m185
33e «laar^ang
Stateri-Ger.eraal.
M* ^sets-bSS
Buitenland.
Binnenland.
Onderwijs.
ERDAI1
Uitgave van
4e Naaml. Venn. LUCTOR El BUERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
(Telefoon No. 11.)
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ L. Bl|RG-
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre, Goes-
De scheidende leden.
De E..V. heeft bet ledental der A.-ïl.
partij in de Staten Lot zijn juiste pro-
>rtiën teruggebracht. Van de 14 wer-
jxi ei- slechts 7 herkozenin hun
plaats kwamen 3 nieuwelingen; zoo-
dat 4 leden hun zetels moesten af
staan aan de Staatk. Geref. |eïi de
Chr. .Hist partij. t
De-7 (Statenleden, wier mandaat 'biet
Werd vernieuwd, zijn de heeten Hol
iest©! Ie en Tichelman, uit Tholen, die
voior een herbenoeming hadden be
dankt, Struv© en Geschiet®, hit Mid
delburg, Willemsen, Brants en De Jon
ge, uit ,Goes, die uitvielen omdat
ons aantal Statenleden bij' 't nieuwe
kiesstelsel te groot bleek, of omdat
de Staatkundig Gereformeerde Partij
beslag legde op een paar zetels.
Het is natuurlijk niet onmogelijk,
dat van de niet-herfcoz>enen, door be
danken of uittreden, later enketen
weer in de Staten terugkeeren. Onzer
zijds zij echter bereids aan hen allen
dank gebracht voot al' hetgeen zij als
Statenleden in T bellang der Provin
cie hielpen-At1©! stand brengen, en
voor het hooghouden, waair het kon en
wipes t, van de anti-revolutionaire vlag.
Mogen de nieuwelingen: de Sohou-
wenaar Timmerman, de ThoJmaarj
Van Alten 'en de Noord-Bevelanderl
Verhorst cte taak dezer uitgetreden le
den voortzetten 'met denzelfden, ijver,
welke wie zij straks vervangen be
zielde.
Tweed# Kamer.
Vrouwenkiesrecht aangenomen.
Tien beginselvaste tegenstem
mers. Troelstra zoek. Loh-
man en de historie. De sma
lende Marchant.
Helaas, bet vrouwenkiesrecht iis
Hoor het Lagerhuis aangénomten.
Vele kiesrechtvToiiwen hebbên gis
teren dus. hun doel verloren door 't
te bereiken.
Men kan nu wel zeggen, dat het
pleit beslecht is, want waar het w.o.
met 64 tegen 10 stemmen, (dus met
zoo groote meerderheid aanvaard
werd, daar zal ook ons Hoogerhuis
het wel acoepteeren.
Alle leden der Tweede Kamer heb
ben voorgestemd met uitzondering van
zeven anti-revolutionairen, twee chris-
telijk-h istorisclien en de christen-deuic»-
craat Staalman.
Voor den beer Marchant een ze
ker succes. Jammer voor de sociaal
democraten dat de oer van de zaak
niet voor hen is. Zij speelden slechts
een bijkomstige rol. Van geestdrift
ook geen spoor. En toen 'het op steni
gen aankwam was plotseling de heer
Troelstra verdwenen. Vóór dat door
hem geschuwde vrouwenkiesrecht!
stemmen ging hem onmogelijk af.
Geen wonder, dat dit geval tal van
intemipties uitlokte.
Ziehier de namen van hen, die om
des beginsels wille tegenstemdenBeu-
raer, Duymaefc' van Twist, Heemskerk,
Monte TOrlioren, v. d. Voort van
Zijp, dei Milde, Zijlsltra, Schokking,,
Snoek Henkemans en A. P. Staal-
;man.
Vooraf waren ingetrokken de amen
dementen van Troels tra en Beu mei
en had Minister Ruvs de Beeren-
brouck verklaard, dat er geen verband
Zou bestaan tusschen de aanneming
van het wetsontwerp en den datum!
van de eerstvolgende verkiezingen, die
bepaald 'Mij/ven in den zornjer 'van
4922.
Van het debat zulten wij niet veel
meer zeggen. Alleen Lobman heeft 't
nog even belangwekkend gemaakt
uoor de kiesredhthistorie in vogel
vlucht te scjhetsen.. Hij; legde er den
nadruk op, daj hij reeds lang gete-
klaard helft0" vro^kiesrecht verr
alsof meTd^^vIf^links niet $°en>
volgens den heer Lobman het aW-
meene kiesrecht gebracht. b
Dat was, volgens den heer Lohman
veel meer het werk van dr. Kuypiei(
Dezen verweet hij, dat hij1 bij het ont-
werp-Tak van Poortvliet hel eerst op- 1
-gezette beginsel van organisch kies
recht had prijsgegeven om over te
gaan tot het individualistisch kiesstel
sel.
[Marchant, de verdediger van het
ontwerp, hield een smalende redevoe
ring, welke hem groot© oneer aandoet
Op onbeschaamde wijze haalde hij al
ten, die ook maar iets ten nadeele yan
het vrouwenkiesrecht hadden durven
zeggen, over den hekel. Daarbij deed
het onsympathiekste aan, dat hij ande-
rer beginsel-overtuiging in het be
lachelijke trekt en voortdurend insinu
eert, dat het met die beginsel-praat
niet iernstig is gemeend.
Neen, wjj bewaren geen aangename
herinneringen aan den parlementairen
arbeid van gisteren.
Beknopt overzicht.
Over de houding der partijen in Duitsch
land tegenover de vredesvoorwaarden der
Entente verluidt:
De verontwaardiging van alle partijen
is gisteren in de vergadering van de
vi'edescommissie van de nationale ver
gadering spontaian tot uiting gekomen;,
algemeen was men van opinie, dat de
overhandigde voorwaarden, in dein hul
digen vorm onaannemelijk zijn.
Het Duitsche kabinet heeft vijf uur lang
beraadslaagd over de Vredesvoorwaarden.
Als instructie voor de Duitsche vredes-
delegatie te Versailles is vastgesteld, dat
verder onderhandeld moet worden en dat
de ententevoorwaarden met uitvoerige en
nauwkeurige tegenvoorstellmgen moeten1
worden beantwoord.
Uit Versailleswordt gemeldIn een
conferentie van de Dluitsche vredesdele-
gatie werd gisteren in groote lijnen het
antwoord op- hel vredesverdrag vastge
steld. Er 'zijn vijf commissies benoemd,
die de afzónderlijke vraagstukken zullen
be.studeeren: een politiek-militaire com
missie, een economische, een fiuanciëele
een sociale en een rechts-politieke.
Die arbeid van deze commissie zal to
Versailles worden .afgedaan.
Algemeen is de opiniie, dat. het ont
werp in den voorgelegde-n vorm niet aan
nemelijk is.
Evenwel, er is één reden die de Duit-
scbers wel zal bewegen, het verdrag te
aanvaarden, en dat is de honger. Zelfs
deze vrede is niet zoo erg als dat weldra
millioenen van honger sterven. Om vrij
te zijn en weer tè werken, moet men
eerst leven. Daarom gelooven wij, dat
Duitschland zal teekenen, met haat en
verbittering in het hart, maar mis
schien toch ook met de hoop, dat dit
verdrag niet Lang zal kunnen duren. Een
blijvende vrede zal er anders moeten uit
zien.
De vraag of Duitschland teekenen zal
is eigenlijk van geen belang, mieent de
Nederl. Het kan desnoods alles teekenen.
Over vijf jaar zal de toestand veranderd
zijn. Want al zou de helft van do Duit-
schers zijn handteekening zetten onder
dit „verdrag," het zal in den geest der
Duitsche natie nooit méér wezen dan „een
vodje papier". In dezen oorlog zijn vele
van zulke vodjes verscheurd.
De groote, de allesbeheerschende yraag
is of de Staatslieden der Entente er in
slagen zullen niet alleen het Duitsche volk
den nek te breken, maar hun eigen nek
te sparen ten overstaan van hun eigen
natiën. De vraag is of het Engelsche en
het Fransche volk met name, bereid zul
len zijn deze voorwaarden te erkenen als
rechtvaardig, als leidende tot en inlui
dende een nieuw tijdperk in de wereld
geschiedenis, waarin voor internationale
samenwerking plaats zal zijn. De vraag
is, of deze volken, die altijd hebben uit
gemunt: het Engelsche door nuchterheid,
het Fransche door ridderlijkheid, deze
deugden zoo geheel hebben prijsgegeven,
dat zij hun Staatslieden niet ter verant
woording zouden roepen voor een „Vre
desverdrag" als dit
De Engelsche labtour-partij heeft reeds
een manifest gepubliceerd, waarin het ver
drag |als strijdig met de beginselen van
Wilson, met. den geest van die be
ginselen dian wordt afgewezen en de
noodzakelijkste veranderingen worden ge-
eischt.
Het is van belang, dat de Engelsche
labours, dit besluit spontaan genomen hebt
ben en zonder dat eir blijkbaar langdurig
overleg of uitvoerige discussies voornoo-
dig waren. Zioo sterken indruk blijkt zelfs
in hun rijen het VersailleB-verdrag gemaakt
te hebben.
Op aandrang der rijfcsregeering zal
Duitschland een rouwweek hóuden.
4n droeven nood en gebukt onder lijden
en onthenrigieai heeft het Duitsche volk
gedurende'de maanden Van den wapen
stilstand de vrediasvooo
ervan bracht het
Keizerlijke „kleerkoop".
Naar men weet bezit de ex-keizer
niet meer biet recht ©en uniform te- dra
gen of ©en degen aan te gorden. Nu
inleeft men 'deze week te Berlijn de
weelderige garde-robe des bannelings
in 't openbaar verkocht. Er kwamen
o.m. ieen Zestig-tal gala-costumes te
berde een der voornaamste lief
hebberijen van den ex-keizerVoorts
een volledige verzameling uniformen
van de verschillende Duitsche regi
menten, wier hoofd hij was, alsmede
een hoop buitenlandsche uniformen.'
In den laatsten tijd begon de mot
leelijk huis te houden in al dien [kleu-
rigen rommel. Uit dien hoofde vond
men 't raadzaam, alles te gelde te ma
ken.
Met 25 passagiers op 5100 meter hoogte.
De „Goliath", de Fransche aerobus, die
het eerst een internationale luchtdienst
tot stand bracht tusschen Parijs en Brus
sel, heeft een wereldrecord gemaakt door
met 25 passagiers een hoogte te berei
ken van 5100 meter.
Korte bedritten.
-De iLuxemburgsohe Kamer heeft
gsoJ
het Vrouwenkiesrecht aangenomen.
Een auto, waarin een Britsdh
generaal gezeten was, is op den weg
naar Charleroi door een drietal straat-
roovers aangehouden. Zij namen een
valies met irs. 15.000 en ieenige ju-
weelen mede. Engelsche politie wist
de misdadigers te arresteeren,
De Duitsche rijkspresident en de
regeering richtten' een proclamatie aan
het Duitsche volk, waarin dit wordt op
geroepen om pal te staan in den strijd
voor Vrede en Recht.
Donderdagmorgen 10 'uur zijn drie
vliegtuigen van St. Johns vertrokken, om
den tocht over den Atlantischen Oceaan
te ondernemen.
Te Gent is een groote staking in
de brouwerijen uitgebroken.
stilstand de vredesvoorwaarden tegemoet
vu p'u ylKfji(' ervan bracht het
volk de bitterste teleurstelling en oFïioe-
melijkem rouw.
Aan deze gevoelens moet openlijk, uiting
gegeven worden.
V e r k i e zi i n g s o n g e 1 u k k e n.
Den Minister van Binnenlandsche Za
ken is, naar „Het Volk" vemeenut, ge
vraagd of hij nog niet bereid is een
noodwetje in te dienen terzlake van de
verschillende mislukkingen bij1 de, candi-
daatstellingen voor de gemeenteraden
voorgekomen. De minister stemde vol
komen in met de bezwaren die tegen
deizen toestand zijn gerezen en beloofde
spoedig te overwegen of op de een of
andere wijze aan den misstand Icon war
den tegemoet gekomen.
Brievenpost er ij.
De heeren De Zeeuw c.s. hebben op
het wetsontwerp tot wij'zliging en aan
vulling der wet tot regeling der brie
ven pesterij een amendement voorgesteld,
strekkende om te bepalen, dat het port,
voor briefkaarten bedraagt 3 cent (in
plaats van 5 cent, Zooals de Regeering
voorstelt) en voor brieven van een ge
wicht van niet meer dan 20 gram 5 cent
(en niet 71/2 cent, zooals de Regeering
voorstelt)
Allerlei.
Overwogen wordt den postcheque en
girodienst geheel anders te organiseeren.
Reeds zouden de eerste stappen daartoe
gedaan 'zijln.
De legerplaats Harskamp is geheel door
de militairen verlaten.
Mei de meeste stelligheid' kan het be
richt van de „Tel." worden tegengespro
ken als zou de Minister van Landbouw
in het melkconflict tusschen de veehou
ders en de melkslijters ingrijpen door
voor het geheele land een maximum-in
koopsprijs van 121/2 cent per liter fran
co inrichting in te stellen.
Men seint uit BrusselDe voorloopige
onderhandelingen tusschen. België en Hol
land over de kwestie van Maas en Schel
de zullen .in de tweede helft van Moi
door den buitengewoon gez'ant van Bel
gië in Holland, den heer Carton de, Wiart,
worden geopend.
Het Chr. Nat. Vakverbond stelt pogin
gen in het werk olm te komen tot or
ganisatie van het huispersoneel. Tot dit
doel is aan de besturen van de Chr.
Besturenbonden in. Nederland een circu
laire met vragenlijst gezionden.
De tramls taking te Rotterdam duurt nog
steeds voort Er is nog geen uitzicht
op opheffing.
De gemeenteraad van Utrecht heeft met
16 tegen 12 stemmen de kermis afgeschaft.
Volgens dien Parijschen correspondent
van de „Soir", zlal pan de Nederlandsch-
Belgische onderhandelingen te Parijs, be
halve Loudon, ook oud-minister 'Colijn
die in genoemd blad nota bene vol
bloed Duitsch-gezdnd wordt, genoemd
deelnemen.
Uit Provincie.
Met ingang van 16 Idezer is be
noemd tot tijdelijk controleur bij den phy-
topathologischen dienst G. A. J. O. Wis-
kerke te Oud-Vossemeer.
Luit. ter zee 2e kl. M. S. Wijnberg
is te Vlissingen geplaatst a.b. van de
Schorpioen.
De Minister van Landbouw heeft
bepaald, dat de gesloten tijd voor het
het visschen in het kanaal door Walcheren
en in het kanaal door Zuid-Beveland in
1919 zal eindigen op 17 Mei, in plaats
van op 31 Mei.
Benoemd tot adjunct-commies ter
secretarie1 te Velsen dhr. C. J. van Oost,
geboren te St. Maartensdijk.
Mï&telbwrg. Wegens den gewonen jaar-
lijkschen schoonmaak zal het klokkaspel
van den Abdijtoren variaf [Maandagmorgen
worden stilgezet. De nieüwe muziek wordt
Donderdag 15 Mei geplaatst.
Goes. Wij kunnen thans als zeker mede-
deelen, dat de landbouwtentoonstelling
van 17 en 18 Juni e.k. zal worden inge
richt niet in den voormaligen boomgaard
van De Jager bij de Stationsweg, maar
op hel voetbalveld in tien Wilhelmina-
polder, even voorbij Havenzicht alhier-
Eerstgenoemd terrein bleek te klein te
zijn.
Nog 'kunnen wij mededeelen, dat de
Vereeniging voor Vreemdelingenverkeer op
Noord- en Zuid-Beveland aan de tentoon
stellingbezoekers en de burgerij te Goes
op 17 Juni des avonds een concert zal
aanbieden, te houden op de Groote Markt
alhier en te geven door het MiddelbUrgsch
muziekkorps van den heer Morks
(N. Z. C.)
Westkapelle. In de gistermiddag ge
houden gemeenteraadsvergadering1 werden
benoemd tot leden der schattingseoanmis-
sie de aftredenden J. D. Viruly en K.
Minderhoud Jz. en in de plaats van1 J.
Moens, die bedankt had, en A. Minderhoud
J.Kz., die overleden is, de heeren A.
Joosse en A. Verhulst J.Az. Daarna werd
wegens overlijden van A. Minderhoud J.Kz.
benoemd tot lid van het Burgerlijk Arm
bestuur dhr. Johs. Minderhoud Pa Jr.
Bij de rondvraag vraagt dhr. Hendriks©
inlichting aangaande opneming van boe
ken en kas van den ontvanger; daar hij
meende, dat ook den raad wel mede-
ling behoort te worden gedaan. De voor
zitter antwoordt, dat het proces-verbaal
altijd ter inzage ligt voor den raad, doch
zegt toe, dat voortaan de gedane op
name zal worden medegedeeld in de daar
op volgende vergadering. Ook vraagt dhr.
Hcndrikse nog of de visch welke tegen
woordig met een kar wordt üitgeleurd
ook gekeurd wordt. De voorzitter rekent
van wel en zal daarnaar informeeren.
Dhr. Moens vraagt beter toezicht op het
vroon hij het zand weghalen buiten de
zandplaats, daar het vrij gevaarlijk is voor
het vee1 wat nu op de vroonen wordt
beweid, wijl overal groote gaten in ge
maakt zijn. De voorzitter zegt te zullen
toezien daarop.,1 Wethouder Louwerse
Waagt jnet het. oog op de boogere loo-
nen in dezen'-tijd ook voor den wegwerker
het loon te verbaogen. Dhr. Hendrikse
voegt hieraan toe,, dat. het zeer billijk
is die vërhaoging te geven, doch door
de ongesteldheid van den wegwerker heeft
hij het nog niet voorgedrag on; "hij steunt
de aanvraag van Louwerse. Wordt be
sloten bij geheel herstel van den weg
werker het loon te brengen van f 1.50
per dag op f2.
Sas van Gent. Omstreeks een jaar ge
leden waren twee jongelieden, een Hol
lander en een Belg, te Sas van Gent
aan het biljarten, waarbij twist ontstond
over 'de betaling. Buiten gekomen, werd
de eerste door den laatsten plotseling
doodgeschoten. Deze moord had echter
een ernstiger achtergrond. De Hollander
W. A. werd verdacht zich schuldig te
hebben gemaakt aan verraad tegenover
ontvluchte Belgen en daden van spionnage.
De dader ontkwam en werd, hoewel be
kend, niet gevonden. Gisterennacht om
streeks 12 uur weid te Assenede, onmid
dellijk aan de Hollandsche grens, het meis
je van bovengenoemd slachtoffer door de
Belgische justitie gearresteerd. Ze wordt
verdacht te hebben medegewerkt aan ver
standhouding met de Duitschers. Zij zag
kans zich los te rakken en onder hevig
gegil sprong zij te water; zij weid echter
spoedig op het droge gehaald- Ze zal
VERSCHIJNT ELKEN ■ERKDjAG.
Abomemeitspr^s:
Per 3 maanden fr. p. post £1.7»
Losse nummers-0.#»
Prijs der Adver.tentiën:
1i regels f 0.80, iedere regel meer 20 cfc.
Verlioocd met een t.ijdelijken oorlogsfeoeslag
van 20 pCt.
3-maal wordt 2 maal berekend,
abonnement voordeelige voorwaarde*.
Bewijsnummers 5 cent.
e2&Z©'2ïfi6
kamers taeiE3
zich nu moeten verantwoorden; men ver
onderstelt, dat haar de kogel wacht.
(N. R. C.)
Om circa "halftwaalf Donderdag
sprong, met een hevigen slag, welke door
de gansche gemeente werd waargenomen'
een lucht-compresmachine, in de olie
raffinaderij der stijfselfabriek alhier. Per
soonlijke ongelukken kwamen niet voori
Ned. Herv. K«rk.
Beroepen te Jaarsveld L. J. Lammierink
te Heilouw; te Krimpen a, d. Lek H.
A. de Geus te Veanendaai.
Bedankt voor Wijngaarden door J-
Ronge te Hoogblokland.
Geref. Kerken.
Beroepen te Willemstad J. A. Verhoog
te Reeuwijk; te Wilnis J. Oostervee»
te- Geesteren.
Ds. W. Raman, emeritus-prod:.-
te Doorn, i|s in den ouderdom van
ruim 90 jaar aldaar overleden.
(De Rotterd amimjer schrijft:
„Hoe had [hij1, schier kinderlijk na-
ief verlangend inaar zijn 90sten vee-
jaardag. En 'hdjl mocht dien,, een paar
weken geleden, hefeven. Evenwel, in
tegenstelling miet zijn sterk verlangen,
was hij; op den jaardag zelf bijzonder
stil. Terwijl, hij toch van zoo vele zij
den en juit onderscheiden vroegere 'ge
meenten, alsook nog uit de classis
Zierikzee der Geref. Kerken, in wier
ressort hij, het laatst gediend heeft,
blijken yaïi warme belangstelling
mocht ondervinden. De laatste dagen
verminderden zijn la-achten zienderb
oogen. En nu, is Woensdag j.l. Ds. WiL
lem Roman, emeritus-predikant der
Geref. Kerk van Scharendijke, nog vrij'
plotseling door den Hee'fe weggeno
men en mocht hij tot |de eeuwige
ruste ingaan.")
Ds. Raman werd 28 Aug. 1864, op,
35 jarigen leeftijd door zijn leermees
ter en ambtsvoorganger, prof, Brum-
melkamp in zijn eerste gemeente te
Hattem bevestigd. Daarna diende hij
nog achtereenvolgens, behoudens een
korte rustpoos, de kerken va.n Gene-
mnidem, Waddiingsveen, iPuttershoek,
Vlissingen, Rockengeii, Westbroek,
Oosterbeek, Leerdam en Scharendijke
1898- 1906. In laatstgenoemd jaar
werd hij (emeritus.
Oudste emeritus is nu ds. H. W. J
v. Baaien te Nijmegen, geboren 9 Jan.
1830.
Nog treffender is het overlijden vani
ds. W. id© Roos, te Eestrum, slechts
26 jaar (oud; slechts zeven maanden
mocht hij in het ambt 'zijn. Hij hadl
een krankbed van Kwee maanden.
In vier (maanden tjijds is hij de ne
gende van de predikanten in' do Ge
ref. Kerken, die aan deze kerken ont
valt. De Ned. Herv. Kerk verloor in
hetzelfde tijdsverloop (twaalf harer die
naren.
Tot vierde leerkracht aan de School
reet den Bijbel te Tholen hoofd de heel
W. van den Berg, 'is met ingang vau
15 Mei benoemd de heer J. L. Geluk van
St.-Filipsland.
Geslaagd te Leiden voor het examen-
apothekers assistent mej. J. E. Braat, geb.
te Koudekerke.
Ten overstaan van de examen
commissie en in tegenwoordigheid van
de gecommitteerden van „Samenwer
king 'V hadden 7, 8 en 9 dezer (te
examens voor het verpleegpersoneel
der Stichting „Vrederust'1' plaats.
Aan het examen voor leerling A
nam'en dieel 3 broeders en 19 zusterS.
Hiervan slaagde broeder A. Tissinki
•en de ziusters A. Baart, li M. 3a(
den, M. Blanbenburgh, J. J. Rrugi
>n, E. Fabric, P^Groerieveld, T. Hoge,
ting, J. A.
se.
C. Hertog, A. Hymering J. A. Jan-
L. Koole, G. Mentjox, J. Pt Mey
