$o. SI5W
Dinsdag 6 Augustus 1918
39e ♦laarean®
De Groote Oorlog.
Binnenland.
Durum li Jfidrifcibur» i
HlgMA F. ÖlUtf - J, BURG,
Buitenland.
O "O
ga Na?.al- V«
PB®**» ran
LÜCTOR Sff BM8RÖ#,
Om.
Öo^WBftea t» Gefts;
Ï,AN«8 VOESÏSTRAAT 219.
Brakkïf si
'flestèrbaa* Le Geiatre, Soes-
AfgutaRtld.
De Gids, het tijdschrift, waarin da
denkende mannen ran het denkend
deel sinds jaren hunne studiën schreven,
«n prof. Bays, de politieke leidemen,
i(jn «dviexea gaf, heeft thans vastgesteld
dat het liberalisme, wat ijjn .numeriek
.overwicht" betreft, afgedaan heeft.
De schrijver somt dan de stemmen'-
cijfere der laatste verkiezingsjaren op,
om te doen zien hoe sterk zjjn partij
steeds was. Dooh aangezien hij de .nu
merieke" sterkte der gezamenlijke recht-
ssh« partijen er niet aan toevoegt, heeft
de liberale lezer geen gelegenheid om
te rergeljjken en ook niet om te con-
•tateeren hoe zwaar wel dat .numeriek
everwicht" geweest is, indien het ten
minste ooit heeft bestaan.
Na meenen wij te weten dat reeds
voor 1878, het fatale lager onderwijswet-
jaar, het liberalisme in ons land onder
de kiezers steeds in de minderheid was,
ondanks zjjn meerderheid in de beide
Kamersen dat het deze meerderheid
eenvoudig dankte aan de districtenver-
knipping.
Denkt aan Sneek en Dordè.
Sterker nog: dat de meerderheid dev
kiezers nimmer was op de zijde der
liberalen.
Wij hebben de cijfers van voor 1878
niet bij de hand, doch wel die van n a
1878 en die zeggen genoeg.
Aldus waren de resultaten van de
Stembus
Rechts. Links.
In 1879 uitgebracht 38.000 28.000
1881 37.000 27.000
1883 43.000 32.000
1884 47 000 40.000
1887 39.000 83.000
1888 145.000 102.000
1891 123.000 92.000
1897 S84.628 175 278f)
Rekent men den Chr. Hist. Kiezersbond
niet big rechts, dan blijkt het verschil
toch nog 56 duizend.
Zoo was het in 1901 ruim 47 duizend
meer Rechts dan Linksin 1906 ruim
70 duizend meer Rechts dan Links. In
1909 ruim 87 duizend meer Rechts dan
Links. Zelfs in 1018, na de leugencam
pagne van de dure klompen, en de
actie voor Algemeen Stemrecht en
Staatspensioen, stond het toch nog
419.124 Rechts387.718 Links.
Het liberalisme, ook niet met de hulp
zijner roode geesteskindéren, heeft 't
nimmer tot een „numeriek overwicht"
kunnen brengen. Het is steeds in de
minderheid geweest. Zjjn aftakeling ie
dan ook niet pas nu begonnen. Het
heeft altjjd in seniele aftakeling geleefd.
Hetwelk van een geïmporteerden plant
van uitheenrschen bodem wel te ver
wachten was.
In 1897 werd in 7 R. K. kiesdistricten
niatgestamd, Toen werden, dank zij de par
tijdig» districtsindeeling, gekozen49 libe
ralen, 2 radicalen, 4 socialen, totaal 8632
katholieken, 22 ant., 1 'chr. hist, totaal 45.
By E. Y. had 'tmoeten zijn: 33 liberalen,
3 radicalen, 4 soeialisten, totaal 40katho-
ieken 26, antirev. 30, chr. hist. 4, totaal 60
(zie Zeeuw 22 Juni 1897).
In 1887 ging het om de kieswet-Tak waarbij
Partijstemmingen plaats hadden.
de eerste stemming, op 17 Juni,
stond het: Op de Coalitie uitgebracht 863.6C8
Sien'. *8(1U) op de wilden van Rechls,
terwjjl hier voor ie 6 districten waar geen
strpd plaats had, nog 36.911 stemmen bjj
komen. Saam alzoo 4191184. En hiertegen-
2Tfr_ ®t:onden Links: Voor de Concentratie
zei 730 stemmen en op de Sociaal-demo
oo® *4® 702, plus nog 2286 wilden. Saam
KJU18. Alzoo Rechts meer dan Links 31.406.
/M Standaard 20 Febr. 1914
■*■001 «virzMrt VM den toestand.
„De Duitschers wijken."
Ziedaar de voornaamste tiding van
het Westerfront.
a ¥e* forceeren van de Vesle is
del^k Ba bet slot van het eene bedrijf
«en nieuw bedrijf ingezet.
Duitschers hebben de van nature
zoo sterke Aisne-Vesle-linie ook ditmaal
met als bet eindpunt van hun terugtocht
unuen behouden, maar zij zullen ook
u, evenals in den eersten Marne-slag,
m Aisne-linie terug moeten vallen.
Mogelgk zal dit ook in de bedoeling
Ld ding0 van Duitsche leger-
„Ons strategisch aanvalsplan is ditmaal
5 gelukt*, heeft Ludendorff dezer
agen aan een groep journalisten ver-
V,6?. 8en terugnemen van de inge-
Bnitsche strijdkrachten, zoo niet
tot het uitgangspunt, dan toch achter
een verded)gingshnie, die de meeste
veihgmg biedt, zal dus waarschijnlijk
verschuri
WERKDAG.
in de plannen van het groothoofdkwar
tier gelegen hebbeD. En de Aisne linie
biedt ongetwijfeld betere verdedigings
kansen dan de Vesle. Reuterberichten
maakten dan ook reeds melding van
verschillende teekenen, dorpbranden enz.
die op een verderen terugtocht der Duit
schers schenen te duiden.
Opmerking verdient echter, dat de
Duitschera er niet in geslaagd sjjn, om
evenals hun stellingen in de streek van
Fére en Tardenois en Villa en Tarde-
nois, de Vesle-linie als een tasschensta-
tion vast te houden en daarmede gele
genheid te kragen hun verderen terug
tocht te organiseeren.
Tot dusver hebben de Duitschers den
terugtocht lnhun macht gehad. Ze hebben
langs .lijnen van geleidelijkheid" zich
uit de moeilijke zak-positie, waarin
door Foch'a tegenoffensief van den 18den
Juli geraakt waren, weten te redden.
Het duidelijkst blijkt dit nog wel uit
het opbreken van alle opgaven omtrent
buit, door de geallieerden gemaakt en
uit het geringe oploopen van de gfevan-
genen-cqfers, Volgens Reuter ia het aan
tal gevangenen nu tot 40.000 gestegen.
Maar dit is het totaal getal sedert het
begin der operaties op 18 Juli gemaakt,
zoodat het in de laatste dagen niet
belangrijk verhoogd blijkt te wezen.
Nu echter is het de vraag, of de Duit
schers hun terugtocht met gelijke gelei
delijkheid kunnen voortzetten. De Fran-
schen dringen met onstuimigheid achter
hen op en zetten hen met kracht na.
De terugtocht der Duitschers moet
waarschijnlijk verhaast worden en daar
mede is de kans op „incidenten" en
minder geleidelijke achterwaartsehe be
wegingen, met de gevolgen, die deze
kunnen hebben, gegeven.
Van Duitsche zijde is men heel schaarsch
met de berichtgeving.
Wolff meldt slechts, dat de uitvoering
der bewegingen in den nacht van 1 op
2 Augustus plaats had, zoowel op het
hoofdfront als ten Z. W. van Reims,
nadat alles wat den vjjand dienstig sou
kunnen zijn, weggevoerd of vernield was.
Alle magazijnen en munitiedepóts
waren tijdig in veiligheid gebracht, en
zelfs de oogst was grootendeels binnen.
Londen meldt dat de vijandelijke ar
tillerie actief was tegenover La Bassée
en dat de Engelschen hun posten is het
Pacautbosch ten O. van Robecq lichtelijk
vooruit brachten.
Parijs geeft nog toe, dat de lichte
Fransche afdeelingen, die de Vesle zijn
overgestoken, overal op het verzet der
Duitsehors zijn gestuit.
Japan heeft officieel meegedeeld, dat
het, op vriendeljjk veizoek van Amerika,
de noodlge troepen sturen zal om de
Tsjecho-Slowaken in Siberië te steunen.
Een gedeelte daarvan zal aanstonds naar
Wladiwostok gezonden worden.
Amerikaansche troepen zullen hen ver
gezellen. Want in een officieele verkla
ring, die van Amerikaansche zjjde gepu
bliceerd wordt omtrent de houding, die
de Vereenigde Staten in deze kwestie
aangenomen hebben, is er sprake van,
dat elk der beide regeeringen, Amerika
en Japan, een leger van „enkele duizend
man* naar Wladiwostok zenden zal.
In beide stukken worden de bedoelin
gen, die men met het zenden der troepen
voor heeft, op de meest altruïstische
wijze uiteen gezet. Men zal zioh onthou
den van een ingrijpen in de binn6nland-
sche zaken van Rusland, men zal de
territoriale integriteit van Rusland eer
biedigen. Men wil slechts de Tsjecho-
Slewaken, die er naar hunkeren om hun
ras een vrjj en onafhankelijk bestaan
te verzekereB, ter hulp komen en hen
tegen de Duitsche en Oostenrijksche
krijgsgevangenen steunen.
Uit Charbin wordt nu gemeld
De TsjechoSlowaken vallen de Bol-
ejewikitroepen aan tusschen Nikolsk en
Kahrbarovak. Somonhoff is teruggetrok
ken in de richting van Hailat. Vijfhon
derd Bolsjewiki bevinden zich thans in
de Mandsjoergsche nederzetting en bie
den geen tegenstand. Een samenwerking
tusschen de verschillende troepenmach
ten, welke door de geallieerden gesteund
worden, schijnt waarschijnlijk.
De Russische bevolking verwacht met
spanning het nieuws van het zenden
van een Amerikaanfch contingent.
09 Beiges uit bus laatste hoekje verdreven.
Gaandeweg is het kleine hoekje van
onbezet België, onbewoonbaar geworden.
De voortdurende bombardementen uit
de lucht, maakten het leven der oivielen
oumogelijk. Onmeedoogenloos, drupten
en regenden de bommen op Poperinghe
en de omstreken van Kemmel. G rooter
werden steeds de eischen van militairen,
die meebrachten dat alle overbodige
personen uit de gevechtszone Werden
verwijderd. Zoo moesten dus tienduizen
den Westvlaamache gezinnen hun huis
en haard in den brand laten. Gelukkig
voor die arme oorlogsslachtoffers vonden
ze de comités vsn het Amerikaansche
Roode Kruis ook hier weer op hun weg,
die alle hulp boden, die onder de gege
ven omstandigheden noodzakelijk was.
Allereerst werden de verdrevenen ge
bracht naar Louvriers, als eerste etappe
hunner ballingschap. Hier worden de
vluchtelingen gesorteerd, naar hun be-
reep en geschiktheid.
Men is er toch op uit, zooveel mogelijk
ieder in een hem of haar passend mid
den of beroep te plaatsen. De zieken,
kinderen en ouden worden met de meeste
zorgzaamheid omringd. Het Louviers
heeft zich dan ook steeds beijverd den
armen verjaagden ter wille te zgn.
Een officieel Belgisch comité bemoeit
er zich mee om ieder aan passenden
arbeid te helpen; en depractischeAme
rikanen dragen het hunne er toe bjj om
ieder afdoend te helpen. De verschillende
plaatsen in het midden en zuiden van
Frankrjjk zjjn te voren door de hulpco
mités bezocht en aangewezen. Zoo wor
den vele der vluchtelingen gezonden
naar Riee, Cannes, Marseille, Toulouse,
Lourdes, Nimes, Montpellier, Cette enz.
Velen worden bij voorkeur in die plaat
sen ondergebracht, waar ze vroeger reeds
werkzaam waren. In den landbouw vooral
vinden velen hunner een passende plaats.
En zeer dankbaar zijn de vluchtelingen
door veld- en tuinarbeid in eigen en
anderer onderhoud te kunuen voorzien.
Goede landbouwers als de West-Vlamin
gen zijn, vormen ze een zeer gewaardeer
de arbeidskracht in Frankrijk. Deze vluch
telingen zijn dan ook zeer gezien, en
overal bereidt de Fransche bevolking
hun oen hartelijke ontvangst.
Reeds nu laaf zich voorzien dat heel
wat families zich blijvend ia Frank
rijk zullen vestigen, te meer, daar het
door hen verlaten eigen land, voor jaren
onbruikbaar is vaor landbouwdoeleinden.
Het land is dermate doorploegd door
granaten en bommen, dat er geen pleeg
door te drijven is. Jaren laag zal de ge
nie den grond moeten zuiveren. De oor-
logsgeesel zal nog lang na het laatste
schot slachtoffers eischen.
Korte oorlogsberichten.
De spoorwegstaking in Oekraine
neemt af; vooral in Noordelijk Oekraine
is het verkeer weer ongeveer normaal.
De Russsische bladen publiceeren
den volgenden opreep„Arbeiders en
legerzoekt u snel brood in de landbou
wende gouvernementen. Duldt niet, dat
de landheeren en de kapitalisten met hun
handlangersde socriale verraders en de
roofgierige imperialisten, de revolutie van
hot proletariaat door honger onder
drukken."
In Moskou vinden huiszoekingen plaats
ter opsporing van levensmiddelen en
andere voorraden.
De minister Baker (Ver. Staten) aal
een nieuwe legerwet indienen, waarbn
de militaire ouderdomsgrenzen bepaald
worden op resp. 18 en 45 jaar.
Zondag jl. heerschte te Berlijn voor
het eerst volledige Zondagsrust Slechts
voor den verkoop van levensmiddelen,
bloemen en kranten gold de nieuwe
regeling niet,
Het Duitsche rijksbureau voor klee-
ren, beddegoed, handdoeken, enz. geeft
geen vergunning voer het koopen van
de betrokken artikelen wanneer iemand
een huishouden gaat opzetten. Da benoo
digdheden voor zieken, kraamvrouwen
en zuigelingen kunnen wel tsgen over-
legging van een geneeskundige verklaring
worden aangeschaft. De bladen wjjzen
er op, dat eerstgenoemd verbod het slui
ten van huwelgken moet tegenwerken.
Uit een Canadeesche haven wordt
gemeld: De bemanning van een C&na-
deeschen schoener, die Vrijdag in de
baai vaa Funda tot zinken gebracht is,
is hier geland. Zjj deelde mede, dat de
duikbootcommandant vertelde, dat zijn
onderzeeër de mijn gelegd had, die on
langs den kruiser „San Diego" tot zinken
had gebracht.
Te Moskou is weer een samenzwe
ring tegen het leven van Lenin en Trotsky
ontdekt. De maatregelen voor de veilig
heid dezer twee volkscommissarissen zijn
verdubbeld. Lenin vertoont zich alleen
nog onder sterke bewaking in het open
baar.
Toen Lenin den 2«n dezer den nieuwe^
Duitschen gezant Helfferich een bezoek
bracht, waren alle straten waar hjj langs
kwam door soldaten afgezet.
De Italianen hebben den Dosso
Alto heroverd, waar de Oostenrijkers
zich ten koste van zware offers hadden
weten te nestelen.
Uit Moskou wordt gemeld, dat in
Rusland militaire scholen worden opge
richt, waarde arbeiders in 4 maanden
worden opgeleid, om als officier hun
intrede in het sovietleger te doen.
Het parlement van Cuba heefteen
wetsontwerp aangenomen, waardoor de
president gemachtigd wordt troepen naar
Frankrijk te senden.
De beschieting van Parjjs en om
streken met vèrdragend gesehut is gister
morgen hervat.
De admiraliteit meldt: Twee En-
gelsche torpedojagers zjjn den 2den dezer
op vijandelijke mgnen geloopen en ge
zonken. 97 personen zijn omgekomen.
Volgens mededeeling van de admi
raliteit is het hospitaalschip „Warilda"
(7713 bruto reg. tons) den 3den desev
op weg naar Engeland gezonken. 123
der opvarenden worden vermist en zijn
vermoedelijk verdronken.
Clemenceau bracht Zondag een
besoek aan Fère en Tardenois en om
geving.
Naar Reuter uit Pretoria seint heeft
Botha ter gelegenheid van de intrede
van het 5e oorlogsjaar een boedsohap
tot de bevolking der Zuid-Afrikaaneohe
Unie gericht, waarin h(j wijst op de
noodzakelijkheid van een volkomen over
winning, en elkeen aanspoort om met
onverzettelijke vastberadenheid zijn plicht
te doen.
Het dr&adlooze station van Nauen
meldt nader over den bomaanval op het
Duitsche lazaret bij Confians door vlie
gers van de geallieerden, dat daarbij twee
menschen werden gedood en 67 gewond,
van wie 13 ernstig. Het bericht vestigt
er nog eens de aandacht op, dat voor
dezen aanval geen verzachtende omstan
digheden kunnen worden gepleik en dat
de kenteekenen van het Roode Kruis
zelfs van duizenden M. hoogte zichtbaar
zjjn.
Een, vermoedelijk Duitsch, vliegtuig,
achtervolgd door een drietal Éngelsche,
is gistermiddag Ameland voorbijgevlogen.
Toen de maohines passeerden, hoorde
men onophoudelijk door de vervolgers
schieten De vier toestellen verdwenen
in Oostelijke richting.
De Magdeburgische Ztg. ontleent aan
ItalJaansche bladen het bericht, dat on
langs een groot Italiaansch passagiers
schip op weg naar Tunis is getorpedeerd
Te Lausanne z(jn twee zoons van
Hoessein Hilmi pasja, den Turkschen
gezant te Weenen, aan Spaansche griep
overleden.
De Zwifcschersche regeering heeft
het volgend besluit genomen ter bestrij
ding van de Spaansche ziekte.
Alle kantonnale en gemeentebesturen
worden gemachtigd, alle volksephoo-
pingen en handelingen, die daartoe
kunnen leiden, te verbieden, «oeals
volksvergaderingen, volksfeesten, con
certen, tooneel- en bioscoop-voorstel
lingen.
De genoemde besturen sullen onmid
dellijk kennis geven van de maatregelen,
op grond dezer machtiging genomen,
welke aan den gezondheidsdienst moeten
worden medegedeeld.
Overtredingen van op grond der mach
tiging voorgeschreven maatregelen kun
nen bestraft worden met 5000 frank
boete of drie maanden hechtenis.
De iiitwisseling van
Krijgsgevangenen.
Behalve de burgers en de gewonden,
zullen, naar men aan de „N. R. Ct."
mededeelt, volgens de nieuwe overeen
komst allen, die gedurende 18 maanden
of langer in krijgsgevangenschap hebben
doorgebracht, worden uitgewisseld.
Het aantal van hen, die daarvoor in
aanmerking komen, zou aaü eiken kant
pl.m. 120.000 bedragen.
Het vervoer zal tot October a.s. worden
voortgezet en dan gestaakt worden met
het oog op het mijnengevaar in verband
met de weersgesteldheid, om in Maart
van hot volgende jaar te worden hervat.
Het zou in de bedoeling liggen in de
toekomst de uitwisseling te bespoedigen
door met zes schepen te gaan varen.
hiOBBRHKntspSïgi
Pgr 3 mm**Ms ft. 1- part (LH
Losse tHtbra&ns -ÖJff
Prijs flfil A8v*rf«Kti4«i
1—4 regels £030, haft
3-nul worat 3-maal
Bij aboonSknSM woriWlgi
Baw(jsostmcere S
De ladingen dergerequireer-
de schepen.
Hier te lande zijn uit Engeland aan
gekomen de „Markelo", van de stoom
vaart Maatschappij Noordzee, en de „Eem-
stroom" van de Heil. Stoomboot Maat
schappij, welke een deel van de ladingen
vnn de door Engeland gerequireerdn
schepen medebraohten, hoofdzakelijk uit
de „Rhea" en de „Tellus".
De lading van de „Markelo* bestaat
hoofdzakelijk uit koffie, wijnen, amande
len, kurkafvni enz.terwjjl de Eemstroom*
wjjn, hars, terpentijn, kurkafval, kurkpa-
pier en stukgoederen, waaronder textiel-
goederen, aan boord heeft.
Nederlandsche zeilschepen
getorpedeerd.
Wjj vernemen, dat de Ned. zeilschepen
„Remke" en „Flevo X" 3 dezer van Rot
terdam naar Londen vertrokken met een
lading gloeilampen, zijn getorpedeerd en
gezonken. De bemanningen zgn gered en
in een Éngelsche haven geland.
De „Remke" was een eaffelschoener,
197 bruto ton groot en benoorde aan de
Scheepvaart Maatschappij „Piet Hein" te
Rotterdam.
De „Flevo X* was een vrachtlogger,
111 bruto ton groot en behoorde aan de
Scheepvaart Maatsohappij Flandria te
Rotterdam.
Een convooi met schipbreuke
lingen.
Gisterenmiddag is te Hoek van Hol
land een Engelsch convooi, bestaande
uit 4 stoomschepen, binnengekomen. Aan
boord dezer schepen bevonden zich ver
schillende passagiers, o.a. de bemanning
van drie loggers, die, visschende in het
Sezicht van de 7 mjjlsboei, ongevee»
wars van Egmond, door een Éngelsche
torpedeboot waren aangehouden en me
degenomen.
Ook was aan boord de bemanning van
den Vlaardingsohen wachtlbgger „Anna
en Ardi", die, zooals bekend, in da vrije
vaargeul op oen mijn liep en in de lucht
vloog. Van den roerganger werd niets
meer gezien. De overige hemanniug wist
zich op wrakhout drijvende te houden
en werd eerst na achttien uur dooreen
Éngelsche onderzeeboot opgepikt.
Nog bevonden zich op de binnenge
komen schepen vele schepelingen aer
in beslag genomen schepen.
Toorts vernam het „Maandagochtend
blad" van een lid der bemanning van
het stoomschip „Kilkenny", dat van het
yorig uitgevaren Éngelsche convooi, de
Hull-boot niet op een mijn is geloopen,
maar getorpedeerd werd. Bjj dit ongeval
kwamen 15 menschen om het leven,
namelijk 6 passagiers en 9 leden der
bemanning.
Met het laatste schip is waarschijnlijk
de „Kirkham Abbey" bedoeld, van welks
torpedeering op 26 Juli reeds melding
is gemaakt. Ds. Giran en prof. Deajoy
werden gered.
De levensmiddelenvoorziening.
In de Maandag 29 Juli j.l. gehouden
conferentie van den minister van Land
bouw, met de heeren Edo Fimmen en
J. van Rijzewjjk, toegevoegde adviseurs
aan het Rijks Centraal Administratie
kantoor, resp. voor het Nederlandseh
Verbond van Vakvereenigingen en de
Permanente Commissi? inzake Crisis
maatregelen uit de Christelijke Werk
liedenbonden in Nederland, ter bespre
king van verschillende in het belang der
volksvoeding te treffen maatregelen,
werden van de zijde der arbeidsvertegen-
woordigers wederom enkele wenschen
en grieven der bevolking ter kennis van
den minister gebracht en in verband
daarmede verschillende wenken en ad
viezen gegeven.
Rundvleesch-distributie.
Uit de mededeelingen van den minister
bleek, dat voor verhooging van den vast-
gestelden vleeschprjja (voor 75 pet der
bevolking 75 ct. per pond) niet behoeft
te worden gevreesd.
Door de beide arbeidersvertegenwoor
digers werd er op aangedrongen, dat in
het vervolg bij de vaststelling van maat
regelen, Betrekking hebbend op de
vleeschdistributie, behalve met de werk-
geversvereenigingen, ook voeling zal
worden gehouden en overleg zal worden
gepleegd met de organisaties der slagers
gezellen. De miaister verklaarde zich
hiertoe bereid en zeide het gevraagde
overleg voor het vervolg toe.
Meikrantsoeneering.
Eveneens uitvoerige besprekingen had
den plaats in verband met de noodzakelijk
geworden invoering eener meikrant
soeneering. Deze noodzaak vindt haar
grond, eenerz()dg in het feit dat de melk
productie dit jaar, als gevolg van het
gebrek aan kraehtvoeder voor het vee.
