So. 867
Donderdag 15 Augustus 1918
38e «laargang
De Groote Oorlog.
Uit de Provincie.
Xeeuwsehe Stammen.
Binnenland.
Uitgavö van
Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goe».
Hoofdbureau te Goes:
LAflfl VORSTSTRAAT Bi».
Bureau te Middelburg:
FIRMA r. P. DHUIJ L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre, Goes.
CXLIV.
Er was eens een t|jd, dat voor het
kostbare het beste nog niet goed genoeg
was.
Het was niet genoeg, dat de diamanten
bewaard werden tusschen zjjde en flu
weel, ia s«n zacht bedje.
Heen, men wist nog veel kestbaarder
kluisje voor de edele prullaria te be-
denken.
Het was toch veel mooier de kostbare
edelgesteenten in een gansch ander
milieu te bewaren.
Opgeborgen in een aardappel, in een
Sewenen ordinairen aardappel, houdt de
iamant veel beter x|jn glans, zoo leerde
men. De diamanthandelaren wisten dit
wel, en in hun zakken kon men in den
regel een dozgn kleine aardappels aan
treffen.
Doch -dat was toch niets voer de
verheven draagsters van het gesteente
van adel.
In Amerika, in het land der onbe
grensde mogelijkheden denk maar
aan de oude vredesgeaindheid, die in
een oogenblik in oorlogsroes omsloeg
heeft men ook voor dit hoogst ge-
wichtige(I) vraagstuk een oplossing ge
vonden. Een methede om denaardappel
2oo te vernissen en te bewerken, dat
hij een sieraad is geworden voor elke
toilettafel. Alleen een bepaald soort
aardappel leent zich voor deze bewerking;
die is zoo vast dat men hem gerust kan
opensnijden, uithollen en door middel
van soharaiertjes weer kan sluiten. Zelfs
moet de uitvinder, zekere mr. Hobblow,
er in geslaagd zijn, in een bijzonder
groot exemplaar een soort schroefoogje
voor miniatuurhangslot aan te brengen,
llr. Hobblow verwerkte den aardappel
tot allerlei vormen, rond, elipsvormig,
cilindervormig, Piramidevormig, soms
bracht h|j er zelfs beeldhouwwerk op
aan. Dan bewerkte hp de oppervlakte
met zpn vernis, waarna het inwendige
aan de beurt kwam.
Zijn uitvinding moet bf de Ameri-
kaansche dames veel succes gehad heb
bent
Er was eens een tijdja, ja, maar
er IS een tpd, dat velen een maaltje
aardappelen verre ze uden verkiezen boven
het kostbaarste edelgesteente.
'tis of ep eens de aardappel in den
adelstand is verheven en de diamant
uit dien verheven stand is ontheven.
Zóé schaarsch is het solanum tubero
sum en de eetbare knol, dat men den
Nederlanders maar een aeer bescheiden
portie kan voorzetten.
Het kan gebeuren, dat vóór en achter
en ter zjjde van uw woning onafzienbare
aardappelvelden zioh uitstrekken en dat
ge desniettegenstaande nauwelijks den
buik volkrijgt.
Onwillekeurig denkt men terug aan
de dagen, waarin de eerste aardappels
*1» kostbare geschenken naar Europa
gezonden werden. Al voldeed de eerste
ichotel op Europeesche tafel niet geheel
aan de gestelde verwachtingen wijl
men bij vergissing de oneetbare vruchten
van het loof geplukt had weldra
kende men de eetbare knollen en wist
men ze op hooge waarde te schatten,
kinds dien is de aardappel met reuzen
schreden het pad der glorie opgegaan,
dat hem den naam van onmisbaar volks-
voedsel bezorgdeeen eeretitel, dien hij
inderdaad verdiende.
.^e®ldö en overdaad hebben hem
eindelijk verlaagd tot diamantdoosje,
(toch ook die tjjd is er geweest. Thans
is zpn gemis in staat het grootste oproer
te verwekken en de laagste hartstochten
«i het hongerend velk wakker te roepen.
Moeten wp langs den weg van gebrek
weer komen tot de rechte waardeering
van wat God liet groeien tot onderhou
ding van ons lichaam?
KEES VAN DER yF-RH
Beknopt overzicht van den toestand.
L u'ü™ het Parpsche avondbericht
Ho Mi Fvrnmehen gisteren, tusschen
Matz en de Oise oprukkende, Ri-
oecourt genomen.
Roye en Laesigny blijft de geschut-
strfld zeer levendig.
Chaulnes, Roye en Lassigny zijn nog
eedg in Duitsche handen, waaruit blijkt,
i kaasfig opgeworpen dam der
uuitscbers nog stand houdt.
ri> i Reutei" telegram meldde wel, dat
j ^,ne® _en Roye veipletterd werden
in k j Fransehe bombardement, maar
ti-o n hebben de Fransch-Entelsche
roepen deze punten nog niet.
r. 7?*ss'8ny is echter wel van de door de
schers gehandhaafde linie Bray
Chaulnes - Roye—Lassigny liet meest
zwakke en kritieke punt, dat h«t ergst
«n meest bedreigd wordt.
In 't algemeen zien zij den toestand
niet rooskleurig in.
Het militaire echec in het Westen, dat
met verstandige openhartigheid gemeld,
werd, zoo schrpft Theodoor Wolff in het
„Berl. Tageblatt", heeft neiging gewekt
tot allerlei ernstige beschouwingen. Geen
verstandig mensch in Duitschland zal de
dingen nu te donker willen afschilderen,
maar voor het eeuwige rozenrood bestaat
geen neiging meer.
Zelfs de politicus van de „Deutsche
Tageazeitung", die de deelneming van
Amerika aan den oorlog als een vroolijk
spel betitelde, wenscht thans „het
Duitsche volk grondig en zakelijk inge
licht" te zien.
Dat de strategische positie, zooals deze
zieh thans ontwikkelt, de kansen van
onxjjdige vredesbemiddeling niet juist
verhoogt, moge blijken uit de mede-
deelingen uit Zürich aan een Duitsch
blad. (Zie hieronder.)
Helaas, 't is of het tijdstip van den
vrede al meer verschoven wordt.
Een donkere toekomst wacht ons.
Onzijdige vredesbemiddeling.
Di verband met de kwestie van vre
desbemiddeling door onzijdigen seint de
correspondent van de „Köln. Ztg." te
ZürichMen zal goed doen de mogelijk
heid van zulk een bemiddeling op dit
oogenblik zeer pessimistisch te beschou
wen. Onder den invloed van de gebeur
tenissen in het Westen worden blpkbaar
de oorlogsdoelen van de entente nooger
gesteld. Een telegram uit Parps aan de
„Baseier Nachrichten", volgens hetwelk
de bendgenooten besloten zpn een be
slissing uit te lokken, teekent den toe
stand. Het gevaar, dat bemiddeling als
een vijandige daad beschouwd wordt, zou
thans bp de entente in bijzondere mate
bestaan. In Zwitserland is de vredesbe
weging nu zeer zwak. De regeering denkt
er blijkbaar niet aan in dit opzicht voor
te gasn
Netrsobe bark getorpedeerd.
LONDEN.| De Noorsche bark Miefeld,
onderweg van Newport naar Reikjnvik
.met een bemanning, bestaande uit Noo-
ren, Denen, Zweden en Nedeilan-
d e r i is het slachtoffer geworden van
een Duitsche duikboot, die het weer-
looze sohip op korten afstand met 3
kanonnen beschoot. Nadat de bemanning
de bark verlaten had hielden de matrozen
van de duikboot zich twee uren bezig
met de plundering er van. Alle kleeding,
voedselvoorraden, zeep en koperwerk
werden van boord gehaald. De duikboot
nam de bemanning van de bark aan dek
en kruiste met groote snelheid twee uur
lang in groote cirkels rond. De over
slaande golven teisterden de mannen
.verschrikkelijk. Daarna kon de bemanning
weer in haar sloep g&an en werd den
volgenden dag door een Amerikaanschen
torpedojager opgepikt.
Inkomsten van kot Suozkaaaal In 1917.
De achteruitgang van de ontvangsten
van het Suezkanaal in 1917 blpkt uit het
jaarverslag, dat in de „Economiste Fran
cais" verschenen is en waaraan wij de
volgende cijfers ontleenen
Om de vermindering der inkemsten te
bestrijden zpn de tarieven verhoogd, en
wel met 1 fr. per ton in 1916 en vervol
gens in 1917 nog met 1,25 fr., dus in het
geheel 2,25 fr. gedurende den oorlog.
Tegenwoordig betaalt men per ton 8.50 fr
d.w.z. 86 pet. meer dan in vredestijd
de tarief verhooging heeft 15.637.500 fr.
opgebracht. Desondanks zpn de inkom
sten, die in het geheel in 1917 72.019.526
fr. beloopen met betrekking tot het vo
rige jaar met 17.025.219 fr. achteruitgaan.
De uitgaven voor 1917 bedroegen
37.148.815 fr., d.i. 9.383.101 fr. meer dan
het vorige jaar. Het saldo bedraagt
33.833.881 fr.
Oorlogzvsrdwazlng.
Het Engelsche blad „National Review"
hetwelk zich steeds door zpn haat jegens
de Duitschers onderscheiden heeft,
schrijft
„Zelfs wanneer da Fransehe regeering
naar Bordeaux zou vluehten en de Engel-
schea te lande overweldigd zouden
worden, zouden wij een Duitsehen vrede
nog geen stap nader zijn gekomenwant
wp mogen eenvoudig dezen oorlog
niet verliezen. De Duitscher toch is noch
redelijk noch menschelijk. Hij is een
afzichtelijk beest, dat in menig opzicht
den duivel in de schaduw stelt. Daar
tegen moeten wp strijden, ondanks alle
vrienden van een vreedzaam vergelijk,
die alle moeilijkheden tusschen menschen
door overeenkomst zouden willen op
lossen. Zp vergeten daarbij, dit wjj dit
maal niet met menschen te doen hebben,
inaar met Duitschers Derhalve wordt al
het gezwets over vergelijk zonder be-
teekenis".
Op dergelijke wpze worden in Engeland
de gemoederen opgezweept en wordt de
oorlog verlengd.
Luchtaanval op Frankfort.
FRANKFORT a. d. MAIN, 13 Augs.
Gisteren had een aanval door 12 vijan
delijke vliegers plaats op de open stad
Frankfort. Ofschoon de vpand te rechter-
tpd aangekondigd was en reeds op zpn
nadering in gevecht gewikkeld werd met
eskaders van eendekkers, vechtvliegers
van den binnenlandschen beveiligings
dienst en ofschoon hij door de te Frank
fort opgestelde afweerformaties bescho
ten werdj wierp hjj toch ongeveer 26
bomméh. Behalve schade zpn er helaas
12 dooden en een aantal gekwetsten,
Kert» ••rlsfsboriehten.
Uit Oostburg meldt meni aan de N.
R. Crt.
In don nacht van Dinscrag op' Woensdag
zijd Zeebrugge en Brugge wederom met
bommen' uit vliegtuigen bestrooid. Woens
dagochtend was hlet van z!es uur af zeer
rumoerig. Aanhoudend hoorde men de
vliegtuigen en zwaar Schieten in ztee, ter
hoogte van de Belgische kust.
De vroegere Russische minister van
oorlog, Soechomliaoff, die na zptie vrij
lating uit de Peter «n Paulsvesting een
kommervol bestaan leidde, ligt volgeDS
berichten uit Petrograd op sterven.
Eenige dagen geleden werd hij zwaar
ziek in een hospitaal te Petrograd
binnengebracht.
Naar Wolff seint, hebben de Duit
sche luchtstrijdkrachten gedurende de
groote gevechten in de maand Juli
760,000 K G. ontplofbare stof uitgeworpen.
In het geheel verloren de vijanden 518
vliegtuigen en 36 kabelballons239 van
deze vliegtuigen bleven in ons bezit.
De Duitsche verliezen bedroegen 129
vliegtuigen, waarvan er 68 binnen onze
linies neerkwamen en 62 kabelballons.
Een draadloos bericht uit Duitsch
land obtleent aan de Neuesten Nacbrich-
ten, dat men de verwoesting van Oos-
tenrpksoho gezondheidsinrichtingen en
het dooden van weerloos verple§ end
personeel, benevens gewonden door
Italiaahsche vliegers en en ver-dragende
kanonnen als stelselmatig kan beschou
wen Het laatst werd Porto Gruaro ge
teisterd.
In het Duitsche onderwijzersblad
wordt geklaagd over de nog steeds toe
nemende ontaarding van de jeugd en
wordt o.a. verteld, dat te Berlpn een
gemaskerd bal is gehouden van jonge
lieden, dat van Zaterdagsavonds tot
Zondagsochtends 10 uur duurde en dat
vele der jonge meisjes als „Kriegerwittwe"
waren verkleed, waarvoor een bijzondere
voorliefde schijnt te heerschen.
Volgens Reuter zpn er al meer dan
150 Duitsche duikbooten naar den kelder
gegaao.
Fransehe troepen marcheerden van
de week door Wladiwostok en werden
vriendelpk door de menigte begroet.
In een particulieren brief uit Pre
toria van 9 Juni komt o.m. het volgende
voor:
In 't begin dezer maand is men van
regeeringswege begonnen het broodmeel
te vermengen met 17 pet mieliemeel.
Nog steeds worden hier recruten ge
worven. Hun betrekkingen worden door
jonge dames vervuld.
Men heeft een dagelijksohe bidstond
ingesteld voor de mannen in den oorlog.
Het orgaan van het Vaticaan, de
„Osservatore Romano", bericht, dat de
paus driugende stappen doet ter bevrjj-
diug van de tsarina van Rusland en haar
vier doehters. De paus neemt de ver
plichting op zich, hen op zijn kosten te
onderhouden.
Volgens ©en Nauen-bericht schrijft
Meurcy, uitgever van de XXe Siècle woor
delijk in zijn blad„een Belgisch offensief
moet in de eersite plaats ten doel hebben,
zoo veel Vlamingen als maar mogelijk is
om te brengen. Er moet naar worden ge
streefd, het kwantitatieve evenwicht tus
schen de rassen te bewerkstelligen en alle
elementen te vernietigen, die na. Jen oorlog
verwarring z'oudan kunnen stichten."
Reuter verneemt, dat de Britse be
troepen op hun verdere leis naar de
Tsjechische troepen van het Ussorifront
te Nikolsfc en overal elders met de groot
ste geestdrift door de Tsjechen zijn ont
vangen. 1
De president van China hleeft het
parlement geopend.
De president van hlet Amerikaanschja
Roode Kruis ontving van bevoegde zijde
een verklaring, waaruit valt af te leiden,n>
dat Parijs, tengevolge van de jongste
avance der geallieerden, voor de Duit
sche „bertha's" beveiligd is.
Te| Kopenhagen hebben ernstige syn
dicalistische woelingen plaats gehad.
De khedive van Egypte Abbos Hi-
lim II zal hedén in München aankomen
en Vrijdag door den koning van Beieren
ontvangen en tot het diner uitgenodigd
worden.
Naar de „Mittagszeitung" verneemt
is de onder-curateele-stelling van prins
Friedfich Leopold van Pruisen (zoon)
wee? opgeheven.
Een Wolff-bericht meldt: Naar uit
directe berichten blijkt, werden de leden
der sovjets in Archangelsk op bevel van
den EngelSchen commandant neerge
schoten wegens een tegen een Engéischie
afèeeling gepleegden bomffienaanslag. Ook
in de woning van aen ^netcial
Pool werd een bom geworpen.
De Fransehe bladen melden, dat na
bij' Verneuil een botsing heeft plaats ge
had van twiae personentreinen. Verschil
lende wagens werden totaal vernield. Der
tig personen werden gedood; het aantal
gewonden is zieer groot.
De directie van de Zwit.serscho
bondsspoorwegen heeft aan den bestuurs
raad het program voorgelegd voor het
electrisch maken van "het spoorwegnet.
Volgens dit program z'al 'het geheel© net
vaa de bondsspoorwiegen binnen 30 jaren
electrisch worden. De kosten worden be
raamd op drie kwart milliard.
Luitenant vlieger Putter, die 25 over
winningen in de lucht behaalde en de
orde „pour le mérite" ontving, is, eenige
weken geleden, met een brandend vlieg
tuig neergestort. Hij is thans aan de
bekomen wonden overleden.
De laatste verlieslijst, welke in
Amerika is aangekomen, brengt het totaal
der Amerikaanscbe verliezen op ruim
20.000.
De „Bjeduota" meldt, dat het een
periode van 36 jaar omvattende dagboek
van den vroegeren tsaar Nicolaas in 36
afleveringen zal gepubliceerd worden.
Eerat zal de periode 19051917 gepu
bliceerd worden.
Op den dag van de troonsbestijging
wordt in het dagboek gezegd: Rondom
mjj verraad, lafheid en bedrog.
Uit Moskou wordt gemeldDe Don-
regeering heeft een gedeeltelijke mobili
satie bevolen.
Te Toyama (Japan) hebben vrou-
wenbetoogingen plaats gehad in verband
met de rjjstsebaarschte en duurte. Ook
in andere plaatsen kwam het tot pro
testeeren.
De Koningin en de Prinses.
H. M. de Koningin en Prinses Juliana
zullen Vrijdag met den trein van 9.58
'e morgens uit Apeldeorn te Baarn aan-
komen. Prinses Juliana zal enkele dagen
vertoeven bij de Koningin-Moeder op het
paleis Soestdijk. De Koningin reist met
denzelfden trein door naar Den Haag.
Brood.
Wij herinneren er aan, dat deze week
de broodkaart slechts geldig is tot en
met Donderdagavond, en dat de brood
kaarten voortaan duren van Vrijdagmor
gen tot Donderdagavond.
Aardappelen, gecondenseerde
melk en vee.
Het Kamerlid de heer Marchant heeft
aan den minister van Landbouw de vol
gende vragen gesteld:
I. Van verschillende zijden verluidt,
dat de w|jze van bezoldiging van de
epkoopers van aardappelen een prikkel
geeft om zooveel mogeljjk aardappelen
te verzenden; daarvan zou het gevolg
zijn, dat de aardappelen ondanks het
algemeen gebrek aan vervoermiddelen
her en der door het land rollen en schade
beleopen, en dat de regelmatige distri-,
butie is verstoord. Kan dit juist zijn
Zoo niet, wat is dan de oorzaak van die
stoornis
II. Op welke gronden is de uitvoer
van gecondenseerde melk en de voorge
nomen veeuitvoer te verdedigen bjj dea
stijgenden voedselnood
Gecondenseerde melk.
Daar de geest van z|jn besohikking
van 13 Juli 1918, waarin aflevering en
vervoer van alle soorten gecondenseerd*
melk en melkpoeder in grootere hoeveel
heden dan 5 K G. verboden wordt, wordt
ontdoken, door herhaalde aflevering van
hoeveelheden van 5 K.G. aan hetzelfde
adres, heeft de Minister van Landbouw
a-, in fi'ig van 15 deser de hoeveelheid,
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG-
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden fr. p. post fl.BQ
Losse nummers -0.0Ö
Prijs der Advertentiën:
14 regels f0.80, iedere regel meer 20 d.
3-maal wordt 2-maal berekend
B|j abonnement voordeelige voorwaardSÉa.
Bewijsnummers 5 cent.
welke maximaal vrij uiag worden •fff*
leverd en vervoerd beperkt tot 1 K.G
Boter.
DS bon 10e week van da boter, me
lange A en B en margarinekaarten voer
het eerste tjjdvak is geldig van 14 tot
en met 21 dezer.
Bij koninklijk besluit zijn benoemd
tot 2e-luitenant bij de infanterie de ca
detten P. J. de Broefeert, N. P. G. Jan
sen en IV'. G. Bakker; bij de artillerie
de caldetten F. F. H. de Man en J. R. H-
Lagas; en bij de geini© do cadetten M-
D- X. Glerum en J. J, de Wolf.
Middelburg. De Domburgscbe tram
maakte £i??-®ren buitengewoon goede
zaken, de laatste tram weru gevólgu do&F
een extra tram, gaman waren uSST*n
personenrijtuigen, z|jnde al degenen, die
de maatschappij heeft, toch moestan nog
reizigers zich met een plaats in den ba
gagewagen tevreden stellen.
Goes. De oudste dochter van den melk
boer S. v. N. alhier is Woensdagavond
in ©en waterput bij de ouderlijke woning
gevallen en verdronken. Het meisje leed
aan toevallen.
Vllseligta. Hier ter stede is een af-
deeling opgericht van het Nationaal Ver
bond van gemeente-ambtenaren in Neder
land met ruim 30 leden.
Het bestuur bestaat uit de heeren T.
Visser, voorzitter; J. da Vlieger, secre
taris; R. J de Jonge, penningmeester
G. T. van Kesselen en Th. Kamermans.
(V. C.)
VHsiIngen. Het plaatselijk telefoonnet
gaat met 1 Januari e.k. in beheer en
exploitatie over aan het Rijk.
Oudelaide. Dinsdagavond werden de
bewoners dezer gemeente ter vergadering
opgeroepen om besprekingen te houden
over de lichtvoorziening voor a s. winter.
Op initiatief van den gemeenteraad waren
▼r|j nauwkeurige inlichtingen ingewon
nen. Was dus het plaatselijk bestuur
enzer gemeente actief genoeg om zoo
mogel|jk electrisch licht te verschaffen,
van exploitatie kan niets komen. De
aanleg van het net zou f 35.000
kosten. De jaarlijks op te brengen som
door de aangeslotenen f6500. In dat
alleen door de kombewoners, daar de
buitenafwonenden geen aansluiting kun
nen krggen. Het net mag n.l. voor ge
noemden pr|js niet langer z|jn dan 3 k
31/, K M. Hoe donker de winter ook z|jn
zal, alhier stuit de voorziening van elec
trisch licht af op niet te overwinnen
bezwaren. Moge de exploitatie door de
provincie spoedig ter hand genomen wor
den, opdat ook de kleine gemeenten uit
de lieht-misère komen.
'8 Heerenhoek. Bij Kon. besluit vain 9
deter 'is goedgekeurd, da,t de> heer T.
C. Lucas Luyckx, burgemeester dezer
geimieenle, is benoemd tot secretaris! dier
gemeentel.
Kloetlnge. Blijkens bericht uit S;t.-Maar-
tónsdijk is on'zle vroegere dorpsgenoot de
heer J. Ei. B. Meloen benoemd tot se
cretaris dier geimetente St. Maartensdijk.
Domburg. In de vergadering van den
gemeenteraad van Dinsdagavond 18 Aug.
werd de rekening van het Burgerljjk
Armbestuur vastgesteld. Tot onderzoek
van de gemeenterekening over 1917 wer
den benoemd de heeren J. de Visser en
P. v. Slugs. Tot leden van het college
van zetters werden herkozen de heeren
G. de Pagter en J. Schoonenboom.
Ingekomen was een adres van eenige
ingezetenen, houdende verzoek tot het
nemen van maatregelen tegen den woning
nood Na ampele bespreking besloot de
raad in beginsel den bouw van woningen
te bevorderen op nader te bepalen voor
waarden. O.m. wenscht de raad verze
kerd te zijn, dat de gemeente op een
gel|jko rijkssubsidie kan rekenen als aan
bouwvereenigingen wordt toegekend.
Naar aanleiding van bg hem ingeko
men klachten over nachtelijk rumoer,
wenscht de voorzitter ook voor de maan
den Juli en Augustus een sluitingsuur
in te voeren. H|j meent hiermede de
gasten, die voor hun rust komen, te be
lieven. De heer Elout vindt een sluitings
uur onnoodig en zelfs gevaarlijk, daar
Domburg een geheel bijzondere positie
inneemt. Hij vindt den maatregel recht
streeks gericht tegen het paviljoen, wat
de burgemeester ontkent. De heer Van
Slugs merkt op, dat, als er een sluitings
uur zal wezen, b.v. om één uur, dat dan
de politie genoodzaakt zal zijnde sluiting
te centroleeren en daar de burgemeester
heeft gezegd, dat de politie tegenwoor
dig de handen vol heeft, wil de heer
Van Slugs haar nachtrust niet verkorten.
Het sluitingsuur wordt ingevoerd met
