Vrydag 13 September 1918
32e Jaargang
De Groote Oorlog.
fiem@ent®r»ad van Bgss.
Korte oorlogstorlotfao.
Uitgave van
U Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
gSIRMA F. P. DHUIJ L. BURG.
Drufck&rs!
Qostgrbaan ft Le Cointie, Goes.
Zitting van Donderdagavond.
Yoerzittsr de heer D. D. v. d. Bout,
oudste wathouder.
Afwezig de heeren Donnar, Hollmann
ei Plazier, allen met kennisgeving, de
«rste wegens uitstedigheid, de tweede
wegens ambtsbezigheden en de derde
wegens ziekte.
De heer v. d. Bout deelt mede, dat
de burgemeester nog ongesteld is.
Hg heeft een verlof gekregen van 2
maanden, met ingang van 1 September
j.l. en hoept speedig weer in de gele
genheid te zij* het ambt te hervatten,
hetgeen wjj allen met hem hopen. (Be-
wgxea van instemming).
De notulen van de vorige vergadering
werden goedgekeurd.
I. Voorlezing wordt gedaan van inge
komen stukken, waarvan het verzoek
van den Goeachen Bestuurdersbond om
den huizenbouw te bevorderen in handen
raa „Nieuw Goes" gesteld zal worden
om advies. De voorzitter zegt, dat desp
Vf eningbouwvereeniging den verderen
bouw van arbeiderswoningen reeds onder
de oogen ziet, zoodat aan het verzeek
reeds ten deel* is voldaan. De steun
regeling voor werkloozen komt later in
den Baad ter sprake.
Het verzoek em grend voor de Ceöp.
Veevoederfabriek komt straks aam de orde,
in verband met de urgentie dezer zaak.
II.- C. Brugnzeel verzeekt afschrijving
van schoolgeld, wijl zijn kind 11 Juli
afgeschreven werd in verhand met plaat-
sing op de 9. B. S. Een lid van de fin.
commissie is vóór inwilliging van het
van het verzoek, twee zijn er tegen,
wgl de H. B. S. 2 Sept. begint en 't niet
aangaat enkel voer de vacantie onthef
fing te verleenou.
De voorzitter liaht dit geval nader
toe en stelt voor afwijzend te beschikken.
Dhr. Brants: Is het advies wel geheel
afwijzend
Dhr. Fransen van do Putte:
Het cursusjaar eindigt begin Sept. Dus
verzoeker moet tot eind Augustus be
talen.
Het afwijzende voorstel wordt z.h.s.
goedgekeurd.
B. de Roever vraagt 5 maanden af
schrijving hondenbelasting.
De voorzitter zegt, dat het per
half jaar gaat en dus in 't geheel geen
afschrijving verleend kan worden, waar
vaststaat dat adr. 7 maanden lang een
hond had.
Aldus wordt z.h.s.. besloten.
III. Aan do orde is nu het voorstel
tot het aangaan eener geldleening ad
f75000 ten behoeve der gemeentelijke
gasfabriek. Het wordt zonder discussie
en z.h.s. aangenomen.
IT. Yoorstel wijziging Motor- en Rjj-
wielverordening.
Dhr. v. Poelgeest zegt, dat de weg
hjj den Singel eerst goed berijdbaar ge
maakt dient te worden. Spr. zegt, dat
«r heelemaal nog geen fietspad is. Van
K. Nieuwstraat naar Ouden Singel en
Heernisseweg dienen eerst klinkerpaden
gemaakt te worden.
De Voorzitter erkent,-dat de afrit
■og niet schitterend is. Velen willen er
echter wel van profiteeren. Minder ge-
wezscht is het een pad door den speel
hui naar den Ouden SiBgel aan te leggen.
Dhr. Dekker: 't Is dus de kwestie
Wat gebeurt er eerst? Men rjjdt toch
al op bedeelde plaats. Laat men nu
straks voor een rijwielpad zorgen.
Dhr. v. Poelgeest vreest, dat de
weS eerst gemaakt zal worden als er
een ongeluk gebeurd is.
öe Voorzitter wil het gebruik maar
royaal toestaan en vreest geen ongeluk-
B- en W's voorstel werdt nu z. h. s.
»»«|euomen.
V. Verzoek Ned. Bond van gemeente
ambtenaren om een bglag# uit de ge
meentekas voer oprichting van een rust-
'acantieoerd.
'an het Bestuur van de afd. Zeeland
an d«n Ned. Bend van Gem. Ambtena-
w nog een schrijven ingekomen,
tJ"'1 het doel nader toegelicht werdt.
anT®' «stoord is enkel bedoeld voor
Lnbbenaren' werh°iïh rust noodig
uitstb ®rants Eegt> dat de tjjden bg
f j feschikt zijn, om een rustoerd,
j ld wordt, te steunen. Er wordt
ei van de gem. ambtenaren gevergd
tüd. Wij apprecieeren, dat ons
j retane personeel zich er zoo goed
.aat- Waar nu «en (feestgave ge-
j .*8? wordt moeten wij niet vergeten,
die hinderen van het gem. bestuur
nt»fTrag*n' Groote sommen kunnen wij
van £7en' ^aat 0U8 ®lecbts een bewijs
Delanget#Hjng en waardeering geven.
F'»nsen van de Putte: De
stand van de financiën is wel uitermate
ongeschikt. We moeten al zooveel doen,
dat we ons dienen te beperken tot het 1
allernoodzakelijkste. Het convenieert ons
niet, om nu wat te geven.
Dhr. Brants stelt voor f 25.veor
dit doel uit te trekken. Een kinderhand
is gauw gevuld.
Dhr. Kakebeeke. Ik sympathiseer
met het gesprokene, doch f25vindt
ik al te gering. We konden wel wat
meet geven, als we willen helpen: Als
blijk van waardeering meeten we wat
geven. Laten we het bedrag in ieder
geval verdubbelen. Liefst zelfs gaf ik
f 100.—.
Dhr. Brants zal voer het voorstel,
om f100.te geven, stemmen.
De Voorzitter erkent dat hot ver
zoek zeer sympathiek is.
Dhr. Dekker waarschuwt tegen het
voorstel Kakebeeke. We hebben ook te
rekenen met do belastingbetalende bur
gers. Ofschoon de zaak ons sympathiek
is, moeten we ons wel goed afvragen of
het ons convenieert.
Dhr. Kakebeeke: De tijden zgn
wel drukkend, maar de factor van de
belasting is toch minder dan die vroeger
geweest is.
De voorzitter: De dalende factor
is niet steeds dalende gebleven de laatste
jaren.
Het voorstel-Kakebeeke (f100) werd
met 7—8 stemmen verworpen. Voor:
Brants, de Looff en Kakebeeke.
Dhr. Brants ontkent dat f 25 „niks"
is en handhaaft zgn voorstel.
Het wordt ook met 7 tegen 8 stemmen
verworpen.
B. en W.'s voorstel wordt nu z.h.s
aangenomen.
VI. De rekening over 1917 van het
Gashuisbestuur bedraagt in ontvang
f31240,155, in uitgaaf f 30329,805, zoodat
er een goed slot is van f3910.35.
Z.h.s. goedgekeurd.
VII. De gemeente-begrooting voor 1917
werd aangeboden, bedragende in ont
vangst en uitgaaf f270891.7S5. Onvoor
zien f43169,435, H. O. f124000.
Verder de begrooting van de gasfa
briek voor 1919, bedragende in ontvangst
en uitgaaf f216625.
VIII. Hek voorstel om de wening van
den gem.-secretaris te voorzien van een
telefonische aansluiting, wordt z.h.s.
aangenomen.
IX. De heer A. C. de Wit verzoekt
de vergooding voor het schoonhouden
van het raadhuis van f100 op f200 te
brengen, zulks in verband met de duurte
der benoodigdheden.
B. en W. vinden verhooging billijk en
stellen voor met ingang van 1919 f200
uit te trekken voor het onderhoud en
adr. over het derde kwartaal van 1918
een bedrag van f 25 als tegemoetkoming
te geven.
B. en W.'s voorstel wordt zonder dis
cussie en z.h.s. aangenomen.
X. Een wijziging in de gemeente-
begrooting 1918 wordt z.h.s. goedgekeurd.
XI. De volgende pensioengrondslagen
worden voorloopig vastgesteldM. Meij-
aard, agent van politie, f 885, W. Vermeer,
agent van politie, f915, Joh. Mulder,
brandgast, f2.50, K. r. JEs, commies ter
secretarie, f 1300, Ca. Ga. Kopmels,
helpster openbare bewaarschool,f 105.
XII. Benoemd worden tot tgdeljjke
leeraren aan de Avendscheol voor Am
bachtslieden voer handteekenen de heer
J. Melse, voor lij*- en vakteekenen de
heer P. Kakebeeke, voer wiskunde do
heer F. Maijs, allen met algemeene
stemmen.
Heernisseweg.
XIII. De voorzitter licht het voor
stel van B. en W. nader toe, waarep
het woerd is aan do lede* va* de fin.
commissie.
Dhr. v. Dissel wenseht ook een goot
aan de zuidzijde.
Dhr. Brants wil de zaak radicaal
behandelen en de* weg bestraten.
Dhr. v. Poelgeest refereert zich
aan Bv en W.'s voorstel.
Den heer Roth«izen wordt gele
genheid gegeve* de zaak toe te lichten.
Spreker heeft eerst het best geacht
den heelen weg te bestraten, doch later
de voorkeur gegeven aan een trottoir.
De grootste klacht van de bewoners
is, dat ze niet behoorlijk kunnen loopen.
Bjj algeheels bestrating zal de weg
in den bietentijd toch slecht begaanbaar
zgn. Op den Oude* Singel is het klin
kerpad werkelijk een uitkomst geweest.
Spr. geeft daarom ook in dit geval de
voorkeur aan een klinkerpad van b.v.
1.80 M. breedte.
Dhr. B r a n t e gelooft,' dat men geen
halve maatregelen moet nemen enblgft
bij zgn voorstel om den geheelen weg
te bestraten.
De voorzitter zegt, dat de zijkan
ten onbestraat blijven voor genoemd
bedrag. Bjj algeheêle bestratinff komt
men tot een uitgaaf va* f5000.
Dhr. Rothuizen «egt, dat een kei
bestrating wel het dubbele zal kosten
van klinkerbestrating.
Dhr. v. Dissel kan zich met het
beteeg van dhr. Rothuizen vereeaigen
en constateert, dat de gem.-bouwmeester
oek voor de verhooging van het voet
pad is.
Dhr. v. Poelgeest wil het klinker
pad verlengen tot de K.' Nieuwstraat
De voorzitter durft neg geen toe
zegging hieromtrent te doen. Deze zaak
zal later overwogen werden.
Dhr. de Looff zegt, dat er nog kei
bestrating is, welke f5.20 per Ma. kost.
In Brabant wordt deze methode toe
gepast.
B. en W.'s voorstel tet het maken van
een klinkerpad wordt z.h.s. aangenomen.
Tarkenskoekenfsbriek.
Aan de orde is nu het adres van P.
van Iwaarden te Biezelinge, K. v. d.
Slikke te Welfaartsdijk, H. A. Haaken
te Wilhelminadorp en J. J. Mol te Waarde,
di* een Coöp. Veevoederfabriek voor
Zeeland en Westbrabant willen oprichten.
Adr. verzoeken tot plaatsing van een
houten gebouw, bij wijze van proef, een
terrein langs de haven (A No. 522) voor
loopig voor een jaar in pacht te mogen
ontvangen, om het bij welslagen van de
proefneming voor 25 jaar in erfpacht te
krggen.
B. en W. stellen voor het gevraagde
terrein voor één jaar in gewone pacht
af te staan.
Dhr. Brants zegt, dat het iets a la
Professor v. Calcar is. De stank kan
ondragelijk zijn. De fabriek van van
Calcar was voor Leiden tot grooten last.
Zou deze fabriek voor ons niet hinderlijk
kunnen zijn?
Dhr. v. d. Bout zegt, dat de zaak
toch altijd eerst neg bij de Gezondheids
commissie aanhangig gemaakt wordt.
Dhr. S t i e g e rWe hebben dhr. v.
Iwaardea over de zaak gespreken. We*
hebben al besloten een buitengewone
vergadering te houden en een deskundige
uitgenoodigd. We zullen ons afvragen
of er stank verspreid zal worden.
Ofschoon wij .elke werkverschaffing
toejuichen, zullen we de zaak ernstig
onderzoeken.
De Voorzitter merkt op, dat men
aanvankelijk voor één jaar pacht, en dat
bjj welt lagen later een steenen gebouw
geplaatst zal worden.
Dhr. v. d. Leeuw zegt, dat geen
afvalproducten van gemeentewege wor
de* verwerkt. Deze stinken al vóór ze
i* de fabriek zijn. Hier geldt het andere
bestanddeelen. Aardappelafval e* kriel,
mossels en stroe.
Dhr. v. Poelgeest: Volgens de
Hinderwet kunne® B. en W. straks
voorwaarde* stellen. Desnoods kan de
Geaondheidscomm. er dan nog tusschen
komen.
Dhr. Brants is het, er niet mee eens.
Ook te Leiden zullen er wel deskundige
commissies gehoord zijn en tech was de
stank ondragelijk. Wanneer we kunnen
voorzien, dat me* hier zee iets wil hou
wen, moeten we op onze hoede zjjn.
Mosselen en aardappelschillen zjjn niet
bepaald stankwerend.
Dhr. v Dissel wjjst er op, dat we
in de eerste plaats de industrie moeten
bevorderen en dat we ook het vermeer
deren van den veestapel moeten toe
juichen. Een beetje stank meer of minder
doet er niet toe.
Dhr. v. Poelgeest Mjjft bjj zij*
meening, dat het voorloopig alleen gaat
over het al of niet beschikbaar stellen
van terrein.
De Vooraitter stelt veor het be
doelde terrein veorloopig voor één jaar
in gewone pacht te geven, onder bepaalde
voorwaarden.
Dhr. Rothuizen zegt, dat de bui
tenst* boomenrjj voorloopig bljjft staan.
Dhr. Brants wijst op het gevaar
voor de boomen door het mosselnat.
Besloten wordt een schadevergoeding
te eischen van f5.per boom, welke
•pgeruimd of gedood wordt.
Dhr. v. Dissel vindt den termijn
van één jaar wel wat kort,
Dhr. Dekker: De heeren zullen wel
kennis krggen van de bereidwilligheid,
waarmede wij de zaak thans behandeld
hebben.
Alleen bij heel ernstige bezwaren zullen
wij de zaak op den duur niet bestendigen.
We gelooven niet dat het een strop
wordt voor Goes, anders gingen wij niet
op het voorstel in.
Dhr. Fransen van de Putte:
Ook voor de adr. is het een proefjaar.
B. en W.'s voorstel Wordt z.h.s, goed
gekeurd.
Rondvraag.
Dhr. v. d. Leeuw vraagt *f de Lange
Vorststraat niet eens beter bestraat
wordt.
De voorzitter zegt, dat B. en W.
er wel aan gedacht hebben.
De zaak staat nu op de begrooting
voor 1919. Volgend voerjaar zal de straat
goed verzorgd worden.
Dhr. v. d. Leeuw vestigt eok op
den Wa&ihoek big het Gasthuis de aan
dacht.
Dhr. Rothuizen zegt, dat niet
alleen de L. Vorststraat, maar ook de
z.g. Waaihoek verbeterd wordt.
Dhr. v. d Leeuw we*soht verder
betere verlichting hij de brug, althans
betere afsluiting als de brug openge
draaid is.
Dhr. Dekker: Deze zaak beheert
hier niet thuis. Ia er beter licht don is
een afsluitboom niet noodig.
Dhr. do Looff: Do ketting kan wol
wat strakker staan.
Dhr. Brants: Op den Oestsingel is
de toestand 's avonds ook levensgevaar
lijk. 'tls er des avonds enorm duistor.
De voorzitter: We zitten nu een
maal czoeiljjk in verband met de sper-
uran.
Dhr. Fransen van de Putte:
'e Avonds is de brug toch verlicht.
Dhr. v. d. Leeuw: Neen.
Dhr. Fransen van de f u 11
Allee* op de speruron kan er geen
licht zijn.
De voorzitter stelt veor, dat de
gascommissie de zaak nader bespreekt.
Dhr. v. Dis sol: Lapt men dan ook
aan den Stationsweg denken en aan de
paaltjes bjj den Da».
Do voorzitter: Als w# maar gas
kunnen missen. Ook petroleum krggen we
lang niet iu voldoende mate. Zelfs zullen
we aan de Rijks voorschriften, voor wat
de verliehting van het Sas betreft, niet
kunnen voldoen.
Daarop sluiting.
Beknopt joverzicht van den toestand.
Ten Westen van St. Quent.in zijn de
Franschen tezamen met de Britten tot
aan den weg van Holnon naar Savy
vooruitgegaan.
Volgens Londen hebben de Engelsehen
Attilly, V ernand en V endelies vermeesterd.
Ea volgens Berlijn hebben tusschen
Maas en Moezel Franschen en Amerika
nen de boog van St. Mihiel aan-
gevallen. Hier duurt de strijd nog
voort.
Londen meldt er wat meer van:
De. aanval, vandaag door de Fransehen
en Amerikanen ondernomen, heeft zich
beoosten St. Mihiel van Foy-en-Haye tot
Nivray uitgestrekt.
De ruiterij der aanvallers rukte be
noorden Monsard op in de richting van
Vigneilles.
De geallieerden staan in de westelijke
buitenwijk van St. Mihiel. De Duitsehers
houden nog het fort Camp des Romains.
De Amerikanen namen Combres en be
reikten den westrand van Dommartin
en la Montagne.
Reuter verneemt dat de Franschen en
Amerikanen bij St. Mihiel, Tliieucourt,
Pannes, Nonsard, Cambrai en eveneens
een stuk van St. Mihiel hebben genomen.
De verste vooruitgang bedraagt 8 K.M
Men had al voorzien, dat de gealli
eerden spoedig de tijdelijke „rust" zou
den verbreken em op een ander punt
van het front een aanval zouden pro-
beeren.
Adolf Koster van de „Frankfurter
Zeitung" begon in dat blad aldus zijn
overzicht over den algemeenen toestand
„Aan het front heerscht op het oogenblik
betrekkelijke rust. Met spanning wordt
verwacht, waar Foch zijn, naar wij weten,
nog rijkelijke reserves voor een nieuwe
doorbraakspoging in zal zette*".
Men hield van Duitsche dus met een
spoedige voortzetting van het strategisch
spel door den opperbevelhebber der ge
allieerden rekening en is, geheel in te
genstelling met de voor enkele maanden
luid weergegeven meening, dat «le reser
ves van Foch onder den druk der Duit
sehers geheel worden weggeplet en als
„bufïertroepen", ter opvanging van de
Duitsche offensieven, opgebruikt, van
oordeel, dat de tegenstander nog over
meer dan voldoende middelen besckikt
om nieuwe strategische verrassingen in
het leven te roepen.
In Oost-Siberië 'zotten do Japansche
'troepen hun „zuivering" yaff hleit gebied
ten Noorden van Wladiwostok voort. De
tegenstand van de maximalisten aichter do
Iman (een Oostelijke; 'zijrivier van de1 Us-
suri) schijnt gebroken. De Japansche ca
valerie! hééft ten' minste, naar uit Tokio
VERSCHIJNT ELKEN .WERKDAG.
Abonnementsprjjsi
Per 3 maanden fr. p. post fl.BQ
Losse nummers - -O.Qi
Prijs dar Advdottintffiff*
1—4 regels f0.80, iedere regel meer 8(1
3-maal wordt 2-maal berekend-
Bjj abonnement voordaelige voorwan»!**
Bewijsnummers 5 cent.
'gemold wordt, de Bifcin, een zijrivier van
de Ussuri, Noordelijk van de: Iman, bei-
reikt. j
Lloyd George heeft met groot feestbe
toon te Manchielster ©en huldigingsadrejs
in ontvaingst genontan van eéjn Armeehsch1
cbmité van den Syrischan bond ©n yan
het Zionistisch comité. Hij dankte de de
putatie en verklaarde, dat Eingeland ook
streed voor de bevrijding van Armeniërs,
Syriërs en Jodan.
Dte 'plechtigheid doét denken a^n da
plechtige ontvangst van deputaties van
'Letten, Elsthén, Finnen, enz', door de Duit
sche autoriteiten, en de verklaringen, dié
daarbij .dan ploegden té worden afgelegd'.
Bij 'ziijn lie zoek aan de Krapp dab rieken
hoeft keizer Wilhelm een rede gehouden.
E;r blijkt ,uit, dait ook de 'keizer eten waar
schuwend1 Woord meent te moeten Uoeii
hlooren tegen de val scha geruchten, waar
door men heit Duitsche volk „murw" tracht
te maken'. t i
c
De Duitsche ender-kanselier Ven Payer
heeft ia een lange rede te Stuttgart de
belangrijkste vraagstukke* nopens de*
algemeenen toestand nog eens naar
veren gebracht en daarbjj allereerst ge
wezen op de gedrukte stemming, welke
niet alleen bij de Duitsehers, maar ook
bij hun bondgenooteo en evenzeer bij
hun vijanden heerscht, nu de vijfde
oorlogswinter staat aan te breke* e* de
vrede nog maar steeds niet ia zicht is.
Von Payer kesprak ook de laatste
hoop der Geallieerden, dat Duitschland
eerder de binnenlandsche débacle zal
treffen dan zijn vijanden. Die hoop zal
echter niet verwezenlijkt worden, want
veel grooter dan de meeningsverschillen,
die vardeelen, zij* de groote belangen,
welk* het Dnitsche volk houdt saarage-
sneerd. Het is van één vleesch en bloed
en juist in do ure des gevaars is men
ziek het meest bewust eendrachtig aan-
eengeschaard te moeten blijven.
De Duitsche rechtbanken blijven
voortgaan met zware straffen toe te
passen om de toenemende misdadigheid
tegen te gaan. Zoo wérd een mijnwerker
te Bottrop wegens het plegen van inbra
ken, waarbij hij levensmiddelen, wijn en
sigaren «tal, tot 4 jaar tuchthuisstraf,
5 jaar eerverlies en plaatsing onder po
litietoezicht veroordeeld. Zekere Türfs
uit Dusseldorf, die een tandtechnicus
voor 80.000 mark aan tandrubber oplichtte,
kreeg ee* jaar gevangenisstraf en een
schoenmaker te Aken, die 18 paar schoe
nen, die hem door klanten ter reparatie
waren toevertrouwd, verkocht, werd tot
2 jaar tuchthuis en 1800 Mark boete
veroordeeld,
Uit Zurich wordt aan het „Hamburger
Fremdenblatt" gemeld, dat men in Vati-
caansche kringen het oogenblik gekomen
acht, waarop de Paus opnieuw ee* warm
beroep zal doen tot alle volkeren, die
den aardbol bewenen e* in de eerste
plaats tot de katholieken, om zoo spoodig
mogelijk tot een vrede te geraken.
Da zomertijd eindigt iu Duitschland
in den nackt van 15 op 16 dezer om 3
uur. (In Nederland in den nacht va* 29
op 30 September, 's nachts 3 uur.
Het dertiende Fran»che Kamerlid
is dezer dagen gesneuveld.
Duitsche duikboten boorden rondem
Engeland 10.000 ton sckeepsruimte in
den grond.
I* beneden en Zaid-Italië worden
wegens de kolensohaarsehte de locomo
tieven met hout gestookt.
Officieel wordt gemeld, datAmeri-
kaansche troepen in Archangel zijn aan
gekomen om de geallieerden te helpen
de orde in Noord-Rusland te herstellen.
Het aantal der troepen wordt niet gemeld.
De Engelsche regeeriag heeft be
vestiging ontvangen van het bericht uit
Washington, dat Petersburg op twaalf
plaatsen in brand staat. Het niets ont
ziende bloedbad duurt voort.
Aan de Pr*islsch-Geldersche grens
bewaken thans mannen tusschen 47 em
50 jaar de grens.
In het Pruisische grensplaatsje
Isselburg hebben de munitiearbeiders,
welke granaten moeten maken voor het
leger, het werk neergelegd, le vragen
hoeger loon.
Volgens het Turksche blad Ikda»
zal de koning van Beieren eerlang te
Koustantinopel aankomen.
Vorsten.
De vier dochters van dsn Tsaar, die
rermoerd heeten, zgn: Olga, geboren 1895;
Tatjana, geb. 1897Maria, geb. 1899
Anastasi*, geb. 1901. De Kroonprins,
Alexander, is geboren 1914.
