No. 44
Woensdag 20 November 1018
33e Jaargang
Buitenland.
Binnenland.
Uitgave van
m N&aafi. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes
.LANGE VORSTSTRAAT 219.
(Telefoon No. 11.)
Bureau te Middelburg:
"FIRMA F. P. DHUIJ L. B U RG.
bruêkers:
Oostërbaan Le Cointre, Goes.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Pe» 3 maanden fr. p. post f 1.75
Losse nummers-0.05
P r ij' s der Advertentiën»
14 regels f0.80, iedere regel meer 20 d.
Verhoogd mert een tijdelijken oorlogstoesJajj
van 20 °/o-
3-maal wordt 2-maal berekend.
Bjj abonnement voordeelige voorwaarde».
Bewijsnummers 5 cent
Rijksmiddelen.
De opbrengst jdjer Rijksmiddelen be
drog over de maand October 21V2
millioen, tegen circa 18 millioen in
October 1917. Een vooruitgang dus
van ruim drie millioen. Tot de ver
meerdering droegen bij, niet het ver
meerderde verkeer, dat er nog niet
is, maar de nieuwste maatregelen tot
het verkrijgen van meer rijksinkoin-
«ten. De registratierechten gingen 13,
de suikeraccijns en de successierech
ten telk 9, het personeel 4, het ge
slacht 1 ton, de inkomstenbelasting
nagenoeg 2 millioen naar boven, 't
Gedistilleerd verminderde met elf ton.
Dit „verlies" is eigenlijk het ©enige;
lichtpunt bij deze vermeerderde alge
meen© stijging met haar twijfelachtig
karakter.
In totaal weid. de eerste maanden
van jdit jaar 209 millioen binnenge
haald:, tegen 180 millioen in het gelijk
namige tijdvak ,van het vorige jaar.
Beknopt overzicht van den toestand.
Be. afwikkeling van de wapenstilstands
voorwaarden gaat geleidelijk pn zieker
haai' gang.
Ongestoord helaas niet.
Wat in Hamont gebeurd isl, is ,wel een
onaangename, een vreeselijke herinnering
aan de ontzettende dagen van bloed en
lijden, welke men zoo gauw mogelijk
tracht te vergeten.
Over de verdere ontwikkeling fiér ge
beurtenissen verkeert men nog in onzfe-
fcerheid.
Verschillende berichten maken er mel
ding van, dat de geallieerden eerst oen
prelim in airen vrede zullen sluiten, om
later, wanneer de noodige „vastheid" ge
komen .z'ijjn zal in de incengezonken cen
trale lichamen, tot definitieve besprekin
gen over te> gaan. Be' onderhandelingen
over den preliminairen vrede zouden te
Versailles gevoerd worden terwijl Öe defi
nitieve onderhandelingen in de „vredek-
stad", den Haag, Zoujden worden afge
handeld.
Een definitieve beslissing schijnt echter
nog niet genomen. Van den kant der
„centralen" zal men tegen een derge
lijke afwikkeling en voorloopige regeling
;wel geen bezwaren maken.
Be aankoms-t van Wilson in Europa
in de eerst edagen van December zal
vermoedelijk een kraohtigjen stoot geven
aan het werk voor de voorbereiding yari
het vredescongres, want de Amerikanen,
houden er niet van om gewichtige zaken
op de lange baan te Schuiven.
Zoo zou het mogelijk zijn, dat, als de
lente in West-Europa haren intocht doet,,
vrede en vriendschap' tusschen 'die volkeui
hersteld zullen zijin en zij1 aan den we
deropbouw van de nieuwe wereld en het
heelen van de ontzaglijke wondein, die
d© oorlog geslagen heeft, beginnen
kunnen.
Het is niet waarschijnlijk, dat Wilsorj
gedurende het gehieele congres zal blijven,
zoo wordt nog gemeld, 'doch 'de hoofd
punten zal hij toch wel aangeven.
De ramp te Hamont.
Maandagavond zijn bij Hamont twiee
Duitsche munitietreinen in de lucht ge
vlogen.' Men .©preekt van 1500 tot 2000
flooden en gewonden. In elk geval zijn
reeds te Budel meer dan 150 dooden
en gewonden aangekomen. Do gewonden
Zijin ondergebracht in bet Patronaatsui-
bou,w, een groote zaal, het Klooster en
in de school. Van alle z'ijiden wordt hulp
verleend. Be doctoren uit Eindhoven zijin
verzocht onmiddellijk ter hulp' te snellen.
Er zijin ook een aantal Hollandsche mi
litairen in Hamont. Er wordt beweerd,
dat. er onder hen gewjonden zijn.
Het ongeluk gebeurde 's avonds te elf
uur. Naar men zegt hebben kinderen van
omstreeks 10 jaar in de nabijheid van
de munitietreinen met vuur gespeeld en
Zoo de ramp veroorzaakt.
Een ooggetuige vertelde:
Gisterennacht tusschen IO1/2 en 11 uur
weerklonken over de grens' niet minder
°ntplof£ingen. Be 6de en de 9die
■hadden een uitwerking zfoo verschrikke
lijk, dat zelfs de imvcmyrs .van Budel, als
t ware van hun bedden werden gelicht
en de ruiten van bet naburige Schoot in
scherven gingèn.
Be militairen vaii het 7de en vele bur
gers spoedden 'zich haar de grens, om te
zien, wat er in Hamont gebeurd was.
Baai- gekomen zag men groote vlammen!
oplaaien uit de treinen, die op bet sta
tions-emplacement' waren opgesteld.
Meer dan 100 wagons vormden de
vuurzee. Er heersichte een verschrikkelijke
paniek. Drie lazaret-treinen met ongeveer
800 gewonden stonden te wachten op hot
vertrek naar BuitschJand, toen enkele
wagons met munitie in d© lucht vlogen
en den brand veroorzaakten.
Een vreeselijk geschrei en gekreun steeg
op in den nacht. Honderden Deutsche ge
wonden moesten levend verbranden. Het
was gevaarlijk hulp te biedeu, want er
stonden, naar men zieide, ook eenige ■wa
gons met gasgranaten en zware projec
tielen; men vreesde, dat ook deze zou
den ontploffen.
Ondanks dit dreigend gevaar hebben
onze militairen moedig ingegrepen. Naar'
men zegt, zijin eenigen zoo dapper ge
weest, om deze wagons af te haken, zoo
dat een groot ongeluk werd voorkomen.
Vooral' een Nedierlandsich .officier
zijn naam konden we nog niet te weten
komen moet zich "bijzonder hebber»
onderscheiden.
Hij drong in de brandende wagons
door, om DuitiSch© gewonden te reiden
en mocht het genoegen smaken verschil
lende Duitschiers in veiligheid fa brehi
gen. Honderd licht- en Zwaargewonden
zijn door onze militaire grenswacht te
Budel in het patronaatsigebouw onderge
bracht. j i j
Een 40-tal zlwaar gewonden werden
naar het zuster-klooster vervoerd.
Een Duitsche arts en twee verpleegsters
zijn dc eenige, die van het bedieningsper
soneel gered zijin.
Berichten, omtrent bet omkomen van
Nederlandsche militairen bij de ramp; wer
den niet bevestigd- Wel ontbraken er 6
op het appèl.
Ook onder de burgers van Hamont
zijn geen slachtoffers te betreuren. De
bevolking is bij de eerst© ontploffing in
paniek weggevlucht naar Budel, waar de
meesten in nachtgewaad aankwamen.
Omtrent de oorzaak van de ramp1, waar-
bijl ongeveer - 400 a '500 Duitsichisrs zou
den zijin verbrand, tasit men nog in bet
duister. Men wijt bet aan de anarchie,
die sinds eenige dagen te Hamont, beersch,-
te. Op het station Hamónt stonden kilo
meters-lange treinen, men zegt zelfs, tot
Herenthals toe.- Ze Waren geladen met
allerlei goederen' en talrijke burgers en
militairen zwierven daar voortdurend
rond om te plunderen.
Be drank heeft daarin ook weer een
groote rol gespeeld. Het i© zleifs voor
gekomen, dat Duitsiche soldaten in gev©c'ht
zijn geweest met plunderaars, die zich
van 'hun geweren hadden meesterge
maakt.
Men vermoedt thans, dat in den nacht
bij die schandelijke plunderingen al te
onvoorzichtig is opgetreden, dat eenige
projectielen door roekeloosheid tot ont
ploffing werden gebracht, waarna de wa
gons met munitie en kruit in de lucht
vlogen en de groote ramp veroorzaakten.
De vlucht uit Antwerpen.
Uit Hans woerd wordt aan de N. R.
Ct. geschreven:
Een jdeel der achterhoed© uit Brugge
van het op Antwerpen aftrekkende
Duitsche leger is op schepen en sl-eep-
booten langs de Schelde naar ons land
gevlucht, vrijdag kwamen ze met vijf
lichterschepen de haven te Halnsweepdj
binnen, |de Roo|de*Kruisvlag in top.
Het 'waren vele officieren en feldwe-
bels, maar er was ook een admiraal
met zijn staf aan boord. De vice-
admiraal, commandant van Zeeland,
was spoedig ter plaatse om schikking
omtrent de te nemen maatregelen te
treffen.
Dat de meesten oorlogsmoede waren,-
kon men spoedig van hén vernemen.
Het was den mannen aan te zien,
dat zij blij waren uit de ellende ver
lost tê zijn. En toen zij hoorden, dat
zij langs de Nederlandsche wateren
naar hun heimat konden vertrekken,
uitten 'ziji hun vreugde ondubbelzin
nig. 1
Velen waren van rooide cocardes
voorzien. Keizerg-getrouwheid was bij
hen 'met te bespeuren. Wel waren
allen nieuwsgierig h:oe het in hun va
derland biet de revolutie was gesteld.
's Avonds werd aan boord gefeest
en een lloch op Noord-Duilschlarrfl
uitgebracht. Een harmonica en een
viool deden goede diensten; er werd
gedronken op hun vrijheid en ze wa
ren goed voorzien. 'tLeek een entre
pot, wat ze uit Antwerpen hadden
meegevoerd. Des Zaterdags is de cog
nac door de dduane van boord ge
haald. Er werd wel 1000 liter van
de schepen gedragen, alles geborgen
in bemand© flesschen van 30 L. De
wijn is aan boord gebleven.
Blikken met geconserveerd vleesch
waren 'èr legio. Sigaren en sigaretten
waren er ook in zeer groote hoeveel-
neia aanwezig. Onze Hollandsche sol
daten werden niet door hen vergeten.-
Kisten met doosjes sigaretten werden
kwistig .aan hen uitgedeeld.
De kooplieden te Hansweerd heb
ben goede zaken gemaakt. Vooral
Kwatta vond veel aftrek. Dit artikel
scheen in Antwerpen niet voorhanden
te zijn geweest. De chocolade wendl
voor een mars per reepje met graagte
gekocht.
Korte berichten.
De eerste troepen van het Entente-
leger zdjtn. te Boedapest aangekomen.
Gisteren zouden de Franschen Metz
binnentrekken. Eind© deze week zal dé
intocht in Straatsburg plaats hebben.
Koning Friedrich August van Sak
sen iis, volgens ©en draadloos bericht, met
zijn familie naar het slot Sybileno-rt in
Sile'zSë vertrokken. Het centraal comité
van den soldatenraad in Silezië zegde
de koninklijke familie z'ijn bijzondere be
scherming toe.
In Pruisen is blijkens- een draadloos
bericht een nationale boete- en biddag
gehouden. Bezie wprd nog alsi kerkelijke'
feestdag op de gebruikelijke wjijizle gevierd
daar bet wegens de be,perkte tijdsruimte!
nog niet mogelijk rvas ©en definitieve rege
ling over de kerkelijke feestdagen te
treffen.
Op de kathedraal van Brugge wap
peren sedert eenige dagen een groote hoe
veelheid Britsche vlaggen. Bezie vlaggen
waren genomen door de Buitschers van
schepen, die door duikbooten tot zinken
waren gebracht. Zijl werden biji elkaar
gevonden op een hoop en blijkbaar door
de Duitschers achtergelaten bijl bun over
ijlde vlucht uit de stad.
Naar de „Nouvelle Corr." verneemt
heeft de republikeinsche partijl van Noord'-
Amerika in de kamer voorgesteld voor
14 Juli 1919 een wereldfeast te organi-
seeren, dat de overwinning ,zal vieren.
Voor het feest in Amerika zlouden F och,
Pershing, Biouglas Hak, en Diaz: woMerï
uitgenoodigd. i-...
- Reuter meldt, dat alle vliegtuigen!
die ter beschikking komen u,it den mili
tairen dienst ter dispositie Zullen wor
den gesteld van de postautoriteitan der
V. S. Be dienst tusschenNewlYork en
Chicago zal v,an 23 tot 9 uur wiorden ver
minderd en Ide dienst tusschen dien At-
lantiscben en den Stillen Oceaan van
4 dagen tot 48 urn-.
Be Assoc. Press verneemt uit Was
hington, dat president Wilson voornemens
is naar Parijls te gaan, kort 11a de opei-
-ning van het Congres op 2 December.
Volgens 'de bladen kullen de heer
en mevr. Roosevelt oversteken naar Euro
pa om het graf van hun zoon Quentin
te bezoeken.
Bij' Bms-sel is een munitiedepot ont
ploft, waardoor de stations ten N. en
ten Z. van Schaerbeek in brand ge
raakten.
Volgens de „Köln. Volksztg."
heerscht in het Rijnland ontevredenheid
over de autocratische houding, van Ber
lijn.
Be Noorse he arbeider s: willen tevens-
middelen naar Diuitschland ziend-en-
In Baden en Wurtemberg verloopt
de terugtocht van het leger niet ordelijk.
Er dreigen onlusten. Be boeren verzlettein
zich tegen de soldaten.
De Amerikaans'che Senator Borah
deelt mede, dat de vredesonderhandelin
gen openlijk zullen worden gevoerd en dat
de vertegenwoordigers van Duitschlanid)
en Oostenrijk ter vredesconferentie zullen
worden tpegelaten.
Be Duitsche verliezen gedurende den
oorlog "bedragen: aan dooden 1.580.000
man; vermisten 260.000;' gevangenen
49.0000; gewonden 4.000.000.
Be verliezen der Eng|elschen in de
oorrog bedragen, met inbegrip van alles
behalve die dei- luchtmacht, 3.050.000
man.
Gisteren z,ou koning Albert zijn
zegevierenden intocht in Antwerpen hou
den. Zondagmorgen zlijtn de laatste Duit
schers uit Brussel vertrokken. Burgemees
ter Max is er reeds in het begin der' vo
rige week teruggekeerd.
..In Duiteichland wordt m-et 1 Dec.
bet broodrantsoen 2400 gram per wieek.
1 Die ex-keizlerin van Duitachland is
ter vereenvoudiging van haar huishouden
van bet Nieuwe Paleis te Potsdam bij
prins Eitel Friedrich in villa Ingenheim
ingetrokken.
Het Duitsche postbestuur deelt mee,
dat het privilege der 'vorsten geen post
en telegraafkosten bphoeven te betalen,
nu ook formeel ingetrokken js.
Eerste Kamer.
In ons Hoogerhuis heeft de voorzitter
de voordeelen van den wapenstilstand en
de Voorrechten van Nederland! geschetst.
Hij huldigde leger en yloot, pleitte voor
het Grondwettelijk gez'ag en eindigde met
een „Leve de Koningin!", waarmede fie
Kamer bijna .algemeen instemde.
Vliegen (s. d. a. p.) "bleef zitten.
Nadat prof. v. Emden (Noord-Holland)
toegelaten was, besloot men Donderdag
weer in 't openbaar bijleen te komen.
Tweede Kamer.
De rechtsch© sprekers hebben klaar
heid van de S. D. A. P. geëischt,' en
opheldering van de Congresdubbelzinnig
heden.
Wat wil ze: oip den wettelijken weg
blijven of niet
Wanneer dei roode heeren nu eens kwa
men verzekeren, dat zij; geen revolutie
meer van zins zijn, dian is het nog de
vraag, welke waarde aan dergelijke ver
klaring moet 'worden gehecht. Zoowel dr.
No-lens als de heer Beumer hebben het
ter deg;ei laten voelen, dat de roode hée-
ren hun (woord van trouw op de Grond
wet geschonden jhebblen en dat hun woord
dus een eigenaardige beteekenis heeft.
.Van der Laar heeft groot bezwaar om
met lieden, Waarvan men niet weet wat
men aan hen heeft,, samen te werken.
Hij hield aan de Regeeringvoor dat zij
onmogelijk aan de eischen der socialis
ten kon toegeven, zoolang het dreigement
gehandhaafd bleef. Nu, de regeering zal
wel haars weegs gaan, naar het program
der socialisten Zelfs niet omzien, maar
eenvoudig met haar eigen program van
sociale hervormingen voor den dag ko
men. Moge dei Regeering, zoo zei Beu
mer, op de eerste plaats denken aan
haai' eigen program. Zijn aansporing bei-
doelde meer te wezen een steun voor
de zelfstandige regeeringspolitiefc welke
te wachten is.
Op 'die sociale hervormingen heeft ook
pr. Notens gewetzen. Hij deed verstaan, dat
hij. een zelfstandige houding vani de Re
geering niet alleen verwachtte, maar ook
bijzonder op' prijs zoude stellen.
Bat gaat bij: hem zoover, dat hij zelfs
inzak©' het vrouwenkiesrecht liever een
eigen ontwerp' der Regeering zou zien;
dan het bekende ontwerp-Marchant.
Be voorzitter stelde voor Donderdag
a.s. de nieuwe Staatsleening te heiham
delen. 1
De heer Schaper verzocht het wets
ontwerp-Troel stra in zak© de commissie
voor buitenlandsche zaken voorloopig' van
de agenda af te voeren met het oog
op de urgentie der economisch© voorstel
len en in verband met den toestand van
den voorsteller.
Dit voorstel werd goedgekeurd.
Alleirlei.
De heer van Kol, die een bezioek aan
België .heeft gebracht, was- gisteren weer
te 's-Gravenhage.
Bijl de Tweede Kamer zlijn berichten in
gekomen van verhindering, op gisteren
en volgende dagen van "ilen heer Juten,
wegens ongesteldheid; van dien heer Rug-
ge, gedurende d©zle wieék, wegens familie
omstandigheden; den heer Otto, wegens
ongesteldheid en den heer Sannes, wegens
huiselijke omstandigheden.
Troelstra woont de Kamerzittingen nog
niet bij.
De distributie van chocoladereepenj
wordt na 23 dezer nog 13 weken voort
gezet.
Er komen nog goederentreinen uit
Duitschland.
Het botórrantsoen zlal weldra verhoogd
worden. De duur van de kaarten wordt
9 dagen, in plaatsi v-an 10.
De Vrijwillige Landstorm wordt niet
opgeheven. -Men wil ze als weerbaar
heidskorpsen behouden, tot behoud van
bet wettig gezag.
De Keizer onder het gehoor
van zendeling Weiss.
Zondag van ongeveer elf tot kwart over
twaalf had een Duitsche godsdienstoefe
ning op „Huize Amerongen" plaats. De
dienst werd geleid door den heer H-
Weiss, zendeling-leeraar der Evangelische
Broedergemeente te Zeist, vroeger te Pa
ramaribo'. Onder diens gehoor bevond
zich de gewezen Keizer met zijn heele
gevolg, de grafelijke familie van Ameron
gen met haar personeel en de Zuylenstein-
sche grafelijke familie.
Betuigingen van trouw en aan
hankelijkheid.
Ten paleize in het Noordeinde kwamen
gedurende de laatste dagen een stroom
van telegrammen uit alle oorden des
lands, behelzende adhaesiehetuigingen van
trouw en aanhankelijkheid.
Hervatting der scheepvaart.
Het „Handelsblad" meldt:
Blijkens eert alhier ontvangen offi-
cieele mededeeling uit Engeland wordt
een vaargeul schoongeveegd tusschen
j Nederland en Engeland, welke zal wor-
den betond en verlicht. Deze vaargeul
zal in 10 a 14 dagen gereed zijn, waar
na de vaart door het Kanaal voor Ne
derlandsche schepen is toegestaan. Fal
mouth zal moeten worden aangedaan"
voor instructie.
Ook het Suez-kanaal is weer geopend.
Amlerika welwillend.
Het Ministerie van Buitenlandsche Za
ken deelt ons mede, dat van de Ned.
regeeringsonderhandelaars te Londen be
richt is ontvangen, dat de regeering dei-
Ver. Staten er in toestemt, dat Neder"
landsche schepen onverwijld naar N.-H|
Amerikaansche havens vertrekken, ten ean-'
de de voor Nederland bestemde levens
middelen tei halen, waarvan de geallieer
de blokkadeoommissiei de verzending over
eenkomstig d© voorloopig getroffen schik
king heeft goedgekeurd. Als betwijs van!
haar bereidwilligheid om mede te werken,
tot leniging van den voedselnood hier td
lande, heeft de regeering der Ver. Sta
ten tevens in afwachting van het slui
ten van een definitieve algemeens econo
mische schikking, geen bezwaar tegen de»
aankoop en verscheping naar Nederlanjdl
van die artikelen welke men dezerzijds in
de Vereenigde Staten, West-Indië en Ar
gentinië hoopt aan te koopen.
Steenkolen en pek uit England).
Van de Nederlandsche delegatie te Lon
den is mededeeling ontvangen betreffetmdiel
den aanvoer van steenkolen en pek Uit
Groot-Brittanië. j
Ee>n bijdrage van H. M. de
Kojni ngi n.
Naar wij vernemen heeft oolc 11. M.
de Koningin een belangrijke bijdrage .ge
schonken tot het verstrekken van ver
snaperingen aan militairen, die gedurende
deze dagen bijzondere diensten te ver
richten hebben gehad.
Huilde aan de Koningin.
Ook gisterenavond heeft zich in Den
Haag de aanhankelijkheid aan het- Vor
stenhuis gemanifesteerd in talrijke optoch
ten van groepen burgers en militairen,
die zich met oranje en nationale kleu
ren hadden getooid.
Opgewekt klonken de liederen door de
straten. Op deze ordelijke wijze gaven
velen wederom lucht aan hun nationale
gevoelens. De schoolcompagnie van de
grenadiers en jagers heeft de Koningin
TOCHT het paleis op het Noordeinde èen
spontane hartelijke ovatie .gebracht.
II. M. vertoonde zich op het balcon
van het Paleis en ontbood eenige oogen-
blikken later de leiders dezer ovatie, een
sergeant, een korporaal en ©en grenadier
ten Paleize.
Na de ontvangst zongen de mannen
der commissie het Wilhelmus, Waarna zij
verder de opgewekte stemming in de stad
gingen verhoogen.
De ex-Kroonprins.
Uit Wierinigen wordt gemeld, dat de
komst van den ex-kroonprins is uitge
steld tot Donderdag- of Vrijdagmiddag,
daar het huis, dat voor zijn verblijf wordt
ingericht, nog niet gereed is gekomefb.
Krijgsgevangenen.
De eerste 50' Engelsche militairen zijn
uit Duitsche krijgsgevangenschap in het
kamp Vlasakkers' te Amersfoort gisteren
opgenomen.
Er worden er daar 2750 verwacht. De-
voedselvoorziening is opgedragen aan het
levensmiddelenbureau der gemeente
Amersfoort.
De 8-urendug.
Naar „Het Volk" verneemt, beeff
de heer Schaper zijn wetsvoorstel ver
anderd in een wetsontwerp tot onmid-
déllijke invoering van den wettelijken
8-urigen arbeidsdag. De nota van wij.-,
zifting zou gisteravond worden inge
diend.
Stukken voor&de Provinciale
Staten.
(Slot.) I
Buurtebijalag.
God. Staten stellen voor over 1919,
evenals over 1918 aan de gepensioneer
den een bijlslag of èen gratificatie toe
te kennen.
Het Jaaïboekj'© voor Zeeland.
Naar aanleiding van een desbetreffend
verzoek van den heer J. F. Magendans;
commies ter Provinciale griffie van Zee
land stellen Ged. Staten voor aan 'dezen,
ambtenaar als subsidie in de uitgifte van,
een Zeeuwsch Jaarboekje voor de jaren
1920, 1921 en 1922 een derde der werke
lijk gedane uitgavpn tot een maximum va»
f50 toe te kennen. Ged. Staten z'ijln met
adressant overtuigjd van de wenschélijk-
heid van uitgifte en het nut van zulk