Wo. 41
Zaterdag 16 November 19IN
33e Jaargang
e r a p h i n e,
Buitenland
r
EUILLETO
Staters-Generaal
Uitgave van
da Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes
LAKSE VORSTSTRAAT '219.
(Telefoon No. 11.)
Bureau te Middelburg:
SIRMA F. P. DIIU IJ L. BURG.
Drukkers;
Oosterbaan Le Cointre, Goes.
H«i Groot-Hertogdom Luxemburg.
LUXEMBURG, 14 Nov. Da Kamer heeft
in een motie de regeering dringend uit-
genoodigd het Luxemburgsche volk in
rfrjn geheel over den toekomstigen staats
vorm door een referendum te raadplegen.
De Kamer wens'cht, dat de groother
togin zich van elke regeeringsdaad ont
houdt totdat het ,volk zijn meening ken
baar beeft gemaakt.
Een voorstel van liberalen en socia
listen nopens aftreden der groothertogin,
onderscheidenlijk invoering van de repu
bliek werd verworpen.
De vredespreliminairen.
lis Daily News verneemt uit Parijs:
De beraadslaging over de vredteSpredimi-
«airen zal te Versailles plaats hebben!
ongeveer tezelfdertijd flat aan de voor
waarden van den wapenstilstand voldaan
eal zjjn, vermoedelijk dus na ongeveer
een imaand. Omstreeks dien tijd zullen
de geallieerde regeeringen het program
van eischen gereed hebben, dat zij' later
•aan het vredescongres zullen voorleggen.
Teneinde voorbesprekingen te houden
over het vredesverdrag zsijln Balfour en
Somlino te Parijs aangekomen. Lloyd Ge
orge en Orlando worden over enkele da
gen verwacht.
Aardbeving.
ZttRICH. Uit het gebied van de Cam-
p ra Romana 'en Toecane wordt een
t-.j'dbeving gemeld. In de plaatsen St.
Sofia. St. Pietra, Martane en CabnO' zlijiï
bijina alle huizen onbewoonbaar. In een
kerk Ie Sofia werden personen ge
dood.
De Beiersche Koningin.
MUNCHEN, 15 Nov. Over den toestand
van koningin Maria There se verneemt de
Corr. Hoffmann uit bevoegde bron, dat
het bericht over het overlijden der ko
ningin valsch is. De koningin is wel lij
dend, de toestand is echter den laatsten
tijd vooruitgaand. Op het oogenblik is
er geen reden voor ongerustheid.
De Rijnstreek.
BERLIJN, 15 Nov. De Vossische meldt;
De gang van. zaken, in de Rünprovincies
heeft een deel der bevolking van den
linker Rijnoever genoopt te vluchten-
Maatregelen zijn genomen om dit tegen
te gaan, in de eerste plaats door de vluch
telingen niet met den trein te vervoeren-
Naar de Köln- Volksztg. verneemt, zal
het nauw verband in het bestuur tusschen
het gebied links van den Rijn en de
andere deelen van Duitschland ook tijdens
de vijandelijke bezetting in stand blijven-
Het oude Pruisische parlement.
BERLIJN, 15 Nov- In overeenstemming
met het besluit van het uitvoerend comité
van den a. en s. r. is besloten het Huis
van afgevaardigden te ontbinden en het
Heerenhuis af te schaffen.
De a.s. vredesonderhandelingen.
De nieuwe regeering te Berlijn is met
de verkiezing van de vredesgedelegeerden
bijna klaar. Ook de „burgerlijke" partijen
zullen vertegenwoordigd zijn-
PARIJS, 15 Noy. Het geallieerde opper
bevel aan het Duitsche opperbevel te Spa,'
om te worden ter hand. gesteld aan majoor
Pcim, Engelsen vertegenwoordiger bij de
internationale ivapen stil stsuidscommi s sie
Technische officieren zijn ter uwer be-
door U. Z. VON MANTEUFFEL.
38) o—
„Ik weet niet, waarom wij' zes jaren
geëngageerd moeten zijnj" zëfcïe' —rfêöü-
ironisch.
„Zou ik hier eren mogten op-mgfken,
dat men van 'rozegeur en maneschijn niet
'--«i kan. Gij vergeet dat; geloof ik",
zijp vader op. Leon wierp1 het
hoofd terug en zijPe oogen schoten vuur.
„ik kan elk oogenblik op eigen beenen
hiJ trotsch, „dat is mijn
zaak Zijn vader trok de schouders op
„Zoo, dat wist ik niet pardon!" zeide
hij droog.
Zijp grootvader wreef zich in de
handen.
„Goed goed! Als hij dat ztegt en
het kan bewijlzen, kan nien er. ook rede
lijkerwijze niets tegen inbrengen", riep
hij' opgewonden.
Majoor von Werther scheen nog iets
langer en magerder te worden, tervvij'i
een sarcastische glimlach die hem merk
waardig aan zijp zoon gelijk deel zijn,
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnêmentspr ij ss
Per 3 maanden fr. p. post f 1.75
Losse nummers-Q.Q5
Prijs dgr Ad vertentiëni
14 regels f 0-80, iedere regel meer 20 cï.
Verhoogd met een tijdelijken oorlogstoeslag
van 20 °/o,
3-maal wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voofdeelige voorwaarden.
Bewijsnummers 5 cent.
schikking om naar Spa. te worden ge
zonden bij de bespreking over het spoor
wegmateriaal. -'Waarschuw bij tijds.
De wapenstilstand.
PARIJS, 15 Nov. De kruiser Amiral
Aube, onder kommando van kapitein-ter
zee Petit, is van Brest in zee gestoken
op weg naar de Firth of Forth, waar
het schip zich met twee torpedobooten
ter beschikking van admiraal Gravret zal
stellen, den Franschen vertegenwoordiger
in de geallieerde commissie ter uitvoering
van de wapenstilstandsvoorwaarden ter
zee.
LONDEN, 15 Nov. Britsche oortogssche
pen zullen vanmiddag den Duitschen krui
ser Koenigsberg opwachten en naar het
punt in de volle zee. begeleiden, waar de
Duitsche gedelegeerden van boord zullen
gaan en de Britsche oorlogsschepen zul
len betreden, om Beatty te ontmoeten,
die de Duitsche voorstellen ter uitvoering
van de marine-voorwaarden van den wa
penstilstand in ontvangst zal nemen.
De revolutie in Zwitserland bezworen.
Uit Bern wordt volgens de „Tel." aan
de „Times" gemeld:
De staking in Zwitserland is hedenmoi
gen al weder geëindigd. Netto resultaat:
groote verhezen, overlast aan vreedzame
burgers, en een uitgave van omstreeks
800,000 francs aan steun en hulp aan
de militairen, behalve 376 nieuwe geval
len van griep onder het garnizoen te
Bern alleen.
Korte berichten.
Te Berlijn wordt 1 Dec. de 8-urige
werkdag in alle gemeentebedrijven inge
voerd.
Ofschoon de toestand op het Engel
sche front nog voorzorgsmaatregelen noo-
dig maakt, heeft de verklaring van de
regeermg, dat Ze vast besloten is de orde
te handhaven, den toestand verbeterd-
Generaal Smuts houdt een rede over
de taak van den volkerenbond, en over
de noodzakelijkheid van verzoening onder
de volkeren.
De geassocieerden verklaren alléén
ordelievende volken in centraal Europa
bij het vredeswerk te kunnen steunen.
Te Brussel zal eerlang de Interna
tionale samenkomen-
De Koning van Roemenië heeft ge
neraal Coanda tot premier benoemd.
Verwacht wordt, dat koning Albert
de volgende week Vrijdag zijn intocht in
Brussel zal doen.
Het leger van von Mackensen is te
Debriozi aangekomen en ontwapend- Het
is op terugtocht naar Duitschland.
De N. R. C.-correspondent te Ber
lijn meldt, dat hij uit betrouwbare bron
vernam, dat de gewezen Duitsche Keizer
nog op 5 November in een toespraak
tot de troepen zeide: „Keizer, leger en
volk staan vast besloten te zamen- Wan
neer gij nu met den vijand in aanraking
komt, geeft hem dan klop". Daarna zeide
hij tot de officieren, dat hij aan aftreden
heelemaal niet dacht.
Een draadloos telegram uit Lyon
weet te melden, dat te Tientsin onder
den indruk van het sluiten van den wa
penstilstand het standbeeld van keizer
'Wilhelm als Willy Blik bekend, omver
'is gesmeten.
Bij een ontploffingsongeluk te Keu
len zijn 200 personen omgekomen-
over zijin scherpe trekken speelde. Leon
zag het en het sineed hem, doch staalde
tegelijkertijd zijn wilskracht. „Ik zal het
u bewij'zen", zeide hij kortaf en wilde
heengaan.
„Hei hei! Wat wil je doen, wat wil
je doen.?" riep zijin grootvader.
„Bepaal u dat zelf", zeide Leoni na
eenig nadenken. „Zal ik een roman schrijl-
•S&h;..Pj._gga schilderij ten toon stellen?"
„Schilder iets, schilder iets", zeide de
oude heer, die er volstrekt geen. verstand
van; had en altijd sprak over „verven''
en toch innerlijk een hoog idee had van
Leon's talent. „Niet waar Werther? Laat
hij iets schilderen. .Dus schrijven doe
je ook al? Nu, het is heel best, maar
wie bezorgt je een uitgever? Dat is de
moeilijkheid. Dus die zaak is in orde.
Hij zal. dus een schilderij maken. We
zullen zien, zoo kom nu maar
morgen op Sternheim en breng de kleine:
weer tot lachen. Maar maak haar geen
gekheden wijk. Dat duld ik niet. Totdat
bet schilderij af is, wordt er over zich
verloven en meer dergelijke nonsens' geen
woord gezegd. En wees nu zoo goed
om het 'rijtuig .voor te laten Komen. Het
is hoog tijd, dat ik naar huis ga!"
Nu was hij tevreden en ging naar den
salon, waar hij zijn dochter, Leona en'
Dr. Solf doet nogmaals een beroep
op president Wilson om, ter voorkoming
van anarchie en den ondergang van het
Duitsche volk, ten spoedigste hulp in den
vorm van levensmiddelen te verstrekken-
Aan de kunstschatten te Berlijn is
door het schieten tijdens de revolutie geen
noemenswaardige schade aangericht-
Te Berlijn is een burgerlijk-republi-
keinsche partij in wording.
Oostenrijk heeft aan Wilson ge
vraagd de voorwaarden van den Turk-
schen wapenstilstand zoo te wijzigen, dat
de Oostenrijk-Hongaren in Turkije kunnen
blijven in plaats van naar huis terug te
keeren, waardoor het voedingsvraagstuk
moeilijk zal worden.
De nota van Oostenrijk zegt: Daar Oos
tenrijk niet langer oorlogvoerend is, be
staat er geen noodzakelijkheid meer, dat
de Oostenrijkers uit Turkije verwijderd
worden.
In verband met de moeilijkheden
der voeding, die door de demobilisatie
zullen ontstaan, houdt de Duitsche regee-
ring ernstig rekening met het gevaar van
een bolschewiki-aanslag-
Het Wolff-bureau spreekt, het be
richt tegien jetajt het linieschip ScMesier#
getorpedeerd is. Het schip bevindt zich
te Kiel.
Konin'g Karei van Hongarije heeft
verklaard;, ai, te zien .van elk aandeed
in het bestuur |der staatszaken.
Een jdieij leidende Zwitsersche £OC.
dem. bidden iis door een bataljon in
fanterie bezet en Stilgelegd,.
-- Tweede Kamer.
Schaper retiieert.
Die voorzitter herdacht bet overleden
lid, den lieer W. H. Bogaardt.
Die ïe-geering sloot zich bij de wdor-
den' van den vooi'ziitter aan.
Eervol ontslag' is: verleend aan den
commiesgriffier van Sousbeek, die door
den voorzitter werd gelukgewieaiseht met
de benoeming tot burgemeester van Breda.
Op - de vraag van den heer Ketelaar
(v.-d.) deelde de voorzitter mede, dat de
centrale sectie de -volgende week eert
besluit zial nemen injzak© de behande
ling in de af'deelingen van het ontwerp-
Marchant tot invoering van Vrouwenkies
recht.
Vervolgens blies Schaper den aftocht.
Eerst trachtte hij TroeMra nog te red
den.
Heel'Nederland is1 stapelg„k, zloo luid
de 's heeren Schaper's conclusie onfsje-
veer.
Men heeft Troelstra's rede misverstaan.
Daar was wel aanleiding toe want waar
dezJe gewoonlijk z;ijin rede leerst op schrift
brengt, heeft hij Dinsdag geïmproviseerd.
Dat is de reden, waarom men den roo-
den leider heeft misverstaan. Troelstra
heeft de revolutie, beeft het geweld niet
gewild.
Aldus Schaper. Daar was onder de
geheel© redie een geweldige emotie. Maar
het hoogtepunt Werd bereikt bij dit wel
wat al te groote offer aan de eerlijk
heid en waarheid, 's Maandags zegt hij
in Rotterdam publiek in stampvolle ver
gadering en Dinsdag herhaalt hij met
voorbedachten rade, flat z'ijln partijl zich
van de macht zal meelsiter maken erf
verwezen wordt naar de geweldmethoden
Mathus vond. Hij was bang om te spreken
over 'tgee-n hem vervulde, want hij kon
zich levendig indenken hoezeer Julia er
tegen zou zijin. Hij wist, dat Mathus. de
zaak lichter opnam. Deze kon Stella
oyenmin zien schreien-' als' al de anderen
die haar verwenden.
Toen hij thuiskwam, vond hij' Stella
alleen boven in de woonkamer. Sera
phine was reeds, lang naar bed gegaan
en mevrouw 'von Sternheim was bezig
in de keuken. Stella zat voor de rondie
tafel, met het hoofd tusschen hare beide
uit. Toen zij opkeek, klonki haar: „Goe
den avond oom", zOer moe. Zij' vloog
hem volstrekt niet 'ziooals anders tege-
moet. Hij hing Izijh hoed op en kwam voor
haar staan.
„Nu poes?" vroeg hij stralend, ter
wijl hij innig vergenoegd zijn handen
wreef. Het bloed steeg Stella naar het
hoofd, haar- arm hart klopte luid.
„Wat is er?" vroeg zij'.
„Hola! wat is er!'Waarom vraag je mij
dan in 't geheel .niet of zdker iemand
soms zijn groeten heeft verzocht?"
Zij sprong op. „Oom?"
„Nu? hen ik nu beusch 'ziulk een weer
wolf Ik w<?et nu wel niet of pieker
iemand je laat groeten ja dan neen, maar
ik heb hem gezegd, dat hij toch weer
van Duitschland. Doch zie, nu na een
paai' dagen, nu de kansen voor een re
volutie zijn geketst, nu zou men aan
heel Nederland willen wijsmaken,' dat het
een rede, waar het zoo dik boven op' lag,
niet begrepen heeft. Waarom maar niet
kloekweg verklaard: Wij hebben op ge
vaar van do grootste volksellende de
macht willen grijtpen: wij' zien er van af,
als van een dwaasheid,, als van een
misdaad
Overigens verklaarde Schaper zich in
enthousiaste woorden voor het sociale
hervo rmingsprog fam, dat reeds van ka
tholieke zijde is ontvouwd. Hij zou zijn
leven besteed achten, indien zoo groote'
groote hervormingen tot stand kwamen.
Naar- den eisich heeft hij 'ook de partij
van Wijnkoop afgewezen. En Van den
Tempel verweet diezen 'dan .ook in de
gauwigheid, dat hij; Wijinkoop', het reeds
vergoten bloed op zijn geweten had. Scha
per denkt er niet over om een minder
heid te laten regeeren over een meer
derheid.
Daar bleef nog één vreemd ding. Scha
pet en de heele fractie gingen met het
hervormingsprogram Pree, maar de uit
spraak van het congres moet worden af
gewacht, zei hij'. Dat dit congres1 enkele
eenigslzins verstandige lieden zal bevat
ten, is vrijwel zeker. Doch dan is ook
Zeker, dat op het congres de waarheid zal
vernomen worden, dat de „leiding" der
roode partij' onder de „leiding" van den
autocraat Troelstra 'ónis, vaderland aap
den rand van de grootste ellende heeft
gebracht. Dat velen leden dier partij nu
de schellen van de oogen zullen vallen
wij gelooven het niet gauw. Maar
voorloopïg weet men, wat van de roode
partij te vreezien staat.
NIEUW GOES.
Het'nieuwe tuindorp is er in beginsel-
Dat wil zeggen, zes en dertig woningen,
vrucht van den verdienstelijken arbeid van
de Woningbouwvereeniging Nieuw Goes,
zijn deels betrokken, deels gereed om de
huurders te ontvangen-
Rekening houdende met de 'verdere
bouwplannen, behoorende tot het groote
plan I, zal ieder moeten toegeven, dat
het nieuwe stadsgedeelte een prettigen.
aanblik oplevert. De architecten Rothuizen
en Hamers hebben er. naar gestreefd alle
eentonigheid te vermijden,'variatie te be
houden en toch de harmonie niet te ver
storen. Zij zijn daarin bijzonder geslaagd.
Menig plekske biedt een waarlijk verras
send kiekje. De kleine ruitjes, de stem
mige deuren, de stoere scheidingsmuren,
hier en daar met een ingemetselde bank,
de verschillende dakvormen, de gezellige
portiekjes, alles draagt bij, om het fris-
sche aanzien te verhoogen-
En als wij de intieme woninkjes binnen
treden, hetzij van het type E, van den
heer Rothuizen, dan wel van het type
A of C, van den heer Hamers, treft ons
overal de moderne, practische en 'ook
aan aesthetische eischen beantwoordende
bouw. De betegelde gangen, in de ka
mers de tegelschoorsteenen van verschil
lende motieven en de aardige buffetten, in
de keukentjes de steengranieten rechtban
ken, dit alles verhoogt niet alleen het
comfort, maar bevredigt ook het schoon
heidsgevoel. Over smaak valt niet te twis
ten, doch het- gemis van de gewone ver
ven wordt o.i. wel vergoed door beitsen ,ten
lakken, waardoor „natuur' niet weinig
tot haar recht kwam.
De 13 woningen type A bevatten elk
eens hier moest komen, en zien hoe het
piet je gaat; dat je clat zeker genoegen
zou doen. Of zou dat soms niet het ge
val zijn, hé?"
Hij pakte haar hoofdje tusschen zijn
beide ,handen en z!ag haar lachend, in
't blozende gelaat. „0, oom, Wat zij't u
goed' 1'
„Ben ik?" Zoo dat doet me plezier.
Tot nu toe dacht een zekere jongé dame
anders over mij. Ja, ik heb het geziegd, en
hij1 z'al komen en ge kunt weer samen
over de kunst praten, maar van lief heb
ben en al die nonsens Is geen quaestie.
Tenminste niet vóórdat hij getoond heeft,
dat hij niet Slechts gedichten kan maken,
maar ook zijn brood kan verdienen".
Stella Was zóó verrukt, dat zij' het niet
jan-ger kon harden. Zij moes't alleen z'ijln.
Zij moest een-s flink uithuilen. Toen tan
te binnenkwam,- vloog zij' weg naar hare
kamer. Mijnheer von Sternlheim vertel
de zijne vrouw van „Heartsease" vart
de wedrennen, van Lette-w's gewaagde aar
digheden en van het aangename ges'prek',
dat hij met Adlerstein gehad .had; slechts
over het voornaamste wilde" hem geen
woord over de lippen komen.
Stella kon er niet toe komen er den
volgenden dag met Seraphin© over te
spreken. Een innerlijke stem zeide haar,
j een kleine voorkamer, een grooto wooa-
j kamer met kelderkast, een keukentje, van
I zoo kleine afmetingen, dat men 't niet
j als woonkeuken kan gebruiken, met gla
zenkastje, en W. C. Boven twee slaap
kamers. De 18 woningen type E hebben,
grooter woonkamer, kasten onder de trap,
muurkast in de keuken en boven drip
slaapkamers, natuurlijk niet alle even
groot, maar wel alle. voorzien van gas
leiding.
De vier woningen type C aan dc spour-
lijn of liever aan den 14 M. breeden
parallelweg in spe zijn weer wat royaler
ingericht; groote voorkamer met mooie»
tegelschoorsteen en twee hoekkasten-
Het huis type E tusschen twee ran
het type C is een heel groote huiskamer
rijk met stijlvollen tegelschoorsteen ea
door een tusschendeur verbonden met dé
kleinere voorkamer- De gemakkelijke, vrjjj
breede trappen komen bij alle huizen ioi
de gang uit, bij die van type C in denl
„hal". Bij elk huis is een tuintje en een1
schimroppervlakte van 2 bij 2 M., en
op 'n enkele uitzondering na zijn alle'
huizen langs achterpaden door aardige
hekjes aan de achterzijde te bereiken,
Als men in aanmerking neemt, dat slechts
bedoeld is arbeiderswoningen te bouwen;
dan moet erkend, dat er wezenlijk wat
moois is gezet.
De tijdsomstandigheden zijn oorzaak, dal
per jaar nog 'n 5 mille op de exploitatie!
der 36 huizen wordt toegelegd- Uiteraard1
kon de huurprijs niet laag gesteld worden
(minimum f3,50). 't Gevolg is, dat onder
wijzers en ambtenaren het grootste deel
der woningen zullen betrekken. Hierdoor
is de woningnood al eenigermate gelenigd.
Gaat men voort op den ingeslagen
weg de plannen voor den bouw van
7 huizen type E en 8 type A (met 3 in
plaats van 2 slaapkamers) liggen gereed
dan zal het opschuivingssysteem vanzelf
toepassing vinden en zullen de slechte
krotten ontruimd worden.
Het winkelhuis, dat reeds vanaf dea
straatweg is te zien, bevat een ruimen
winkel met twee spiegelruiten en biedt
overigens nog wat meer ruimte dan de
andere huizen, op zolder o.m. een afge
sloten bergruimte. Een ferm balkon geeft
uitzicht op een der nieuwe straten, dwars
op 'de spoorlijn. Het huis is nog niet
verhuurd, f7.50 per week en wat is er
tegenwoordig te verkoopen.Doch nu
zullen de tijden wel beter worden- Ho
pelijk i
De bestrating van het nieuwe stads
gedeelte vordert goed- Langs de scheiding-
hekjes moeten nog haagjes geplant wor
den. De ruimte, ingesloten door de nieuwe
huizen, zal in een plantsoen herschapen
worden en voor speelplaats der Nieuw-
Goesche jeugd dienen. Een tuinhuisje zal
niet alleen de gezelligheid ten goede ko
men, maar ook het harmonisch geheel
bevorderen.
Wie prijst niet met ons het gevoel voor
poëzie, dat den kundigen architecten bij
hun moeien arbeid bezield heeft?
Gistermiddag mocht Oud-Goes Nieuw-
Goes bewonderen. Van die gelegenheid
is een ruim gebruik gemaakt.
K. WIELEMAKER f.
Gistermiddag is onder zeer groote be
langstelling het stoffelijk overschot van
den man, wiens naam we hierboven
plaatsten, aan den schoot der aarde toe
vertrouwd.
Rondom de groeve op het kerkhof té
Biggekerke had zich een groote schare
van belangstellenden geschaard.
dat Seraphine het ni-et goed zou, keuren',-
en daarom zlweeg zij' en had bijl al haar
geluk toch een yrei-nig het gevoel van een
slecht gewet-en. Maar Oom was' verrukt
want toen ziji aan de ontbijttafel veir-
scbeen, had 'zijl .weer een kleurtje'en glim-
'lacht© zij- en had weer oor en oog voor
al 'ziijh. grapjes en liefkozingen. Zij \yas
reeds voor het ontbijt in den tuin ge
weest en had een rozleknop' in het dikke
blonde haar gestoken en een tweede mee
gebracht om oom in 't knoopsgat te steken.
Beraphine had zich, daar het zulk een
heerlijke ochtend was-, 'in haar rolstoel
ond-er de acacia's laten brengen, en ge
noot j;an de geur der bloesems en van
het heerlijke lauwe windje. Stella had
alle vazen naar de witte tafel ond-er den
boom laten dragen, wierp de florre bla
den len bloemen weg, vuldja de schalen met
versch water en haalde haar mandje o-m
andere bloemen te gaan zheken. Doch
zij ©prak geen woord. Seraphine kesk haar
onrustig aan, w.ant het leed geen twijiM
of over Stella's1 heele wieizen lag, trots
al hare stilzwijgendheid, een waas vanj
stil genot, dat af en toe- van onder do
lange wimpers naar huiten straalde.
-c-»v;n
(Wordt vöeroïgd.f
