historische feiten.
Binnenland.
«s*0»
il
aargang
Uitgave van
fle NaiamL Venn. LUCTOR ET EMBRGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE (VORSTSTRAAT '219.
(Telefoon No. 11.)
Bureau te Middelburg
FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG
Drukkers:
po ster baan L© 'Coin t re, Goes.
VERSCHIJNT ELKEN .WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Ter 3 maanden fr. p. post f2.
Losse nummers b t f0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 0.80, iedere regel meer 20 et.
Verhoogd met een tijdelijken oorlogstoeslag
van 20 pet
3 maal1 wordt 2 maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaardeo»
1 Bewijsnummers 5 cent.
Bij id© geboorte der njeuwe maat-
sdhaptoij' verdringt het een© histori
sche feit het andere. Ze 1 oop'en haast
voor uw voeten.
Maar aile historische feiten zijn niet
van dezelfde beteekenis. Daar zijn pr
van :den eersten en van Ten tweeden
en van den derden, ol van den zoo-
veelsten rang.
Zoo waren de vorige week jtite rati
ficatie van het vredesverdrag en "de
opheffing der blokkade historische fei
ten va,n den eersten rang voor de we
reldgeschiedenis, feiten van vérstrek
kende gevolgen. Voor ons eigen land
waren de aanneming van hel Vroftwen-
Kiesrecht, idoor de Eerste Kamér, en
de wettelijke arbeidsduur door de
Tweede Kamer, historische feiten van
(den eersten rang, voor eigen land en
volk .van de grootste beteekenis.
'L'aten 'wij u. mogen wijzen op een
paar historische feiten van lageren
rang, een rang die hooger of Jager
schijnt, naarmate wij zelf er met sym
pathie of antipathie tegenover staan.
Ken .Mijten] andstih en een binnen
lands ch.
President Wilson 'kwam' onder uit
bundig gejubel ©ener groote menigte
met lae „Washington"" te New-York
Bah en zonder tijdverlies besteeg (hij
een auto en stond een kwartier later
in een der openbare gebouwen van.Tie
groote handelsstad in het Wésten
le spreken ovér vrede en Volkeren
bond.
Intusscfien was het in de straten
'der milli-oienenstad buitengewoon druk.
'Men vierde feest. Meer dan pen half
inillioien namen deel aan de vroolijke
begrafenis van Koning Alcohol.
Sinds 1. Juli zijn 1de Vereenigde Sta
ten 'van Noord-Amerika droog. Geen
sterk© drank mag meer gemaakt, ge
tapt, verkocht of in voorraad gehou
den worden. Alleen licht bier m
lichte wijn mag nog als artikel van
'consumptie verhandeld worden. Maar-
Op den avond, van Wilson's aankomst
heeft men het er nog eens van geno
men. Velen waren boven huh theewa
ter en de harinigprijzen waren jdeinl
volgenden (dag zeer verhoogd.
(Rusland hield hij het begin van den
porlog op een hrandewijnstaat te zijn
én (de Vereeniglde Staten werden bij
het einde van den oorlog alcoholvrij.
Zou het werkelijk waar zijn?
Ach, we zijn niet zoo naïef om 't
le gelooven. 'Ook ml zullen middelen
én wegen genoeg gevonden worden
om (de wettelijke bepalingen te ontdui
ken.
Maar, in twee- groote staten, ©en
halves lwereld, reppesenteeheudej staan
dan nu toch aan den \ve;g naar de
verboden kroeg twee bordjes met idié
opschriften„gevaarlijk" en „verboden
toegang.
Een tander historisch feit van lage
ren rang in ons eigen (land.
is het wel ooit gebeurd, jdat bij'
"v ®fPnemen van een hoogstbelang-
rijk, mep to het volksleven ingrijpend
wetsontwerp zoowel de linker- als'
de rechterzijde (dankbaar èn voldaan
waren. Zoozeer dat bieid© aan hun
voldaanheid en (dankbaarheid uiting
tied?1 01 aanheffen valn pén
(klSfzoodanig histo-
Mnis nief111 U^emientairfe geschie-
Seraphine,
U- KtN MANTEUFFEL.
1791 <o;
Mevrouw von Lettow (hield den brief
in haar- hand, en toen drukte zij hem
aan de lippen haastig onwillekeurig,
en toen ontwakend wierp1 "zij hom
van Zich.
„liet is zoo itnama heeft, gelijk'.
J heeft zijn verloting, die zekér nooit,
m woorden uitgesproken, bestaan heeft,
ontbonden en komt. bijl mij'; hij heeft
mij zien lijden, hij hééft alles, alles ge-
Zien en is nu vol medelijden en erbarmt
'Zich over mij
Zij sprong op, lachte bitter, opeta.de
haar lessenaar en schreef. Zij kon bijina
niet, haar hjand beefde, maar de zin
der woorden was volgens haar meenins.
volkomen ontbloot van elke zWakheiti-
„Uw grootmoedige brief".
„Ja dat is best, o prachtij^'"
„Uw giraotmoeidige brief hepft mij1 zeer
ven-ast. Dat wil izoggen, als ik gehéél
oprecht /zijn zal, heeft hij mij in 't ge
heel niet verrast. Ik weet toch immers
Op de reclametentoonstelling, dezer
dagen te Amsterdam .geopend, heeft
Minister Aalberse met nadruk gezegd,
dat ons land, in sociaal opzicht, er
buitengewoon gunstig voorstaat.
.Ook al een (historische profetie van
een gezaghebbende die vermelding
verdient.
Onze couranten waren de laat
ste jaren doorgaans Jobs-boden. Nu
worden ze geroepen tot vermelding
van (historische feiten klein ©in groot
die tot dankbaarheid stemmen.
d'. K'.
Beknopt overzicht.
Een kerkbofvrtede.
Zoo vertolken de Duitsche bladen hun
indruk jna de kennisneming van de Oos.
teinrjksche vredesvoorwaarden.
Zij .zien er niets goeds in voor Oos
tenrijk. i r .ii l.il
Inderdaad, wanneer men de voornaam
st© bijzonderheden leest, voelt men, dat
de toekomst zeer duister moet zijn voor-
het beproefde land.
Het jiedrag der schadeloosstelling zal
niet flauw zijn. Verder zal Duitsch-Oos-
tearijk tot een groot bedrag goudbons
moeten inwisselen.
Yoorloopig moeten 6000 melkkoeien,
2000 stuks jong vee, 100 stieren, 3000
kalveren, 2000 trekpaarden, 1000 schapen
en 1000 varkens geleverd worden, die
over Italië, Servië en "Roemenië zullen
worden verdeeld. Duitsch-Oostenrijk moet
verder een nader aan te geven deel van
de in dat lanid ten verkoop aanwezige
voorraden huisraad afgeven. Gedurende
vijf jaar moet aan de geallieerde en ge
associeerde regëeringen' voorkeur gegeven
voor het betrekken van hout, ijzer en
magineBiet tot de prjzen, die in het bin
nenland zullen gelden. De hoeveelheid zal
met inachtneming van de vroegere op
brengst van dei monarchie en va.n het
voor rekening van Duitsch-Oostenrijk ko
mende deel van de werkplaatsen voor de
.commissie voor herstel worden vastge
steld.
Enz. etnz.
Oostenrijk moge' uit economisch oogpunt
iets zachter behandeld worden dan
Duitschland, het wordt toch uiterst
izwaar g/efroffeta.
Staatskanselier Renner moet ten
minste verklaard hebben, dat hij dit ver
drag, dat Oostenrijk vernietigt, niet zal
o n d e r t e e k e in! e nWij izullen, zeide
hij, geen voorwaarden onderteefcenen, die
wij we/ten niet te kunnen nakomen en
izulle'n trachten aan de entente onzen
gpootein nood Moot te leggen en een vrede
te verkrij'gten, waarvan de voorwaarden
dragelijk izUllen zijn.
Renner heeft verizo'cht om
den "'termijn van antwoord met
twee weken te verlengen.
De Engelsche premier ha|d het vredesver
drag, vooral te verdedigen tegenover de
genen, die het niet scherp genoeg achtten
en die voor Engeland nog meel" vooideelen
uit de verplettering van Duitschland had
den verhoopt. Hun woordvoerder Bottom-
ley had een motie ingediend, waarin be
treurd werd, dat aan Duitschland niet
de uitbetaling Van de totale oorlogskosten
van Engeland was opgelegd.
Lloyd George verdedigde de bepalingen
van het verdrag; Engeland kreeg belang;-
dat u een meta'schemvriend rijt tot in het
alleruiterste. Gelukkig heb ik uw mede
lijden en uw troost niet noodig; en zoude1
(beide ook ongaarne ontrooven aan hen,
die er het eerste recht op hebben. Stelt
u izich omtrent mij volkomen .gerust. Ik
heb de kleine zwakheid, die mij door
het afscheid van mijn pleegkind overviel,
geheel overwonnen en
De schrijfster hield op. *Was het mn
gelijk op dien toon door te gaan? En
welk een nameloos verlangen hij dit al
les naar zijn stem, naar zijn troostwoord,
naar zijn teederheid. Er kwam een angst
over haar. De grenzelooze vrees zwak
te zullen worden als- hj bomt en zijn
grootmoedigheid toch aan te nemen.
Zijn stem heeft immers hen1 nooit fa
lende macht taver haar? 'Maar neen! Al
les, béhalve dat. Zij mocht hem niet te
rug zien. Nu niet. Zij zou verloren zijn
als hij kwam. En een' plotselinge ingeving
volgend die de doodsangst haar ingaf,
©irtdigde zij haren brief: „en als deze
"^-regelen in uw bézit geraken, hen ik reeds
op weg. naar Reichenhall, waarheen ik
nog hedenavond vertrek. Vaarwel! Denkt
u niet slecht over mij I Ik erken uw vriend
schap en zelfopoffering, maar maak geen
aanspraak op een van béide.
LEONA YON LETTOW".
rijke compensaties, maar het was onmo
gelijk om alle oorlogskosten vergoed te
krijgen. De motie van Bottomley werd
ten slotte verworpen.
Een van de voornaamste punten, waar
om verder het debat draaide, was de
kwestie der uitlevering van den ex-keizer.
Er heerschte algemeene overeenstemming,
dat de keizer terecht zou moeten staan,
maar er wAs alleen verschil van! gevoelen
over de' plaats, waar zijn proces gevoerd
moest worden. Verschillende leden waren
vftn [meening, dat de ex-keizer niet „waar
dig" was, om tö Londen terecht te staan
en dat hij daarom in een neutralen staat
veroordeeld moest worden.
De meening' van Lloyd George kwam
daarop neer, dat de neutrale staten eigen
lijk minderwaardig' waren, maar dat een
behandeling te Londen een in alle' op
zichten rechtvaardige afwikkeling van het
proces waarborgde, volgens de hoogste
tradities van het Engelsche recht!
Het Engelsche Lagerhuis heeft het wets
voorstel betreffende het vredestractaat in
derde lezing' aangenomen.
Dit Wetsvoorstel is niet, gelijk in
Duitschland, een wetsontwerp waarbij de
National© Vergadering verklaart er geen
hozWaiar tegen te hebben, dat de pre
sident tot de ratificatie overg'aat, maar
veeleer een wetsontwerp, waardoor de be
lemmeringen, die de Britsche wetten nan
de ratificatie1 in den weg legden, teilzijde
worden geschoven. De ratificatie door En
geland kan nu derhalve plaats vinden.
Daarna is dan ook nóg 'de ratificatie' door
twee andere groote mogendheden noo-
di'g, opdat het vredestractaat van kracht
izlal worden.
Gisteren zou Clernenceau zijn positie
en die der regiering voor het parlement
verdedigen.
Hij heeft reeds, zijn overwinning; voor-
bjgtoid met de aankondiging van verkorten
diensttijd, amnestie en verhooging der
voorschotten aan de boeren in het be
vrijde! gebied. «j STBlHBI
Boret blijft dus dè zondebok.
!Jn den brief waarin minister Boret den
minister-president zijn ontslag vraagt, ver
klaart hij ova.: „Er is een parlementair
debat gehouden over de duurte1; 'alleen
heb ik gestreden, alleen ben ik gevallen,
alléén moet ik mij terugtrekken".
Hoe dramatisch
Volgens den „Matin" heeft de ónder-
minister Vilgfain, de uitvinder van de
■regeeringswinikels, die daarmede korten tijd
ieen groote populariteit genoten heeft, wel
ke 'hij echter weer verloren heeft, Joen
na eenige weken de1 gedaalde prijzen weel"
omhoog gingent iZ,ioh solidair" met Boret
verklaard en gaat o-ok hij heen.
Korte berichten.
De Ha,rrib'u.resc2ie Molitie heeft
een telegram uit Reisingfotrs ontvan-
-gen, .waarin gemeld werd, dat een
schip, zoogenaamd met cement gela
den, in werkelijkheid echter met 40
inillioien goucl a,an hoiord, reeds pit
Hamburg was vertrokken, koerS zet
tend naar Helsingfoirs. Het schip is
vastgehouden en wordt nu onderzocht.
De Duitsdhe Nationale Vergade
ring heeft het school comftromis aange
nomen.
Aanslagen van negers op blanke
vrouwen hebben te Washington tot
ernstige lonlusten geleid. Vier personieln
zijn gedood, velen gewond.
De Roiemteensche politie te (Boe
karest heeft ©en complot ontdekt yan
(de Hongaarsche communisten. Er zijn
42 personen gearresteerd.
HOOFDSTUK LIV.
Den volgenden dag liep dokterj Speier
wild van opwinding door de straten van
Altstadt. En geen wonder. Zij gewichtig
ste patiënte is weg, spoorloos verdwenen-
Dokter Speier heeft eindelijk iemand te
pakken gekregen om zijn overkropt ge
moed aan te luchten. Deze iemand is
Adletrstein, Hij is even stil en bedaard als
de dokter opgewonden.
„Wanneer is mevrouw von Lettow ver
trokken?" vroeg Adlerstein-
„Gisteren avond ik herhaal
„Waarheen is zij het eerst vertrokken?"
Hoe moet ik dat weten ik zeg
al.
„Goed dokter, ik heb haast. Ik moet
naar Varuheim. De trein gaat over ©en
kwartier. Maar ik wilde alleen nog weten
of het niet met uw toestemming geschiedt,
dat mevrouw von Lettow die reis onder
neemt?"
„Maar zeker, zeker wel. Zij zal er heele-
maal van bijkomen 1"
„Nu, dan is het intmers goed. Laat u
haar dan trekken!" zeide de ritmeester
koel en ging weg. H'aastig, koud. Zijn
hoog© gestalte was reeds om den hoek
der straat verdwenen, ten nog stond dokter
Speier hem na te kijken pn zuchtte- Zoo
Het bolsjewistische verft édigingte-
colnité van S't. Pietersburg maakt Be
kend, (dat buitenlandsche agenten, 'in
het bizonder Eimeische, jdre te St.
Petersburg tot staking en oproer [aan
stoken, iajs ze op! heeter jdaad worden
betrapt, op staanden voet worden
doodgeschoten,
iTe Chica'g'oi is een groot lucht
schip pp een proefvlucht boven (de
stad in brand geraakt en neergeploft
iojp (het gebouw van de Illinois Trust
Saring Bank. Er zijn 10 (dooften en
'25 gewonden.
Het standrecht in Beieren wordt
met 1 Augustus opgeheven.
Te Kopenhagen is een ernstige
Staking .uitgebroken. Alle zaken slui
ten, spoorweg- en scheepvaartverkeer
liggen stil. D;e arbeiders stellen
wistische eischen.
Al 1 eirlai.
D© Framsche re ace ring heeft prof. Hec
tor Treiubi wegens de diensten, Frankrijk
gedurende (den oorlog bewejzen, de on
derscheiding vaan commandeur in de orde
van het Legioen van Eer toegekend.
Wagons kaas van Rotterdam naar Pa
rijs mogen weer zonder voorafgaand© toe
stemming der Fransche spoorwegen wor
den veriaonden.
De uitvoer" van paarden van GroningeW
via, Nieiuweischans naar Duitschland, is
ie|deren Dinsdag' weer toegestaan.
Minister Alting von Geusau bezocht gis
teren Den Bosch tot het bezichtigen van
de kazernementén en het bijwonen van
recrutemoefeninig.en
Het oud-lid der Eerst© Kamer mr. Van
'den Biasen is van de laatste II.H. Sacra
menten voorzien
Jin*. Loudon is op uitnoodiging van
Frankrijk opgedragen het standpunt van
de Ned. regeering met betrekking tot
Spitsbergen uiteen te zetten.
Van de lichting 1919 zullen geen mili
ciens worden aangewezen voor de oplei
ding tot reserve-officier herkomstig uit de
militie.
Door H. M. de Koningin is aan den
Minister van Oorlog om inlichting inizlake
de rattenplaag in de' kazernes en barak
kenkampen verzocht. H. M. wenscht te
weten of in den lAatsten tijd nog vepl
klachten zijn over het voorkomen van dat
ongedierte en of de manschappen aan
wie kribben zijn verstrekt, er ook last van
hebben.
Dei Eerste Kanier komt morgen te 11
uur voorm. "in ppenbdre vergadering bij
een. (Het ontwerp-Arbeidswet zal op aan
drang van dein minister spoedig afgedaan
worden.
Prins Hendrik in Bern.
Bij gelegenheid van zijn verblijf in Zwit
serland, bezocht de Prins o.m. de fa
brieken van de Naaml. Venn. Winkler,
iFalleirt Cie. te Bern. Hier werden Z.K.H.
de verschillende machines op het gebied
der boekdrukkerij getoond, welke door
dep© firma gebouwd worden, zooals de
rotatiepers, de snelpers, de platengietma-
chine ein verschillende' andere stereotype-
apparaten.
Z.K.H., diei vergtelzeld was door onzen
gezant in Berp, Jhr. Van Panhuijs en
Jhr. A. W. G. van Riemsdijk, toonde
groote belangstelling voor de modern in
gerichte fabriek, en liet zich de verschil-
kort aangebonden had hij den ritmeester
nog nooit gezien- „Wat maakt de oorlog
de menscben toch hoogmoedig!"
En terwijl men aldus in Altstadt bezig
was, lag mevrouw von Lettow doodmoe in
een kamer vanhet eerste hotel der Si{-
lezische hoofdstad- Tot hier was zij geko
men, hier moest zij na de vermoeiende
nachtreis ten minste één nacht overblij
ven. Van hier uit kon zij ook weer terug
als het „dolle" besluit haar misschien
berouwde. Maar neen, het berouwde haar
niet, of beter, hoe zwakker haar hart was
hoe vaster haar wil werd; verder, verder.
Weg, weg, tot aan 'de Alpen! Niet eerder
teruggekeerd voordat krachten en trots
opnieuw gestaald zijn, voordat gij weer
kalm, gelaten en standvastig geworden
zijt. Zij had gisterenavond zoodra de brief
naar Varnheim weg was, geen oogenblik
verloren en was een .uur daarna aan
't station. Alles verder was haar onver
schillig, alles wat niet hoorde bij die
eene "gedachte„Weg".
„Waarheen?" vroeg de spoorwegbeamb
te beleefd. Zij wist het éérst niet én
zeide toen: „Breslau". Zij had evengoed
Berlijn kunnen zeggen, als haar dat te
binnen geschoten was.
En de trein nam haar mete levtens-
moe, ziek, éénzaam én troosteloos. Zij
lemde machines tot in onderdeden ver
klaren.
Ex-keizer W.ilhelm.
De Berlijnsche correspondent van biet
Handelsblad méldt aan zijn blad
Dé „werkelijke geheime raad" von (Berg,
de laatste chef van ihlet civiele kabinet
van keizer Wilhelm, Ifeeft tijdens de aan
neming vain den eisch tot uitlevering door
dé meerderheid der Nat. Vergadering bij
dén keizer vertoefd. Hij schrijft 'daar
over ui het Zondagorgaan „der Auf-
l'echte"
Ik hen tien daaen in Amerongen ge
weest. Een oneindig weemoedig era hef-
wogen wederzien, maar toch een groote'
vreugde was het, te bémerk'en, dat de
(keizer geen gebroken man is. Wel heeft
hij scherpe trekken gekregen, maar ge
laten en met waardigheid draagt hij als
een ware Christen zijin zwaar lot, veel
meer zlich dat van het vaderland aan
trekkend, dan dat van zich zelf. 'Ook
welt er dikwijls bitterheid in (zijn hart
op, maar door een kalm gesprek wordt
dit gevoel overwonnen en .telkens komeirï
zijn goedheid en de gulle vroolijkheid
van een man, door de 'zuiverste bedoe
lingen bezield, voor den dag. (Geen klacht
uitte hij toen ook de paragraaf der schlan'-
de aangeno.men werd. Slechts tot de kei
zerin werden zachtfcens woorden varï
troost gesproken, tot deze onzelfzuchtige
bewonderenswaardige vrouw, die haar
leed' als een kroon draagt, en wier zwak
ke gezondheid hij- dezen nieuwen slag
dreigde neer te storten. Hoe vele'n, die'
'zich met ontzien dit "keizterlijk paar te
beschimpen, konden niet nog leeren van
deze grootheid van ziel in de moeilijkste
ure.
Uit de Protfifiüis-
'Stct. 159 bevat de statuten van)
de Groep Veilingsvereemiigingen uit dteta.
N. T. R. te don Halag (g'eiwijzl), en van
de Ver. „Willen is kuhnen" te Wemeih
Idling©.
O p ge past.
Een tweetal als heer gekleed© personen,
Maft rits van (Straten uit ,Amsterdam en
Loujs Cohen uit Deventer, hébben thanis
Zeeland tot terrein van hun minderwaar
dige praktijken gek'oizen en daarom ïs
het zeer gewenscht onzte lezers; naden-
met die praktijken op de hoogte Le bren
gen. Deze béide personen trachten onder
bedriegelijke voorgevens binnen1 te drin
gen ib de woningen der ingez'etenen ©n
bieden voor voorwerpen vain geringe
waarde enorme prijiz'en okn een ander
stuk van waarde ,of een antiek stuk voor
weinig of geen geld' mede te nemelni.
Meestal heioven 'zij' het zoogenaamde
kostbare stuk later te kótaen halen, ne
men "daarvan maten voor de te bestellen'
verpakking, .onderhandelen Zéér druk,
d'och komen niet meer terug. D© stukken'
van waarde, waarom (het te doen rs,
nemen' rij bij hun vertrek mede. Van
Straten is kenbaar aan een gouden tand'
in den mend, hiji doet Zich meermalen
voor als een Amerikaan en spreekt clan'
gebroken Engelsch, een ander maal noemt
hij "zich O-wer. Cohen komt ook meer
malen eerst alleen en jziegt dan in op
dracht van een Amerikaan of een O-wer
te komen. Hiji tracht door de kinderen'
geschenke® te geven, de familie voor zich
te winnen.
Middelburg. Dei muziekuitvoering opfief
Moifenwater is gistere/aayond 'doorgegaan',
trachtte te bidden, maar het was een
half bidden. Hoe? Zou zij niet op dén
goeden weg zijn? Haar geweten sprak'
haar vrij. Zij zal het medelijden van een
man toch niet misbruiken 1 Zij zal toch
niet de oorzaak zijn, dat hij om harentwil
een andere verlaat, die op hem hoopt! Zij
staarde op het roode tapijt, op de rood©
pluche meubels, op het Turksche tafel
kleed. Het was zoo moeielijk, zoo heel,
heel moeielijk om het beeld van denman,,
tot wien zij tot nu toe met grenzelooz©
bewondering had opgezien, plotseling té
zien bevlekt. Zij sliep dien nacht weinig
en reisde den volgenden dag verder
naar Praag vandaar wilde zij over Linz
en Salzburg naar haar einddoel, zoo spoe
dig mogelijk.
Het was een wonderlijke reis! Niet om
dat mevrouw von Lettow zoo alleen, ver
laten en terneergeslagen was, het eigen
aardige der reis bestond juist daarin, dat
in haar langzamerhand de indruk wortel
schoot dat zij niet alleen, niet verlaten
was. Waar zij kwam, scheen zij verwacht
te- worden, en werd als teen vorstin ont
vangen; van af den conducteur van den
trein tot den! portier van het hotel scheen
iedereen haar te ketenen en aan niete
anders te denken, dan aan haar welzijn'.
(Wordt vföiTolgd.jl
