Een onwaar bericht en valscihth-eiid in geschrifte. Fn verschillende groote en kleine bladen kwam het bericht vo-or, dat te Bo.rs- sele wederom in ernstige mate fde| Spaansche gnep zo-u heerschen, zelfs -dat ree-cis twee personen aan deze ziekte zouden zijn bezweken. Dit bericht is van allen grond ont bloot. Ofschoon wij het misleidende bencht niet ontvangen en niet ge plaatst -hebben, willen w!ij m dit geval rectificatie m ons blad niét achterwege laten-ook omdat ons gebleken is' da-t het onware bericht, in ae wereld gezonden is -cloor iemand, die misbruik heeft gemaakt, van den n-ham van' onzen berichtgever te Borssele. Welk een min bedrijf. Middelburg. Tot concierg-e bij den pold-er Walcheren is benoemd de hieer M. J. Tou- burg, ge-p-ensionn-e-erd bootsman der Ma rine, thans ambtenaar bij het distributie bedrijf. Verdacht van verduistering van een handwagen is aangehouden, de justitie voorgeleid en naar het huis van bewa ring overgebracht de bekende H. A. Th. N. uit Middelburg. Gisteren reed in het nauwste ge deelte van de Korte Noordstraat een auto achter een boerenwagen, toen de voerman van .laatstgenoemd voertuig wilde uitwij ken be-gon het paard te steigeren, waar door de auto tegen den wagen aanreed en de voorruit geheel verbrijzeld werd. De minister van Marine is bed-en' morgen met Jen trein van 9.05 van Mid delburg naar de Residentie teruggekeerd. Alhier vertoefde hedenmorgen e-en werkman, die te Parijs zonder werk was geraakt en nu per voet vandaar naar Eindhoven ging; hij had reeds 9 dagen geloop-en. Goes. Naar wij vernemen heeft (le N.V. Z-aajclhan-del en Bo-omkweekerij v.Ë. firma Wed. P:. de Jongh het Ver koopbureau -der Zeeuwse® Land bouw Maatschappij overgenomen. Men -deelt ons mede, dat hij den Raaci van Arbeid te Goes zijn aan gesteld toit tijdelijk beambte: H.'Lange veld; M. Steke-bee-, D1. M. Ho-llestelfo, Mej. A. G. Buijse, Mej. S. P. Behage, allen te Go-es. Boschkapelle. Van eene m de wei de to-o-pen-de koe, to-ehehoorende aan J. H., wiens, landbo-uwsc-huur de vorige week Go-or het vuur werd vernield', heeft men twee sp-enen bijna g-eheel afgesneden, terwijl men o-ok -een zijner aarden -een steekwond heeft toege- racjht. Het vermoeden ligt voor de hand, dat kwaadwilligheid we/ de oorzjaak van -den brand kan zijn. (1: Ct.) Ned. He-rv. Kerk. Aangenomen naar Neerlangbroek door waarlijk Adlerstein? Zijl keek hem, ang stig aan ja nu zag zij- het hij is bleek, kalm-, bijina hard1. „U kreeg mijn brief in Augsburg; nar tuurlijk". „Ja, waarom was hij u,it Varnheim?" „Is da-t alles, wiat u, mij erover te zeggen hebt?" „Ik .-ik las hem nog niet!" „Ah z'o-o!" Hij- glimlachte en rilde tegelijk. „Het is een prachtige avond", zeida hij, „en is het nu niet wonderlijk? Hier staan wij beiden ^n.spi'eken als. mannen van zaken. Waarom neem ik die kleine. han|d niet, waarom leg ik' er niet voor eeuwig beslag o-pi!" „ik iioiop, dat u hét daai'om nier doet, omdat u wel weet, dat u daarmede een •onrecht tegenover een andere z'ondt be gaan". „--Jaar o ja ik vergeet het. U laast mijn brief nog niet. Zijft u niet eens nieuwsgierig te weten wat nr in staat?" „Er staat in, wat u 'z-eer goed weet, dat alles wat er over mijn plan om mot mevrouw von Schwartz te- trouwen ge- zogd werd, onwaar ia. nis er één mensch op de wereld is, die van den beginne af. weten moest* Gat Gtt niet waar Tra», dan -jsik n W. Zijlstra te Eemnes-buiten; naar, Warga door G. W. Melchers te Almelo. Ge-ref. Kerken. Bedankt te Amsterdam voor den dienst' te Solo op Java door Tj. Petersen te Anjum. C'hr. Gerei. Kerk. Het sta-tuut va-n 1869. De Sy< n-ode heeft besprekingen gevoerd over de instruction aangaande het reglement van 1869 Ds. J. J. v'. \d. Schuit gaf toiej- lichting ria-mlens de- Particuliere Synodé va-n het Midden en Ds. L. II. van der Me-yde-n ga,f het gfevo-el'en weer van' dé Pairbiculiére- Syn.ode van het Zuiden. D© pra&advise-iirs toonden aan, da.t be h o-ud van het Reglement naiet no»odf zakelijk is. Zij dringen aan op voor- zichliglbeid,' op lie-t hoorëii va-n Geineefillem en. lie-t volgen van d'en Kerkclijlien weg in. zijn geheel; indien de Synode in lifll- ginsiel' to-t afscha|ffin-g|' beislmiton mochh Een afgevaardigde in dei Particuliere Sy. node va-ii 4i®t Midden kwam met klem' o-p lege-n de opvatting, da-t heit legltemenS col'logialistisch zo-u zijn; de- Chr. Geref. Kerk is, ook met het Regléinent vanl 1869, presbyteriaaj: Een z-eter ge'animeerdé gedachle-nlwisscling volgde, waarin hel voor en tegen va-n hert reglé< ment in het licht werd gesteld. Aaflj geno-ni en werd „De Synode-, g-elioord de l)espreking|su| over Jlie-t. regléfment van 1869, spreekt' uit, dat zij d-en tijd nog njlet g-ekomébt acht, Sbjet Re-gHement ajf to schaffen, en benoemt een commissie, die onderzoek! welke b-e teek e nis dit regjle^ ment heeft koiou- ons Ke-rkellïjk leven. Indien] blijkt,, da.t dei Kerk h'e! kan missen, onderzoek© zij de wijz'o, wa.aib o-p ih( -e t r eig!l'eme|nt kan w o- r d e4 a,f g-e s c h', aif t". D-eze- .Commissie zaïl gevormd wordeé do-or d-e heer-em Doc. A. va-n den Heidein, Ds. 7. Jougeléen, Ds. R. E. Sluiteir, Disl J. D. van; der 'Schuit, onderling Prins-, omderiiiig D. J. van Drummen en Mr. 11. A. Dambrink. 1 —'i*§ Wii wanen zoo vrij in het bericht -jnkelé wo-ord-en wijder t.e laten drukken. De oud©, ren o-nder -onzle Ifag&ca herinneren zich' hel ge-schrijf in de kerkelijke bladen vanl vo-or 1892 over dit st a-tuut, pjn het ï'e-chL- ma-l-ig be-zlwa,ar daartegen van meerderen! uit de beiid-e gereformeerde keirkenigroeh p-en He-t hoiofdbez-wa-ar was dat dit rel" gleanent d-e idee derplaatselijke ker ken verzaakte en niet een vereeniging van' kerken, maar van particuliere personen de-creteerde. Zoodra de Chr. gereformeerde predi kanten de juistheid van dit bezwaar reed? door me-erdere leden buiten 't ambt uitge sproken of beaamd, inzagen, drongen zij ruiterlijk aan op afschaffing van dit re glement. Wij wisten niet, dat de Chr. geref, „ke-rk" nog leeft ond-er dit. reglement met zijn foutieve opvatting. Mogelijk is 't bij hen ook een struikelblok geweest voor! de ver-eenigi-ng van '92; wij kunnen öna dit niet herinneren. Maar 't is een goed toeken, dat in de Synode thans reeds werd uitgesproken, dat behoud van dat -reglement niet noodzakelijk is, en dat een' commissie is aan 't werk gesteld om zoo noodig de afschaffing van 't reglement voor te bereiden. Het zou alvast een der weinige misverstanden weggeruimd zijn, om te komen tot hereeniging. Ds. A. R. de Jong te Helmond heeft de benoeming tot voorgang-er van den' Protestantenbond te Bus sum aangenomen. „Ik maar waarlijk ik", stamelde zij- versuft. „U gélopfde het U geloofde liet!" hij draaide zich- heftig om. „Leona, waar mede fieh ik dit verdiend U geloofde net, als de wereld zegt: kijk Lij' trouwt als een engel het gezegd had éaoiu ik, dait u het zelfs niet g-aiooven z-o-udt. Me vrouw von Lettow", hij sprak zleer -ernstig, z'onder bitterheid, maar met verwijtende stem, „weest u eens o-precht. U gelo-ofd© het nooit. U wist hét beter. De man, die een-s to-t het kind sprak: „ik zal lief hebben to-t aan mijn dood",- h-oudt dit woord, niet, o-mdat hij wil, maar omdat hij; moet. Hij! gaf zïchf veel moeite om die liefde uit zijn halfte bannen. Hij' kon niet. Dal weet u wel! Zegt u nu niet: ik gelooide het. -aar zegt u open hartig: „ik heb u .friet: lief, ten daarom is u mij; lastig. Ga!" Zij -kon niets antwoorden zij kou nauwelijks nog staan. „Ziet n wël, ik heb- gelijk. En gaai u nu naar binnen. U zij-t ziek en moedejj u moet wat rast nemen. U kimt n nieï iang meer aan die leuning va.shoude-m en ik ik heb noch medelijden, noch barmhartigheid genoeg om te èteggenik «al u steun en!" {Worttt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1919 | | pagina 1