Vrijdag 2Maart
lille Jaargang
IIP S -
Seraphine,
Wo. 150
Eerste Blad-
EUILLETin
PROVINCIALE STATEN.
If
- CWATU
Uitgave van
de Saaal. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
(Telefoon No. 11.)
Bureau te Middelburg:
F.IRMA F. P. DHUIJ L. BURG.
Drukkers:
öesterbaan Le Cointre, Goes
Yooi ie stemming op 9 April a-s. fe»-
veleti wij aan:
in het district Middelburg:
no. I van lijst acht J. H. BLUM;
ia fc*t district Vlissingen:
no. 1 van lijst negen G. VAN DE PUTTE;
ia h*t district Goes:
no.*! van lijst twee D. MULDER.
in het district Hulst:
no. 1 van lijst vijf mr. P. DIELEMAN;
in het district Sluis:
mo,. 1 van lijst zeven mr. P. J. v. BORTEL;
in het district T hol en.
.•no. 1 van lijst drie JAC. VAN ALTEN;
ia het district Zierikzee:
aio. 1 van lijst twee A. TIMMERMAN.
Zij, die zich met ingang van I April
a.s. op „De Zeeuw" abonneeren, ont
vangen de tot dien datum verschijnende
nummers kosteloos.
De onderwijzers-salarissen.
Het voorloopig verslag (V.V.) van de
Tjwetede Kamer op minister De Vis
sers wetsontwerp tot regeling der om
derwijzerssalarissen bevat velerlei
aanmerkingen war wi; 'op gerekend
hebben, en uit wélke wij1 dadelijk proe
ven van welke zijde ze komen.
Iioort bijvoorbeeld de oude belagers
dier vrije school:
Enkelte leden verklaarden, dat zij
ei' niet 'tjoe wilden medewerken om
uit 's rijks kas gelden beschikbaar te
stellen voor -bet bijzonder onderwijs.
Bovendien wenscbten zij in gee n
geval een afzonderlijke re
gel i n g van de salarissen der onder
wijzers.
Andore leden verklaarden nadruk
kelijk niet met bet voorstel te kun
nen meegaan. Zij vreesden, indien zij
hun stem aan het ontwerp gaven, be
drogen te zullen uitkomen bij de vol
ledige uitwerking van art. 192'. Nooit
hadden zij' brj de rechterzijde
eenige liefde bespeurd voor
de deugde 1 ijkliei d van het on
derwijs noch van de overtuiging van
de noodzakelijkheid, dat overal gele
genheid zij openbaar lager onderwijs
te volgen.
Hoort verder de meer welwillende,
schoon nog niet heelemaal geruste
tegenstanders
vele leden verklaarden, dat zij niet
zóó afwijzend tegenover het wetsvoor
stel stonden, zij betreurden echter de
afzonderlijke indiening van het ont
wierp, 'tgeen niet in overeen
stemming is met bet stand
punt der Be v r e d i g i n g s-c o m-
m s s i e. Toch waren zij van meening,
dat dit ontwerp de voorkeur verdient
boven het voorstel Lohman c.s., door
dat het gelijkelijk de jaarwedden der
openbare en bijzondere onderwijzers
regelt en van een bepaald stelsel uit
gaat.
*euw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden fr. p. post fl.VS
Losse nummers -0-05
P r jj s dor Advertentiën:
1'4 regels f 0.80, iedere regel meer 20 et
Verhoogd met een tijdelijken oorlogstoeslag
van 20 pCt.
3-maal wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Bewijsnummers 5 cent.
wm
U. TOK MANTEÖSFEL.
112)
Maar na gilde Clarissa bijna: „Wat
bedoelt u?" Spreekt u eens wat duide
lijker f"
„Won ik nog niet duidelijk genoeg?"
vroeg Mattras.
„U aijt een afschuwelijk mensch I" pruil
de de allerliefste Clarissa en keerde zich
half am, „een verwaand akelig mensch.
Ik beat zeer beleedigd. Ik praat niet meer
met u!"
Fm zij gaf hem gelegenheid haar pro-
Rol te bewonderen.
Verw-hrikl keek gravin Syhilla van on
der haar zeil naar de pratende en la
chende meisjes. Hoe dorst iemand tegen
Mattïns zeggen, dat hij „afschuwelijk en
akiclig v/as? Hoe erg onaardig van die
juffrouw en hoe liet van hem dat hh
met boos weid' en slechts lachte Juf
frouw Iledwig en juffrouw Adelheid, de
twee zusters, giegelden.
„Ziezoo, nu hebt u Clarissa boos ge
maakt, luitenant, ziet u nu eens dat u
't weer goed maakt!"
„Br zal mijn uiterste best doen!" ant
woordde Mattras lachend, „door nu van
kant hei verraseend uitzicht, dat
Maar, al wenscht elke partij ihet
onderwijs zoo goed mogelijk, het kan
niet worden ontkend, dat omtrent de
vraag, wanneer bet onderwijs goed is
te achten, verschil van meening zich
kan openbaren. Indien nu de voor
standers der bijzondere school, hunne
in zich zelf volstrekt rechtvaardige
eischen steeds zien ingewilligd, dan
is de vrees volkomen gewettigd, dat
de andere partij, in den strijd, voor
wat zij als goed onderwijs be
schouwt, de zwakste posit ie
inneemt.
Hoort nu ook even naar de vrien
den. Zeer vele leden konden zich
met bovenstaande beschouwingen ab
soluut niet vereenigen. Met ingeno
menheid hadden zij' bespeurd, dat ook
de Regeering overtuigd bleek van de
noodzakelijkheid om ten spoedigste
verandering te brengen in den aan
zienlijken achterstand, die op het stuk
der jaarwedden bij' het bijzonder on
derwijs valt waar te nemén.
Dat er leden waren, die niet mede
wilden werken om steun te verleenen
aan het bijzonder onderwijs oordeel
den zij hoogst afkeurenswaardig, al
leen reeds omdat de Grondwet deze
steunverleening uitdrukkelijk voor
schrijft en zij ook aan dit artikel trouw
gezworen of beloofd hebben.
Voorts verbaasde het hun dat som
migen nooit van eenige liefde bij de
rechterzijde hadden bespeurd voor
foed onderwijs. Z ij1 gaven deze 1 e-
en in overweging de behan
deling van dit voorstel aan
anderen over te laten, die uit
eigen ervaring konden ver
tellen, hoeveel de rechter
zijde voor haar o n d e r w ij s
heeft over gehad.
.Ook werd betwist dat de pacificatie
afhankelijk mocht worden gesteld vpn
een algemeene verheffing van bet on
derwijs. Het omgekeerde is veeleer
het geval. Gelijkstelling zooveel moge
lijk in rechten en plichten moet voor
afgaan, en daarna kan gezamenlijk
worden gewerkt aan de verheffing van
het ondenvijis in 't algemeen.
Deze algemeene beschouwingen ge
ven wel een bevredigenden mdrub,
maar zonder strijid zal het ook nu
weer niet gaan.
De anii-revolutionaire lijst.
In alle kieskringen zijl don leiders in
prize partij opgedragen er voor lei zor
gen dat alle antirevolutionairen, .stemmen
op de antirevolutionaire lijst.
Hier en daar wordt somwijlen nog van
liberale zijde, bij persoonlijk bezoek, ge
schermd met den sinds een halve eeuw
uitgesleten naam „afgescheiene."
Zij zeggen dan niet antirevolutionaire,
want dat pakt in sommige kringen niet
genoegmaar 'zij zeggenstemt die niet
Want dat is een „afgescheiene."
Zoo iets zeggen ze natuurlijk niet tè
Nieuwdorp of Biezeliuge, of te Kamper
land; maar in gemeenten waar 3e „pro
testanten" de overgroot© meerderheid uit
maken, en de gereformeerden slechts een'
klein hoop.ske 'zijn.
't Is nog geen tweejaar geleden dat
een liberale mijnheer ergens in Zeeland,
nog wel lid van 't stombureau, toit een
eenvoudig kiezer zei, met 'toog op hu.
ik van hieruit genieten kan, te bestu-
deeren!"
Daarover lachte nu ook de broeder,
die tot nU toe gezwegen had, maar Cla
rissa riep boos: „Daar ben ik niet mee
tevreden, ik wil voor 't minste duellee-
ren!"
„Die verwende pop!" riepen hare zus
ters, „dat veelt zich beleedigd en wil
duelleeren, Clarissa is toch ontzettend ver
wend!"
„Een duelantwoordde Mattras
met zijn onverstoorbaar goed humeur.
„Ben ik dus uitgedaagd? Met genoegen".
Nu lachte juffrouw Clarissa reeds we
der geheel verzoend: „Zullen wij vrede
sluiten? Hier is mijn hand!" En zij hield
met zeer veel gratie een kleine blanke
hand zoo dicht hij zijn gezicht, dat Ma
ttras wel niet anders kon dan er een
kus op drukken.
Met een klein gilletje ging juffrouw
Clarissa achteruit; haar broer lachte zóó,
dat zijn lorgnet afviel en papa Winterfeld
riep streng: „Wat gebeurt daar?" enkeer-
die zich zoo ver mogelijk om.
„Groote verzoening lusschen mijnheer
den luitenant en Clarissa!" verkondigde
Hedwig en papa scheen daar niet heel
boos over te zijn.
Mevrouw von Lettow. vertelde intus
schen fluisterend welk een goudvischje
aan boord was en de lange zoon, die
tegen de mast leunde en alles afluis-
de, staarde onafgebroken naar de zwaluw-
blauwe meisjesgestalte onder het witte
1 van de a.r. lijst: „Bie piet, dat Is een
afgescheiene."
Tegen dergelijke' menschen willen wij
waarschuwen. Zij vertroebelen door der
gelijke, aan de kerk ontleende, tituleering1,
den stembusstrijd
In 1869, dus net 60 jaar geleden, is
de kerkelijke naam „afgescheiene" uit
alle „kerkelijke" woordenboeken geschrapt
Wie dien naam nu nog gebruikt, is uit-
den-tijd, of heeft er een bedoeling mee.
Trouwens al Was die naam nog niet
begraven, als aanduiding voor een staat
kundige partij als de onze heeft hij geen
zin, is bijl zelfs, contrabande.
Geen der rechtsche partijlen Btaat pp
dit punt "zoo zuiver als de antirevoluti
onaire. Zij vraagt nooit tot welke kerk
haar leden beboeren,
i En dan tegenover dit „afgescheiene"'
van dergelijke verspreide libelrale slimme-
rikken geldt, dat in Middelburg no. 1
en ,2 en 4 dp de lijst Hervormd 'zijn;
met BLUM bovenaan; in Goes no. 1
en 4 eveneens Hervormd met MULDER
bovenaan; in Vlissingen is no. 2, Ger-
lach van St Joosland bet ook. Daarziou
H derhalve al heel zot zijn om van een
„afgescheiene" lijst te spreken
Tegen het annexionisme.
Men ga toch 'het protest tegen Bel
gischen land honger teeltenen. Vooral
zij, die indertijd zich gehaast hebben
op het huideadres aan den Koning
en de Koningin der Belgen hun naam
te zetten, dienen voorop te gaan.
En ook de onverschilligen, de lucht-
hartigen, de eenvoudigen, die van onze
i buren, geen kwaad denken, mogen niet
f ontbreken.
Een Belgisch minister heeft nu, een
maal, natuurlijk in 'tFransch, gezegd:
wij willen de. Schelde vrij -hebben en
't zal gebeuren ook (it nous faut 1' Es-
caut libre, et nous 1' auroris).
Hetgeen zeggen wil; de Nederland-
sche Schelde moet opmarschgebi.ed
worden voor de Belgische vloot en die
van België's bondgenooten.
Juist zooals Duitschland in 1914
van 't neutrale België zeiBelgië op-
marschgebied voor mij naar Frank
rijk.
Maar dat is onrecht, goddeloos on
recht.
Als zoodanig hebben wij in 1914
liet Duitscke misdrijf gewraakt, wij
doen het bereids ook de Belgische
verlangens.
Nederlandsch© staatslieden, onder
anderen mr. Treub, hebben wel ge
zegd: „over den eisch tot internationa
lisatie valt te praten"; maar ook dat
willen wij, bedreigde Zoeuwen, niet;'
wij' weten imlmers niet, hoe ver dat
strekt; en een onbestemde vrees zegt
ons, dat .juist Zeeland, het Schelde-
land, er het slechtst bij varen zal.
Alleen een flink optreden onzer
zijds zal den Belg doen inbinden.
Men heeft 't gezien aan den Vlaam-
schen socialist Huysmans. Men zegt
weldie Vlamingen en de socialisten,
die doen 'tniet. Het kan waar zijn.
Maar Huysmans is dan toch de eerste
geweest die hier te lande (wij citee-
ren hier Het Handelsblad van 15
Febr. j.l.) voor een vrije doorvaart
voor bandels- en oorlogsschepen in
zeil, en boog zicb slechts van tijd tot
tijd naar zijn zuster om haar toe te fluis
teren, diat die kleine prachtige oogen had
en dat hij haar wel trouwen wilde;. Daar
op giegëlde de zuster en zeide hem dat
hij stil moest zijn.
Eindelijk was het bootje hij het eiland
aangekomen. Gravin Sybilla was, toen
zij aan wal kwam, niet weinig duizelig.
Men ging eerst koffiedrinken, daarna wat
wandelen. Voorop de twee oudste zusters,
dan gravin Sybilla met den jongen Winter
feld en daarna Mathus met Clarissa. Gra
vin Sybilla was zeer treurig, dat Mattras
ziob zoo absoluut niet om haar bekom
merde, en nog geen enkel woord met
haar had gesproken, en zij zou gaarne
geweten hebben of hij boos op haar was
of niet. Haar begeleider intusschen, wien
het goudvischje hoe langer boe beter be
viel, deed alle moeite bare opmerkzaam
heid te trekken. Maar hij weid bitter
teleurgesteld, want zij scheen hem vol
strekt niet te begrijpen, keek slechts ang
stig rond en. was toch aan den anderen
kant van een onaangename onschuld, want
hare verwonderde oogen merkten alles
wat haar nieuw was op, en zij deed
zulke lastige vragen en scheen bovendien
in 't geheel geen gevoel te hebben voor
zijn hoqgo beschaving. Toen zijn lorgnet
viel, zeide zij kalm: „Daar ligt uw hnl!"
Spreek nu eens tegen een fat van zijn
„bril". Juffrouw Clarissa deed intusschen
haar best Mattras te „doorgronden".
„Ziet u eare boe Robert zjjn best doet
vredes- en oorlogstijd pleitte.
Door 't protest der Nederlandschei
pers tot ander inzicht gebracht, is hij
later toch weer gaan weifelenal
thans hij schreef „over allerlei kwes
ties die zullen moeten geregeld wor
den."
Hierbij dient ook opgemerkt te wor
den dat in die Belgische regeering,
die het tractaat van 1839 op de Pa-
rijsche conferentie aan de orde stel
de, en toen onze regeering om in
lichtingen vroeg, heeft geantwoord:
gij zult er wel van hooren als die
zaak aan de orde komt, .ook socia
listen zitting hebben.
Evenwel onze regeering waakt;
en Zeeland en Limburg zijn paraat;
en gansch de Nederlandsche pers, op
een enkele misschien na, staat pal
tegen de annexionistische beweging
onzer zusternatie, wier dankbaarheds
geen „grenzen" kent.
Zie naar Rusland.
De heer Loopüijt hangt in Hel Volk
een diroef tafereel op van den toestand
in Rusland waar de bolsjewieken zijn
overgegaan tot socialiseering van den
grond. (de grond aan de gemeenschap die
hem. verdeelt aan allen).
„Niyiat een machtige stroom van op
standen en burgeroorlogen Over het land
Was gegaan) was de grond wel-is-waar ver
deeld, maar in waarheid, zegt de schrij
ver, in het privaat-bezit van enkele per
sonen overgegaan".
De rapporteur op een bijeenkomst van
het uitvoerend komitee voor agrarische
eaiken in dé provincie Moskou, Saizew,
zelf Bolsjewist, beschuldigde vólgens een
Verslag in het blad de „Noordelijke Kom-
muné dit komitee: „er naar te streven de
ontwikkeling VAii een kleine burgerij ten
platten, lande te bevorderen, wat de re
volutie te gronde zal moeten richten".
'Zoo beeft het Bolsjewisme inplaatsvan
den grond werkelijk tot nationaal eigen
dom te maken, te socialrseeren, niet "aar
dens dan een nieuwen, kleinen boeren
stand gefokt, klaagt de heecr Loopuijt;
juist iets voor een sociaal-democraat om
over .te klagen, die immers zoo tegen
den burger- en klein-boexenstand is.
Doch nog veel erger dingen verhaalt
hij. De leden der „kommunes" hebben
ntoer grond gekregen dan zij zeiven bewer
ken konden, dus namen zij menschen in
dienst om loonarbeid te verrichten en
door hen te worden uitgebuit! Ook drij
ven zij grondwoeker en de grondspeculatie
bloeit; en de landbouwproducten bren
gen zij tegen rooversprijzen ter markt.
En nu worden zelfs de arme boeren dood-
gewookerd. En op een deel van liet platte
land armoede en ellende! In de industrie
is 't al even treurig.
In het rayon Moskou zijn sedert 1 April
1918 van de ingeschreven 211 groote on
dernemingen 79 of 38 pCt. gesloten moe
ten worden: hét aantal arbeiders is met
60 pCt. verminderd. Midden Oktober zijn
161 bedrijven in de textiel-industrie met
18 pCt. van alle arbeiders gesloten. Van
de cementfabrieken die binnen de gren
zen van de 'huidige Sovjet-republiek lig
gen, bij elkander 14, werkt er geen enkele
mieer. In de gummi-industrie, waarin tot
nog toe ongeveer 32.000 arbeiders werk
ten, arbeiden er nog maar 7500; de groote
om gravin Rh ede te behagen! Wat stelt
hij zich aan! Hij is heelemaal weg!"
Mattras lachte.
„Hij houdt gravin Rhode vermoedelijk
voor een salondame, die zijn compli
mentjes allemaal begrijpt!"
„Zij is nog een echt kind, niet waar?"
vroeg Clarissa nieuwsgierig, „hoogstens
vijftien jaar!"
„Zeventien!"
Juffrouw Clarissa keek hem even aan.
„Och kom! hoe is 't mogelijk? Vindt u
baar mooi?"
„Neen" antwoordde Mathus laconiek.
„Nu, onder- ons gezégd", fluisterde Cla
rissa ondeugend, „geef ik u groot gelijk,
maar die Robert heeft altijd zulk een
rare smaak. Hij vindt haar allerliefst. Ik
ben blij dat u verstandiger zijt. Zij heeft
uiterlijk noch innerlijk en meer dan ja
en neen heb ik nog niet van haar ge
hoord!"
Mattras zweeg om niet al te heftig
te worden en Clarissa ging voort met
vitten en lachen, tot men weer hij de
anderen terug kwam.
„Ach, als er een storm kwam, wat
zou dat interessant zijn!" zeide juffrouw
Clarissa, toen men weer in de boot stapte,
„zulk een storm waarbij de golven hui
zenhoog boven ons zijn, en men ten
slotte omslaat!"
„Clarissa is een echte waagjhals", mei
den de zusters.
„Natuurlijk moesten er dan galante rid
ders bjj zijn, om de dames te redden!
fabrieken zijn al lang gesloten. Dé toe
stand in de naphta-industrie is al evefr
jammerlijk. De suiker-industrie, de papier
industrie, de lucifers-inldustiie, allen ver-
toonan een even treurig beeld van diep
verval. Men vatte hierbij in' het oog, dat
dit alles industrie-takken zijn, die in gee
nerlei opzicht van invoer uit het buiten
land afhangen.
In textielfabrieken, die zich wat dal
verzorging met grondstoffen en sl.ookma-
teriaal betreft in gunstigen toestand be
vinden, is van Oktober 1917 tot „Okto
ber 1918 p.a. de produktie gedaald va»
gemiddeld 250 duizend „.a.rschin" per
maand tot 58.000; voor een gansche groep
katoenfabrieken van 2 millioen op 550.OOP
per maand.
De „kontrole" van de arbeiders in da
fabrieken heeft vrij! schielijk geleid tot
het in bezit nemen van de fabrieken door
de arbeiders. Re afzonderlijke bezitter van
de fabriek is .door een groep van be
dsitters vervangen.
Nog een staaltje vertaalt de heer
Loopuyt-
„Bij de plundering van een landgoed!
viel "den boeren een Zeer waardevolle oude.
spiegel in handen. Zij wisten eerst niet
wat 'zijl ermede moesten doen; tenslotte!
besloten zij jheln in stukken te slaan;
iedereen kreeg er zoodoende een stukje
van. Dit beeld, aldus eindigt de schrijver,
is symbolisch voor datgene wat thans
in Rusland, onder het bewind van het
Bolsjewisme, plaats vindt".
Het bolsjewisme heeft duizenden ka
pitalisten vermoord en schijnt er tiendui
zenden voor in de plaats te hebben ge
schapen.
Van bolsjewisme tot kapitalisme, het
is de yic.ieu.se cirkel der revolutie. En
van (iit bolsjewisme 'zei tor. Troelstra, de'
hoofdman der Nederlandsche sociaal-de
mocraten: „Ik ben geen bolsjewist, doch
ik 'laat mij! ook niet tegen het bolsjewisme'
gebruiken. Hun methode moge valsch zijU
en veel moge daartegen z'ijn in te bren
gen, wij voelen echter, dat ,wa,t d
bolsjewisten doen .geschiedt
in den strijd voror he.t socialis
me, en wij' laten ons niet tegen hen.
uitspelen".
En H e t V o 1 k van 26 Febr. j.l. schreef
„Sociaal-democratie en bolsjewisme stre
ven naar hetzelfde einddoel"; „de tak-
tiek van beide is onverzoenlijk"het
bolsjewisme „meent het goed met d«
massa"; en de soc.-democratie „voelt
zich 'dan alleen Sterk bijl het
bezigen van geweld, als zij
weet, dat zij den wil voltrekt
van de wetende, zelfstandig
oordeelende meerderheid ra»
het volk".
Wij schreven hier bóven: zie naar Rus
land. Omdat een sociaal-democraat voor
Rusland waarschuwt. Maar zouden wij
dien-zelfden sociaal-democraat niet mogea
toeroepen: zie naar uw partiji, naar haar
woord- en penvoerders. Tracht hen te
belceeren van hun sympathieën voor hjet
bolsjewisme en yan hun slag-om-den arm-
politiek; gevolg van hun z'ien naat
Wijnkoop!
1) Vertaald uit het Officiëele Bulletin vaa
de Intern. Arbeiders- en Socialisten-Conferentie
to Bom gehouden. (Nederl. no. 7781).
niet waar?" zeide papa Winterfeld. „Wie
aou jou dan wel redden, Clarissa? Ik mis
schien?"
„En mijnheer von Tanne, als ik mjj
nU door papa liet redden, wat zoudt u
don wel doen?" Vroeg, Claristsa.
„Natuurlijk uit wanhoop verdrinken",
antwoorddle hij beleefd.
Nu zieide de hoogbeschaafde jonge raas
m'et nadruk: „Ik weet ook wie ik red-
dien zou".
„Weet gij dat? zool" zeide zijn zuster
plagend. „O Robert, wat ben je toc.b amu
sant 1"
En waarlijk, er kwam een kleine storm,
Itnaar dieze was van nabij bezien in 't ge
heel niet poëtisch. De drie jonge dames
gilden om 't hardst, toen de boot door
de golven op en neer ging; mijnheer Ro
bert hield zich krampachtig aan de mast
vast en de oude lui verwenschten der
gelijke tochtjes. Slechts Mathus zat ge
heel zorgeloos aan 't roer, en het ge
lukte hem in de goede richting te blij
ven. Gravin Sybilla zat in elkaar ge
doken, met bar© armen op den rand van
de boot, zij keek slechts angstig rlaar de
groote golven, maar zij bewoog zich niet,
en zeide geen woord. Juffrouw Clarissa
probeerde twee maal of zij flauw kol»
vallen.
(Wordt vervolg^.}
i, uj
