No. 36
WERELDOORLOG
1914-1918.
Maandag it November 1018
33e Jaargang
Buitenland.
WAPENSTILSTAND.
ftussehen de Centralen en
de Geassocieerden heden,
Maandag 11 November 1918
des ochtends te 5 uur, de
wapenstilstand isgeteekend.
Uitgave van
fta Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
(Telefoon No. 11.)
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. D HU IJ L. BURG-
DruEkers:
Oosterbaan Le Cointre, Goes.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden Ir. p. post f 1.7§
Losse nummers-O.öi
P.rijs dBr Ad vértnntiëm
1^-4 regels f0.80, iedere regel meer 20 oC
Verhoogd met een tijdel ijken oorlogstoesiag
van 20 Vo-
S-maal wordt 2-maal berekend.
Bi} abonnement voonleelige voorwaarden.
Bewijsnummers 5 cent.
Wapenstilstand.
De wapenstilstand is heden, Maandag
11 November 1918, des morgans te 5
uur, gesloten.
Wij verheugen ons met beving/
Zichzelf gslïh-
In ontmenschde taal en gedrag jegens
den Germaan uit zich de Angel-Saks uit
de,oorlogsdagen ook in de dagen, welke
den wapenstilstand voorafgaan.
Pooden zoovelen als maar kan, en
wie levend overblijven den voet op den
nek.
Reeds in Juni 1915 trof de koele
"wijze, waarop de Engolsche pers, met
name de Times, sprak over het dooden
van Duitsche soldaten. De Timos vooral,
die gaarne zou zien, dat dagelijks 10
duizend Duitschers gedood werden. In
De Standaard van 6 Jnli 1915wees
de beer De Witte op de berispelijke
taal van Lord Somerset, in de Mor-
n i n g p o s t„Okr business and that
of our Allies is simply to kill German
soldiers and as many as possible". („Onze
■bezigheid en die onzer soldaten is een
voudig om zooveel Duitsche soldaten
dood te maken als mogelijk is"). En op
het droeve bestaan van een ander En-
gelseh blad, The Daily News van
28 Juli, hetwelk met groote geestdrift
de photo van een Engelseh korporaal,
die 30 Duitschers gedood had, verspreidde.
Wie de eischen der Entente-pers leest,
welke zij gaarne aan de overwonnenen
gesteld zag, verwondert zich niet: het
is in dezelfde lijn, reeds in 't begin van
den oorlog aangegeven.
Maar hoe moet nu langs dezen weg
de eeuwige vrede, de volkerenbond tot
stand komen?
Van hem ook niet?
Reeds bij 't begin van den oorlog
spraken wij, met duizenden in den lande,
en miljoenen in de geheele wereld uit,
dat de eenige die de volken redden kon
uit de impasse, uit de blinde steeg, de
president der Vereenigde Staten was.
Een verwachting, welke door diens op
treden de bodem werd ingeslagen.
Toch herleefde weer de hoop toen
de overwinnaar uit het Witte Huis zijn
veertien punten deed uitgaan, en de
regeeringen der Centralen op den grond
slag (dezer veertien zware eischen den
wapenstilstand aanvroegen.
Aanvankelijk toch sprak Wilson fier
van zich af, stoorde zich niet aan de
schreeuwers, aan beide zijden van de*
Oceaan, die hem van de pad af zochten
te lokken, en stelde, als bestond d«
Entente niet, zijn eischen als de eischen
van allen.
Doch weer werden wij teleurgesteld.
Dr. Wefers Bettink schreef reeds in
Maart van dit jaar, ten bewijze dat hij
reeds toen niet veel voelde voor Wilsons
gepraat
In Martin Chuzzlewith van Dickens
komt een Amerikaansch landagent voor.
Aan zijn hals zag men als hij sprak
bewegingen als van pianotoetsen. jMis-
schien zegt Dickens was het de
waarheid, die naar zijn tong wilde sprin
gen; een vergeefsche poging; want zij
bereikte de tong toch nimmer.
Die landagent doet mij aan Wilsons
wauwelende gebazel en het huichelach
tige geteem van Lloyd George denken:
Deze laatste zei immers nog in de ver
gadering der vrije kerken„Thans strijden
wij met de Amerikaansche broeders voor
de nationale rechten en de vrijheid der
wereld". Het staat te vreezen dat dit
juist gezien is.
Immers reeds dadelijk kwam de Brit-
sche pers in verzet tegen het punt: De
vrijheid der zeeën. Brittania rule the
waves (Engeland beheerscht de zeeën)
deze waarheid moet en zal onomstoote-
lijk blijven. Dat punt: de vrjjheid der
zeeën 1 zal naar Engels.che opvatting
worden uitgelegd.
Hij laat althans toe dat dit punt wordt
uitgeschakeld. Naast „Wee den overwon
nene 1" meet staan „Bestendiging van
onrechtmatige oppermachtsoefening door
den overwinnaar!"
Zal hieruit volgen dat ook andere
punten van Wilsons program en van
de Entente-leuzen zullen verwaarloosd
worden
Wat zal er met name worden van het
zelfbestemmingsrecht der volken? Vaa
Ierland en Egypte en Zuid-Afrika. don
Elzas en Lotharingen en Perzië?
Wat van de* Volkerenbond en de
nationale rechten, waar het nu reeds
vaststaat dat enkelen zullen worden
uitgeschakeld?
Wat van de schadevergoeding, zooal
door Duitsehland volledig op zich geno
men, indien de schade, door de Entente
aan neutralen en centralen berokkend,
niet behoeft te worden vergoed?
Wat van het recht der kleine staten,
die handelsschepen hebben, om handha
ving der verdragen te vorderen, gelijk
die in dezen oorlog door de Entente-
oorlogvoerende* zijn verscheurd, onder
anderen door het aangematigd angarie-
recht, de opvordering en inbeslagneming
van neutrale schepen?
Altemaal vragen die opkomen, nu
gebleken is dat Wilson, spijt zij* be
moedigend idealisme, niet in staat schgnt
den bondgenoot in bedwang te houden
en een toekomst van vrede en vredes
gezindheid aan de wereld te verzekeren.
Voer de diplomaten, ook ten onzent,
koiat nu werk aan den winkel. Onzen
bekwamen J. T. Cremer zij de noodige
wijsheid toegebeden.
Revolutie.
Nu de wapenstilstand tot stand kwam,
en de vredesengel wenkt, is het of de
verdwaasde volken op eenmaal van den
vrede afkeerig worden en het bloedver
gieten nog niet wenschen te doen op
houden.
Zagen wij kerten tijd geleden tronen
waggelen, thans zien we ze ineenstorten,
zelfs Duitsehland, het trotsche keizerrijk
viel als een kaartenhuis ineen, de Keizer
en zijn Huis hebben afgedaande Revo
lutie viert haar triomfen. Van liet Paleis
in Onder de Linden waait de roode vlag.
Socialist en Anarchist, Bolsjewiek en
Mensjewiek vallen elkaar in de armen
en het volk wuift juichend de republiek
toe, dia den gewenschten vrede, naar
het in zijn verdwazing meent, moet
verhaasten.
Heel Europa staat in vlammen.
Het is of de dagen van 1848 zijn
teruggekeerd, waarvan da Costa op den
25 April 1848 zong:
Achttienhonderd acht en veertig, en de
[band der Staten sprong,
en de dam werd doorgebroken, die de
[Omwent'lingszee bedwong!
Oorlog! Oorlog! davert de aarde, oorlog!
[de oorlog, schier verjaard,
'lang door weëen aangekondigd, thans in
([vollen doseh herbaardl
En des dichters benauwde vraag van
toen wordt thans op benauwende wijze
beantwoord
Te midden van't rumoer van omgeworpen
[tronen,
paleizen neergehaald, en asngegrimde
[kronen,
'tgedeun der volkeren, in gramschap
[opgestaan,
den knal van glansen, unr aan uur te niet
[gegaan,
en 'tópenbarsten van den vuurberg, die
[de kimmen
der toekomst dekt met rook, of als van
[bloed doet glimmen;
heeft Duitsehland, heeft Euroop, heeft
[Nederland nog voor
herinneringen uit een vroeger Ö«g gehoor?
Wie zal orde scheppen in dezen chaos-
Ba Costa zelve zeide het reeds, met
de woorden uit Jeseja 45.
„Opdat men wete van den opgang
der zon en van den ondergang, dat er
Wniten Mij geen God is. Ik ben de Heere
en niemand meer. Ik formeer het licht
en schep de duisternis. Ik maak den
vrede en schep het kwaad. Ik de Heere
doe al deze dingen".
Ook het Nederlandsche volk geve acht
op deze dingen.
Nog kiest de griep dagelijks hare
slachtoffers uit. Doch ook de revolutie-
griep uit Rusland over Duitsehland heen
gekomen, laat zich door geen grenzen
keeren.
Het bericht grijpt ons aan dat reeds
sedert lahg de Bolsjewistische beweging
in Duitsehland zelfs vanuit Nederland
werd gevoerd; dat men hier te lande
onder de geïnterneerde Duitschers op
uiterst behendige wijze propaganda ge
maakt heeft voor de revolutie, en er in
geslaagd is, zoowel Nederlandsche
als Duitsche militaire autoriteiten om
den tuin te leiden, die niet wisten op
wat geheimzinnige wijze hier te lande
met kwistige hand de Bolsjewistische
geschriften verspreid werden. Een uitge
breid complot dat voor Nederland een
groot gevaar oplevert, en ons de toekomst
met een bezwaard hart doet tegemoet
zien.
De Heere verbreka genadig elksn raad
slag tegen het gezag der Koningin «n
de eenheid der Natie.
God behaede Nederland en Oranje 1
Ia Noorwegen is oek de dierenwereld
zeer beproefd door de Spaansche griep.
De paarden vooral staan zeer aan de
besmetting bloot. Te Bergen (Noorwegen)
hebben bij een stalhouder zijn 7 paarde*
tegelqk de Spaansche griep gekregen.
In Nedre Telemarken zijn een groot
aantal varkens aan de Spaansche griep
gestorven en te Sketfosen in verscheidene
andere plaatsen hooft men varkens, die
(teor de Spaansche griep aangetast waren,
moeten afmaken.
De ineenstorting van het Duitsche rijk.
Keizer Wilhelm en de kroonprins heb
ben voldaan aan den eisch, die in. steeds
breeder kringen van het Duitsche volk
tot uiting kwam. Eerstgenoemde heeft af
stand gedaan van den troon en laatst
genoemde heeft (verklaard van al zijn
rechten op de troonsopvolging af te zien.
De Duitsche volks regeering heeft in ver
band hiermede' het besluit genomen een
constituante bijeen tefoepen, die over den
staatsvorm van het Duitsche volk de de
finitieve beslissing zal nemen. Over de
vraag: republiek of monarchie? zal dus
later beslist worden.
't Zijn wel tragische gebeurtenissen. Tót
voor eenige maanden was Keizer Wilhelm
in Duitsehland de populaire, de- volkskei-
zer, wiens woord met den grootsten eer
bied aangehoord werd en voor wien men
desnoods den dood wilde ingaan.
Een groote glorie is gevallen.
Moge met den keizer niet tevens het
gezag gevallen zijn, dat alleen in staat
is de landen voor revolutie te bewaren'.
Het gerucht, dat keizer Wilhelm zich
in ons land bevindt; dat hij in een ge
blindeerde auto op Nederlandschen bo
dem is-gearriveerd, schijnt niet allen grond
te missen.
Althans, onzerzijds worden of zijn al
maatregelen ter interneering genomen.
Men seint ons uit Den Haag:
(Officieel). Nadat bericht was ontvan
gen, dat de Duitsche Keizer na afstand
te hebben gedaan van den troon, Zon
dag op Nederlandsch grondgebied is geko
men, werd den Commissaris der Konin
gin in Limburg opdracht verstrekt om
met den gezant mr. W. J. Doude van
Troostwijk, chef van het kabinet van den
Minister van Buitenlandsche Zaken, en
mr. J. B. Kan, secretaris-generaal in al-
gemeenen dienst, die <dch te dien einde
naar [Maastricht hebben begeven,
ioverleg te plegen noipens de voor-
loo pige ver b 1 ij f srege 1 e n voor
den ex-keizer, in afwachting van nadere
definitieve beschikkingen.
"Nader verluidt, dat keizer Wilhelm gis
teren met eenige hoogc officieren in 10
auto's te Eijsden is aangekomen. De stoet
maakte een naargeestigen indruk. Het ge
zelschap werd aanstonds geïnterneerd.
Vele Belgen riepen: Weg met Wilhelm,
den moordenaar. Z& werden aangemaand
stil te zijn.
Dit maakt het feit der degradeering
nog tragischer.
De revolutiegeest viert hoog
tij in Duitsehland, zoodat de vroe
gere machtsbekleeders hun leven er niet
meer zeker zijn.
Zelfs is de arbeiders- en soldatenraad
meester te Berlijn.
Wolff seint d.d. 9 Nov, uit Berlijn het
volgende:
Hier heeft de revolutie een schitterende
en bijna geheel bloedelooze overwinning
behaald.
De 's morgéns uitgebroken algemeen®
staking leidde tot een volkomen stopzet
ting van alle bedrijven.
Tegen twaalven sloot het Naumhurgsche
regiment jagers zich bij het volk aan; het
zond afvaardigingen aan den Raad van
Arbeiders en Soldaten. Andere troepenaf-
deelingen liepen spoedig hierop over. Het
Alexander-regiment ging na een toespraak
van den Rijksdagafgevaardigde Wels aan
eengesloten tot het volk over. Alleen in de
Chausseestrasiz© kwam het voor de ka
zerne aldaar tot ,een lonheteekenende
schietpartij, waarbij een officier een ar
beider doodde. De officieren zijn spoe
dig gevlucht.
ïn de stad heenscht volkomen rust en
orde. De militaire patrouilles, die Vrijdag
in groeten getale op straat werden ge
zien, zijn teruggetrokken. Van het ge
bouw van ide Vorwarts, dat van een
wacht van het Naumhurgsche regiment
Jagers is voorzien, wapperden de roode
vlaggen. Er heerscht allerwege vreugde
en groote geestdrift.
Vanmiddag (9 Nov.) heeft de Raad van
Arbeiders en Soldaten het telegraafbureau
van Wolff bezet. Sinds drie 'uur staat de
dienst van dit bureau onder de censuur
van den Raad ran Arbeiders en Solda
den.
De bezetting van het bureau geschied
de zonder moeilijkheden, zoodat de in
lichtingsdienst voor de Duitsche pers hier
door geen vertraging heeft geleden.
Volgens berichten welke door extra bla
den van de dagbladen in de Rijnstreek
worden verspreid, heeft de omwenteling
zich ook uitgebreid tot Dusseldorf, Duis
burg en Essen. Bij de Kruppwérken zijn
in vele afdeelingen stakingen uitgebro
ken. In sommige werkplaatsen hebben d©
stakers zich aan ernstige sabottage schul
dig gemaakt. De beweging neemt een rus
tig verloop zonder bloedvergieten.
Het is wel een geweldige ommekeer,
dat het tot dusver in overwegende meer
derheid in hart en nieren monarchale
Duitsche volk, thans op zoo radicale wijze
met het oude wil breken en duidelijk
is dan ook nog niet hoe zich dei ge
beurtenissen verder züllen ontwikkelen.
Teekenend echter is het zeker wel, dat
reeds een der Duitsche honds vors ten, de
hertog van Brunswijk, de schoonzoon van
den keizer, van zijn rechten op den Brans-
wijkschen troon afstand heeft gedaan-
Overigens bljjkt uit de verschillende'
berichten, dat de revolutionaire beweging
over het algemeen een ordelijk verloop
heeft en ernstige botsingen tot dusver
zijn vermeden. De geest van tucht en
organisatie, die het Duitsche volk ken
merkt, verloochent zich ook thans ge
lukkig nog niet. En doet verwachten, dat
ook verder dei regeering er in zal kun
nen slagen dei beweging in ordelijke ba
nen te houden.
Soli Deo Gloria!
Eén draadloos biericht bracht de we
reld het heugelijke bericht, dat
Zoo is dan eindelijk, na een bloedige
worsteling van meer dan vier jaren
het zwaard <i'n de .scheede gestoken.
Wij zijn niet blind voor die gevaren
der revolutie, welke ons werelddeel
thans bedreigen, doch het feit, dat
het moorddadige 'bedrijf op Europa's
slagvelden gestaakt is, mag, ia moet
ons toch met groote dankbaarheid je
gens God vervullen.
Nóg is 'de vrede er niet, doch de
mogelijkheid, dat de legers straks weer
in oude formatie tegenover elkander
komen té staan en de bloedige wereldl-
oorlog voortgezet wordt., is wel uitge
sloten.
De koerier, die de voorwaarden van
den wapenstilstand naat het Duit
sche hoofdkwartier zou brengen, jhaldj
onderweg groote vertraging, zoodat ten
slotte besloten is de voorwaarden door
Fransche vliegers naar het Duitsche
hoofdkwartier te brengen.
Op deze wijze moet 'hettransport
wel geschied zijn, want, zooals wij
schreven, reeds hedenochtend vroeg
werd het wapenstilstanidsverd'rag! ge-
teekend, nadat Foch de Duitsche par-
lementaren Zaterdagochtend te negen
uur ontvangen had.
Het spreekt vanzelf, dat de militaire
en politieke Istaat van zaken in Duitseh
land de regeering dwingen moesten
de voorwaarden aan te nemen.
Ebert rijkskanselier.
BERLIJN, 9 Nov. Bericht van1 dein
Raad van Arbeiders en Soldaten- Ebert
heeft opdracht ontvangen een lijksregee-
ring' te vormen.
De rijkskanselier Elbert heeft de vol
gende proclamatie uitgevaardigd.
Medeburgers
Prins Max von Baden, tot dusver
rijkskanselier, beeft mij, met instemming
vani alle staatssecretarissen de waarne
ming van het ambt van rijkskanselier op
gedragen. Ik ben begonnen de nieuwe
regeering in overleg niet de partijen te
vormen en zal over het resultaat ten
spoedigste mededeelimg doen.
De nieuwe regeering zial een volksitegetei-
ring zfjin.
Haar streven zal zijkr, het Duitsche volk
spoedig den vrede te brengen en die vrij
heid, idie het heeft verworven, te beves
tigen!. Medeburgers, ik vraag u allen om
uw steun, bij den moeilijken arbeid die
ons wacht. Ik weet hoe zber de oorlog
de volksvoeding, de eerste voorwaarde
voor het politiek leven, bedreigt.
•De politieke omwenteling piag de le
vensmiddelen voorziening met storen.
De. eerste plicht vani stad en land is
om de productie en) het vervoer van le
vensmiddelen niet te verminderen maar
te bevorderen.
Schaaischte aan voedsel brengt licht
plundering en roof mede en ellende voor
allen.
De armsten zouden het ergst lijden,
de arbeiders in de nijverheid het zwaarst
worden getroffen.
[Wie zich vergrijpt aan voedingsmidde
len of andere onontbeerlijke dingen, of
de verkeersmiddelen, die voor het ver
voer daarvan noodig rijn, maakt zich
schuldig aan zware zonde tegenover al
zijn medeburgers. Ik verzoek u aller*
dringend: Verdwijnt van de straat, Zorgl
voor rast en' orde.
Een tweede proclamatie van Ebert
luidt als volgt: i i
De nieuwe regeering heeft haar taak
ter hand genomen, het Duitsche vojk
voor burgeroorlog en hongersnood te be
waren en zijn rechtmatigfen eisch tot zelf
bepaling door te zletten. Deze taak kan
zij slechts volvoeren, als alle overheids
personen en ambtenaren in stad en land
hiertoe de hand 1 leenen. Ik weet, 'dat
het velen moeilijk zal yallen met de nieu
we regeerders sameni te werken, maar
ik doe een beroep op hun liefde tot omS
volk.
Als de organisatie zwicht zouden er
ernstige Uren aanbreken en Duitsehland
zou aan de anarchie worden uitgeleverd.
Helpt dus het vaderland door onverdro
ten verder te werken.
Ieder blijve dus op zijn post tot da
aflossing komt.
De toestand te Berlijn.
De politie is Zaterdagmiddag ontwa
pend en alle wachtposten z'ijn met sol
daten en arbeiders bezet.
Uit het balkonvenster van het keizer -
lijk paleis, 'van waar begin Augustus!
(1914) de keizer de menigte toesprak,
hangt de roode vlag.
De opwinding stehijlnt geluwd. In de
reusachtige menigte in het hart der stad,
die grootendeels bewapend is, heerscht
volkomen orde. Onafzienbare betoogin
gen trekken door de straten. Er rijdeij
tallooZe propvolle vrachtauto's, sommige
met machinegeweren. Men schijnt voor
zichtig ten aanzien van de wapens, af
en toe. worden jongen lui de geweren
afgenomen. De stemming is bijna gemoe
delijk en nieuwsgierig. Ingeslagen ruiten
heb ik niet gezien. Vóór paleizen en mi
nisteries staan overal wachtposten.
De stemming is volstrekt niet verniel
ziek. Aanvankelijk' moeten zich .schiet
partijen hebben voorgedaan. Al lang
schijnt geen tegenstand ineer geboden jtje
worden.
Zoo even daagden twee soLdaten nog
met schouderstukken en cocardes op'. Weg
daarmee riepen de mensehen. De solda
ten deden het. Ook de adelaar van ded
helm, werd daarop geroepen. Lachend
zette een soldaat den helm op met den
adelaar naar achteren. Uitmuntend, rie
pen nude anderen.
Nog geen schot is gevallen, maar het
spelen met geladen geweren van Zoo
vele duizenden ongeoefenden ziet er erg
verontrustend uit. Onophoudelijk hoort
men1: leve de republiek.
De Lokal Anizeiger meldt: vanochtend
was er in het Rijksdaggebouw een Zit
ting der sociaal-demoeraten, onafhanke-
lijken en leden van den arbeiders- en
soldatenraad. Men besloot voor de vor
ming van een republiek op te kornet^
Daartoe behoort een constituante te Wofr
den belegd, idie dan een nieuwe staats
orde in het leven Zal roepen.
Een deputatie ging naar de Wilhelm-
strasse om de regeering te bewegen af
te treden en 'de overneming van het
staatsbestuur door het nieuwe stelsel
voor te bereiden.
Onlusten in Zwitserland.
Daar de Zwitserscho Bondsraad
van Züricli de miodédeeling heeft jge-
kregpn, dat naar aanleiding Van den
jaardag van de Russische bolsjewis
tische irevolutie te Zürich mogelijk re-"
volutionnaire onlusten zouden kunnen
uitbreken, [heeft 'de Bonfdsraad beslo
ten, eenige infanterie en cavalleriie-bri-
gades op tei roepen.
GENEVE, 9 Nov. (H. N.) In Zwit
serland zijn groote bolsjewistische on
lusten uitgebroken. De bladen verschij
nen niet meer.-, -
BAZELl, 9 NoV. Hedenmorgen 7 uur
zijn |de kartellen der stedelijke arbei
ders de staking) begonnen. Do tram
rijdt niet. D(e) stald' is donker.
BAZEL' 9 Nov. Wij vernemen: in
de zes K.M. van Bazel verwijderde
voorstad Rielhrn klinkt trommielalarm.
Dat beteekent de mobilisatie van het
gpheele Zwitsersche leger.-
Engeland op het vulstuk.
Een artikeltje in het Eindh. Dagblad
eindigt met de. volgende wporden:
f),We gevoelden het als een
