1%O. 103
Zaterdag I Februari 1919
33e Jaargang
Binnenland.
Da vrsuw in onzen tijd.
Uit dis Provincie.
Uitgave tw
ijl SmmI. Venn. LUCTOR ET KMERGO/
gevestigd t« üoes-
Roofdhureau te Gee»:
LtalSE V0RSTSTRA1T 21#.
(Telefoon Na. tl.)
fureaa te Middelburg:
SiftHA F. P. DHUU L- BURG
Ddlcters;
Oosi-er-fcaun Ge Cointre, Goes.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprjjsi
Per 8 maanden fr. p. post f 1.76 J
Losse nummers
-0.06
Pr jjs der Advertentiea:
regels f 0-80, iedere regel meer #0 St.
Verhoogd met een trjdelijken oorlogstoostag
van 20
3-maal wordt 2.maal berekend.
Bjj abonnement voordeelige voorwaarden-
Bewijsnummers 6 cent.
Bezwaren. i
Een onzer 'Waden schreef dezer Oagen
v«el respect te hebben voor de ambte
naren, maar niet voor het ambtenaars
«orps als zoodanig in meer dau één
Mchaam, waar dit corps geroepen is naar
Ibniten openbaar te worden
Wie in sommige openbare lichamen
geen vreemdeling is, voelt iets voor deze
klacht. Er is in do ambtenaarswereld nog
maar al te veel sleur, te voel van den
Kaïnsgeest; die weigert zijn broeders
koeder te zrjnte weinig idealisme, te
wainig geestdrift voor het vak; te veel
®ok van dien geest, welke geen stap
aaeer doet, dan is voorgeschreven, geen
graad harder loopt dan er maar ót-iitgs-
rans nice door kan; te veel materialisme,
dat slechts vraagt: wat geeft 't? in
plaats van hoe bevorder ik mjjns naasen
ye»ofc on voordeel. De poëzie der lietde,
jiegeos God bovenal en tot den naakte
als zichaelve, is er niet. De arteid ge
schiedt te machinaal; en ook de lost om
wch verder te bekwamen, en zóó het
meerder loop dat men eischt, zich waardig
De freonen, die ontbreekt bjj meer dau
een, die hierdoor natuurlijk zonder 'tte
toedoelèn, 't heele corps in discrediet
Brengt,
Vooral in de laatste jaren is openbaar
geworden dat voorschriften die van
iergeljjke corpsen uitgingen, iodrui-chten
tegen de praktijk, tegen g' zoude regelen
van verkeer, huishoudkunde enz.
De distributie vooral heeft zich in dit
opzicht in hat land niot populair gemaakt.
Zonder het te willen hebben deze amb
kenaarscorpsen door hunne voorschriften,
febode» en verboden, een groot deel
er natie tegen zich iogeHomeu. Het zal
dau ®ok eea verademing- zijn, wanneer
ai éese commission van de regeering bun
afscheid krijgen, au iedet Nederlander
weer zooveel zal kunnen eten en werken,
{bereiden ei», verkoopen, als bij zal willen,
«onder zich te moeten houden aan
beperkende, aan allerlei verandering
onderhevige bepalingen.
«v
Artikel spek.
Naar aanleiding van de artikelen in
sommige bladen over geldvermorsing
door bestelling van spek door de regee
ring, herinneren wij aan de toelichting
door den minister in de Tweede Kamer
Donderdag gegeven, namelijk dat dit
spek in Engeland besteld was vóór dat
Stellig bekend was, dat uit Amerika
spek te kunnen betrekken mogelijk zou
rijjti. Hiermede i* derhalve het raadsel
van dezen duren koop, het eerst door
ie N. R. C. naar voren gebracht, vrijwel
opgelost.
Bïisfwtad
o«r®inzicht warn# den toen&and.
We komen nog eens terug op de be
sprekingen te Versailles over het kolo-
.aiale vraagstuk.
Havas seint nu dat het denkbeeld van
president Wilson om het beheer der
Duitsche koloniën op te drag<n aan de
daartoe door den volkerenbond gemach
tigde mogendheden aanvankelijk in de
vredesconferentie bij niemand ingang
vond. De vertegenwoordigers van Japan
en de dominions wilden er niet van
weten en do Fransehe minister van
koloniën toonde niet de minste geest
drift. Doch Wilson bleef aandringen i n
Uoyd George nam de taak op zich de
partijen tot eikaar te brengen Mea vond
•B formule, welke de mogendheden
die hetzij de Duitsche koloniën, hetzi'j
Turksche gebieden bezet houden, in
staat stelt volkomen heerscheres over
deze gebieden te zijn, zonder ze te be
zitten. Op dezN^grondslag werd de be
raadslaging gisteren op gang gebracht,
totdat zij eindigde meteen bevredigende,
voorloopige" regel mg
llen weet dus altijd nog een mooien
«aam te bedenken om de ongerechtig
heid te bedekken.
Zeer moedgevend zijn de besprekingen
inog immer niet.
Zoolang beide partyen met 'zoo ver
schillende opvattingen tegenover elkaar
staan, is geen overeenstemming to ver
wachten. Ook uitstel van de behandeling
der „kleine" vraagstukken zal geen uit
komst brengen. Men kan langer dan een
Jaar dau over de verschillende onder-
werpen beraadslagen zonder datemen tot
eon goede overeenstemming komt.
In Bremen bereidt men y.ic|( nu 0f)
een zwaren strijd voor. Zoodia het re
sultaat der onderhandelingen te Bvrlrjn
bekend werd, greep bet g-zameiyij
Bremer proletariaat naar de wapen*,,,
de gewapende arbeiders begaven zich
daarop ni-ar de te voren overeengekomen
verzamelplaats.
Op dit oogenblik heeft het er allen
schijn vau, dat de arbeiders het tot het
uiterste vullen laten komen en men kan
zelfs niet bij benadering zeggen, hoede
gebeurtenissen zich zullen ontwikkelen
Alle voertuigen en auto's zijn thans
in Bremen gerequireerd, om machine
geweren naar de buitenwijken te brengen,
die reeds door arbeiderstroepen bezet zijn.
Gok de trams worden voor dit doel
gebruikt.
Het onmiddellijk doel der regeering
is de levensmiddelen, die den listen
Februari in Bremen gelost zullen worden
en die door de minderheid, die thans in
Bremen het heft in handen heeft, vner-
z< ker met geweld zouden worden in
beslag genomen, in veiligheid te brengen.
De kolennood doet zich in geheel
Duitschiaud gevoelen.
In Zuid Duitschland echter heeft het
koleogebrek proporties aangenomen
waaruit een catastrophe zou kunnen
ontstaan. Een onderzoek heeft uitgewe
zen, dat in de fneeste districten aldaar
de kolenvoorradeu sterk geslonken zijn,
terwijl de aanvoer zoo onbeduidend is,
dat de broodvoorziening erostig gevaar
loopt, Voor de rneeste bakkers zal reed®
spoedig de dag kumett. Waarop héc huü
onmogelijk zal zijn nog brood te leveren.
Blijft de entente bij haar standpunt, om
ook verder ge--n kolenfransporteu uit de
mijnen van den linker Rijnoever toe te
laten, dan is een catastrophe in Zuid-
Duitschland reeds in d« naaste toekomst
onvermijdelijk.
Korte éSeriehten.
Het Berlijnsc'ae levensmiddelen
bureau heeft van huis tot huis een onder
zoek doen instellen naar gehamsterde
levensmiddelen. Het zou goede resul
taten hebben opgeleverd
Een nieuwe monarchistische demon
stratie, op zichzelf van weinig beteekenis,
maar toch t'eekenend ,voor de stemming
onder een gedee'te van de Duitsche
jeugd, heeft zich gist ren in Nenkoln
een district van Berlijn, afgespeeld Daar
staken da gymnasiasten, wijl de ge
boortedag vau den ex keizer in hun
gymnasium niet mocht gevierd worden.
In Aken is men overgegaan tot het
uitgeven van geel bruine 25 Pfennig
biljetten.
Generaal von der Goltz is tot
gouverneur van Libau benoemd.
De bolsjewiki rukken op naar Kieff.
Tengevolge van een loonstaking is
in de el- ctriciteitsfabriek te Brünn het
werk stopge/et De stad is zonder licht
en de tram rijdt niet.
De Beriijtische politie heeft weer
een aantal geld.-mokkeiaars in arrest
genomen. Bi; een drijfjacht op bolsche-
wistische agenten werd een reisgezel-
schap op weg -.an Kattowitznaar Bi rlrjn,
dat opvallend veel bagage meevoerde,
gearresteerd. Bij de fouilleering bleken
de koffers boordevol met Duitsch, Rus
sisch en Pooisch geld te zit en tot een
bedrag van meer dan een millioen mark.
Het geld werd in beslag genomen.
Te E«sen hebben werklooze kellners
in verschillende cafés het vrouwelijk
bedieningspersoneel op straat gezet De
door het vrouwelijk personeel ter hulp
geroepen arsolraad heeft echter bevolen,
dat het vrouwelijk personeel Diet ont
slagen mag worden eu heeft het onder
zijn bescherming genomen.
De Weenscbe bladen houden zich
bezig met den verkoop der schatten uit
het Benedictijner Nonnenklooster van
Nanuberg bij Salzburg Dit klooster bevat
yrie schatten van groote zeldzaamheid
'te nonnen zijn tot verkoop overgedaan
o®** rij, niettegenstaande hun grooten
rijkdom jarenlang tengevolge van slecht
1 A* een kommervol bestaan hebben
hebbenegel8efUren^e ^en 00r^°S honger
Ib de Fransehe Kamer verwijt de
soc afgevaardigd© Bttrthe den Franschen
groot Hidustrieelen vau verstandhouding
tgdens den oorlog met Krupp c.s.
9 riB Australië isTnlen meening,
dat de thans door Janan bezette Duit
sche eilanden in de Zuidzee aan Australië
behooren te komen.
wederom geschonken aan de kerkelijke
armbesturen te Apeldoorn.
Gisteren is het ».s. Andyk ie Rotterdam
aangekomen met edn lading van 8000 ton
steenkool.
Het vervoor van sigaren, enz. zal zeer
spoedig vrijgesteld worJen.
Er zullen goedkoop© kousen beschik
baar gesteld worden.
Het ss. Gelria van den Kon Holl.
Lloyd zal vermoedelijk 12 Maart naar
Zuid Amerika vertrekken
Binnen enkele dagen zullen door de
N. O T. consenten worden afgegeven voor
invoer van sinaasappelen en citroenen
uit Spanje e« Italië.
Uit den Haag is bericht ontvangen,
dat aanvragen <un consenten tot inyoer
van rozijnen, krenten, dadels cn vijgen
weer bij de N. O. T. kunnen worden in
gediend.
Allerlei.
Het ss. Anton van D.riel Sr is van
Baltimore te Rotterdam aangekomen met
3100 ton me-1 voor onze regeering.
Evenals het vorige jaar heeft de Konin
gin de opbrengst van de verpachting van
het jachtrecht der heer! jjkhsid Het" Loo
Tweada Kamer,
Tegen aanstootgevende
spoorweglectuur. Links
cn burgerlijk fatsoen.
Ministef de Vrie3 capitu
leert,
Nadat de motie-Saunes haar verdiende
lot gehad had, werden benoemd tot voor
zitters der afdeeliugen de heeren v.
Veen, De Monté Ver Loren, Nolens, De
Savornin Lohman en Hugenholta en
resp. tot ondervoorzitters de heeren
Duymaer v. Twist, De Geer, v. d. Voort
v. Zijp, Kooien en Lely
Daarna was aan de orde de behande
ling d<r motie-Deelers, luidende:
De Kamór,
van oordeel, dat de uitstallingen van
den spoorweg boek handel en de door
dezen boekhandel .arkrijgbaar gestelde
lectuur, in den regel niet beantwoorden
aan de eischen, die gesteld moeten
worden in het belang der openbare
zedelijkheid in het algemeen en ter
bescherming van de jeugd in het bij
zonder,
noodigt de Regeering uit maatregelen
te nemen tot het aanbrengen demoodige
verbeteringen,
en gaat over tot de orde van den dag.
Verschillende leden van links gaven te
kennen, dat zij betreurden, dat vieze
lectuur te'koop is in den spoorW'gboek-
handel Zoo bijvoorbeeld Schaper en Lely.
Maar zij die aldus spraken, hadden toch
allerlei bezwaren, juist belangrijk genoeg
om tegen de motie te stemmen, Dr.
Schokking, die de motie mee ondertee-
keud had met andere leden uit de drie
reehtsche paitijen, verklaarde zich na de
meeste liuksche sprekers te hebben
gehoord, wel verbaasd, aangezien hij
verwacht had, dat alle leden der Kamer
zich vóór de motie zouden verklaren.
Beumer verzekerde, dat hij niet anders
had verwacht dau bezwaren. Van links
hadden ook wij in hoofdzaak alleen
verzet verwacht. Zuiver reohts links viel
de stemming dan ook uiten daar rechts
een kleine meerderheid had is de motie
met 38 tegen 34 stemmen aangenomen.
Hoe jammer, dat niet althans een be-
laugrijk deel der linkerzijde zich met de
motie accoord heeft verklaard. Er werd
in de motie slechts een beroep gedaan
op burgerlijk fatsoen, duideljjk genoeg
was alleen het aanstooteli)ke bedoeld
Daar had men nu het gedraai moeten
zien om aan deze motie te ontkomen
Na de algemeene beschouwingen over
landbouw, waarop de Minister met ge
noegen kan terugzien de al keurende
motie over de inelk-affaire werd plecht
statig afgestemd met alleen de socialisten
en communisten vóór vermocht het
langzaam voortschrijdende debat over de
artikelen der begrootiug niet bijster te
boeien.
We vinden geen aanleiding er nog
iets uit aan te stippen.
Wel maken wij nog melding van de
capitulatie ais we 'tzoo noemen mo
gen van minister de Vries
in antwoord op een desbetreffende
vraag van Marchant heeft hij medege
deeld, dat de regeering heeft afgezien
van het voornemen eener heffing van 5
pet. der factuurwaarde van goederen,
ingevoerd ingevolge de met de geasso
ieerde mogendheden gesloten overeen
komsten.
Immers thans is het aspect veranderd
nu vaststaat, dat wij van de geassocieerde
mogendheden meer zullen krijgt dan
de hoeveelheden, in het agreement ge
noemd.
Daardoor is de heffing practisch niet
meer U'tvoerbaar en daarom heeft de
regeering haar aanvankelijk vooriiemen
laten varen.
Voor d« A-R. kiesvereaniging „Ne
derland en Oranje" te Middelburg trad
gisteravond in opebare veigadering voor
een zeer groot publiek in de Noorder
kerk op prof. Dr H. Bavinck van Am
sterdam. Na een kort inleidend woord
van den voorzitter, mr. P. Dieleman en
gebed brgon prof. Bavinck met de op
merking, dat het zijn voornemen niet
aileeu was, een zacht pleidooi te voeren
voor Vroiiwenstemrecht, dat eerlang zal
worden ingevoerd, maar bovenal belang
stelling te wekken voor de gewichtige
vraagstukken, die met het leven der
vrouw in onze maatschappij in verband
staan. Aan deze problemen, aldus spr is
in onae kringen niet genoeg aandacht
gewijd. Tal va»! overwegingen zijn er nog
tegenover deze problemen. De toestan
den hebben zich echter dermate gewij
zigd, dat we ons aan de belangstelling
voer dit vrouwenvraagstuk niet mogen
onttrekken.
De kwestie van hst vrouwenstemrecht
is onder onze aandacht gebracht door de
m-
'a&isie grondwetsherziening ^Igeiiaa.'Sïg
is het met het kiesreehtvraagstu in ons
land toegegaan. Bleef in de Kieswet van
1848 het bjjvoegltik naamwoord „man
nelijk" nog gehandhaafd, toch was er in
dien tijd een beweging gaande.
In 18ö5 kwamen de sociaal democraten
met dcu eis<*h voor algemeen stemrecht.
De roomschen, ciir. bistorischen, anti-
revolutionairen waren eertijds eeDstem
mig tegen hei verleeueu van stemrecht
aan di vrouw, wnariu langzamerhand
kentering kwam, vooral bij de roomschen.
Zoo raakten ook de meeuriigen der chr.
historische!! en antirevolutionairen aan
het wankelen. Dit verschijnsel wijst er
op, dat God door al die bewegingen iets
tot ons te zt ggen heeft Ook de staats
man oioet d«z© teekenen verstaan. De
kieswet Van Houten bevredigde niet meer.
l»e Meester benoemde reeds in 19U6 een
commissie, om met een nieuwe regeling
voor den dag te komen, doch zonder
resultaat. Een commissie, onder Heems
kerk benoemd, was niet eenparig
Gort van der Linden a wam in 1915
met tweeërlei wetsvoorsteleen voorstel
tot wijziging van artikel 192 en een tot
wijziging van artikel 80 der grondwet.
Voortaan zou hst stemrecht gegeven
worden aan alle mannen, enkelen uit
gezonderd, en ook in passieven zin aan
de vrouw, de mogelijkheid in de grond
wet openen voor het actief optreden
der vrouw, het stelsel vau evenredige
vertegenwoordiging en de invoering van
stemplicht.
Beide i o >rstellen van wetswijziging
werden door de 2e Kamer met b.jna
eenparige .stemmen aangenomen.
De invóeriiitf van het actieve vrouwen-
stemreelit is de cousequentie uit hetgeen
in 1947 in de Kamer voorviel. Ennuiaal
zal bet actief vrouwenstemrecht worden
ingevoerd.
Om na te gaan of de Heilige Schrift
zich niet tegen deze praktijk verzet,
wenscht spr. de aandaeht te vestigen
op gegevens uit de H. S. Het eerste
hoofdstuk van Genesis zegt„Laat ons
menschen maken naar ons-beeld en naar
onze «elijkenis". God schiep ze, man »n
vrouw, naar Zijn beeld In het 2e hoofd
stuk wordt aangegeven, hoe ze beide
geschapen zijn, waaruit duidelijk blijkt
het onderscheid tusschen man en vrouw.
Daar wordt Adam voorgesteld als het
hoofd, Eva als de ondergeschikte.
Als de val is ingetreden wordt de
straf van beide te zamen uitgesproken,
over beide echter ieder in zijn waid.
Het lot der vrouw kan eenerzijds om
schreven als vorstin, anderzijds als slavin
Gelukkig dat tegonover deze ellende van
de vrouw, God-met zijn genade dadelijk
na den val. haar is tegengetreden. De
Bijbelsche vrouwen, Sara, Rebekka,
Abigail, maken den indruk van vrije
vrouwen te zijn. Ze hadden een geëerde
positie Toch liet de toestand der vrouw
in Israël nog veel te wenschen over,
waarvan de oorzaak moet g-zocht in
het feit, dat veelwijverij was geoorloofd
en in dat, dat de wet zoo werd opae-
vat, dat ieder mau zijn vrouw een scheid-
brief kon geven, als hij er vanaf wilde
Wezen.
Jezus Christus heeft de vrouw in haar
eer hersteld. Hij ging op de meest vrije
wijze met vrouwen om Hij verscheen
na zijn opstanding het eerst aan vrouwen.
Jezus heeft man en vrouw onlosmake
lijk aan elkaar verbondeD. Is de vrouw
aan den m in verbonden, dan is ze een
positie deelachtig, die „zekerheid van
bestaan" heeft.
De positie der vrouw in de eerste Chr.
Kerk was'n buitengewone,die langzamer
hand v irzwakte o.a. door opkomende
ketterij, door hetopkumen in deRoomscbe
Kerk van het hiërarchisch stelsel en
doordat de ascece ui.-er ingang vond.
Tegen het einde der middeleeuwss
nam de viouw een lage positie in De
Gereformeeide Reformatie deed veel
goeds tot verheffing van hei huisgezin.
Het huisgezin zelf werd gereformeerd^
hiitgeen nawerkt tot op deii nuidigen dag.
Ook in de periode der reformatie i»
verval ingetredeu. In do 18de eeuw kwam
de vrouwenbeweging op, die wenogo«i
ons zien. Deze is niet van Christelijker»
oorsprong.
De ontwikkeling van het stoomwezen
bracht ellendige toestanden in tiet
fabriekswezen, ook voor de vrouw. EIr
ging een kreet op uit do arbeiderswereld,
niet het minst uitdeslavmnen-vróuweni.
Uit het midden der 19de eeuw dag-
teekent de proletarische vrouwenbewe
ging. waarmee we thans hebben te doen.
Daarna kwam een at.dere vrouwen
beweging, de burgerlijke. Naarmate het
huisgezin door de moderne cultuur
beroofd werd van tal van werkzaamheden,
kregen vele dochters in het huis niets
te doen. Deze werden ontevreden met
hun doelloos bestaan Deze beweging
riep om v'èflosüing uit de ellende dor
verveling.
Is in deze beweging veel verkeerds,
toch is er een kern van waarheid in.
De hqwelijkskansen nemeh voöf «leze
dochters af in de laatste jaren.
Ze dingen naar tal van betrekkingen,
om alzoo, als 't zijn moet, zelf den kost
te verdomen. Vele bedrjjven en beroepen
zijn voor de vrouw opengesteld. Vragen
deze vrouwen nu om het recht, hub
stem te laten hooren, waar het gaat om
de publieke zaak, dan ligt de consequentie
voor de hand: h. fc stemrecht aan de
vrouw, invloed op de regeering des lands.
Spr. erkent, dat er bezwaren tegen in
te -rongen zijn, maar bij de abnormale om-
statidiahedeu van dezen tijd kunnen we
het stemrecht aan de vrouw niet langer
onthouden. Die bezwaren, ze zijn ontleend
aan da natuur en den aard der vrouw.
Haar natuur is aangelegd werkzaam tc
zijn aan de zijdo van haar man
Ook zijn de bezwaren ontleend aan de
taak der vrouw in het huisgezin. Haar
e^reta ik is g> legen in haar moederschap.
Daar gaat heur hart naar uit. In kinderen
te baren zal de vrouw zalig zijn Moeder
zijn, dat is haar ideaal, d w.z. het kind
op te voeden in de vreeze van Zijn naam
tot burgers van Zijn rijk. Ondanks deze
bezwaren kunnen we aan de consequentio
van het stemrecht niet ontgaan.
Als straks de 'itaat liet stemrecht aan
de vrouw oplegt als een plicht, dan
zullen we zien, dat de belangstelling der
vrouw op politiek terrein vaak een an
deren kant uitgaat dan die van den man.
Daarom nu reeds begonnen met de
opvoeding der vrouw. Laat ze toe op de
vergadering der Kiesvereeniging, opent
cursussen, waar haar de groote Ijjneu
van het Staatsbestuur wórden uitgestip.
peld. Moet de vrouw al niet indringen
in de hoogere regionen der politiek, wél
in het kennen van het maatschappelijk
leven, waarbij ze belang heeft.
Spr. stelt zich vierkant tegen stem
plicht der vrouw, maar hij raadt ze, als
de -itaat roept ga dan, maar blnf vrouw,
blijf Christin.
Een van de voordeden van het vrou
wenkiesrecht kan zijn, dat de Christelijke
beemselen in ons vaderland gehandhaafd
blijven en dan kan het zijn de redding
van ons vaderland. Spr verwacht veel,
zeer veel voor het toekomstig leven, want
hoe donker ook Gods weg wezen moge
aan deze zijde van 't graf, aan de over
zijde is het. licht.
Door de stem ook van de vrouw kan
het Christendom bewaard bljjven tot in
lengte van dagen.
Mr. Dieleman dankte in hartelijke
bewoordingen den spreker en de talrijke
aanwezigen voor hun opkomst, waarna
Prof Bavinck in dankgebed voorging.
Bjj het verlaten der zaal werden cir
culaires uitgereikt „Aan de Vrouwen
van Chr. huize," uitgaande van Kiesver.
Per stoomschip Noordam zijn o. a.
uit Oost Indië teruggekeerd van de Kon,
Marine de officier machinist le kl. A,
Rissepuw, de offic'eren-machinist 3e kl,
G. M Fey, J. v. d. Wiele en A. J. Komijn i
Aspirant reserve officiervan ge
zondheid (semi-arts) J. F. C. Niéuwen-
hiiijzen is ingedeeld bij het militair
hospita tl te Amsterdam.
Tegen het Nieuw-Malthusia-
nisme. Ook voor Zeeland organiseerde
zich een Commissie van aanbeveling van
het Nationaal Congres tot bestrijding van
het Nieuw-Malthusianisme, dat op 23 en
24 April a.s. te Arnhem gehouden zal
