lis
1*0. $5?
Zaterdag 3 Augustus 1918
32e Jaargang
De Groofe Oorlog.
Binnenland.
«eifi
l F. OEN HEROER, groots
Uit
da Provincie.
C. TH VOORHOEVE, OEN
Uitgav® van
3e Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
BIRMA F. P. DHUIJ L. BURG.
Drukkers:
BoBterbaan Le Cointre, Goes.
Ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WBRKRAG.
IbonabMfiBtif >|s:
Bp 8 maanden f». p» pp* f 1-5(3
Losse nummers
-Q.9&
P.ifls dei AdreiteBtiën:
1'A regels f 0.80, iedere regel aeeer SC «t
3-maal wordt B-maal beaekeai
Bjj abonnement voordealige voerwaaiéös
Bewijsnummers fi cent
Finanolëa.
Het zal moeite kosten een minister
ie vinden, die in dezen benarden l jjd
de zorg voor de Fiu -nriën op zich wil
nems n. Vooral Financiën is het departe
ment dat zijn boziiter, meer dan een
zijner ambtgenoot en, voor bijna onop
losbare vraagstukken stelt. Gelijk wij
reads herinnerden, staat, hij voor 't ar bei-
derspensioende salarisverhooging der
Rijksambtenaren en der onderwijzers
d« gelijkstelling van bijzonder met open
baar onderwii»de verdediging van In-
dië; de mobilisatie uitgavende aflos
pingen en renten en nog zooveel meer.
Hij moet wel een bijzonder sterk man
zijn,'die hier doorheen komt
Wij zjjn vftii meemng dat „Rechts"
om dezen foutieven term nog eens te
gebruiken de portefeuilles niet be
hoeft. op te nemenwij hebben die
meening reeds eenmaal toegelicht
maar zoo een man van „Rechts" zich
in den geloove zoodanig een kracht-
menseh voelen zou dat; hij deze schier
bovenmenschelijke taak zou durven aan
vaarden, wij zouden het toejuichen.
In een kabinet ad lioc, een kabinet
voor bepaalde wetsontwerpen en wetten,
zou zoodanig een minister op zjjn plaats
zijn.
Beknopt overzicht van den toestand.
Het verlies van gebied der entente- in
de vier oorlogsjaren bedraagt '770.000 .vier
kante K.M., d.i. anderhalf maal het gei-
heeJe Duitschei rijk. De terreinwinst steeg
in 'het laatste oorlogsjaar met 22.000 vier
kante K.M. Tegenover deze. 770.000 vier
kante K.M. door de Duitschers gewonnen,
kunnen de entente-mogendheden slechts
op 2039 vierkante K.M. terreinwinst
wijzen.
Nauwelijks is deizte mededeteling van
Berlijn afgekomen of de. telegraaf meldt
ons nieuwe successen der Frahsehten,
welke van dien aard zijn, dat de Duit
schers hun statistieken nu al kunnen her
zien'.
Het officieel© avondbericht uit Parijls
geeft de volgende lezing' van den Duit-
schiein terugtocht:
„De aanvallen, twee dagen Mig dooi
de Fransche troepen en de geallieierde
eenheden gedaan op het front ten N.
van de Marne zijn volledig ge
slaagd.
Op de heele linie overhoopgeworpen,
waren de Duitschers gedwongen om de
tegeastandsstelling prijs te g|eve|n, die ze
tusschen Fère-en-Tardenois: en Ville- en
Tardenois hadden gekozen e!ff om hun
terugtocht te overhaasten.
Aan den linkerv 1 e u g e 1 zijn de
Fransch© troepen So is sons bin
nengetrokken.
Verder naar het Z. hebben z© de Crise
over geheel den loop overschreden.
In het centrum op een breed front be
noorden de Ourcq opschietend, hebbeö
Arcy-Sainte-Restitue achter 'zich. ,gela-
f«n en zijn ze in de bosschën van Dole
edrongen.
Verder oostwaarts is Coulonges op 4
sLM. ten N. van het Meunière-bosch in
htm bezit.
Op den rechtervleugel zjjn G o u s s e a u-
court, Villers-Agron en Ville-en
Tardenois in hun handen.
Op dit deel van het front hebben de
Franschen hun linies tot vijf K.M. onge
veer ten F. van den weg van Dormans
naar Reims geschoven.
Op de algemeen© linie Vésilly Chiéry
tusschen Ardre en Veste hebben ze' Gueux
cn Thillois beziet."
i Voor hen, die van meening waren, dat
(>e Duitschers niet van plan waren ver
der terug te trekken en op het behoud
van de na den eersten terugtocht inge
nomen linie bedacht waren, moet deizle
aftocht wel ©on buitengewone verrassing
zijn.
Vooral de val van SoissonS zlal eeiï
belangrijke frontwijzigingi meehrehgen. Im
mers nu zullen, de Duitseheral genoodzaakt
zijn hun frontlinie niet weinige kilometers
noordwaarts te verleggen.
Wij hebben nu af te wachten waar
dat z,al $jh.
Het Berlijnsche avondcömmuniqué, dat
nooit bijzonder op de feiten plelcgt voor-
n.t te loopen, meldt nu slechts lossere
gevechtsaanraking met den vijfend.
0* tegenrsvötette In Rusla-d.
Het geheele Rubangebied is: thans in
handen der Tsj e-'ho-Slowakketi en kozak-
ten, nadat d© sovjet-autoriteiten ziirn af
gezet. J
D© mijn werkers zijn gesommeerd, ter
Siond het, werk te Invatten.
Oe oorlogstoestand is afgekondigd; alle
vergaderingen zijn verboden. De spoorlij
nen worden dooi' kozakken bewaakt.
De Prawda meldt, dat het op bet con
gres der links sociaal-revolutionairen op
28 Juli lot een scheuring is gekomen.'Met
een kleine meerderheid werd een motie
aangenomen, waarin de tactiek van het
centraal comité, wat hef geval Mirbach
betreft wor.lt goedgekeurd en, den leden
wordt aanbevolen de macht in de sov
jets te veroveren en daar de tegenstanders
te bestrijden.
Een motie van Kalezef waarin elk ter
rorisme voor bet vervolg ontoelaatbaar
wordt verklaard, werd verworpen.
Een 'groot deel der bevolking van Omsk
is in opstand gekomen tegen de nieuw ge
vormde 'regeering.
Er hadden bloedige onlusten plaats. De
zwakke bezetting van de stad staat mach
teloos tegenover bet volk, dat met ge
weren, granaten en machinegeweren ge
wapend is.
MOSKOU. Overwogen wordt le vor
ming van franctireur-afdeelingen, die de
binnendringende entente troepen in den
rag zulle® hanvallen en hun materiaal
vernielen.
Stechts betrouwbare vrijwilligers zullen
worden toegelaten.
Korte oorlogsberichten.
Te Rome is een s eltrein op eert ran-
geerlocomotief guloopen Er zijn 17
mensclien gedood en eenige, o w. een
Kamerlid, zwaar gewond.
Volgens de Lokal Anzeiger hebben
de Duitsch Russische onderhandelingen
te Berljjn ook geloop^n over de toekomst
van Ljfland en Estland. De sowietre
geering heeft de afscheiding van deza
twee provincies van Rusland goedgekeurd.
Het Bulgaarsch agentschap meldt,
dat de feesten ter herdenking varï den
vijftienden verjaardag van den grooten
Macedonischon opstand van 1903 in tal
van plaatsen in Macedonië met grooten
geestdrift gevierd zijn.
Petersburg wordt overheerscht door
den honger, de cholera en do Bolsjiwiken.
De menschen sterven op straat van hon
ger. Door gebrek aan geneesmiddelen
kunnen de choleralijders niet geholpen
worden. De paarden vallen dood op
straat en worden door uitgehongerde
honden verslonden.
De Fransche Kamer nam met 358
tegen 61 stemmen het wetsvoorstel aan,
waarbjj de lichting 1920 onder de wapens
wordt geroepen.
De chef van den Duitschen admiralen
staf, von Holtzendorff, treedt om gezond
heidsreden af en wordt opgevolgd door
admiraal Scheer.
Op een door den burgemeester van
Londen gegeven lunch werd besloten
stappen te ondernemen tot het oprichten
van een prefessoraat in de Fransche taal
en letterkunde aan de universiteit van
Cambridge.
Op het Italiaansche front zijn aan
gekomen Eugelscha bioscoop-motorlorriesj
Voor de Italiaansche soldaten zullen de
oerlogsfilmen, welke tjdena de Engebche
operaties aan do verschillende fronten
genomen genomen werden, worden afge
draaid.
Naar de „Time3" meedeelt, bedraagt
het aantal der personen, die in Ierland,
op grond van de proclamatie van den
staat van beleg door den onderkoning
van Ierland, ib hechtenis zijn genomen
1162.
De Spaansche premier Dato beeft
verklaard, dat de regeering op initiatief
van koning Alfons, aan de oorlogvoeren
den het voorstel heeft gedaan de weduwe
en dochters van den ex tsaar naar Spanje
over te brengen.
De moordenaars van graaf Von Mi*-
bacli zjn, naar het „Berliner Tageblatt/'
aan de Russische bladen ontleent, naar
Engeland ontvlucht.
Onmiddellijk na den aanslag zju zij
naar het Noorden gevlucht; ze bereikten
do Moermanskust, waar zij tot de afvaart
in een EngeJsch schip verborgen bleven.
Menige boer in de Oekraine heeft
izijn eigen machinegeweer, waarmedel bij de
graanvorderende commando's op een af
stand weet te houden, als zij niet sterk
genoeg zijn.
Kabinetscrisis.
Het Hbl. schrijft aan bet slot van een
artikel over deze aangelegenheid
Slaagt de beer Nolens niet in de samen
stelling van een rechtsch ministerie, dan
zal hij aan Hare Majesteit moeten inede-
deelën, öf wel, dat de samenwerking tus
schen de verschillende partijen der rech
terzijde zooveel te wenschen laat, dat
een parlementair ministerie uit die par
tijen 'niet is te vormen, öf wel, dat hij ter
rechterzijde niet voldoende bekwame man
nen heeft kunnen vinden, bereid in een
ministerie zitting te nemen. Wat dan?
Vermoedelijk zal dan de heer Cort v. d.
Linden worden verzocht, opnieuw een
extraparlementair kabinet samen te stel
len, welke opdracht deze ongetwijfeld zal
aairnemen; eenige portefeuilles zuilen dan
aan leden'der rechterzijde worden toe
vertrouwd, in overleg met den heer Nolens,
zoodat deze ook dan zijn invloed niet zal
missen.
De Ni© n w-Aro sterdam
is nog niet vertrokken.
Vliegeniers gered.
De zeillogger Luduiua uit Sclieveningen
heeft op de Noordzee twee inzittenden
van een Duitsch viegtuig gered, het
welk met defecten motor drijvende werd
aangetroffen. Nadat de vliegeniers op
den logger waren overgenomen schoten
zjj het vliegtuig zelf met een meege
nomen revolverkanon lek, waardoor het
spoedig zonk Vervolgers wierpen zij
het kanon over boord. Eenigen tijd later
ontmoette men een Duitsche duikboot,
op welke de geredden werden overge
geven, waarta het zeilschip zijn reis
vervolgde.
J a m.
Naar aanleiding van het voornemen van
den Minister van Landbouw om de jam
te distribueeren, wenden de fabrikanten
pogingen aan, dit artikel in den vrijen
handel te houdeu.
Uitvoer van paarden.
Het verbod van uitvoer van paarden,
dat de Minister van plan zou zijn uit
te vaardigen, zal voornamelijk drukken
op de fokkers van hengsten ."Zeer veel
afkeuringen zijn le verwachten van
heng-ten, gefokt tgdens de mobilisatie
en cLze mogen na afkeuring de grens
niet «ver. Hengaten, die eenmaal goed
gekeurd en daarna afgekeurd zijn en
dus minder gevaar voor de fokkerij op
leveren dan de dadelijk afgekeurde,
konden het vorige jaar wel worden uit
gevoerd.
V e t k a a r t.
Dc minister van landbouw heeft den
burgemeesters medegedeeld, dat, indien
do laatste dag van het tijdvak, waarvoor
een ve-tkaart onder de tegenwoordige
bepalingen geldig is, op een Zaterdag
valt, of voorafgaat aan een algemeen
erkenden Christelijken feestdag, de ben»
der vetkaarten voor de volgende periode,
op dien dag kunnen worden ingenomen.
Krijgsgevangenen.
Naar wij vernemen worden ook de
mailbooten „Oranje Nassau" en „Prins
Hendrik" van de maatschappij Zeelaud,
die te Vlissingen liggen, in gereedheid
gebracht voor hot vervoer van krijgsge
vangenen.
De uitwisseling vankrijgsge
vangenen.
Het plan bestaat de hospitaalschepen
a.s. Woensdag te doen vertrekken, daar
Dinsdagavond et n eoatingent uit te wis
selen Engelsche krijgsgevangenen ver
wacht wordt, ten getale van 130, uit de
hospitalen te Scheveniugen-
Zij zullen zich terstond van uit den
trein naar de schepen begeven.
Wij vernemen nader dat ouder het
contingent Engelsche krijgsgevangenen
zich zullen bevinden twee officieren, 18
minderen, vier zwaar zieke burgers, drie
krankzinnigen, waai onder een officier.
De stokers en matrozen van de mailboot
„Zeeland" hadden andere eischen gesteld
alvorens zich weder te laten aanmonste-'
ren voor het vervoeren van krijgsgevan
genen. Na overleg met de maatschappij
„Zeeland" is overeenstemming verkregen
en hebben zij thans gemonsterd.
Ee n conflict?
De N. R. Ct. meldt, dat alle gemeente
raadsleden van Lemsteïland die de raads
vergadering van 29 Juli te Lemmer bij(-
woonden bij Gel. Staten van Friesland
hebben geklaagd dat de burgemeester, (mr.
G. A. M. Kallenba.ch in bedoelde verga
dering buiten zijh bevoegdheid gegaan
was. Wijl Z.Ed.Achtb. weigerde een
nieuwe vergadering uit té schrijven, is
door de wethouders een vergadering van
B. en "W. uitgeschreven, en beeft dat col
lege besloten èen nieuwe raadsvergadering
uit te schrijVen.
Vet uit Amerika?
Naar de .Tel. uit gezaghebbende bron
verneemt, worden door de N. O'. T. po
gingen in 'liet werk gesteld, om van die
Amerikaansche staat gedaan te krijgen
dat zij' ons toestaat met de Nieuw-Amster
dam een lading vet aan te brengen. De
mogelijkheid, dat men tot overeenstem
ming zal geraken, is vrij! groot.
Denieu we oogst.
Gisteren werden aan de graanbeurs te
Groningen de eerste monsters rogge en
geist aangevoerd. De korrel was uitne
mend van stuk. Er is vooral op de klei
streken van deze provincie veel rogge
uitgezaaid. Men is over den oogst goed
tevreden. Ook de gerst en de haver, mede
aangevoerd, waren uitnemend van kwa
liteit.
Teelt in strijd met het zaai plan.
De verkoop van de in strijd met het
zaaiplan geteelde ruim 6 H.A. zaden in
de gemeente Sas van Gent, heefi f 82 opge
bracht. De gewassen zijn alle uitgetrok
ken en in de sloot geworpen. Voor het
meerendeel zouden zij de volgende week
rijp zijn geweest.
Reeds in het voorjaar, toen van het
telen dier zaden en het planlen'van ta
bak melding werd gemaakt, werd de
vraag geopperd, of daartegen niets te doen
was, daar het voorzeker gewenschj was,
dat onze geheele bodem voor de teelt van
ons eigen voedsel kan opgevorderd wor
den. De grief, die bij1 velen beslaat, is
d.eze, dat de autoriteiten hebben gewacht
met hun optreden tot die gronden in het
jaar 1918 niet meer voor de volksvoeding
konden gebruikt worden.
.intusschen 'is het te verwachten, dat
de belanghebbenden, die beweren het
recht te hebben op die landpn te leien
wat zij wenschen op grond van het trac-
taat met België omtrent de grensstrook
den staat gerechtelijk om schadevergoe
ding zullen aanspreken. (N. 11. Ct.)
Internationaal
'personenvervoer.
Er moeten plannen bestaan om t.z.t.
na den oorlog wanneer Enschedé een
nieuw station z'al hebben gekregen, htet
internationale .personenvervoer naar en
van Noord-Duitschland via genoemde
plaats te doen geschieden.
Het goederenvervoer zou dan hoofdza
kelijk over Oldenzaal worden geleid.
Reclames.
Bij den dienst der directe belastin
gen is benoemd J. J. van Laar tot kom
mies te water 2© klas:'© te Hans weert
is bevorderd L. M. Oranje, rijksklerk 3e
klasse t© Hellevoet-luis (kant.) tot rijks
klerk 2e kl. aldaar (insp.); A. M. Luijk,
rijiksklerk' 3e klasse te Utrecht, bureau
van den accountantsdienst, tot rijksklerk
2e kl. aldaar; van kommies 3e kl'. tot
kommiels '2e 'kl. W. Goethals to Sluis.
En is verplaatst de kommies) 3e kl. M.
Habbing, van Sas van Gent naar Rijn
bergen.
Middelburg. Tot hoofdcommtes, chef der
3e afdeeling ter Provinciale, griffie van
Zeeland is door Gedeput. Staten benoemd
dhr. Mr. L. J. A. van der flarst, thans
directeur van ih et gemeentelijk distributie
bedrijf te Middelburg.
Middelburg. De Commissie voor Distri
butie van Reparatieleder enz. maakt
bekend, dat voor gezinnen wier leder
kaari een nummer draagt vau 5011000
van Maandag 6 tot en met Zaterdag
10 Augustus verkrijgbaar zjjnMolton
dekens 125 -{■ 180 cM. tegen den prijs
van f2 Molton dekens 140 -f- 190 cM.
tegen den prijs van f2.50.
Op Woensdag van elke week zal
vanaf 5 tot 11 uur v.m. en van 12 tot
8.30 uur n m. geen gas door de gasfabriek
worden geleverd.
Op Zondag van elke week zal vanaf 5
tot 9 uur n m., met uitzondering van:
le. des morgens van 8 30 tot 9 uur,
2e. de- middags van 12 tot 1 uur,
3e. des middags van 4 tot 5 uur, geen
gas door de gasfabriek worden geleverd.
De Directeur der Brandstoffeiidistri-
butie maakt bekend, dat bestellingen
kunnen gedaan worden aan het Bureau
op den dag van het brandstoffenkaart-
nummer, of schriftelijk eiken dag met
inzending der brandstoffenkaart.
Brandstoffenkaartnummers
11500 iederen Maandag.
15013000 iederen Dinsdag.
80014000 iederen Woensdag.
40015000 iederen Donderdag.
5001—6000 iederen Vrijdag.
Soes. Een 170-tal vrienden had zich
opgegeven voor onzen derde'n Zomerdalg
vanwege de Prov. Comm. voor Zeeland
van hét Niederl. Jongl. Verbond. 'Im den
keurigen, rastigen, .schaduwrijken boom-
geaard van den heer J. Rottier tei Bie;ze-
lmgei waren we sainengekomein op den
veirloopen Woensdag, 31 Juli. Na de .vel'e
regen, straalde nu mild en verkwikkend
de z'on; dOor het hoog opgaande hout,
van Apotheker
zijn te GOES verkrijgbaar bij
waaronder we in een idyllisch hoekje
van den boomgaard vergaderden, speelden
vroolijfc en blij de zomnestralein.AlÉes was
keurig in orde om ons te ontvalngenlos
en ongedwongen de stoelen gjegroepeerd
in broeden kring rolnidom bestuu rstaP©!
en sprekerseen keurige, vriendelijke aaln-
blik 'htet geheel. ij
Onze voorzitter gaf opi om te zingenl
Ps. 138:1, las Pst 23 en ging voor in
gebed. Ds. Séhuurmans Stekhoven van
Biggekerke wijdde onzen Zomerdag in met
een Bijbelinleiding oyer Joh. 135 vv.,
ons noodigend© om dien dag te komen en
te zien, te zien waar Jejzus woont, bijl
Hem te 'blijven en zoo weer teerkost
te ontvangen op olnzicn levensweg.
Tot inleiding "door de sprekers haddejii
we weer een drietal onderwerpen gekoztein,
samen vormende één gehelel voor het
jongomanneïile ven„Dei jonge man thuis",
„De jonge man in de Ver." dn „Die
jonge man als soldaat". Ds. Mantz. sprak
tot ons ovieir den jonge'n man 'thuis. Wat
ten beschamende: dingeln liet hij ons zien
dia jonge man thuis vaak zoo anders
dan op, d;ei Ver., thuis vaak ongenietbaar,
raw, onvriendelijk, -en ,op de -Velr. alltes
wat maar mooi en goed is. Wat heeft
hij ons goed laten zien, dat van ons
leven thuis liefde moet uitstralen tegen
over onze geheele omgeving) en zioo be
gin mande valn Jeruzalem, moe.t dat leven
ingrijlpem in geheel o|ns verder leven, zoo
dat wa tegen onze vrienden, nooit, over
vader ien moeder spreken als van de
oudo menschen, den ouweln, enz. enz:.,
maar vader en moeder durven zeggen
da,t leven thuis, in reinheid, in eenvoud
geleefd, liefde, vreugde en vrede uitstra
lend zoo zagen we onzen plicht ein
we bidden: Heer, vorm ons er toe.
Ds. Beernink van Efkerz'ee sprak over
„den jongen main op de Ver." Hij' lielt
ons klaar en duidelijk zien, hoe het op
menige Ver. toegaat, in -de drie: doelen,
waaruit de vergadering bestaa.t: Bijbel-
bespreking, pauze, tweedei deel. Hoei duf
soms de eersite, h'oe laf dei tweede, hoe
zonder e.igen werk vaak de derde, is.
Hij liet ons daartegenover zien hoe de
vergadering moet en kan weizein en met
voorbeelden uit eigen ervaring liet hij!
zien dat het kan. Hoe de Bijbelbesproking
gemeenschappelijk zijn moeit, hoe de in
leider in zijh onderwerp in moeit zijn,
hoe de pauze niet moet wezen een oogeh-
blik van flauwe scherts enz., maar eefu
tijd van nadere kenlnismaking en onge
dwongen 'en 'hartelijk samenzijn, en hoe
men Izlich! in het tweedei deel oefenen
moet om zooveel mogelijk eigen werk te
leveren en in ieder geval, wat men ook
doe, er ernst van te maken.
'"Dhr. J. A. Dominicus van Wemeldingo te">
kende ons den jolngen man als soldaat,
soldaat in werkelijkheid aan dei grenzen,
soldaat feooals wij alleen als Christen
zijn in ons Christenleven. De soldaat,
jong, krachtig, gewapend, in uniform; de
soldaat in oorlog, in het veldleger, aan'
dei gnens; de ,'sfoldaat wakend op zijn.
post, strijdend legen den vija|md, om hem
buiten de grenzen te houden het sol-
da,teinleven met al -zijn plichten, maar
ook met al zijn gevaren, gevaren van
de uniform te onteeren en uit dat
leven dan telkens voorbeelden .genomen
voor htet leven als Christen: laat de®
vijand niet over de grens des harten
komen, want eenmaal er over wordt bijl
niet gemakkelijk teruggieworpen. De sol
daat met zijn wapenen, zoo 'de Christen-
strijlder met Izlijn wapenen: H. Sehr. en
gebed de Christen hoorende 'den ernst
van hjet mogelijk ook door den Heiland
gesproken woord: „waarin ik u vinden
zlal, zal ik u oordeel en". Ernstig ging
ook dit laatste woord tot ons hart.
Dank aan den heer J. Rottier, die o,ns
dat mooie terrein gaf; 'dank aan de Bielzle-
lingschei afdeeling, die alles zoo keurig
in orde stelde; dank aan alle vriehten,
die in welk opzicht, ook medehieilp(en
dank bovenal aan onzen trouwen God,
.die op dien mooien dag wieer z(oo lief
derijk en zioo ernstig gesproken hbeft tot
vele jonge .hajrtem. i
Gom. In de tweede helft van Juli zijn
ingekomen:
F. fl. Visser, monteur uit Winterswijk,
C. Eversdrjkstr. 205c J. H. d-^ Witte,
werkman uit 's H. Arendskerke, Valcke-
plein 9, P. Backes, tandtechnikér uit
