6 De Groote Oorlog. Siïiiienlaiid. is! IMaandag f'October itflft •13e «ïaargai Uffgavh yen m Naaasl. LUCTOJf Bï SMgft&O, stymied te Soes. faüü Hoofdbïfrtiaa te ©aas LANSE VORSTSTRAA® 211. (TeleSoon Ho. 11.) Bureau te Middelb**g FIRMA F. P. DHUIJ fc. BÜSG, Drukkers: Oostërbaa* L Coiatri, €r o Beknopt «veraletit van der» feesteed. Eer? nsauw vredesaanbod der Cen traler». De vijfde October van het jaar 1918 zal met dikke letters, om niet vsn gulden letters te spreken, in de geschiedrollen der wereld opgeteekend worden. Vooral in de geschiedenis vsb Duitsch- land zal die dag blijven leven. Immers de eerste parlementaire regeering ver scheen met/haar program inden Rijksdag, een regeering voortgekomen uit de meer derheid in de volksvertegenwoordiging, geleid door een prins, maar steunende op het grootste deel des volks. Men heeft er stoutmoedig met het verleden gebreken. Doch belangrijker neg dan de program matische uiteenzetting van deiegecring zouden blijken de mededeelingen over verschillende wegen, die naar de opvat ting van rijkskanselier Prins Max von Baden Buitsclilarid den vrede zouden kunnen brengen. Alle neutralen de gevoelens der geallieerden laten zich in dit opzicht min der makkelijk raden moeten wel aan genaam verrast zijn geworden door het vredesprogram der meerderheidspartijen en door de eerlijke uitwerking, zooals PriiiS Max gaf in zijn schitterende Rijks- dagredevoering. Het programma der meerderheidspar tijen, dat den grondslag voor de vredes politiek der nieuwe Duitsche regeerieg vormt, luidt een weinig verkort als volgt lo. Vasthouden aan het antwoord der rijksregeering op de Pauselijks nota van 4 Augustus 1917 en onvoorwaardelijke instemming met de^ resolutie van dea Duitschen rijksdag vaa 19 Juli 1917. 2o. De bereidverklaring om tot een volkenbond toe te treden op de volgen de grondslagenDe volkenbond omvat alle staten, en .berust op de gedachte der gelijkgerechtigdheid van alle volken. Het doel van den volkenbond is een duurzame vrede, het onafhankelijk bestaan en de vrije economische ontwikkeling der vol ken te verzekeren. 3o. Onberispelijke verklaring over het herstel van België en een vergelijk be treffende schadeloosstelling. 4o. De tot nu toe gesloten vredesver dragen mogen geen beletsel voor den algemeenen vrede zijn. In het Baltische laad, Litauen en Polen moeten zoo spoe dig mogelijk volksvertegenwoordigingen op breeders grondslag worden gevormd. De staten, waar zoo spaedig mogelijk het burgerlijk bestuur moet worden ingevoerd, moeten hun grondwet en hun betrekkin gen tot de naburige volkereu zelf regelen. 5o. Schepping van een bondstaat Elzas- Lotharingen, onder toekenning van volle dige autonomie en in overeenkomst hier mede het toestaan van een volksverte genwoordiging aan Elzas-Lethariagen. 6o. Onverwijlde doorvoering der kies- rechtlierverming in Pruisea an invoering van een overeenkomstige hervorming in de bondstaten, waar zulk kiesrecht nog niet bestaat. 7o. Uniform© rijksleiding, beroeping van parlementaire leden tot het rijksbestuur, vorming van een uniforme rijkspolitiek. Strikte naleving der grondwettelijke ver antwoordelijkheid ia alle opzichten, op heffing van alie militaire instellingen, die ten doel hebben invloed te o.feam op de politiek. 8o. Ten einde de persoonlijke vrijheid, het recht van vergadering en de pers- S e r a p h i n e, óoor U. VOS MAWTEÜFFEL. vrijheid te beschermen zullen terstond de bepalingen over den staat van beleg worden veranderd. De censuur wordt be perkt tot vraagstukken aangaande de be- trekkingen tot bnit'énlaadsche regeerin gen, de oorlogsstrategie, de oorlogstak- tiek, troepenbewegingen, vervaardiging van oorlogsmateriaal. Er zal een politiek toezicht worden ingesteld voor alle maat- regelen, die op grond van den staat van i beleg zij a genomen I i Zooals hierboven reeds opgemerkt hield Prins Max van Baden een schitterend pleidooi voer vrijheid en recht I Hij begon met te zeggen, dat zij-a pro- l gram niet alleen eigen politieke geioefs- j belijdenis bevat, maar ook die van het overgroote deel der Duitsche volksverte- i genwaordigjug en derhalve van de Duit- j sche natie. i Verder constateerde hij, dat ia de i nieuws regeoring ook toonaangevende j vertrouwensmannen der arbeiderstoi.de hoogste ambten zijn gekomen, hetgeen een waarborg is, dat da nieuwe regeering dsor het vaste vertrouwen van de breede massa dos volks gedragen wordt Volgde eau heldere uiteenzetting van «f liever een stel kafetteekesingen bij het hierboven afgedrukte program. De stootkracht, else de regeering bij haar strevon naar den vrode heefr, zoo vervolgde prins Max, haagt daarvan af, dat er achter haar een eensgezinde en vaste, onwrikbare volkswil staat. De Duitsche regeering zal bij de vredes- o»derhandelingea er naai1 streven, dat in de verdragen voorschriften over arbei- dersbeschenaing en arbeidersverzekering worden opgenomen, (bijval), welke de verdragsluitende regeeringen verplichten in haar landen binnen een bepaalden ter mijn een minimam vaa gelijksoortige of gelijkwaardige Hiaatregalen ter waai ber ging van leven en gezondheid, alsmede ter verzorging der arbeiders bij ziekte ongevallen en invaliditeit te treffen Zoolang nog Duitsche landgenooten in gevangenschap zijn, zal ik mij niet alle kracht wijden aan de hartelijke zorg voor hun welzijn, (bijval).- 0©k voor de bij ons in gevangenschap levende vijanden zal ik mede op recht vaardige wijze zorgen. Tan onmiddellijk belang zijn nu de conclusies, welke de nieuwe regeering gedurende den korten tijd van haar be staan praktisch uit den toestand, dién zij vosd, en uit de toepassing "harer politieke beginselen op dezen toestand getrokken heeft. Meer dan vier jaar van den bloedig- sten strijd tegen een wereld van mate rieel machtiger vijanden liggen achter ons. Een ieder van ons draagt zijn lidtee- kens, maar al te velen zelfs nog de open wonden, hetzij verborgen in het diepst zijner ziel, hetzij in zijn voor het vader land op het slagveld blootgesteld lichaam. Nochtans zijn wij sterk van- ziel en vol vertrouwen in onze kracht, vastbe sloten om voor onze eer en vrijheid en voor hef geluk onzer nakomelingen nog zware offers te brengen, indien die on afwendbaar is. (Levendige toejuichingen.) Dit trotsche bewustzijn laat ons met vertr.uWen ia de toekomst blikken. Maar juist wijl wij daarvan overtuigd zijn, is het ook onze plicht er ons zeker heid ever te verschaffen, dat de offerrijke, bloedige strijd niet een dag langer ge voerd wordt dan het tijdstip, waarop het sluiten van een vrede, dio onze eer niet aantast, mogelijk schijnt. i-2) En toen de nood op 't hoogst ge stegen was, hoorde ik dat in de bosschen van graaf Hoheustein de plaats van hout vester op een jaarwedde van ffiOO Vacant was graaf Hohenstein'. wiens bezit tingen aan Tannhausort grensden, was vroeger mijn vriend geweest wij had den samen jacht-diners gegeven en sa men onze eigene paarden naar da wed rennen gestuurd.... nu vroeg ik hem ecne plaats als houtvester! Ik kreeg de betrekking en wij trokken in de bout* vesterswening aars deii bosebrand, waar wij nu neg zyn. Wat was het ons eigen aardig ie moede, toen wij dien eersten avond in de lage witgekalkte kamer to zaïrien over het verleden en over -de toekomst spraken! Seraphine enMathus sliepen ia de kamer daarnaast in hun gewone houten bedjes even goed. als vroeger temidden van de ©vprdudigo lux-' van het Palazzo Forguano iu Rome, of ia de gsthische kam ar met de ouder- wetsche gesneden bedjes op Tannhausan. Uwe moeder daarentegen legde haar hoofd op mijnen schouder en. voor de eerste maar ontzonk haar de moed en brak zij in tranen uit Tot nu toe was zij de sterker© geweest, bare zwakheid schonk mij plotseling moed en energie, ik leerde werken. Met het houtvastersvak was ik bekend, nu moest ik toonen dat ik het geleerde niet vergeten had.. Ik was van 's morgens vroeg tot 'sayoads laat in 't beseh ©f verdiepte mij in de beekenik dacht niet meer aan vroeger eD dat was het beste wat ik doen ken. Uwe moe der was thuis onvermoeid bezig; als ik 's avonds huiswaarts keerde, zag ik haar reads vaa verre aan het met kamper-' foelie en rezen begroeide venster zitten, haar hoofdje mat zijne weelde van gaud haar en zijn fijn prvfiel over den arbeid gebogen. Maar dat profiel werd elke», dag teer der, „fijner! Dan kwaamt gg op mij aangestormd, in. groote vreugde van wederzien. Mathus had reeds weer vergeten dat hef ooit anders gewesst was, hij was geheel met het tegenwoordige leven verzoend, zijn Ik heb daarem ook niet tot den huidi- gen dag gewacht om handelend ter be* vordering der vredesgedachte op te treden. Steunend op de overeenstemming van aile daartoe bevoegde personen in het rijk en op de toestemming van de gemeenschappelijk met ons handelende bandgenooten héb ik in den nacht vaa den 5den October door bemiddeling van Zwitserland aan den president der Ver eenigde Staten van Amerika een nota gericht, waarin ik hem verzoek het tot stand brengen van den vrede ter hand te nemen en daartoe met alle oorlog voerende staten in vérbinding te treden. De iiota k-smt reeds heden (5 Del.) ef morgen Oct.) in Washington aan. De nota richt zich tot den president der Vereenigde Staten, wijl deze in zijn congres boodschap van 8 Januari 1918 en in zijn latere uitlatingen, vooral in zijn New-Ysrksche rade van 27 Septem ber een program vosr den algemeenen vrede opgesteld heeft, dat wij als grond slag voor de onderhandelingen kunnen aanvaarden. Tk heb dezen stap op den weg ter varlossing, niet slechts van Dsitschl&ed en zijn bondgenooten, maar vaa de gansche sedert jaren onder den oorlog lijdende menschheid, ook derhalve gedaan, omdat ik geloof, dat de op het toekomstig heil der volkeren gerichte gedachten, die de heer Wilson verkondigt, volkomen in overeenstemming zijn met de algemeens denkbeelden, die ook de nieuwe Duitsche regeering eu du overwegende meerder heid van sus volk bezielt. Eveneens onder stormachtige toejui chingen hield de president van den Rijksdag een redevoering, om nog eens aan te dikken, dat het Duitsche velk vrede en geen oorlog wenscht. Men besloet nu. ar te wachten, welke uitwerking de vreÜesstap zal hebben. De geheele wereld wacht in spanning af, wat er nu gebeuren zal, Erg bemsedigand is de jongste ge schiedenis niet. Met de autonomie van Eizas Lat haria gen Bsemt Frankrijk zeker nu geen ge- neegen, en vaa een vergelijk inzake de schadeloosstelling vaa België voor het misst Engeland niet. En er zullen nog wel meer punten zijn, waarop de En tente verder gaat in haar eischen. De vraag is alleen: zal zij inwüliging ook van die eischen den prijs van den voortgezette» oorlog waard achten Zal zij althans niet bereid zijn in een ge- dachtenwisseling te treden? Laat ans hopen en bxdde», dat God thans de harten der Staatslieden nsige, opdat dezs ernstige bezoeking der wereld thsBss een einde neme. En moge slechts den naam van den Koning der Koningen daardoor verheerlijkt worden. De voorstellen zijn nu overeenkemstig den wertsek van president Wilson, door een uit het parlement voortgekomen re geering met toestemming van den Rijks dag, dus door een volksverwowliging, gedaas. Wijst president Wilson deze voarscell®!! opnieuw af, dan zal na de vredesresolutie van 19 Juli 1917, de Pauselijke nota en de overige vredes pogingen, de tegenstand van het Duitsche volk natuurlijk nset hernieuwde en ver sterkte kraeht opvlammen ea zal getracht worden de tegenstanders door da Duitsche wapenen tot aanneming van wangen waren bruin van gezondheid en zijn grootste verlangen was ook eens jager te worden. Zoo ging do tijd voorhij. Wij hadden dikwijls zo® weinig dat wij niet wisten waaruietk wij ©ns des volgenden dag zouden voeden, doch God hielp ons altijd. Oase vrienden verlieten ons oek niet De Steri?hei»:s bezochten ons oek dik wijls en vulden dan onze provisiekast met nieuwen veerraad. O! watverheug- det gij n over elke» appel, over elk prenteaboekje. De tranen kwamen mij dikwijls in de oogen als ik dan aan mijne eigene jeugd dacht. Hoe gelukkig waart gij bij al «die armoede en hoe zorgeloos 1 zaagt gij eiken nieuwen morgen tegemoet. Ook de Wertkers kwamen af en toe. Julia was een trouwe lieve vriendin, en haar man werd mij in dien tijd een vriend door zijn raad, hulp en troost Zooals wij vroeger de militaire belangen hadden besproken, bespraken wij nu de toskomst j der kinderen. Eveline bezat eénig geld, j dat ik «naaBgetast had gelaten, daar dit het eenige was, wat ik ooit mijne kiiade ren kon nalaten. Werther zorgde hier- j voor, belegde de renten en wij here kenden dat dit kapitaaltje na eunigo j jaren voldoende zou blijken om u alien I de Duitsche voorwaarden te dwingen. Maar dan is het leed dar wereld niet te overzien. Moge iiet niet zóóver komen WAFJEPJSTSLSÏAND BEBLïiM. (Gif.) Buitschland, Oostenrijk- j Hongarije en Turkije hebben president Wiison j een algemeenen wapenstilstand aangeboden j te land, ie water en in de lucht. Os strijd in het Westen. PARIJS, 5 Oct Het avondcammuKiqué j meldt: De zegerijke aanvallen, die sinds verscheidene dagen door de Fransche I troepen in samenwerking met deAmeri- j kaansche strijdkrachten op het front van de Yesle. en ep het front vaa Champagne werden geveerd, hsbben de Duitschers j gedwongen tot een algemeenen terugtocht naar de Suippe en naar de Arnes. De Duitschers hebben in allerijl de ge weldige posities verlaten, die sinds vier jaar waren versterkt en met nimmer ver flauwende hardnekkigheid werden ver dedigd ee blazen den aftocht over een uitgestrektheid van 45 K.M. Thans is de stad Reims buiten het bereik der Duitschers. Het fort Briaiont ep het massief van Morenvilliers zijn in do macht, der Fran- sshen. Het massief van Nogent 1' Abesse is geheel door hen omsingel 1. Hun. veor hoeden onderhouden nauw contact met de achterhoeden der Duitschers en hebben de algemeene lisie Orainville-Bourgogne- Cernay les Réims-Beinse-Bethinville overschreden. Meer naar het Oosten staan de Franschen aan de Arnes langs heel haar ioop Zij zijn de Suippe overgetrokken te Orainvillo en de Arnes op verscheidene plaatsen I Van ds Belgisch» kust. Ook aande grens kan men bemerken, dat de Duitsche wapenen niet langer zege vieren. Daar is onder de Duitsche sol daten deels -een groote neerslachtigheid te bemerken, deels; een sterke hoop, dat het nu -spoedig- vrede zal werden. Blijkbaar wordt aliës it) gereedheid ge bracht bij de kust, om als hét moet terug te trekken. Men spreekt zelfs van het bij nacht vervoeren van geschut uit de knsthatterijen. Ook worden weermannen van 15 tot 45 jaar weggevoerd naar Duitschland, opdat deze niet het Bel gische leger bij een terugtocht zouden kunnen versterken. Dezen nacht trachtte een groote troep Belgen men zegt 200 waarbij osfc Duitsche militairen zich hadden aangesloten, over de grens te komen. Maar dit. mislukte. Trouwens nooit was de clecirische draad zoo sterk geladen als in deze dagen. Zonder dezen draad zou er stellig eeu nieuwe invasie van vluchtelingen komen, grooter mis schien nog dan ia November '14. Wat zal er nog gebeuren? (Hbl.) &9rie 0«rl«f»ftsrMMBa. Naar Reuter uit Parijs meldt, heeft een Duistsobe vlieger in deu avond van 1 Oct. het hospitaal van' Chalenssur- Marnë gebombardeerd. De Duitsche gewonde krijgsgevangenen waren veilig in de Kelders, maar veie Fransche ge- wonden zijn gedood en gekwetst (volgens een later baricht werden 60 patiënten gedoed en ongeveer evenveel gewond). Een Réuterteiegram meldt, dat tot einde Sept. 1.7-66.160, Amerikaansche troepen zijn overgebracht.Ongeveer een millioen is overgebracht in Engelsche of in Engelsen bezit zijnde schepenonge veer 7S6.000 door Amerikaansche en de overige door Fransche en Italiaansche. goede scholen te doen bezoeken. Zoo verliepen er twee jaren. Gij Se- raphine, waart acht ea Mathus was zevea jaar, toe* God u een ra zuster schonk, de kleine Stella. Schonk! ja! Maar wat vroeg hij daar voor! Liave kinderen, tot nu toe kon ik rustig schrijven, nu beeft mijne hand. Wat beteckende alle vroeger lijden bij dezen slag. Ik wilde, ik kon bet niet gelooven! Ik zat naast haar, hield haar keortsachtige hand in de mijne en smeek te haar: „Verlaat mij niet. JSlijf bij mij, ik kan niet zonder je leven?" Zij glim lachte pijaljjk en ik wist het immers, zij zau gaarne gebleven zijp om het moeilijke leven verder met mij te leven, doch Gad was barmhartiger dan ik egoïstisch msnschenkind li ij nam haar tot zich. Weinige urea voor haren dood liet zij u roepen, Seraphine. Ik weet het, kind, het was hst heiligste uur in uw leven, ik wil er dan cok niet aan rakc-n, vrees niet ongerust. Toen zij stierf, was ik slechts bij haar. Ik zou u wel gaarne i over haar sterven, hare laatste woorden j en haar gebed willen vertellen, doch - spaart het mij. Teen ik den volgenden ochtend alleen; VERSCHIJIW ELKEU WBEKBAG Abonnementsprijs: Per 3 mwtodein fc. g. p«sst f 1.75 L0»to oummecs -6.06 Irfs flê'z AdrSsfentiëa: 1—4 regels f 0.80, itóire re$M xaesr 90 ëi, tferhengd met tm tijdel ijken owtogstoftriAg vaa 20 3-maal wortit 8-maal bwekoud. Bf sbooofement voordeeligo roocwaardaE Böw jj anumrrrer s fi eest. mas Ia het Pruisische stadje Lübecke zijn verschillende gevallen vaa kinder verlamming voorgekomen, waarvan en kele met doadelijken afloop. Het is een onbekende nieuwe ziekte. Te Morgan (New-Jersey) heeft in een granaat.fabriek een ontjiloffing plaats gegrepen. Over een groot gebied werd de schok gevoeld. De meeste arbeiders konden ontsnappen, maar er wordt toch van vele vermisten gewag gemaakt. Andere munitie-fabrieken in de buurt i loepen wegens de rondvliegende vonken gevaar en de overheid heeft bevolen, dat alle huize» binnen 10 mijl afstands van Morgan meeteu worden ontruimd. Keizer Wilhelm heeft in een pro clamatie tot leger en vloot van "den vredesstap maiedeeling gedaan en tot de gro®tste krachtsinspanning aange. speord, zeolang deze nog verMscht wordt Generaal Haig bericht, dat de Duit schers Douai ia brand hebben gestoken. Tegen het Fransche bericht iu. dat de wijkende Duitsche troepen Kamerijk moedwillig in brand zouden hebben gezet, meldt Wolff, dat die stad uitsluiten door het niet aflatende vuur der Esgelschen in brand is geschoten, gelijk de Engelsche en Fransche artillerie St Quentin al in 1917 volslagen tot puin heeft geschoten. Tot staatssecretaris van buitenland- scha zaken van hst Duitsche Rijk is dr. Solff benoemd. Een benoeming, dio in de gematigde kringen in de geallieerde kades ongetwijfeld een goeden indruk zal maken. Generaal-veldmaarschalk Von Hin denburg is Vrijdag naar het groot-hoofd kwartier vertrókken. Keizer Wilhelm had Vrijdag be sprekingen in het paleis van den rijks kanselier en hoerde Zaterdagmorgen het mondeling rappert van den staf, general én De Amerikaansche vrachtboot „Her man Frash" is doer eest aanvaring ge zonken voor da Amerikaansche kust van de bemanning van 98 koppen wer den er 41 gered. Het Duitsche luchismaideel, dat wijlen kapitein Boelcke beeft aangevoerd, scheet 27 September zijn 300ste vijande lijke vliegtuig neer. Relief boot get or peteer d. Het Zweedsch stoomschip „Sydland", dat van Berge» naar New-York vertrok om met een ladieg graan voor de Relief- commissie te Rotterdam terug te keeren, is op d© Amerikaansche kust tot zinken gebracht. Ds commandant van de duikboot eischte van d#n kapitein een Duitsch vrijgeleide of eene of ander© officieelè verklaring, dat hij werkelijk vosr boven- geneemde commissi© was bevracht. De kapitein, di*> deze verlangde documenten »iet kon overleggen, toonde een door dea Zweedschen censul te Bergen afgestem- pelden en verzegelden zeilorder. Dra düikfeootcemmaadsnt wilde daar mee geen genoegen nemen en liet het schip vervolgens tot zinkon brengen. Regi strati© en domeinen. Naar wij vernemen teeft de Minister van Financien onlangs ter kennis vain de ambtenaren gebracht met verzoek om hieraan zooveel mogelijk ruchtbaarheid gebroken naar lichaam en ziel, in de kleine woonkamer zat en naar de bloomen staarde, die zij ondanks allen arbeid cn ellende had gekweekt, kwaamt gij Se raphine, als een vertroostende zonnestraal bij mij Gij sloegfc uwe armen om mijnen hals en fluisterde mij toe: „Mama is nu zoo gelukkig eu zij heeft gezegd, het duurde niet lang, dan waren wij allen weer gelukkig!" en toen spraken wij lang te samen en ik vergat soms dat ik met mijn klein meisje sprak, ik meende hare stem te hoerenJa jou had ik nog Hoe kan ik je ooit dankbaar genoeg zijn voor alles wat gij iu dién tijd voor mjj ajjt geweest. Hoe stil en zacht gingt gij door het huis, hoe lief zorg.drat gij voor het kleine zusje en hieldt gij den wilden brosder stil; met welk cénetee- dere liefde zorgdet gij dat b.et kleinste aandenken aan haar werd be wam d en hoe hebt g(j geprobeerd om mijne wen- scben te raden. Geloof maar dat ik het, aaet groote dankbaarheid heb gezien, .«1 scheen ik ook uiterlijk geheel onverschillig. Als ik 's morgens voor ik uitging haar grraf bezocht, waren er altijd frissche bloemen, en dikwijls kwaamt gij mij achterop en dan zaten wg samen op de bank bij 'net graf (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1918 | | pagina 1