Eerste Blad.
No. 5$
Zaterdag 30 November tfllë
33e «Jaarlaag
as
Binnenland.
Gemeenteraad van Goes.
Uitgave van
Saam! Vena. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
ISANtE VORSTSTRAAT 219.
(Telefoon No. 11.)
Bureau te Middelburg:
BIRMA F. P. DHUIJ L. BURG-
Bruikers:
Gostèrbaan Le Cointre, Goes.
Sit summer bestsst uit twee bladen
Te bard.
De oud-minister van Gijn, thans
hoogleeraar tte Leiden, laat in de
Nieuwe Courant" zijn licht schijnen
over het vrouwenkiesrecht en toetst
d,e wenscjhelijkheid van de invoering
daarvan aan het geding der vrouwen
tegenover de distributie-maatregelen
der Regeering.
Hij 'schrijft er onder meer dit van:
Ook mannen onttrekken zich
vaak aan |de naleving van wetten,
maar zij schamen zich daarvoor 'Joch
altijd ©enigermate, althans de meer
ontwikkelde. De vrouwen daarentegen
hebben in de laatste kwartalen niet
slechts de wetten, gemaakt om te zor
gen, dat niemand meer honger .leed
dan noodig was, op de meest onbe
schaamde wijzen overtreden, ze heb
ben niet slechts getoond voor piet.S'
te voelen dan voor de behoeften
neen, het comfort en genot van
zichzelf en eigen gelzin, doch ze heb
ben zich ook voor het nemen van
het meest noodige uit de monden van
armen, zieken en kinderen om ,toch
in eigen kring maar niets te missen,;
geen oogenblik gegeneerd, integendeel
er over opgesneden, waar ze kwamen,
in publieke vermakelijkheden, op jours
en thés, ja niet het minst waar ze
o schijnheiligheid te zamen wa
ren voor liefdadigheid of andere ge-
meinnützige doeleinden. Haar bijeen
komsten voor „lief doel" waren voor
een niet onbelangrijk deel gewijd aan
onderlinge inlichtingen omtrent srnok-
belkupstjes of "opsnijderij over ge
slaagd 'geknoei' tegen de wettelijke,
voorschriften. De enkelingen, die daar
aan niet bleken mee te doen, werden
soms officieel geëerd (en zeker achter
haar Jrug uitgelachen), maar meestal
rechtstreeks bespot om haar malle ge
meenschapsgevoel en zin voor orde
en wet.
En na deze schoone proeve van
volstrekt gemis van gemeenschapsge
voel, ja van medelijden voor de min
der gesitueerden en 'hun kinderen,
proeven ook van volstrekte minach
ting voor de wët, zullen de vólgende
maaj. de vrouwen mede den .wetge
ver mogen benoemen!
Wel mocht mevr. W. F. D. zeggen,
3at de vrouwen nog veef te leeren
hebben voordat ze goede kiezers zuT
len zijn. Of echter gemeenschapsge
voel, liefde Aroor orde en wet zoo
spoedig te leeren zijn?
Dit oordeel schijnt ons te hard, zegt
De Rottend, en wij zeggen 'thaar
na. Immers, is er bij de mannen zoo
veel betere gemeenschaps-moraal ge
weest dan bij de vrouwen? Lag met
veel ook .de oorzaak aan het plotse
linge der invoering, waardoor voor
moreel© opvoeding op dit punt geen
tijd wasWaren ook de maatregelen
zeil niet. vaak weifelend en tegenstrij
dig En zoo is er meer, dat men zou
kunnen vragen. Toch zit er- een 'kern
van juistheid in.
NÊERLAND EN ORANJE.
o
.„Neerland en Oranje één!"
Vaderlandsche leuze;
„Neerland en Oranje één!"
Immer onze keuze!
Kloek beleid en vaste hand
Midden in't Geloove-
Schoon symbool van Nederland!.
Zeeuwen, ziet naar boven!
Om dat dundoek, u zoo lief,
Wimpelt gouden franje;
Op die vlag, uw adelbrief,
rijft de wind: „Oranje!"
Midden op het titelblad
Onzer volkshistorie
Prijkt juweel,. in goud gevat,
Straalt, Oranje, uw glorie!
't Oud verbond, zoo schoon en hecht
Was ons Bron, die geestkracht wekte
Vrijheids Borg en Stut van 't recht
Redplank, die ten toevlucht strekte'
„Nêeriand en Oranje één!"
Moge 't God behagen:
„Nêeriand en Oranje één
Tot in 't eind der dagen".
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG;
Aboanëmentsprjjsi
P«r 8 maanden !r. p. post fl.75
Losse nummers- 0.05
Prijs dör Advertentiëni
14 regels f0.80, iedere regel meer 20 d.
Verhoogd met een tijdelijken oorlogstooafcaig
van 20 °/0.
3-maal wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voor'deelige voorwaarde®.
Bewijsnummers 5 cent.
28 Nov. '18.
J. VREEKEN.
Beknopt overzicht van den toestand.
Het is in Duitschland al tot bot
singen gekomen tusschen burgers van
eenzelfde vaderland.
De Düsseldorfer Zeitutig maakt mel
ding van een treffen bij de Rijnbrug
te Dusseldorf tusschen binnentrekken
de troepen van een reserve-infanterie
regiment en lieden (die vlugschriften
van den arbeiders- en soldatenraad
onder de soldaten wilden verspreiden,
waarbij .een man zw,aar gekwetst werd.
Óp een ander punt volgde een twee
de .treffen, toen 'een officier eischic,
dat eenige soldaten van het vrijwilli-
gersregiment de wapens zouden he-
derleggen. Niemand werd bij deze
voorvallen gedood.
Twee vertegenwoordigers van den
aisolraad onderhandelden later met
den divisiecommandant, die verklaar
de, Idiat het treffen buiten zijn wil
was gebeurd.
Voor het raadhuis liepen des na
middags sterke veiligheidsposten. Plot
seling viel er een schot. Toen begon
nen de posten van het vrijwilligers-
ïegiment van het raadhuis af te vu
ren. De machinegeweren, die in het
raadhuis waren opgesteld, schoten in
de lucht en niemand werd gewond.
Van het front terugkeerende Duit-
sch© troepen hebben (tie iïamm (Westf.)
onder groote 'toejuiching der bevol
king de roo'de vlaggen van het gemeen
tehuis en het landraadsgehouw wegge
haald en midden öp de markt ver
brand.
Dit is echter nog maar een begin.
Wie zal zeggen welke bloedige toonee-
len zich straks zullen afspelen in de
steden, waar men tot nu toe schier
niets van den oorlog bemerkt heeft.
Clemenceau gaat dezer dagen met
Foch naar Londen. Waarschijnlijk zal
hij dat bezoek van den Franschen pre
mier de datum van de vredesconfe
rentie bepaald worden, die, naar Reu
ter verneemt., misschien vroeger bijeen
komen zal dan algemeen verwacht
wordt. Verder weet Reuter nog1 jbe mel
den, dat de conferentie zoo spoedig:
mogelijk het vredes-verdrag zal vast
stellen en dat er niet, zooals wel 'eerts
geopperd werd, idlrie maanden met oon-
fcreeren zullen veirloopen.;
Wapenstilstand en vrede.
De „Frankf. Ztg." meldt: Verschillende
personen van de wapenstilstandscommis
sie te Spa en van de wapenstilstandscom
missie te Berlijn, de opperste legerleiding
en de Duitsche rijksregeering hebben uit
de houding van den Franschen opperbe
velhebber maarschalk Foch den beslis
ten indruk moeten krijgen, dat deze naar
een voorwendsel zoekt om het wapenstil
standsverdrag met Duitschland op te
zeggen.
Het Belgisch Dagblad schrijft over het
feit, dat de vredesconferentie in Versailles
en niet te Brussel zal worden gehouden:
in België zal die beslissing teleurstelling
verwekken, doch- de oorzaak ervan is te
wijten aan zekere Belgen, in de eerste
plaats aan Kamiel Huijsinans, die de In
ternationale in Brussel wilde bijeenroe
pen, wanneer de vredesconferentie aldaar
zou zetelen. In het plan van die heeren
lag o.m. door luidruchtige manifestaties
te probeeren druk op de conferentie uit
te oefenen. In een groote stad als Brussel
zou dit niet onmogelijk zijn, zoo zeggen
de aanhangers van Versailles-
Hongeroproer.
Donderdag is te Oldenzaal een 20-tal
Fransche, Engelsche en Belgische krijgs
gevangenen aangekomen, van wie er en
kele ontvlucht waren uit het gevangen
kamp bij Kassei- Zij deelden mede, dat
er Woensdag j.l. in genoemd kamp onder
de duizenden Russen een ernstig honger
oproer was uitgebroken, waarbij tal van
kamp gel) o uwen in brand waren gestoken,
terwijl het generaal-commando dringend
was verzocht, binnen een week meer le
vensmiddelen te verschaffen, onder be
dreiging, dat anders het geheele kamp in
brand zou worden gestoken. Tijdens het
oproer hadden zes Russen op een akker
aardappelen gestolen, om hun honger te
stillen. Ze werden onmiddellijk doodge
schoten.
Een nieuwe Duitsche nota.
De Duitsche regeering heeft door
tussohenkomst van de Zwitsersche re
geering aan de Fransche, Belgische,
Italiaansche en Amerikaansche regie
ringen de volgende nota overhandigd:
lor verkrijging van den wereldvre
de, voor het scheppen van duurzame
waarborgen tegen een toekomstigen
oorlog en voor de herstelling van het
vertrouwen der volkeren jegens elkan
der, schijnt het dringend geboden, d©
febeurtenissen, die de aanleiding van
en oorlog waren biij alle belligerent©
staten .en in alle bijzonderheden ,op te
helderen.
Een getrouwe weergave van den we
reld toes tand en der onderhandelingen
tusschen de machten in Juli 1914 en
van. de stappen, die enkele regeerin
gen in dien tijd ondernomen hebben,
zou er veel toe kunnen bijdragen om
de muren van haat en verkeerden uit
leg, die in (den langen oorlog tusschen
de volkeren werden opgetrokken, te
doen ineenstorten.
De oprechte waardeering; der ge
beurtenissen bij' vriend) en vijand is
de vooropgestelde bepaling van de toe
komstige verzoening tusschen 'de vol
keren. Het is de eenig .mogelijke grond
slag voor duurzamen vrede en den
volkerenbond.
De Duitsche regeering stelt daarom
voor een neutrale commissie te be
noemen, die de schuldkwestie van den
oorlog zal onderzoeken ep uit jnannen
moet bestaan, wier karakter en politie
ke ervaring waarborg bieden voor een
juist oordeel.
Korte berichten.
Volgens minister Preuss zal het
ontwerp voor de verkiezingen van de
nationale vergadering in Duitschland
zeer spoedig worden aangenomen.
De Belgen zullen Keulen bezet
ten.
Wilhelm 11 doet formeel afstand
als Duitsch keizer en koning van Prui
sen.
In Berlijn (en Neu-Itöln hebben de
arbeiders de banken gesocialiseerd. Zij
beidrleigen daarmede ook de huiseigenaren.
Bewesten ide lijn KambachGolsitein
staan jgleien troepen van het zesde Duit
sche ieger .meer. D'e Duitsichei grens is
over bijkans het. gbheele front bereikt.
Mein inleidt, .dat admiraal' vonTirpitzl
z.ijn baard -lieleft laten afscheren. Met
zijn baard is dus zijn steilslöl gevallen.
E,en Noorsch blad gteeft in over
weging diennabel-prijs voor den vrede
toe tte kennen aan president Wilson, den
„schepper van den wereldvrede."]
Naar uit Ziirich gemjeld wordt, is
geinleraal Hoffmann, de bekende Duit
sche gedelegeerde bij de vredesonderhan-
delinglen van Bre:st-Litowsk, thans, in de
vesting Kowno geïnterneerd. Prins: Leo
pold van Beieren, die begin November in
Kietff vtea'taeüïde, is geïnterneerd in een
dorp nabij Kowno. i
Na dein terugkeer uit Rijsiel kwam
von Hindenburg lie Anderleght-Curegjhiem
bij Brussel len logeerde op een kasteel
aldaar. Duitsche soldaten Stalen het
paradepaard, d|e tuigage en andere voor
werpen, ter waaide van 50.000 mark.
Naar de „Lokal Auz." Verneemt,
worden dooi' invloedrijke kringen bij de
negteering pogingen aangewend, om gedaan
te. krijgen, dat van Duitsche 'zijde.tot Wil
son 'het vierzbek wordt gericht oim ook
Duitschland of den Ruitschisi 'haven te. "be
zoeken, indien hij zic,h vOiOi* de. vredes-
canfetrjentie naar Europa, mocht begeven.
De „Giermania" schat het aantal ge
wapende burgers te Berlijn op 100.000.
Het Berlijnschci-garnizoen is veel kleiner,
slecht gewapend en niet volkomen be
trouwbaar. In dc. Hanzesteden is die com
munistische bleweging zeer roerig), vooral
in Hamburg ein Bremen. De zeelieden
worden bewerkt om te weigeren de han-
tdeds.scbepiein voor het uitvaren in gereed
heid (Ie brengen.
In de Amte'i'ikaanschc pers wordt er
in reidactiomjede artikelen op aange
drongen geien pogingen aan te wenden,
om ide lijkten 'der gesneuvelde Amerikanen
van Frankrijk na,ar de Vereenigdo Staten
over t|e brengen. De Amerikaanschei sol
daten behoorden te blijven, in Frankrijik
op den heiligen grond, voor welken £lij
stiervlen.
Er wordt in overwleging gtegeven een
terrein nabij Chateau Thierry a.an hun
nagedachtenis le wijden
Volgens uit Spalata ingekomen be
richten is op teen militair transportschip,
waarop zich ongeveer 2600 soldaten en
talrijke officieren bevonden, in volle z,e©
brand uitgebroken tusschen Capparo en
Fiume'. Er zijn ongteveer 200 manschap
pen |§n benige officieren het slachtoffer
van geworden.
f In 20 van de 65 bovlein-Silelzische
mijnen wordt gbstaakt: vier nieuwe, zijin
er bij gekonjen, in. vier andere is de
staking bijgelegd. In. het geheel staken
500 man teiglen gisteren 11.000. Er valt
dus den lichtiet verbetering waar te. nemen.
De „Vorwhrts" verneemt van gezag
hebbende zijde: De strooming 'tegen de
regeering van Eisner moet zoo sterk
geworden zijn in Beieren, dat daar een
verandering van den leidenden minister
post niet onmoglelijk is.
Heden 'zal Koning Albert zijn intocht
in Luik doen.
Huldiging van Koningin en
R e g e e r i n g.
Het Comité uit de Katholieke en Chris
telijke organisaties tot huldiging van II. M.
de Koningin en de Regeering is samen
gesteld uit den heer J. van Rij'zewijk,
voorzitter mevr. Ph. Warndorff van Dijck
en de heeren Prof. Mr. P. A. Diepen^
horst, J. Bi. v. Dijk, A. Kruithof, Nahuy-
sen, A. van Rijlen, G. J. G. Struycken,
'W. Swagerman, J. Th. Verheggen en P,
v. Vliet, leden.
De groote huldigings-vergadering, waar
op H. M. de Koningin, H. M. de Konin
gin-Moeder, Z. K. H. Prins Hendrik en
H. K. II. Prinses Juliana en alle Mi
nister zullen aanwezig zijin, zal plaats
hebben op Maandag 2 December, des
namiddags ten 2.30 uur, in het Gebouw]
voor Kunsten en Wetenschappen te 's-Gra-
venhage.
Als woordvoerders der organisatie's
zullen optreden Prof. Mr. P. A. Diepen'
horst en Pater Fr. Borromeus de Greeve
0. F. M.
Sluiting der sigarenfabriek lam,
Op1 de Woensdag gehouden vergadering
der besturen van de verschillende siga-
renfabrikantenvereenigingen is besloten,
Vrijdag 6 December alle sigarenfabrieken
stop: te zetten wtegens bezwarende uit-
vocrbepalingen.
Allerlei.
Duys heeft ontslag genomen als lid
van het comité tot huldiging van het
Belgische Koningspaar. Bezweken voor
den drang 'der revolutionairen.
De Koningin wordt Dinsdag op Het
Loo verwacht.
De Eerste Kamer komt- Dinsdagavond
weer bijleen.
De scheepvaart door het Kanaal is na
genoeg vrijt.
De bon 8e week van de bote'rkaai'ten!
is' geldig van 1 tot en met 9 December.
Te Amsterdam is aangekomen het s.s.
Frisia. uit Amerika met 43 passagiers
en 3700 ton meel'.
Volgens Havas erkent onze regee
ring dat zij omtrent den doortocht, der
Duitschers geen overleg heeft gepleegd
met de geassocieerden, maar aat zij
hun 'slechts daarvan mededeel in g heeft
gedaan.
De Commissie voor den Ned.-Fran-
schen handel bereidt de oprichting
voor eener N.V. ter vergemakkelijking
met den handel op Frankrijk. Waar
schijnlijk wordt mr. Treub pres.-com-
missaris. De Ned. landbouw wil mede
werken aan het herstel der landbouw
streken in Noord-Frankrijk.
Mr. Troelstra, blijft
„re vol uti oiiair".
Mr. Troelstra richt zich in „Het
Volk" als volgt tot zijn partijgenooten
„Het is mij een behoefte, mijn dank
te betuigen voor de tallooze brieven
en telegrammen vol sympathie en ver
trouwen, die ik dezelr dagen mocht
ontvangen.
Nog nimmer gevoelde ik mij zoo ge-
diagen door de geestdriftige instem
ming van de massa der Partij met
den geest en de strekking van mijn
optreden.
Er schijnt, mede ten gevolge daar
van, thans een periode van snelle en
ingrijpende politieke en sociale her
vormingen aangebroken, waaraan ik,
na leen mij voorgeschreven rusttijd,
in en buiten de Kamer krachtig hoop
mede te werken. Ijk roep de partijge1-
nooten _op, eendrachtig geschaard
rondom 'de leiding der moderne ar
beidersbeweging, dezen oogst zoo'
spoedig mogelijk te helpen binnenha
len.
Intusschen zal het verder verloop
der revolutionaire gebeurtenissen in
Europa ook op Nederland zijn in
vloed blijven uitoefenen. Hoewel nie
mand 'het resultaat daarvan kan voor
spellen, is er zeker thans minder re
den dan ooit om de mogelijkheid van
de verheffing der arbeidende klasse 'als
leidende factor in ons staatswezen,
langs anderen dan zuiver parlemen
tairen weg te ontkennen.
Deze mogelijkheid onder de oogen te
zien en ons daarop voor te bereiden
zal naast de gewone parlementaire
actie, m.i. in de naaste toekomst van
ons worden gevorderd. Ik hoop daar
toe 'ook verder naar de mate mijner
krachten hij te dragen.
Leve het' socialisme!"
Zitting van Vrijdagavond.
Voorzitter de heer D. D. v. d, Bout,
loco -burgemeester.
Afwezig de heeren Brants, Fransen vaui
de Putte, Holhnann en Stieger, allen met
kennisgeving. Eén vacature.
De voorzitter deelt mede ,dat de heer
Stieger hedenavond een conferentie bij
woont met den minister van landbouw,
inzake de melkdistrihutie. B. en W. heb
ben al het mogelijke gedaan om deze
regeling voor Goes opgeheven te krdj
gen. Op 1 Nov. had ze al in werking
moeten treden, doch ze is voor deze
gemeente niet toe te passen- Nu is de
fatale datum 15 Dec. Is ze dan nog niet
uitgevoerd, dan volgt er straf. Dan ver
valt te rijkstoeslag op melk voor zieken
jpn zwakken (het Rijk' betaalt 9/10, die ge-»
miefejnte Yio) en dit is nog al een groot
bedrag, want de gemeente betaalde vani
1 Jan-1 Oct. reeds phn. f2000. Laat
ons hojien, dat 't zoover niet behoeft ta'
komen-
I. Na vaststelling der notulen doet dd
voorzitter mededeeling van de volgende!
ingekomen stukken:
I. Goedkeuring van 's Raadsbesluit tot
schorsing van het onderwijs aan de open
bare lagere scholen; 2-Goedkeuring van
's Raadsbesluit houdende wijziging vandfl
verordening tot regeling van het Herha
ling sonder wijs; 3. Goedkeuring van
's Raadsbesluit houdende wijziging der
verordening tot regeling'van de jaarwed
den enz. van het onderwijzend personeel
aan de openbare lagere scholen; 4- Goed
keuring van 's Raadsbesluit tot het voe
ren van een procedure inzake onteigening;
5. Motie Prop. Buro voor Zeeland Bo,nd
van Ned. Onderwijzers inzake regeling sa
larissen onderwijzers in verband met uit-
keeringen ingevolge Wet 23 Fehr- 1918;
6. G. C. van Blitterswijk, dankbetuiging
verhooging salaris en toekenning grati
ficatie; 7. A. M. Overhoff, dankbetuiging
tevens bericht van aanneming benoeming
onderwijzer herhalingsonderwijs cursus
191819; 9. Verzoek Hoofd 0. L. School
B mede-tellen z.g.n. bijakten.
De voorzitter deelt mede, dat het on
derwijs nóg geschorst is en dat op advies
van den geneesheer gewacht wordt, alvo
rens het te hervatten.
De stukken worden voor kennisgeving
aangenomen; alleen het laatste wordt in
handen van B. en W. gesteld.
De voorzitter zeide, dat steeds al ge
hoopt is op vrede. Den vorigen keer kon
niemand voorzien, dat de wapenstilstand
zoo dicht bij was. Ik spreek daarover
mijn vreugde uit, immers aan het bloed
vergieten is nu een eind gekomen- Ieder
weet wat wij geleden hebben- Nu zijn
we zoover, dat we kunnen aanne
men, dat we bevrijd zijn gebleven en
hopen, dat we betere tijden tegengaan.
(Instemming). Het brood wordt nu al in
ruimer mate verstrekt; moge het met
de andere artikelen ook zoo gaan. De
Nederlander is nuchter en kalm- Vandaar
weinig drukte. Aldra werden weer don
kere wolken zichtbaar doch, gelukkig, ook
dat nieuwe gevaar is voorloopig bezworen.
II. Het voorstel tot wijziging van de
Bouwverordening wordt zonder discussie
en zonder hoofdei, stemming aangenomen,
III. Op het verzoek van de afdeeling
Zeeland van den Bond van Gemeente
ambtenaren, om de Pensioenbijdragen vol
gens de wet van 1913 voor de -pensioe
nen van ambtenaren en weduwen daar
van, voor rekening der gemeente te ne
men, adviseeren B. en W. deze vraag
bij een algemeene salarisverhooging onder
de oogen te zien, b.v. in dier voege, dat
een deel der verhooging werd toegekend
in den vorm van afschaffing van het
verhaal der pensioensbijdragen.
Dit voorstel wordt z. h. s. aangenomen.
IV. Het verzoek van de N. V- Spoor
wegmaatschappij Zuid-Beveland tot aan
vulling van het Raadsbesluit tot subsidiee-
ring wordt nu behandeld-
Dhr. v. Poelgeest wil niet de mo
gelijkheid laten, dat een derde op het
subsidie recht krijgt, doch alleen de ge
noemde N. V., dan wel de Staat der Ne
derlanden.
Dhr. Donner gaat accoord met deze
gedachte.
De voorzitter neemt dit voorstel
over. B. en W.'s voorstel wordt aldus
gewijzigd goedgekeurd.
V. Het voorstel tot wijziging der Ver
ordening op het Grondbedrijf wordt zon
der bespreking en z. h. s. goedgekeurd.
VII. Verzoek van Ged. Staten om ad
vies betreffende een ontworpen nieuwe
salarisregeling voor den Gem- ontvanger.
De heer Donner gaat mee met B.
en W., temeer omdat er op het stadhuis
geen kantoor van den gem- ontvangen
disponibel is- Was er wel plaats, dan
ware een toelage van f300 voor bureau-