26»
Vrijdag 9 Augustus 1918
«f»e Jaargang
Groot© Oorlog;
Uitgave van
49 Naami. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
HooMJïm«*u te Goes;
LANSE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg;
EIRMA F. P. DHUIJ L. BURG.
Drukkers;
Qesterbaan Le Cointre, Goös.
De Zeeuw
VERSCHIJN® ELKBN
AbonnSmentsprgsi
Per 3 maanden fr. p. post
Losse nummers
1-fiü
■0.0B
Prgs der Advörtetttil*!
1—4 negels fO.SO, iedere regel meer 20 sa.
3-maal wordt 2-maal bendeend-
Öy abonnement voordeel;ge voorwnnUla
Bewijsnummers 5 eent
bv.rg4- Vc.
De voorstanders van de openbare school
vragen „waarborgen". Zij willen dat, wam-
mesr straks de gelijkstelling komt, wij, zul
len hebben scholen mot „waarborgen".
In de voorstelling dier heiejren l©e$t het
(denkbeeld, dat er tweeërlei Noderiaadsch©
scholen zijn: scholen met waarborgen ©ni
scholen zonder waarborgen.
Totnogtoe moeten Izlij e oh ter het anwooird
schuldig blijven, wanneer go huto, vraagt:
Wat zijn dat toch: waarborgen?
En nog mailler staan 'zie te kijke|n, wan
neer ge hun vraagt: welk© waarborgen
hebt gij
Wanneer dan eein spotbeir opmerkt: waar
is dan toch uw waar, di© gij ons
borgen wilt, da,n 'ziijn 'zie heejeimaal1 de
kluts kwijt.
Want di© waar bestaat in: de beschik
king over een leerplan ©n een verbé
terd schooltoezicht.
En wat loert nu de praktijk?
Dat diet schooltoezicht over de open
bare en bijzondere: scholen lictzc-ltde is;
len dat het leerplan aan beide uitsteilce[nld
kan ingericht 'zijn elni. toch geen waarborgt
biedt voor de best© relsultaiten.
Nog in 1912 gal de afdieeling! Amster
dam van d© Vereeiniging van Hootdeini
van (openbare) scholen iin Neiderland een
geschrift uit, waarin 'zie klaagt over tie
slechte resultaten van het openbaar on
derwijs. Het volgend© drukken Wij over:
„Er zijn (tel Amsterdam) openbare scho
len, die uitmuntend 'ziijin ingericht ejn haar
leerlingen stgieds ruim 'zloover brengen a,fe
Zij beihooren te komein, doch er zijn ook
andere, waarvan het resultaat bedroevend
slecht is. Alen hoore daarover' maar eens
de leiders van vervolg- ©n herhalings-
klassen, die onderwijs' hebben te gaveh
aan dei' loffelijk ontslagen leerlingen van
al d© scholen in ©en bepaalde buurt.
Het verschil in ontwikkeling tusschein d©:z©
leerlingen is heel' groot. Die leiideïs van
deizle klassen weten lie,ei s'poeidig aan te
wijzfen de goed© |e|n de slechtei scholen.
Er zijn volgens hen schole|n, weilk©r leer
lingen na "het doorlo.opeln van de hoogstel
klass© nog niet behoorlijk, dat isi nauw
keurig en in den juistein toon, kunnen!
teen. Het schrift is vaak slecht ©n (hfet
taalwerk krioelt 'Van de grofst© fontein.
Er zijn scholen, welker leerlingen piet
©en's het rekejmen1 miet geiwolne ©|n 'tien-
deielige breuken hebben geleeierd' en toch
loffelijk ontslalg krijgen. ,W!ïj( bedoelen niet,
da,t die leerlingen in dei berekening met
breuken niet behoorlijk geoefend zijn, doch
dat di© loffelijk ontslagen leerlingen een
voudig nooit vajn breuken gehoord, heibbejn.
Er zijn scholen, welker l'ofïijk ontslageln
leerlingen iets blijken te wete'n van de
aardrijkskunde: van Nederland ein een hetel
klein weinjgje vain die van E,uropa, doch
die er nooit van hebben gehoord, dat
©r ook werelddejelen izlijn, diei Azië, Afrika,,
Amerika en Australië heetein en die: U
verwonderd aanstaren, als gij hun vraagt
naar de, ligging van New-York, Kaapstad
en Peking".
Let wel dit Zijn altegaar scholen, dief
genieten van het fijhs'G 'schooltoezicht,
en. wier leerplannen Öijn goedgekeurd' door
Serdam™11^1 Dr' Gunning' te
Nog ©ens dus, wa,t willen de, hoeren
met hun „waarborgen"?
0(fei«p( overzicht van tten tees tand.
Het behoeft wel geen betoog, dat liet
rhaa, van de Daily Telegraph uit Ita-
naanschen koker over door de centralen
worpen vredesvoorstellen met het,
oo ige voorbehoud dient aanvaard.
Jten dergelijke stap van de entente
dn u°U ,®e^eel in strijd zijn met het
nnn;ingenolIleTI pi incipieele stand-
P n- ten opzichte van liet vredesvraagstuk
-:J' er®de, die Lloyd George eer-
ft' m Lagerhuis gehouden heeft,
„m, geen enkele aanwijzing te vinden
dntJa e6n P°^'ig tot tóenaderiog, die
«oor de geallieerden zou zijn ondernomen.
w„„reae van den Eugelscben premier
ni 1 fe'ematigd,jr dan de verklaringen
00 atlg geleden door hem afgelegd,
Hii Z'^ ,waa. CP dezelfde basis gebouwd.
U .sprak zick wederom uit voor een
hptn Va1a:x'|gen en duurzamen vrede en
Hfit og Zlin 8el°°l in den volkerenbond,
„tl !ua?.®8 vaü dien bond was echter
orir!, yan voorwaarden, waar
dien'k jtot sian'i zou komen; ach Ier
rinL ir m0fst <-o« macht slaan, die
bic/atVaar(%e beslissingen kracht bon
wan; i '!t* vrede zou eerst komer,
bemi'r^u g'^l'ecrdei! den vijand het
aan JJj vad'ien bijgebracht, da', er zulk
«sn macht bestond;
wil m?66? ,natuurli)k niet anders zeggen
- dan dat van de tegenpartij een „in
j keer" en en uitsteken van de vredes-
1 hand verwacht wordt, >.>ri<ter de erkenning
dat men luikt voor de wapenmacht der
i geallieerden of voor hun occononiisché
dreigementen en dus den „stok" aan
vaardt, die de orde in den volkerenbond
moet handhaven.
Ten Z. O. van Amiens zijn de Fran-
sch,en en Engelschen tot den aanval over
gegaan en niet zonder groot succes.
Althans, Berlijn meldt royaal, dat d e
vijand de Duitsche stellingen i-s
binnengedrongen en Londen zorgt,
dat wij de bijzonderheden te weten komen-
Naar verluidt strekt de aangevallen linie
zich uit tusschen Morevil en Morlancourt.
Tusschen 300.000 en 400.000 man,
nemen, naar men meent, aan den slag
deel en de eerste berichten melden, dat de
voorwaartsche beweging voorafgegaan
werd door een kort bombardement, waar
na het versperringsvuur het terrein be
streek, gevolgd door de infanterie, die
gesteund werd door ©enige honderden
tanks.
Langs het grootste deel van de aanvals-
linie werden de Duitschers bij verrassing
overrompeld.
Het laatste bericht meldt, dat de En
gelschen tusschen 4000 en 5000 yards zijn
geavanceerd -enMoreuil, Demuin en
Morlancourt hebben genomen,
alsmede de hoogten ten Westen van Cerizy
én ten Zuid© nvan Morlancourt-
De positie op het Westfront is nu defi
nitief gunstiger voor de geallieerden dan
ze ooit geweest is, juicht een Engelsch
berricht.
De Duitsche macht is snel aan het af
nemen en men mag wel haast zeggen, dat
het einde thans in het zicht is, in dien
zin, dat wij binnen niet langen tijd zeker
kunnen zijn van een zeer groote meerder
heid, zoowel wat manschappen als mate
rialen betreft.
Menschelijkerwijze gesproken is het
zéker, dat de .geallieerden een beslissende
en verpletterende overwinning kunnen be
halen over het Duitsche leger in het veld-
Dit laatste moet echter nog afgewacht
worden.
'De tijd kon wel eens loeren, dat de
Duitschers zioo maar niet voetstoots alle
bezet terrein in Frankrijk loslaten.
Hoogstens, kan men zeggen, gelijk Reu-
ter'is correspondent opmerkt, dat de ge
allieerden; thans het initiatief hebben over
genomen.
Genoemde correspondent meldt nog de
volgende bijzonderheden, welke een in
druk geven van het verl-oop van den
geweldigen strijd
Sinds de, Duitschers hun tegenwoordige
linies hebbë'n bereikt, hebben de geallieer
den hen voortdurend verontrust, zoodat
de Duitschers geen gelegenheid hadden
een stelsel van verdedigingswerken in te
richten en uit te breiden, aooals dat,
waartegen wij in Vlaanderen en aan de
Somme te strijden hadden.
De slag begon met een oorverdoovend
bombardement van 3 minuten. Daarna
werd het versperringsvuur van veldkanon
nen en Fransche mortieren langzaam voor
waarts verlegd, terwijl zware vuurbuien
werden geconcentreerd op wat wij ver
wachtten, dat de hardnekkige punten van
weerstand zouden zijn.
Eenige honderden'gevechtstanks gingen
vooruit, terwijl de infanteriegolven avan
ceerden.
Langs het grootste deel der aanvalslinie
werd de vijand bij verrassing overrompeld
en zijn tegenstand droeg dat haastige en
onvoorbereide karakter, dat zelden lang
stand houdt voor éen georganiseerden
aanval.
Onze tanks zijn de Avre overgetrokken
en werken zich vooruit in het moeilijkere
terrein van het Luce-dal.
De F ran sc hen mélden ook goede vorde
ring en het aantal gevangenen geeft reden
om aan te nemen, dat de verrassing vol
komen was.
Aanzienlijke hoeveelheden gevangenen,
machinegeweren, en eenige artillerie is
reeds genomen.
Ik verneem, dat er bericht is ingekomen,
dat wij meer gevangenen hebben gemaakt,
dan waarmee wij ra,aid weten.
Blijkbaar is het streng bewaren van het
ge.heim -onzer troepenconcentratie de
hoofdzaak van1 ons begin-succes.
Eeo Biaordanaar als fesstvarkan
Het Hof van Gezworenen te Honolo-eloe
heeft een zékeren Henry Allen vrijgespro
ken, die ,i n een vlaag van „vaderlands
liefde" ©en pro-Duits,chm Amerikaan John
S. Walker had doodgeschoten.
De „World" schrijft daarover:
„Die gerechtszaal was het toonieel van
een patrio-tiscbe manifestatie. Toen het
„onschuldig" was uitgesproken, stonden
de toehoorders op en applaudiseerden.
Twee Amerikaanisclre soldaten, elk :de
Amerikaanse hie vlag dragend, stelden zich
aan weerszijden van den vrijgesproken©.
Buiten wachtte een sectie soldaten on
der aanvoering van ©en sergeant. Zij' na,-
men Allen aan de slpits van hun troep, en
vergezeld van de beide soldaten met wap
perende vlag marcheerden zij door de
King-street naar het Aalapark, waar Allen
een sodawatertentje beeft, ^onderden
menschen gingen in de houding staan
en ontblootten het hoofd, toen Allen en de
vlaggen voorbij trokken."
Aanvallen op hospitaalsohepan.
WEENEN. In den voormiddag van den
6den werd het buiten de haven van
Durazzo kruisende hospitaalschip „Baron
Call" door vliegers aangevallen. Van de
15 geworpen bommen vielen er 13 in
de onmiddellijke nabijheid van het hos
pitaalschip zonder het te treffen.
In den namiddag van deuzelfden dag
werd een hospitaalschip met bijna 1000
zieken aan boord ter hoogte van Dulcigno
door een vijandelijken onderzeeër met
torpedo's aangevallen. Een torpedo trof
het schip zonder te ontploffen. De overige
misten hun doel.
De marinesectie van het ministerie
van oorlog heeft de noidige stappen
gedaan om tegen deze rechtsschendingen
te protesteeren.
Wat een kanonschot kost.
Volgens Frans-che opgave bedragende
kosten van een schot uit een Fransch
veldgeschut 60 francs. Een 10 c M.-schot
kost 115 francs, een 15.5 c.M.-schot 225
francs. Met het kaliber stijgen de kosten
snel. Zij bedragen hij het 22 c.M.-schot
540 francs, bij een 27 c.M. geschut 650
francs, bij 30.5 c.M. geschut 2800 francs
Een schot uit een 52 c M. geschut kost
de som van 6300 francs.
Men berekene nu maar de kosten van
een „artillerie-voorbereiding", waarbij
uren achtereen alle soorten geschut zoo
veel mogelijk achter elkaar schoten lossen,
Korte oorlogsberichten.
Pétain heeft 30 Juli een order ge
richt aan het nieuwe tankkorps, waarin
hij de bemanningen der tanks geluk-
wenscht met de behaalde successen.
Op den Col del Rosso hebben de
Italianen een vooruitgeschoven Oosten-
rijksclie post genomen,
De Fipsche regeering heeft met in
gang van 18 dezer d» oproeping bevolen
van de jaarklassen 1894 tot 1896. Hier
door zullen de bestaande gapingen, wor
den aangevuld,
Het plan voor het nieuwe oogstjaar
in Finland bevat een verordening tot in
beslagneming van den gezamenljjken
graanoogst en stelt de volgende rantsoe
nen vast: 10 kilo per maand voor ver
bouwers en 150 gram per dag voor be
zitters van kaarten. Voor do arbeiders
in de zware industrie wordt eentoaslag
van 100 gram beschikbaar gesteld.
Uit Amerika wordt bericht, dat de
vroegere „Vaterland" kort geleden in
een Fransche haven is geland met 11000
soldaten aan boord, en binnen 48 uren
weder is vertrokken naar Amerika.
Naar de „Evening Standard" mede
deelt, wordt Lloyd George overstelpt
mek telegrammen van instemming naar
aanleiding van zijn jongste boodschap aan
het Vereenigd Koninkrijk: „Houd vol!"
Het Zwitsersch persbureau meldt:
Het aantal lijdenden aan de Spaans; he
ziekte neemt geleidelijk af Bij het leger
waren den 31en Juli nog 3622 man ziok
den 17en Juli bedroeg hun aantal 6954.
Tot nu toe zijn 395 personen aan de
griep gestorven.
Een draadloos telegram uit Berlijn
mefdt: Naar uit Bern bericht wordt zijn
do Italiaansche troepen in Frankrijk naar
de rustkampen achter het front terug
gegaan.
Het bombardement van de streek
van Parijs duurt voort.
Vanaf 1 September as. zal in
Oostenrijk een verhooging van de post-,
telegraaf- en telefoontarieven worden
ingevoerd. De verhooging zal naar sshat
ting 63 millioen kronen opbrengen.
De koning van Bulgarije is incognito
te Nauheim aangekomen. Zijn gezond
heidstoestand eischt volkomen rust en
afzondering.
De half-officieele „Tanin" dealt
mede, dat overwogen wordt voor de
heroverde provincie Oost-Anatolië een
afzonderlijk bestuuur in te stellen.
Naar een draadloos Fransch telegram
meldt, zullen ook Fransche en Italiaan
sche contingenten te Wladiwostok ge
land wofden.
D© „Bristol Times" schrijft:
„Br-eugt uw papier mee" 'is een eisch,
die bij 'z,a,kenimenschen algemeen wordt.
De slagers kunnen niet eens krantenpapier
bij hun vleesch geven. De bakkers moe
tent hun brood oningewikkeld overreiken.
Papieren 'zakjes zijn ook zeer schaarsch.
Om (het papiergebrek te verhelpen, alduis
die „Daily 'Graphic" zijn de nieuwe
bepalingen nog met andere aangevuld.
Theaterprogrammen, catalogi «n vlug
schriften worden o,p de kleinst mogelijke
formaten: gedrakt. De tramls en omnibus
sen moeten gebruikte kaartjes weer ver
zamelen:.
lor Oostenrijk zal het oude oorlogs-
broodrantsio-en worden hersteld. Om „tech-
■nisc'he" redenen echter zal daarmee te
Weenien worden begonnen en zullen eerst
daarna die andere streken des lands vol
gen. Te Weenen begint de verhoogde rant
soeneering op "11 Aug.
De „Tïmes" verneemt uit Santander
d.d. 6 dezer: Koning Alfonso- zet zijn po
gingen ten behoeve van de familie van
wijlen; den Tsaar voort. In dringende te-
1-egramm-eini is hij o,p- de hoogte gebracht
van; de-n wanhopigen toestand van groot
vorst George, die, naar- men zegt, in 'de
gevangenis te St. Petersburg ziek ligt, zon
der behoorlijk voedsel of geneeskundige
hulp. Niet onwaarschijnlijk zal de Rus
sische regeering van Spanje offici-eele er
kenning verlangen als prijs voor hare
inwilliging voor zulk een schikking.
Bsiisiesiland.
Karnverbod.
De groote vetnood, die in ons land
heerscht, heeft het noodzakelijk gemaakt
de beperkte vetvoorraden zoo gelijkmatig
mogelijk over de geheele bevolking te
verdeelen. Daar ^gebleken is, dat een
aanzienlijk deel van de niet bij de Boter-
centrolestations aangesloten producenten
hun gemaakte boter niet aan de regee
ring afdraagt, doch deze buiten de dis
tributie om boven den maximumprijs
verkoopt zonder afgifte van bons, heeft
de minister besloten ook de niet gecon
troleerde producenten onder toezicht te
brengen en in verband hiermede een
karnverbod uitgevaardigd. Het ia verbQ
den koemelk, geitenmelk oif schap©
hetzij afzonderlijk, gemengd op
boter to Yery;erXen; eveneens is het ver
boden wei of room op boter te verwer
ken. Het is dus zonder toestemming
verbodenroomboter, melkboter of wei-
boter te maken. Ontheffing van het bo
venstaand karnverbod moet vóór 19
Augustus 1918 worden aangevraagd bij
het Rijksboterinzamelingkantoor (R. B.
I.) der provincie zijner inwoning; men
vrage daartoe een aanvraagformulier aan
bij het R. B. I
Het R. B. I. voor de provincie Zee
land is gevestigd te Middelburg.
De kabinetscrisis.
Bij navraag te bevöegder plaatse ia
het Corr.-Bureau gebleken, dat het be
richt dat de Nederl. gezant bij het Vati-
caan, jhr. O. F. A M. van Nispen tot
Sevenaer, in verband met de crisis Rome
zou hebben verlaten, voorbarig is.
Omtrent het tijdstip van de in uit
zicht genomen overkomst van den ge
zant naar ons land, is nog niets met
zekerheid bekend.
Noodbanden.
Te Bussum is door een viertal heeren
een firma opgericht onder den naam
Para Rubber Compagnie, welke zich ten
doel stolt veerende binnenbanden te
fabriceeren en in den handel te brengen
ter vervangiug van de gewone lucht
banden zoowel voor fietsen als voor
auto's. Op de uitvinding van het fabrikaat
is door den heer C. Dominicus teBaarn
patent aangevraagd
De veerende zoogenaamde binnenband
is van dien aard, datmen er iederen
baitenbaud, ook al is deze niet al te
best, omheen kan leggen. Het oppompen
is bij dergelijke banden niet meer nooaig,
zoodat de fietspompen komen te ver
vallen.
Duitache treinen.
Het Centrum verneemt, dat de loop
der Duitsche treinen op het trajet
YlodropBudel zeer is verminderd. In
den nacht van Dinsdag op Woensdag
passeerde geen enkele trein, terwijl
Woensdag slechts twee treinen geladen
met planken, hooi ea stroo voorbijkwa
men. De nachtdienst zal naar alle waar
schijnlijkheid op deze lijn opgeheven
worden.
De Nieuw-Amsterdam.
Onvoorziene omstandigheden voorbe
houden, zal hef s.s. Nieuw-Amsterdam
Zaterdag 21 September a.s. van Rotter
dam naar New-York vertrekken.
Teekenend.
Bij de a. s. herstemming voor een lid
van den gemeenteraad te Gorinchem in
een a. r. vactature tusschen een antire
volutionair en een socialist van de S.D.P.
heeft de vrij liberale kiesvereeniging den
kiezers aangeraden thuis te blijven; de
j S.D.A.P. liet hen vr\j,
Hierbij zg herinnerd het verwjjt van
De Rotterdammer (a. r.) in een po-
i lemiek mtet Het Handelsblad (lib.)
i dat „het liberalisme heult met de libe-
j ralen". Een verwijt, dat het antirev. blad
1 toelicht met in herinnering te brengen
„do bloemzoete houding, door het Ka-
binet-Pierson eeD goede tien jaar geleden
tegenover de socialisten aangenomen, de
houding, met enkele loffelijke uitzonde
ringen, door de liberalen aangenomen
tijdens de spoorwegstaking in 1903 en
de begrootingsrede van Mr. Drucker van
een jaar geleden.
Waarop Het Handelsblad ver
klaarde de overtuiging te bezitten „dat
„wie heult met de sociaal democraten,
„kans heeft in eerlijker gezelschap te
„zijn, dau wie heult met politiek kerke
lijke exploitanten van het geloof der
„eenvoudigen van geest".
De broodkaart
van het 62ste tgdvak loopt van 10 tot
en met 15 dezer.
Het s. s. Zij 1 dij k
is ^gisteravond Terschellingerbank gepas
seerd.
Botter door een duikboot
beschoten.
Woensdagnamiddag is de botter Krom
menie, IJM 274, schipper Antoon Bakker,
van Urk, 4 mijl Noordwest van het
Haakslichtschip door een Duitsche duik
boot beschoten. Door een granaatscherf
werd de schipper gedood. Het vaartuig
kreeg belangrijke schade. Het is te
Nieuwediep binnengekomen.
Op een mgn geloopen.
De Ned. drieinastsehoener Horizon,
met een lading hout en ijzerdraad van.
Zweden op weg'naar Rottérdafflj ia u*-'
bn Terschelling op Z*a geloopen.
I DO "ai*""r.mng jg door een visschers-
vaartuig te Terschelling geland. Eén
man is licht gewond. Het schip drijft
nog op de lading #n is yerankerd,
Balische oudheden.
Aan den heer P. A. J. Moejen is op
gedragen om zich naar Bali te begeven,
teneinde werkzaam te zijn in het belang
van de herstelling en de wederoprichting
van de aldaar door aardbeving geteisterde
bouwwerken en voorts, om door tusschen-
komst van den resident van Bali en
Lombok, een voorstel in te diensn tot
klasseering van de daarvoor in aanmer
king komende bouwwerken en tot het
in verband daarmede van landswege
verleenen van geldelijken steun bij den
herbouw, zoomede om bij dien herbouw,
eok van niet geklasseerde bouwwerken,
waar dit verzocht wordt, leiding en voor
lichting te geven.
Boterbereiding.
De Minister van Landbouw brengt ter
kennis van belanghebbenden, dat in
verband met het bepaalde in zgne be
schikking van 3 Augustus, houdende een
verbod tot boterbereiding, zijn benoemd
tok:
le. directeur Rijksboterinzamelingkan
toor in de provincie Zeeland: A. de
Smidt te Middelburg
2e. kringadviseurs in de provincie
ZeelandJ.jLeeahouts te Retranchement,
P. Llndenbergh Sr. te Wemeldinge,
Cyrillus Steijart te Grauw, J. A. Stout-
jesdgk te TÏiolen, C. v. Westen te Zie-
rikzee, en de Rijkszuivelconsulent voor
de provincie Zeeland te Middelburg.
Lucifers.
De Minister van Landbouw vestigt de
aandacht van belanghebbenden met na
druk op de bepaling van zgne beschikking
van 31 Juli, waarbij is vastgesteld, dat
de oude maximum-prgien van lucifers
nog steeds van kracht zijn voor de oude
voorraden, d. w. z. voor die lucifers, op
welker doosje niet bij origineel door den
importeur of fabrikant aangebracht etiket
vermeld staan de met ingang van 1 dezer
geldende nieuwe maximum kleinhandel-
prjjzen.
Reeds thans is hem gebleken, dat ge
tracht wordt deze bepaling te ontduiken
door het aanbrengen van een etiket op
oude voorraden.
Personen, die zich aan eene zoodanige
handelwgze sehüldig maken, stellen zich
bloot aan strafvervolging. Overschrijding
van de maximum prijzen wordt zooals
bekend is gestraft met gevangenisstraf
van ten hoogste 4 jaren of geldboete
van ten hoogste 10.000 gulden. Daaren-
