R©.
Vrijdag 25 October I$M8
JS3e ®ia.a.rgaog
Stat©^-Oesiaraal.
FTÜILLETON.
Serapliiee,
De Groote Oorlog»
U%ave van
8® Naaml. Vena. LUCTOR ET BMfiRG-O,
gevestigd to fteen.
Uoofdintpeau te Goes:
LANGB VORStSTRAAT 219.
(Telefooo Br 11.)
Bmfiaa te Middelburg
1IRMA F. F. DHUH L. BURG-
DrukEèr s:
Oostgrbaafl. Le Ceiutre, Gobs.
VfiJtSCHIJfflS BMLEK WERKDAG-
Abonuttmóntsprijsi
?er S mMBidfla tc. g. fast I1.7S
nominees-Q.Q&
Tweede Kamer.
Het lot der moties. Eea zakje
erwten ia de lamer. Een week
rust.
Nadat besloten was Woensdag het
ontwerp betreffende de N. U. M. en het
voorst ei-Troelstra inzake de ceaamissie
voor buitenlandsche aangelegenheden te
behandelen, werd voortgegaan met de
interpellatie Schaper betreffende de le
vensmiddel en voorziening.
De heer Sannes repliceerde daar de
keer Schaper deor ziekte verhinderd was
zija rede voort te zetten.
Eindelijk, na veel nutteloos gebabbel,
geraas en getier is de interpellatie afge
handeld.
Treub, Smeenk en de Wijkersloeth
hebben weer de eer van de Kamer opge
houden, doch wat andere leden durven
bestaan, is schandelik.
Sannes kwam met eeu veel te lange
repliek en Wjjnkeop brulde weer, dat
het een aard had.
Ook de andere heeren, zij, die buiten
■de revolutionaire club staan, mogen waar
lijk wel eens aan het decorurn der Kamer
gaan denken. Zoo schrijft de Msb. o.m.
Toen de heer Kolthek bjj zjju speech
èóft zakje erwten toonde, om zijn beteeg
te staven, gingen nog ander# flauwe
leden dan de heer Duys met de erwten
kinderachtig sjouwen als aankomende
.kostschooljongens. Aan het slot der
vergadering werd gestemd over de moties.
'Er waren er reeds drie; nog een vierde
was staande de vergadering geboren.
Hoofdzaak was en bleef de lange motie
van den beer Schaper, welke door de
Regeering bij monde van den Premier
terecht overbodig was geneemd. Nog
eens uitsproken, wat da Regheringrfeeds
van plan is ta doen, dat drukt onwille
keurig wantrouwe» in de Regaering uit,
zeide Treub. En liij zag daartoe geen
reden. Vaa rechts toonde men zich met
de vele toezeggingen der Regooriag in
zake de prijzen geheel tevreden en vol
vertrouwen.
De motie-Schaper is verworpen met
55 tegen 28 stemmen. Voor de motie
stemden de socialisten (met uitzondering
van de revolutionair-socialisten) de vrij-
ainaig-democraten en de unie-liberalen.
Eveneens werd verworpen de motie-
Kruyt, welke naast vele andere dingen
ook minstens een verdubbeling van het
broodrantsoen had geëischt. Zij kreeg 2
stemmen van twee der vier Wjjnkeopi-
anen (twee waren aanwezig) en had 80
stemmen tegen zich. Deze moties was
door den Premier onaannemelijk ver
klaard evenals de derde motie, namelijk
een motie van Schaper, waarin gebruik
der militaire voorraden wordt geëischt.
Deze reclame-motie werd met 63 tegen
19 stemmen verworpen.
Eindelijk kelderde ook een motie-Yan
der Laar, waarin deze probeerde de
motie-Schaper (de lange motie) of wil
men de verklaringen der Regeering nog
wat verder te drijven.
Thans kan de Regeerisg zich weer een
week aan 's Lands zaken wijden.
De militaire voorraden bljjven dus en
aangetast Zeker is dit niet. De minister
president deelde mede, dat de stelling-
voorraden genoeg voedsel moeten bevat
ten voor drie millioen menschoa gedu
rende drie maanden. Mocht blijken, dat
er meer is dan de daartoe vereischte
voorraden, dan zal dit overschot" wor
den gedistribueerd. Hiernaar zal de regee
ring nu een onderzoek instellen.
door U. Z. TON MAUOTJBFEL.
26) o—
Dit Jjteine intermezzo had intusschen
wel opgehouden en hij haastte rich nu
rijn doel te bqreiken. Beneden in dei
vestibule zeide de knecht hem reeds,
dat bezoek in de salon was. Hij had
rijn mantel nog niet afgedaan, of er werd
voorzichtig een dieiur opengemaakt en
een blonde krultekop keek "om de hoek
en riep: „Oom Adlerstein"Oom Adler
stein, toegaat u niet naar de salonWij
spelen nét zwarte piet. En de zesjarige
knaap nam zijn liand en trok bepi mes
naar de kinderkamer; hij bood dan ook
niet den minsten weerstand. In de kinder
kamer werd hij door ésn zevental stem
men jubelend begroet. Hansje, voor wien
hij den grooten omweg .gemaakt had,
stond ftiidden op de tafel; zijn gezichtje
was één en al met kurk geteekende snor;
hij strekte beide armen naar zgjn specia-
flen vriend uit.
Bsfcüapt overttobt van dan toestand.
Het vredesvraagstuk wordt ?u voor
de beslissing gesteld.
Wilson komt nu weer op den ouden
weg terug en geeft de voorwaarden aan,
waarop een wapenstilstand gesloten kan
worden.
Hij erkent, dat hij niet kan weigeren
om met de geassocieerden de kwestie
van den wapenstilstand ter sprake te
brengen.
Dat is ongetwijfeld een stap in de
goede richting.
Van een gemeenschappelijk overleg
tusschen de militaire leiders over do
voorwaarden voor den wapenstilstand,
zooals Duitschland dat in zijn jongste
nota voorstelde, is echter geen sprake.
De voorwaarden voer den wapenstilstand
moeten door de militaire raadgevers
van de geallieerden alleen vastgesteld
worden.
Die voorwaarden moeten vaa diep
aard zijn, dat de geallieerden in staat
zijn, om alle schikkingen, die getroffen
worden, op te leggen. Terwijl een her
nieuwing van da vijandelijkheden van
den. kant van Duitschland onmogelijk
gemaakt moet worden. Daardoor "moet
aan de geallieerden, zooals Wilson later
zelf zegt, de onbeperkte macht verze
kerd worden, om de details van den
vrede te waarborgen en op te leggen.
Wilson geeft in het slot van zijn nota
aan, waarom hij deze „harde woorden",
gelijk hij zelf erkent, spreekt. Hij aarzelt
de nieuwe hervormingen, in Duitschland
ingevoerd, te erkennen of twijfelt aan
haar duurzaam karakter en is in elk
gaval van oordeel, dat de tegenwoordige
oorlog, onder het oude regime in het
leven geroepen, volgens de eischen aan
dat regime te stellen, tot een einde moet
Worden gebracht.
Toch is er kans, dat prins Max von
Baden in dit antwoord geen zoodanig#
vernederend voorstel ziet, dat elke schik
king onmogelgk is.
Isnmers, Wilson wil een vrede, dien
Duitschland in algemeene beginselen
reeds heeft aanvaard.
Da vernedering is dus slechts schijn-
Zóó beschouwd heeft Wilson's bescheid
ongetwijfeld een lichtzijde.
Het heeft te Berlijn in. kringen, welke
sterke voorstanders van het politieke
regime hetwelk ten slotte Duitschland
den vrede zal moeten brengen, zijn, tot
hedes een gunstig onthaal geven den.
Men verheugt zich er over, dat in
ieder geval, de mogelijkheid tot het
geraken tot vrede niet, zooais eenerzijds
werd gevreesd, d#or h®t antwoord van
Wilson zou zijn afgebroken.
Thans hangt alles, zo# verklaarde men,
af van de voorwaarden voor een wapen
stilstand door de militaire vertegenwoor
digers der «nteute mogendheden in
naam hunner regeeringen te stellen.
Blijkt uit deze voorwaarden, dat men
wel degelijk tot doel heeft de vernietiging
van Duitschland en de verarming van
het Duitsche volk voor vele jaren, dan
zeu onverbiddelijk moeten werden verder
gestreden.
De toon van Wilson's antwoord doet
achter het beste hopen. Alles hangt
thans af van Engeland en Frankrijk. Deze
beide landen hebben het thans in de
hand, of de zee van ellende thans kan
worden tegengehouden - dan wel of
Duitschland en met dit land evengoed
België, Frankrijk en Engeland in verdere
rouw en ellend# de k#menöe jaren zullen
„Ik 'Den weer gezond 'ziet u
hebt u ook iets meegebracht."
„Nu, omdat je weer gezond bent, ver
diende 'je eigenlijk wel wat," was liet
antwoord. „Oom" zocht in zijn Zakken
en waarlijk daar vond hij eleln chocolade-
praline voor Hansje, ein een voor Klaar-
tje, voor Lotje ,voior Helena, voor Frits,
voor "Erik, voor Haxald: juist voor elk
één. Een luid gejubel ging: op, en al'
heel spoedig zat oom Adlerstein mid
den tusschen dei kinderen, zjij klauterden
op zijn knieën, verdrongen 'zich rond hem,
deden hein honderd vragen, en op; alles
wist hij een antwoord."
Midden in de grootste drukte, werd de
deur geopend en een jonge, vrouw met
een bleek, zacht geacht trad binnen, en
bleef lachend staan. „Dacht ik het niet,
dat ik je hier z'ou vindein, Adlerstein 1 Het
gejubel der kinderen konden wij in de
salon hooren en mijn man zei, dat ik
eens éven moest kijken of' gij hier door
dat wilde troepje in beslag waart ge
nomen."
„Ik 'kwam even aan, om te zien hoe
het met Hansje ging/-' 'zeide hij, de jongt-
ste van rijn knie zettend en opstaande.
„Dat is juist iets voor jou," was het
worden gedompeld.
Het antwoord van Wilson is reeds
te Berlijn aangekomen, dus mag men
spoedig wederweord tegemoet zien.
Blijkens de Msb. is de uittocht
der Duitsche burgers uit Antwerpen
beg#nntn. T# Roezeadaal zijn al vele
Duitschers en Oostenrijkers aangekomen.
De Antwerpsehe burgers z«ud«n w#l
spoedig volgen, want er heerscht, evenals
te Brussel, groote agitatie wegens de
•nzekerheid, welke omtrent het lot dezer
steden heerschte.
Men is er den oorlog mee en men
ziet in, dat België geen voordeel kaa
hebben bij een totaal geruïHoerd Duitsch
land.
Als er dan eek geen vrede komt, dan
zou het kunnen gebeuren, dat d# opge
wondenheid der laatste dagen uiting
zocht in onlusten in Antwerpen
en Brussel.
Het is onder de bevelking bekend
geworden, dat de Belgiache soldaten aan
het West-Ylaainsche front in verzet
z jj n gekomen engt'oot#ljjksbezwaar
hebben gemaakt em huu eigen steden
«n dorpen te gaart beschieten en te gaan
verwoesten. Gevolg van een en andor
moet zijn geweeat, dat twee Belgische
divisies uit dit front zijn genomen.
Vandaar de verklaring dat voornamelijk
Britsche cavallerie Brugge is binnenge
trokken.
De Duitschers zijn bezig geweldige
versterkingen aau te v#eren, <m op het
West-Vlaamsche slagveld i« r#eds een
groeiende weerstand te bemerken.
Uit Berlijn zijn te Brussel bekende
sociaal-democratische sprekers aange
komen die naar hot Lont gaan om den
mamien weer usacd in te spreken.
Van Antwerpen tot Sint Geerêbergen
most alles reeds onder water zijn gezet,
en heeft men daar als het ware een
nieuwe Yser gesebfpen.
De stemming in Berlijn zou aan het
omslaan zij». De Duitschers schijnen den
strijd op leven en dood aan te durven.
Ze denken den oorlog nog 4 maanden
in België te kunnen volhouden, maar
dan zou er van dit schoone land niet
veel meer over zijn. Mun eenige vrees
is, dat de Entente dan het Hollandsch
gebied niet zou ontzien, doch waarop
die vrees berust, begrijpen wij niet
recht
Uit Boedapest k#men dreigende be
richten, die er op wijzen, dat de vul
kaan van nationaliteiten tot uitbarsting
begint te komen.
In het Hongaarsche Huis van afge
vaardigden las een afgevaardigde een
brief voor, waarin meegedeeld werd,
dat in Fiume de groote havenstad en
marine-basis een opstand zou zijn uit
gebroken. Kroatische soldaten zouden
zich meester gemaakt hebben van hot
station, de apenbare gebouwen «n de
spoorrails hebben opgebroken.
De regeering verwachtte, zoo heette
het tea slotte, hulp. Maar, ook al zal
de regeoring er in slagen om den op
stand te onderdrukken, dan wijst de
uitbarsting er toch op, tot welk een
hoogte de nationale hartstochten reeds
gestegen zijn en tot welke dreigende
buitensporigheden zij kunnen leiden.
De premier, dr. Wek#rle, verklaarde
in een lange rede, dat de toestand steeds
ernstiger werd, zoodat eets vereeniging
van alle nationale krachten noodig is.
Hij achtte het tijdstip niet geschikt om
onder deze omstandigheden de regeeri»g
verder te voeren. Hij zou den koning
antwoord. „Het is gelukkig met den schrik
afgeloopen
Hij volgde meivrouw von Schwartz; naar
de salon, waar hem de majoor, een joi-
viale man met een zwarten baard, har
telijk begroette. E;r waren een paar dames
waarmede mevrouw gewoon was des Zon
dags muziek te maken. Mijnbeer von Ad
lerstein bleef er den geheeïen avond en
men kon zien <bCt bij bier een huisvriend
was en. zich geheel hij deze menschen bad
ingeburgerd. Melvxouw von Schwartz! was
een eenvoudige hartelijke vrouw, die de
kunst Verstond .het den menschen be-
hagelijk te maken. De majoor was een
zeer gelukkig man en vader, en ofschoon
hij wel eens 'Wat ruw was, schaadde
dit den huiselijken vrede niet.
Na het avondeten ging de ritmeester
naar Juris. 'Hij woonde op het Markt
plein en zijn oppasser had de lamp op
zijn schrijftafel reeds opgestoken. De ka*
mer Was zeer eenvoudig gemeubileerd.
Onnoodige luxe was zorgvuldig! vermeden;
alles was even degelijk. Boven "de eiken
houten schrijftafel hing een zeer groote
photographic in mooie' lijst. Het scheen
de copie te Dijn van het schilderstukje
ran 'Kaulbach: „Lili's menagerie!" voor-
zija verzoek om ontslag aanbieden en
veorstellen ee* regeeriug te vormen,
die onder deelneming van alle partijen
uit het huis en eventueel ook onder
deelneming van buiten het huis staande
krachtan, het bestuur z®u «vernemen.
(Luide bijval bij de oppositie.)
Tenslotte een en ander omtrent de
worsteling ®p het Westerfront.
Berlijn meldt succesvolle partiëele
aanvallen iu VlaandereB, dech erkent,
dat ten O. van Solesmes en Le Cataau
de Engelscheu „plaatselijke terreinwinst"
behaalden.
Op h#t Oise-fr#nt hebben de Franschen,
na het kanaal ter hoogt# van Langchamps
te zijn overgetrokken, vorderingen ge-
maakt ten Oosten van de rivier. Ze
maakten een dertigtal gevangen«n.
Tusschea de Oise en de Serre onder
naman de Franschen in den namiddag
een aanval. Ondanks den Duitschen
tegenstand maakten zjj vorderingen ten
Zuiden va» OrignySte Benoite en ten
Noorden van Villers-le-Sec. Rechts be
reikten de Franschen den w#g van La
FertéChe Tresis naar de Ferrières-hocve.
De Eugelschen kunnen bij Doornik
nog maar steeds geen verandering in
d#H toestand krijgen. -
Havre gewaagt van afgeslagen aan
vallen der Duitsahers bij Stroobrugge,
Moerhuizen en Salgerhoek.
De Duitschers, die Zondagmiddag hun
rechtervleugel op dit frontgedeelte, waar
zij met marinetroepen en enkele mitrail
leurs den weg van Eed# naar Malde-
ghem bezet hielden, hadden terug ge
nomen zijn thans weer op dien weg
teruggekeerd. Aan de grens bij Stroo
brugge staan opnieuw de Duitsche schild
wachten, terwijl de Belgen het grens-
dorpje Middelburg bszet hebben. Beide
plaatsjes liggen omstreeks een half uur
van elkaar.
Vluahtelingen uit Gent verklaarden
dat Geut gisternacht gebombardeerd is
en de Duitschers dan burgers adviseeren
uit Gent te vertrekken.
De geallieerden #p het Zuiderfront
beginnen zich ook te roeren. De strijd
behield er echter ee» lokaal karakter.
-Dr. Self.
In den Rijksdag is 'door dr. Solf, staats
secretaris van buitenlandsche z'aken, on
der meer gezegd
„Mijhe heenen! In de gisteren gehouden'
zitting is van verschillende zijjdien de
vraag gesteld aan de ïiegeering of zijt van
plan. is de beginselen van president Wil
son eerlijk uit te voielren. De regeering
wijlst eiken twijfel aan die'ze bedoeling
beslist af. Nadat z!e zich in haar ant
woorden aan president Wilson op diem
bodem van diens oodschappen beeft ge
steld, is 'zij vafet besloten dienovereen
komstig ,te handelen. W;at 'Elzas-Lq-
tharingen en Polen betreft, is
het zonder meer duidelijk, dat
zijl, daar deze gebiieiden oinder
de veertien punten uitdrukke
lijk ziijn genoemd, met een rege-
ling van beide vraagstukken
door vreflepionlderhandelingen
instemmen. Wij zullen trouwtens, na
dat we het program van 'Wilson als
grondslag voor het gehesle vredeswerk
hebben aangenomen, het program naar
alle richtingen en in alle punten loyaal
in ijten geest van volkomen rechtvaardig
heid en'billijkheid uitvoeren."
In antwoord aan een spreker der Polen
die vérstrekkende aanspraken voor den
toelcomstigen "Poolscben staat bepleitte,
verklaarde dr. Solf:
stellend, maar .als men nauwkeuriger
keek, zag men dat het lieve ondeugende
gezichtje van het meisje wel groote ge
lijkenis met het oorspronkelijke schilderij
had, maar toch niet hetzelfde was.
Het vorige jaar hadden bij gelegenheid
van een bazar tem bate der weezjen van
gevallen soldaten eenige heeren en dames
al de to.oneieiltjes der bekende „Gneithe-
galerij" voorgesteld en Leona, die toen
juist van kostschool thuis was, had als
„Lili" groot succes gehad. Later liet men
zich in de costuums photographeeren en
verkocht men ook vofor het goede doel de
photographiën. Ritmeester von Adler
stein was toen naar den baiziar gegaan
en had 'de photographie voor het drie
dubbele van den bepaalden prijs gekocht.
Den volgenden morgen zond Leona hem
de photographic' en tegelijkertijd de ken
nisgeving van haar engajgietment met lui
tenant von Lettow.
Adlerstein hing dei photographie boven
zijn schrijftafel en ging er toen heen om
geluk te wenschen, niet met veel
woorden, maar oprecht gemeend. JHij wist
dat. Leona Von Wierlhör goede wenschen
en gebeden voor den duur vaa haar .ge
luk zeer qooidig 'had.
P.rjjs da* AdT«Bttfftti8»c
1—1 nagels f 0.80, iedere regel meer 20 A
Verhoogd met ten tfyMÜMe oodogsrtoeefas
ww 80
3-tmud hkhxB B-maal bttwhand
Bg abonnement voordeelig# voorwaarde».
Bewijsnummers 5 Mat.
„Als de spreker van de Poolsche fractie
doet raden, dat hij bijv. Donzig, een on
twijfelbaar Deutsche stad met twee a drie
proc. poolsche bevolking voor Polen opi-
eiseht, dan plaatst bij) zich in schreeu
wende tegenstelling tot de grondbegin
selen van den president zelf, die slecht#
gebieden van ontwijfelbaar Poolsche be
volking met het onafhankelijke Paton velr-
eeuigd jvh tóen."
De bet«skeni3 vsn P«lea.
Volgens de laatste statistiek vinden
in de Russisch-Poolsche industrieën
400.000 arbeiders werk. Van werke
lijke bëteekenis zijn de itextiel-inldusr
trie, die meer and 150.000. menschen!
werk verschaft en goéderen veryaaü-
digd ter waarde van mieer dan 34*1
mülioien roebel. Dajn Ide mijimiiverhieidi
die werk verschaft aan 40.000 arbei
ders en voor een waarde van ca. 600
millioen roebel voortbrengt. .VooJdts Üe
metaalnijverheid (die 62.000 arbeiders
werk verschaft en voor ca. 110.5, mil
lioen roebel produceert, Alleen Ide
textiel-inidustrie is aangewiezten op
Russische markten.
Koning Albert.
PARIJS, 22 Oct. Te Brussel is in 1914,
te midden d«r vijandelijke bezetting,
het denkbeeld geopperd om koning
Albert bg' zijn terugkeer in Brussel een
eeradegen te overhandigen. Dit denk
beeld staat op het punt, te werden ver
wezenlijkt. De degen, van platinagoud
en edelgesteenten, is reeds vervaardigd.
Op het gerest is de Qermaansche adelaar
aangebracht, overwonnen door den Bel
gischen leeuw, met het inschriftBelgië
aan zjjn Koning.
Het wapen is in het geheim te Brussel
geraodeleerd. J)e schets werd deor den
■vervaardiger zelf door de draadversper
ring der Nederlandsche grens naar Parijs
gebracht, waar de degen werd gemaakt.
Hij zal dez«r dagen naar Brussel 'gaan,
om den koning bij zijn komst in de
hoofdstad te worden overhandigd.
De samenstelling van het Belgische
comité te Brussel, dat zich er mede
heeft belast, moet geheim blijven tot
het Duitsche leger is afgetrokken.
Korte Oorlogsberichten.
Een votum vaa vertrouwen voor
den rijkskanselier werd bij hoofdelijke
stemming met 19S tegen 52 stemmen en
23 onthoudiagen aangenomen.
In e#n interview over het antwoord
van Wilsen zeide Henderson, dat zijn
eerste indruk was, dat dit zeer veel zou
tea bijdragen om den toestand op te
helderen.
Het «fficieele Finsche persbureau
meldt, dat prins Friedrich Karei tot dus
verre aan de Finsche regeering nog geen
officieel antwoord naar aanleiding van
zjjn keuze tot koning van Finland heeft
doen toekomen. Alle andersluidende be
richten zijn verzonnen.
Welff seint een lijst van velschil
lende kunstschatten die uit de ontrui-
mingvSgebieden in N#ord-Frankrijk in vei
ligheid zjjn gebracht, en die tot dusver
sen waarde van moer dan 50 millioen
Mark vertegenwoordigen.
B e r 1 ij n 24 O o tHet heerenhuis
heeft de drie kiesrecht-ontwerpen met de
amendementen ||d#r commissie in hun
geheel aangenomen. De oud-c#ns«rva-
tisven stemde* blanco.
Boedapest, 24 Oct. De koning
hoeft de ontslagaanvrage van Burian,
minister va* buitenlandsche zaken,
aanvaard en graaf Julius Andrassy in
zijn plaats benoemd.
Dacht hij daar misschien aan, toen hij
den sabel aflegde en, voor de schrijf
tafel staanidie,, naar da photographie keek?
Misschien! misschien ook niet, want
dadelijk daarop ziette hij rich neer en
schreef een langen brief, welken hij aan
den vrijheer von St. Afban op Taun-
hausen adresseerde.
Den volgenden morgen z'eer vroeg .reeida
reed de huzaar Brann najaar Tannhausen.
Hij kwam stralend terug. „Da vrijhee#
zei, dat vad'er de betrekking weer terug
zou krijgen. Hij heeft mij zoo naar ui
gevraagd. Hij wilde alles van u wefenl"
De ritmeester was over de nieuwsgierig
heid van dezen hem geheel onbekenden
man wel wat verbaasd, maar dacht er
niet verder over na, en zon welhaast
de geheele geschiedenis v|ejrg|etea hebben,
als hij niet 's avonds uit het raam der
woonkamer kijkend, daar een rijtuig met
twee paarden had zien stajan. De palfenier
sprong van den bok en schelde en da
delijk daarop trad hij bij hem binnen eai
vroeg óf er belet was voor den baron
St. Alban.
(Woed# vervolgd.)
i I ,k IJ S HLB