I
Woensdag 3# April
3«5t? Jaaryan)j
EU
L l E T 9 N
r a 'p h me,
B .-nneniand.
Uit Provincie,
U m
Buiten;
m
Eft
Uitgav© ran
fa Naomi. Venn. LUCTOR ET; IMERGO,
gevestigd te Goes-
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
(Telefoon No. 11.)
Bureau te Middelburg:
F.IRMA F. P. DHII IJ L. BÜRfr
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre, G*e$.
TERSCHIJNT ELKEN KERKDAG.
Abonnementsprijs;:
Pier 3 maanden ir. p. post f 1.76
Losse nummers -0.06
Prijls der Ad vertentiën:
14 regels f 0.80, iedere regel meer 20 ct.
Verhoogd met een tijdelijkenoorlogstoeslag
van 20 pCt.
3-maal wordt 2 maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Bewijsnummers 5 cent.
De theoretische opleiding der onder
wijzers.
Dit vraagstuk wordt op populaire
wijze, met overtuiging en overtuigend;
besproken in no. 8 der reeks „IN aar de
bevrediging", door den heer P. Oos-
terlee directeur van „de Klokken-
herg"; uitgave E. J. Bosch te Baarn.
De 'schrijver begint met een rake
zet aan 't adres van de links-denkende
„bevredigers" onzer dagen, die geen
bevrediging schenken willen zonder
„waarborgen".
„Met uitzondering" zoo schrijft
hij1 „van de paeaagogen, die eigen
werk superieur schijnen te vinden,
daar zij anderen den eisch durven
stellen, „waarborgen" te leveren voor
iiiet minder degelijken arbeid, is thans
vrijwel ieder overtuigd dat de school
niet is wat zij! behoorde te zijn."
Met aanhalingen van Pierson, v. Cal-
car. Beets en. v. d. Brugghen en vele
buitenlandsche opvoedkundigen van
vroegeren.'tijd toont hij aan hoe oud
de klacht is over hef. onpractische,
onvoldoende, het. intellectueel© leven
(tootiende onderwijs.
Scherp teekëiien vooral buitenlan
ders als Bonus, Kutter enanderen
de gebreken der school, welke „heeft
vergeten dat de eigenlijke taak van
alle opvoeding hierin 'bestaat, 'den
mensen met volle bewustheid dat te
leeren, doen. waartoe het beste en. we
zenlijkst© en diepste zijner natuur hem'
instinctief in staat stelt.
O, dat intellectualisme, dien groot
sten vijand des levensHoe meester
lijk wordt het in 'deze belangrijke'
bladzijden door de aangehaalde p'ae-
t! agogen, maar ook door den schrij
ven zieiven gegeesetcl. Terecht wraakt
b ij dien last van malle schoolgeleerd
heid: „Als mien de schouders van Al-
las 'heeft, kan men'de aarde wel dra
gen, maar als men ze mist, wordt
men plat. gedrukt onder den last. Het
aantal platgedrukte» is legio in on
zen tijd. Ons onderwijs gat' te veel en
het gaf niet genoeg". Een kleine greepi
in liet vele levert den buitenstaander
het 'duidelijkste bewijs voor deze be
wering.
„Wat heeft" zoo merkt de heer
Oosterl.ee op1 „wat heeft, een menseh
er aan, of hif de tandformute van
den inamm.outh kient, of hij weet, hoe
veel openingen er zlij-n in de spinte
pels van leen taranteï, hoe het spier-
mechanisme werkt in een- kattenpoot,
hoeveel vezeltjes het orgaan van Corti.
telt, hoe breed de Sont vóór Kopen
hagen' is, hoeveel Meter de hoogte
van dein Biescheilberg bedraagt, hoe
groot de stroomsnelheid is van del
Weerijh en de capaciteit Van |de ;Beerse,
hoeveel centimeter regen er jaarlijks
in Goïmbra valt en hoe 'hoog het zout
gehalte is van het Elton-meer? Wa;t
nut het iemand, of hij' weet, wanneer
harel 'de Dikke, Floras de Vette, Jan
de Blinde of Willem de Goede aan het
bewind ziin gekomen? Wat moet hij
beginnen met 'de kenmerken van deel
baarheid m een niet bestaand stel
sel or met zijn kennis van hellende
vlakken en takels en slingers, waarbij!
aangenomen wordt, dat er in ide we
reld geen wrijving bestaat? Vermoe
den de paedagogen, die dit didactisch
materialisme dooeeren. en zelfs als
examenstof het gansch niet verwerpe
lijk achten, dat aan him leerlingen de
pelgrimage door de levenswoëstijn
minder zwaar zal vallen, als ze hen
escorteeren met diverse'soorten twee-
de-naamvallen, bepalingen van ge
steldheid onder, volgens en ten gevol
gd van de werking, voegwoordelijke
en voornaamwoordelijke bijwoorden,
afhankelijke zinnen en graad-aandui
dend gevolg, mitsgaders die van ver
gezellende omstandigheid."
De slotsom waartoe de ervaren
schrijver komt ligt, voor de hand:
Schoolhervorming is urgent, maar men
zoeke de verbetering niet in verande
ring der bijzaken, die wel in orde
zullen komen, als wat primair is, pre
rnair wordt gelalen. Bij de opleiding
der onderwijzers 'moet gebroken met
den dwang en de onnatuur, die men
„harmonische ontwikkeling" noemt.
De leerstof moet anders worden. Een
verschillende opleiding is wensche-
lijk, in verhand met quantiteit en qua-
litedt van begaafdheid, geslachtsonder
scheiding, verschil in'scholen waar
na 't behalen der acte zal worden op
getreden.
Schrijver neemt een loopje met, die
gevorderde „algemeens" ontwikke
ling! „Men spreekt", zegt hij, „over
die „algemeens ontwikkeling" als over
een grootheid van bepaalde waarde.
Maar wat houdt ze in? Alle zijtakken
van de Elbe, de namen der helden
in den buik van bet Trojaanschei
paard, do inrichting der Oosiindische
Compagnie, de verkorte derde-machts-
worteltrekking, de kenmerken van een-
ien van tweezaadlobbige planten, het
kunnen lezen van een Fransch roman
netje, op Ide hoogte zijn met de re
laties tusschen ide goden van den
Olympus, een spreeuw uit een merel
kunnen, onderscheiden, weten, welke
producten mien in Woensel of Nijve.r-
dal produceert, een menuet niet aan
zien voor jeen wals en bigamie niet
verwarren met myopie? wie het be
grip wil .omschrijven, bemerkt, hoe
vaag het is. fii dn- practijk komt het
hier op neer, dat men in conversatie
lojü dispuut blijken geeft, wel eens te
hebben hooien piraten over allerlei,
dat voorkomt in een niet al te lijvige
eneyclopaed'ie."
Voorts pleit bij' voor toelatingsexa
mens voor toelating tot de kweek
school op 16 (15) jarigen leeftijd, tlif-
ferentieering naar geestesaanleg, enz.
Wie de brochure aandachtig leest,
zal er' in vinden niet alleen afbreken
de, maai ook leen groote dosis op-
bouwende critiek. Zij zal veel instem
ming vinden- - maar, gelijk reeds een
halve eeuw geleden, zal de zucht:
ik moet ze „opleiden" voor dit of
voor dat, ik kan niet anders, als ik
meega Imie t die veranderingen, dan zak
ken mijn jongens voor hun examen,
het antwoord zijn.
Het hjeete onderwijs-systeem, tot het
hooger ondierwijs toe, dat zelfs niet
het minst, mó|et op de helling. De
©lenige, die dit vóór mekaar zou gekre-
fen hebben, het is door meerdere on-
erwijziers-specialiteiten herhaaldelijk
uitgesproken, is dr. A. Kuyper, wién
men dit door jarenlange achteruit
zetting en later, op het "goede oogen-
blik, door ontijdige afsnijding van zijn
ministeriieele leven .onmogelijk heeft
gemaakt.
Intusschen, iedere poging in deze
richting, aan de hand van rriatmeti.
als wijlen Woltjer, minister de Vis
ser, Oosterlee en Wirtz, verdient war
me toejuiching. De beer Oosterlee is
optimistisch genoeg van te zeggen dat
zijn wenschen, hoe bescheiden ook,
niet spoedig zullen vervuld worden.
Maar „onvervulde wcnscben zijn
met waardelooszij 'leveren de drijf
kracht voor de beweging, die op het
betere gericht is."
U. Z. VCXN MANTEUSFEifc.
129) o
Een steen had er niet koel bij kunnen
blijven. Leon legde zijn arm om haar
heen, en kuste haar. „Arm kind, gij zijt
ongelukkig, troost je ermee, dat ik nog
"veel ongelukkiger ben!" Zij streed dapper
tegen hare tranen en zeide„Ik was
ongelukkig, Leon, ik geloofde dat ge mij
niet meer lief had, maar ik zal dat
met meer denken l"
„Welk een ongerijmde gedachte," zei
hg met oprechte verwondering hoe
kwaarnt gij op dat idee? En wat de "gra
vin betreft, gij hebt uit dit gesprek nu
wel voldoende gezien hoe hoog verheven
zij, is boven elke lage gedachte. Zij zal
mij leiden. Tracht haai' lief te hebben, en
je twijfel zal verdwijnen!" Voorwaar! een
hoogst merkwaardige wensch!
Zou 'hij door haar werkelijk den weg
tot vrede en rust hebben gevonden? En
als dat zoo Was, wie gunde het hem
meer dan Stella? Zelfs al zou haar eigen
ik er door wegkwijnen, wat deed dat er
toe! Een ander wac-in hare plaats geko
men, en haar leven had weder zijn doel
verloren. Haar bleef werkelijk niets anders
dan het genot dat Leon waarlijk „de
ster va.n 't Oosten" gevonden had.
Den eersten tijd daarna merkte Leon
intusschen niets van vrede. Integendeel,
hij wend eiken dag ellendiger. Hij schil
derde van 's morgens tot 's avonds, maar
het portret werd hoe langer hoe wonder
lijker. Een ding slechts werd hem steeds
duidelijker en dat was dat hij niet leven
kon zonder de vrouw, die hij geloofde
als een heilige te vereeren, terwijl hij
zich door haar als een dwaas aanstelde-
Eenige dagen later was de verjaardag
van de gastvrouw en van alle kanten
kwam men om haar geluk te wenschen.
De verschillende kunstenaars schonken
haai' ieder dien dag iets door hen zelf
vervaardigd. Slechts Leon had niets. Maar
de gravin reikte hem toch met een' aller
lief sten glimlach de hand en zeide zacht:
„ik dank u." Als zij het hardop gezegd
had, was het natuurlijk niets waard ge
weest!
Aan den avond van dien dag vond de
gravin eerst tijd hare brieven in te zien,
ie van heinde en ver gekomen waren.
Er waren er legio, maar de gravin opende
het allereerst een kleinen brief, die slechts
deze woorden bevatte:
Waarde Nicht,
Kom mij te hulp! Leona heeft haai}
Beknopt overzicht van den toestand.
Weinig stof voor beschouwingen in deze
periode van stil verbeiden van de groote
dingen, die te gebeuren staan.
Da overhandiging van het vredesver
drag aan de Duitsche gevolmachtigden zal
Vrijdag of Zaterdagmorgen plaats hebben.
Clémenceau zal graaf Bocfcdorff Rantzau
den tekst van hot vredesverdrag ter hand
stellen.
Het résumé van de vredespreliminairen
zal waarschijnlijk niet aan de pers wor
den verstrekt voor Vrijdagavond.
Te Flume kwam het tot heftige betuo-
gingen tegen de Amerikanen, Amerikaan-
sche officieren weiden op straat met foei-
geroep lastig gevallen.
Engelsche en Fransche militairen kon
den slechts met moeite de orde hand
haven.
Of die Italianen ook geprikkeld zijn!
ZooaJs men gelezen heeft is de kwes
tie der verantwoordelijkheid altijd nog een
onderwerp van bespreking gebleven.
De lezer kent de voornaamste bepalin
gen, en met oms lacht hij meewarig over
de aanmatigende houding van deze wereld-
rechters.
't Zal ons benieuwen of zij hun beschul
digingen .kunnen handhaven en waar
maken. In do kringen der conferentie-
ma.nnem mocht wol eens dmstig gedacht
worden "aan'd'ii. woord in- de II. Schrift:
Wiei zonder zonde is, werpe den eer-sten
steen op haar.
Hevige ontploffingen te Antwerpen.
BRUSSEL, 29 April. Sinds heden
avond zeven uur zij-u de munitie-op
slagplaatsen bij het Siberiaidok te Ant
werpen in ontploffing geraakt. De eene
geweldige explosie volgt op de andere
en doet de geheel© stad daveren. Om
10 uur duurden de ontploffingen
voort.
Omtrent persoonlijke ongelukken en
schade van de ramp, die dicht bij de
E-n gei sche vloptbasis plaats grijpt, is
nog niets te zeggen.
Korte barlchtea
Te Antwerpen is een tweede be
zending runderen uit Engeland geko
men, samen 30 stiïks; als geschenk
van Engedsche boeren.
In New-York zijn ongeveer
100.000 werkioozen.
Volgens een WoJff-telegram uit
Berlijn, melden de bladen, dat de
Eransche commandant te 'Saariouis
den burgemeester aldaar bevel gaf,
de achttien gouden met kostbare go
belins bekleede stoelen, een geschenk
van Bodewijk XIV aan Saariouis, aan
de Fransch© autoriteiten uit te leve
ren.
verstand verloren. Breng gij haar weder
in orde. Met hartelijken gelukwensch.
G- LETTOW.
Den volgenden dag zeide de gravin tot
haren ouden vriend: „Beste goede Esti.
Ik heb genoeg van de kunst of laat ik
liever zeggen van de kunstenaars! Zegt
u aan de heeren, dat ik Kerstmis in Alt-
stadt hoop te vieren! Gaat u mede? Dan
kan Werther mijn portret in Altstadt af
schilderen!" Daarna ging zij heen, trok
haar Grieksche kleedij uit, gaf last het
zorgvuldig op te bergen voor de volgende
kunstperiode, trok haar slangenhuid aan
en rejsde naar Altstadt.
Groote witte sneeuwvlokken vlogen
door de lucht en smolten op Me ramen
van de bloetmenkamer. De bloemen keken
nieuwsgierig naar die aardige, witte vlok
jes, Leoma stond er midden tusschen,
bezig .met begieten. 'Dte hangers en slin
gerplanten hechtten zich in haar zilver
blond haar als wilden zjj, hare opmerk
zaamheid trekken. ZpL, lette er niet op1.
Geheel werktuigelijk verrichtte zij1 haar
werk. Wie haar zag, zlou, geiooven iemand
ypor zich te hebben, die na een lange
ziekte eindelijk genezen is, zoo bleek en
doorschijnend was zijl in die weinige we
ken geworden.
Plotseling schnok zij op, de doodelijkjo
In Engeland heeft het bar ge
sneeuwd, hier en daar ligt de sneeuw
12 duim hoog. Zondag zijn honderden
telefoon en telegraafdraden gebroken.
Ten aanzien van de Belgische
kwestie wordt bericht, dat Wilson zeer
gunstig gestemd is tegenover den
wensch van de Beigen, dat de schade
loosstelling zoo spoedig mogelijk aan
België wordt gegeven.
Uit Kaapstad wordt gemeld, dat
de Engelsche regeering een Zuid-Afri-
kaansche munt zal instellen.
mi btt'H «v.r.tv
Kolen uit D u i t s e h 1 a n d.
Uit Essen wordt aan de Deutsche
Algem. Zeitung gemeld: De kolenin-
oer naar Nederland zal vandaag weer
in beperkten omvang beginnen. Er
dient opgemerkt, dat volgens het met
Nederland gesloten verdrag, leveran-
ties alleen behoeven te worden gedaan
.zoodra er een overschot bestaat. Dit
overschot richt zich in hoofdzaak naar
het aantal beschikbare wagons1, "daar
de mijnen door gebrek aan wagons
vaak kolen over hebben, die ze bij
normaal transport in het binnenland'
zouden kunnen gebruiken.
Spoorwegpersoneel.
Gisteren heeft er een onderhoud
plaats gehad tusschen de directie der
Nederlandsche spoorwegen en verte-'
genwoordigers van de personeel-orga-
nisaties, de heeren Lansberg (Nederi.
Vereeniging), Dekker (Neutr. Bond),
Nivard (St. ftaphaël) en, Belger (Prot.
Christel. Bond). v
Vele zaken werden behandeld, me
nige concessie verkregen.
A11 e r 1 e i.
Te Tilburg heeft Maandag de feeste
lijke opening van het Wjjhelminaka-
naal plaats gehad.
De hoofdbesturen _der arbeidersbon
den in de tabaksnijverheid hebben den
minister om opheffing van het uit
voerverbod op sigaren gevraagd, we
gens do groote werkeloosheid in dat
vak. Thans zijn reeds in ons land
bijna 25.000 personen uit deze nijver
heid geheel of gedeeltelijk werkeloos;
de i voorraad sigaren m Nederland
wordt op ongeveer 5 milliard stuks
geraama.
De Centrale Bond van Transport
arbeiders roept de melkbezorgers op
om op 1 Mei niet te bezorgen.
Het aangekondigde w.o. tot wijzi
ging van de Lager Onderwijswet is al
hij- de Tweede Kamer ingekomen.
De Koningin heeft gisteren den beet
O. L. Helfrich beëedigd als Gouver
neur van Curacao'.
De tijdelijke voorzitter van den mi
nisterraad heeft aan het hoofdbestuur
van den Centralen Nedcrlamlsehen
Ambtenarenbond doen weten, dat naar
'aanleiding van bet verzoek dier orga
nisatie is bepaald; dat, indien de
dienst het toelaat, aan het rijksperso
neel op 1 Mei vrij-af kan worden
gegeven in mindering van het gewone
verlof.
bleekheid werd vervangen door eën hoog
rood en de gieter viel haar uit de han
den en liet z,ij|n inhoud over het kostbare
tapijt stroomen. „Wat beteekerrt dat Leo-
nai?" vroeg de spottende stem van haren
man. Rij stond voor baar, juist uit de
manege teruggekomen met beslikte rijlaar
zen en de zweep in de hand.
De galante echtgenoot had zic.hi geweldig
veranderd, sinds zijln vrouw, aooals hij'
zeide: het verstand ,had verloren! „Was
dat uit louter vreugde; dat jk kwam? Ha,
ha! Dus jie 'bent toch bang voor me,
beste!
„Neen, ik ben niet bang voor je!"
z^ide zij zacht maar vast, en wilde
schellen.
„Laat dat, Leoina, behalve als je bang
ben met mïjl alleen te zijh!" Hij' lachte
weer, en ztijl antwoordde even kalipi: „als
gij mij, spreken wilt, kunnen wij in een
andere kamer gaan, intusschen kan dan
dit water hier worden opgenomen!"
„Laat da,t gezanik van water! Luister
liever, Gisela zal hier spoedig komen. Ik
heb haar uitgenoodigd en weet dat zijl
komen zal!" „Dian Izjal ik dadelijk gaan
zeggen, dat men hare kamers in orde
maakt!"
„Blijif Jhierl" zei bij en trad blaar in
den weg. Zjj gehoorzaamde 'zwijgend. Let-
to w wierp ziij)n sigaar weg en ging toen
vlak voior Zijn Vrouw staan. Hij was even
Woensdag is het geschenk defl
Zeeuwsche .vrouwen en kinderen' aan II.
K. H. Prinses Juliana aangeboden.
Over het album, dat bij de verschil
lende gouden en andere voorwerpen is
gevoegd, kunnen wij nog mededeelen, dat.
hot gebondens is in hoorniperkament, van
buiten versierd met het wapen van Zee
land, de in het album voorkomende tee-
keningen zijn gemaakt van Hollandsch
waardepapier, waarvan de geschepte kant
is behouden. De schutbladen zijn van
crème de China.
Het eerste blad bevat de opdracht, het
tweede bevat de voorrede.
Hierop volgen de bladen met de tee-
keningen, elk voorafgegaan door een blad
met een passend vers en een toepas
selijk wapen.
Ten slotte volgen de namen van de
leidsters der inzamelingen.
Officier-machinist 2e kl. D. Bot en
officieren-machinist 3o kl.. A. A. C. Kra
mer, C. F. J. Ileitz, J. J. v. d. Eijk,
'F. A. Sizoo en N. A. Gons worden over
geplaatst naar Vlissingen a. b. Hr. Ms.
tcrpedlo-instr'uctioschip „Schorpioen"
Geos. Gisteravond is de algemeene' ver
gadering gehouden van de aid. Goes van
het Centraal Genootschap voor Kinder-
Hersteiliing- en Vacantiekolooies, onder
voorzitterschap' van den heer I. Dl. Fran
sen van de Putte. Nadat de notulen der
vorige vergadering waren gelezen en1 goed
gekeurd, bracht mej. Mulock Houwer ver
slag uit omtrent den staat der financiën.
Ontvangen was i356.18V2 (batig saldo
vorig jaar f 103.33i/2), uitgegeven f 239.18,
zoodit er een batig slot is van f117.005.
Deze rekening werd aldus vastgesteld
en goedgekeurd, onder dankbetuiging aan
de penningmeesteresse.
De secretaresse, mej. v. d. Meulen,
bracht jaarverslag uit, waaraan het vol
gende is ontleend:
Er werden 4 kinderen uitgezonden,
waarvan 1 voor rekening! van het Groene
Kruis. De resultaten waren bevredigend.
Het Bestuur heeft besloten 4 kinderen
voor rekening valn dei afd. naar IJeelsum
te zenden en het Groene Kruis te vragen
daaraan een kind toe te voegen, zoodat
hopelijk 5 kinderen gelukkig gemaakt kun
nen worden.
De voorzitter sprak er zijn blijdschap
over uit, dat de kas goed versterkt was.
Als aandeel in de opbrengst van het Em-
mabloemp je kwam f 109 binnen, terwijl
een gift inkwam van f 19,86 ais opbrengst
van verkocht zilverpapier.
Aan het hoofdbestuur zal weer f5 wor
den afgedragen. Mej. B. Mulock Houwer en
mej. J. v. d. Linde Worden als bestuurs
leden herkozen. Mej. v. d. Meuten zal de
finitief als secretaresse .optreden. Alle»
worden door den voorzitter gecomplimen
teerd.
Heden viert Prinses Juliana haar
tienden verjaardag.
Tien jaren liggen nu achter ons sinds
de blijmare weerklonk: „Er is 'een Prin
sesje geboren!" Juliana, die van God is
afgebeden, is voor. ons Christenvolk een
kind des gebeds gebleven. Het gebed, .dat
vóór haar leven en welstand is opgezon
den, is heerlijk verhoord geworden. Wor
den zooveel kinderen in hun prille jeugd
weggenomen, worden zooyeel 'kleinen
bekocht met ziekte en pijn, ons konings-
bleek als zij|y maar zjijn oogen fonkel
den van haat.
„Z'eg paijl nu eens, en ik vraag het
nu voor het laatst, hoe lang duurt die
gril nog?" Zij sloeg hare oogen lang
zaam op en keek hem vol aan„Zoo lang
ik er de kracht toe heb", zeide Zij kalm,
„misschien zult gijl dan langzamerhand in
zien, dat het. geen gril is I"
„"Voor je eigen bestwil hoop ik, dat
het dat wèl is. Dat alleen doet mij ge
duld hebben".
„Heb ook verder geduld met mij".
„Neen, integendeel, ik beveel j:e een
voudig je dadelijk aan te kleeden en mot
mij naar Rothenbulrg te rijden. De graaf
geeft vandaag, een afscheidsfeest, hij gaat
naar Parijs. Gij moet hem verzoeken dat
niet te doen en hein "beloven voortaan
niet meer zop vervelend te ziijin. Begre
pen?"
„Begrepen heb ik je wel, maar ge-
Jioorzamen kan ik 'je niet!"
„Kent ge de katechismius zoo slecht?"
vroeg hij hoonend, „weet je niet, dat gij
mij moei gehoorzamen? Of' noemt gij
dit een onrecht, wat gij dezen zomer
je heiligen plicht vondt?"
(Wordt vervolgd).
M H-IH