Woensdag 31 Juli 1918
*££e Jaargang
De Groofe Oorlog.
*0. £54
Buitenland
Uit da Provincie,
Uitgave Tan
jifaaffll. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbwoau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
fIRMA F. P. DHÜLI L. BURG.
Biukksisi
jQostSrbaan Le Coiutie, Goes-
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG-
Abonnemeatipijsi
Per 3 maanden £r. p. post f 1.5Q
Losse nummers-0,03
Prij s der AdvBrtentiën:
14 regels f 0.80, iedere regel meer 20 fit
3-maal wordt Ë-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarde*
Bewijsnummers cent
En désespereert .niet.
Be Standaard ven 25 Juli bevat
een hoofdartikel, dat ons alleszins juist
voorkomt, met uitzondering echter van
het opschrift. Dit toch luidt: „Endo dé-
sespereert niet", het bekende gevleugeld
woord van Coen, hetwelk echter nooit
goo kan gebruikt zijn, deze koene ver
overaar toch kende zijn taal te goed, om
zijn gevleugeld woord met een voegwoord
in plaats van met het ontkennend bij
woord het Fransche „ne" te beginnen
Doch dit daargelaten.
De inhoud van het artikel interesseert
ons meer dan het opschrift. Daarom
vestigen wij er de aandacht op als op
een strijdkreet, met 't oog op de Staten
verkiezing van 25 Februari a. s
De bedoeling is nu vooral de Zuid-
Hollandsche kiezers te waarschuwen hun
kruit droog te houden, teneinde te voor
komen dat straks de Staten van hun ge
west,, om" gaan. Wat natuurlek niet zeg
gen wil dat wij Zeeuwen op de gunstiger
positie dan de hunne moeten insluimeren.
Ook wij moeten actief blijven, en het
niet op de komende wintermaanden laten
aankomen, als wanneer er allicht in onze
zalen en schoollokalen geen vuur en licht
zal zijn.
Ook in dit opzicht gelde: „En dé-
sespereert niet".
Uit den Goesehers Raad.
Ein lange agenda viel gisteravond af
Ie werken.
De voorzitter mocht zich wel veront
schuldigen, dat hij met zooveel onder
werpen 22 welgeteld op de proppen
durfde komen.
Tot zijn verontschuldiging zou echter
ook nog aangevoerd kunnen worden, dat
't meerendeel der zaken van onbeteekenen
den aard was, en derhalve geen breed
en zwaar debat zouden meebrengen.
Maar wie had durven denken, dat de
beginselen weer een grooten rol zouden
spelen binnen de wanden van onze
raadzaal
In ons parlement weet men vooruit,
wanneer 'thard om hard, d. i. zuiver
links tegen rechts gaat. De eindstemming
slaat dan nagenoeg vast, want van el
kander te overtuigen is dan geen sprake
meer.
In Goes echter schuilen de addertjes
onder lang gras.
'tLust ons niet het geheele debat nog
eens op te rakelen. Men lez« het verslag
er op na en denke zich de gemoeds
stemming in van iemand als den heer
Brants na de enormiteiten van den heer
Hollmann. Diens „beginsel" moet wel
diep zitten, als hij in het maken van een
verordening op de subsidieericg van het
bewaarschoolonderwijs, krachtens een
oud raadsbesluit, aanleiding vindt, om
er nog eens den nadruk op te leggen,
dat hij van de., bijzondere school
ofschoon hij ze niet haat niks moet
hebben.
,We kenden 'g heeren Hollmann's be
ginsel. 't Heeft ons al eens tot krasse
woorden verleid. Wg zullen nu trachten
kalm te blijven en dit raadslid met
kracht van wgze woorden te overtuigen,
dat wat hij beginsel noemt, waard is
opgeborgen te worden in de oude rom
melkamer.
Dhr. Brants was dan ook de tolk van
de geheele rechterzijde en hopelijk ook
jan de overigens zwijgende linkerzijde,
Joen hij met den gloed der overtuiging
het uitschreeuwde, dat 's heeren Holl-
mann's standpunt met liberaliteit niets
te maken heeft.
Men behoeft nog geen autoriteit op
onderwijsgebied te zijn, om te beseffen,
dat do schoolstrijd bijkans volstredeu is
j'N dat 't nu slechts gaat om de laatste
hinderpalen conservatieve mannen als
!,e Muralt en Olto onschadelijk te
maken.
De heer Hollmann en allen, die on «en
eiscli„Bijzondere scholen regel en
stafscholen aanvulling" als het ultimum
jan paedagogische dwaasheid bestrijden,
zen eens wat vrijzinnigen als Thorbecke,
'hiys, de Louter en van Houten over
deze kwestie schreven.
Dan leeren zij niet meer, dat het
Jripinnige program slechts de openbare
f 'ool kent, en krijgen zij misschien lust
er «chole te gaan bij mannen met ge-
zonde en ruime opvattingen.
Ziehier dan enkele royale uitspraken.
Ihorbecke sprak
nbeii land, waar enkel bijzondere
'a Z^D' zou ?,ich zeer wel kunnen
''j'vinden. Het onderwijzen is geen taak
'"'n "e regeering. De regeering moet
alleen voor een publiek onderwijs zorge n,
ornaat de bijzondere personen gemeenlijk
te kort schieten."
Buys liet zich aldus uit
„Of de Openbare dan wel de Bijzon-
d'-re school hoofdzaak zal zijn, is een
vraag, oie niet da wetgever heslist, maar
de vrije maatschappij, welke naar eige*
goedvidi«-n ran de. er ne of aan de andere
de voorktiir ymJt.''
De Louter oordeelde
„Voldoet, het onderwijs, door privaat
personen, kerkgenootschappen of andere
sociale groepen aan alle redelijke er-
eischten, dan beslaat er Inderdaad geen
grond voor StaatsonderwijsOp dit
gebied is dwang slechts gerechtvaardigd,
indien vrije krachten ontbreken of te
kort schieten."
Van Houten schreef
Jfc wil toegeven, dat een stelsel, waarin
bijzondere scholen regel zijn en gemeen
telijke scholen slechts de leemten aan
vullen, welke de bijzondere véreenigingen
en diegenen, die van bet. enderwijs een
bedrijf maken, laten, in menig opzicht
de voorkeur verdient boven ons tegen
woordig stelsel."
Thorbecke sprak in 1865 cog sterker:
„Ik zou zelfs den toestand niet vree
zen het bijzonder onderwijs algemeen
verspreid en van overheidswege desnoods
aangevuld. Ware de ontwikkeling zoo
ver gevorderd, dat men tot dien toestand
kon komen, ik zou het een geluk voor
het land rekenen e.n daartegen niet op
zien."
Is dit geen andere koek, van vrij wat
gezonder samenstelling
Deze uitspraken bevelen wij aan in de
bijzondere aandacht van Otto's, Holl-
mann's en,... Fransen van de Futte's.
Want ook de jongste wethouder schijnt
nog niet met den geest des tijds mee
gegaan te zijn. De daad van gisteren
was slechts een formeele handeling, im
mers tot uitvoering van een oud raads
besluit.
Dat hierbij het beginsel nog eens op
de proppen mosst komen is teekenend
voor de houding van sommige openbare
schoolmannen tegenover het bijzonder
onderwijs.
En aan die mannen alleen zou het
toezicht op de bijzondere scholen moeten
worden toevertrouwd!
Per gratie stonden er mannen van
rechtsehen huize op de aanbevelingen
(de burgemeester heeft hierin zijn naam
alö onpartjjdig hoofd eer aangedaan) en
per gratie kreeg Stieger zitting in de
commissie van toezicht.
Opgemerkt zij nog, dat na een kalm
maar toch pikant debatje tusscben Dek
ker en Fransen van de Putte, eerstge
noemde nog eens wist vast tc leggen,
dat de bewaarschoolsubsidies in ieder
geval over 1918 al uitgekeerd worden.
Hiermede is het voornaamste geme
moreerd. Jordaans te Schiedam had een
slechten dag. Z'n sproeiwagen zal n.l.
met f 900 betaald worden. Dat komt al van
te lichtvaardig aannemen I Vijf gevoel»-
menschen, getroffen door 's heeren Rot
huizen'» pleidooi, stemden vóór, doch
'tkomt ons voor, dat de zes tegenstem
mers meer in 't belang van de gemeente
handelden, doer geen roekeloos aannemen
in de hand te werken Dat de heer Biants
royaal zwenkte, valt te prijzen.
Besluiten we ons overzicht met de
verblijdende mededeeling, dat de raad
ia menige zaak bewees, in meerderheid
te streven naar verbanning van de muffe
atmospheer en verouderde theorieën, en
dat oog en hart er op gericht zijn Goes
vooruit te brengen Van der Peijls
industrie en Nieuw-Goes getuigen er van.
Geen vroede vader, of hij rookte z'n
sigaartje. Zelfs zagen we een sigaret
boven tafel.
Ook al nieuwe bacen
Beknopt overzicht van den toestand.
De toestand op het gevechtsfront
(Westelijk oorlogsterrein) onderging gis
teren weinig verandering.
Er is zeer hevig gevochten op het
geheele front tusschen Ville-en-Tardenois
en den N. oever van de Ourcq.
De Duitschers deden hevi<ze tegen
aanvallen, vooral in den Araerikaanschen
sector.
Parijs zegt, dat de Franschen vorde
ringen maakten ten N. O. van Fère en
Tardenois en dat de Duitschers een
vergeefsche poging deden om St. Eu-
phraise te heroveren, ofsehoon ze toch
een vordering maakten ten-W. van dit
dorp.
Berlijn meldt lakoniek, dat de vijand
zich kalm houdt na zijn nederlaag.
Langs het Zuiderfront matige weder-
zjjdsche artillerieactie.
Het Weensche stafbericht uit Albanië
meldt: „De vijand herhaalde zijn krach.
tige aanvallen tegen onze stollingen op
den Zuidelijken Semeni-oever en op de
hoogvlakten uri den Malio Silowes. Onze
troepen brachten deels door taaien tegen
stand, deels door dapperen tegenaanval
alle vijandelijke pogingen tot misiusking.
Al die actie is slechts in staat den j
oorlog te rekken, en de vredesstemmen i
te smoren
J
1
De Engels -h-Fransche troepen aan de
Moermanskusk hebben nieuwe successc-n j
behaald op de Sovjet troepen, die zich j
in het centrum concentreerden.
Er' zijn nieuwe Engelsche troepen ge-
j land en transportschepen aangekomen,
j De bevolking van het door de Engel-
sch- n bezette gebied, dat onder strenge
oorlogswetten staat, heeft de monarchie
uitgeroepen.
De regeerirg te Moskou ziet in het
vertrek van den Eug'lschen gezant een
soort oorlogsverklaring van Engeland
aan Rusland.
i Tusschen de boeren in het Moerman-
j gebied en cte roode gardisten hebben
gevechten plaats gehad, daar de boeren
weigeren aan Trotski's oproep tot alge-
meene mobilisatie gehoor te gaven.
Verscheidene dorpen en steden hebben
zich aaneengesloten voor den strijd tegen
de Sovjet troepen.
Volgens een krantenbericht uit Wo
logda verzamelden zich daar '2000 Polen
uit da Oekraïne, om zich door m ddel
en op k»sten van hei. Fransche gezant-
j schap naar het Moermansgebied te be
geven.
De Engelschen zouden dit gebied al
tot Sehroby bezet hebben,
i Dus ook geen vrede.
In het Lagerhuis gaf Geddes, de eerste
i lord der admiraliteit, een overzicht van
j den oorlogstoestand wat betreft- het
i scheepsbouwprogram.
j De stroom van oorlogs en handels-
schepen zal weldra als een geweldige
I golf komen opzetten. Als alle werven
I in volle werking zqu kunnen 100 schepen
j per jaar gebouwd worden
Wie rept daar van vrede
In 1919 honderd schepen, in 1920
honderd schepen, enz
Os eotie van Japan.
Uit Stockholm wordt gemeld: Russi
sche bladen vernemen uit Wladiwostok,
dat *de Japanners sinds eenigeu tijd
rollend materiaal naar Siberië transpor-
te er en, voornamelijk transportwagens.
Naar verluidt beoogt Japan dit materiaal
te gebruiken bij zijn aanstaande troepen
bewegingen. Tot nu toe zijn meer dan
500 wageDS en 76 locomotieven naar
Wladiwostok getransporteerd.
Het Japansche parlement zal binnen
kort in buitengewone zitting bijeenkomen.
Korte oorlogsberichten.
Volgens de „New-York Herald"
hebben Fransch-Amerikaanscbe troepen
te Nanteuil de tweede opstellingsplaats
ontdekt van de vèrdragende kanonnen.
De betonnen vloer lag in een loopgraaf
van 5 meter diep en 14 meter breed.
De „Matin" verneemt uit Stockholm
dat de toestand te Moskou steeds ern
stiger wordt. Verschillende arrestaties
hebben plaats. De gevangenissen zjjn
propvol. De mogelijkheid van openlijk
verzet tegen de Bolsjewiki wordt met
den dag grooter.
Kerenski gaat ook niet naar Ame
rika.
Er zullen ook Cubanen naar het
Europeesche oorlogstooneel gezonden
worden.
Het Oostenrjiksche heerenhuis heeft
de voorloopige begrooting aangenomen
en is daarna op reces gegaan.
Te Schimonoseki is een groote hoe
veelheid ammunitie aan het station ont
ploft, juist op het oogenblik, dat een
sneltrein binnenkwam. Het aantal slacht
offers wordt op 50 a 150 geschat, waar
onder vele dooden.
Volgens de „Temps" zouden de
Franschen socialisten een brief hebben
ontvangen van mr. Troelstra, die teVe-
vey vertoeft, waarin hij hen uitnoodigt
een samenkomst met hem te hebben
voor een bespreking der vredesmogelijk-
heden.
De Fransche socialisten antwoordden,
dat zij aan dit verzoek geen gevolg kon
den geven.
Het totaal verlies aan geboorten in
geheel Europa sinds Augustus 1913 be
draagt meer dan 12 raillioen.
De post van Britsch gezant te Parijs
is de best betaalde diplomatieke positie
ter wereld. Het salaris bedraagt f 180.000
per jaar.
Op veldmaarschalk von Eichhorn en
zjjn adjudant kapitein von Dressier werd
gisternamiddag om twee uur, terwijl zij
te Kielï op weg waren van het Casino
naar zijn woning door een persoon in
een rijtuig gezeten een bomaanslag ge- j
pleegd. Beiden werden zwaar gewond.
De man, die de aanslag pleegde, en j
de koetsier zijn gearresteerd.
Uit de tot nu toe vastgestelde feiten j
blijkt, dat de sociaal-revolutionaire partij j
in Moskou, waarachter, gelijk men weet, j
de, entente staat, de hand in het spel
heeft.
In het Oeral-di'strict werden com
munistische afdeelingen. gevormd, en
naar het front gezonden.
- C"
Ernstig spoorwegongeluk.
Hedenmorgen om 9.14 brak tusschen
Zantoek en Gurkow, in dp nabijheid van
Landsberg, de zuigerstang van de loco
motief van D.trein 22. De gebroken
zuigerstang drukte tegen de rails van
het spoor SchneidemtihlBerlijn en deed
hierdoor de locomotief ontsporen. De
locomotief derailleerde naar de binnen
zijde en wierp de laatste vier wagons
van den op liet neveuspoor rijdenden
goederentrein uit de rails. Van den D-
trein verbrandden vier, van den goede
rentrein drie wagons. Tot nu toe werden
10 dooden, 27 zwaar- en 2 lichtgewonden
gevonden. Do machinist en stoker van
den trein bleven ongedeerd. Beide limen
werden versperd, doch na drie uur was
één spoor wederom vrij. Het verkeer
werd door overstappen onderhouden.
Karnverbod.
Naar wij vernemen, zal het te verwach
ten karnverbod niet van toepassing zijn
op het karnen van weiboter.
De aanval op het couvooi.
Naar liét flbld verneemt, is uit het
op 26 Juli naar Engeland vertrokken
convooi de Kukham Abbey tot zinken
gebracht.
Granen, peulvruchten en zaden.
De minister van landbouw, maakt be
kend
lo. dat de maximum prijzen van gra
nen, peulvruchten en zaden, die als zaai
zaad ingevolge bovengenoemde beschik
king worden verhandeld, met de hier
onder te noemen bedragen de maximum
prijzen, waarvoor de producten van den
oogst 1918 aan de regeeringacommissa-
rissen belast met de rijksgraanverzame-
ling moeten worden geleverd, zullen
overtreffen
A. voor ssaaad van uitnemende quali-
teit, hetwelk bij partij is goedgekeurd
als genoemd iri artikel II, sub b, van
zijne bovengenoemde beschikkinglo.
voor granen met f 8 per 100 K.G.2o.
voor peulvruchten met f9 per 100 K.G,
3o. voor handelsgewassen met f 10 per
100 K G.
B. voor zaad van gewassen welke te
velde zijn goedgekeurd, als genoemd bij
artikel IT, sub a, van zjjne bovengenoem
de beschikking: lo voor granen met f 12
per 100 K.G.2o. voor peulvruchten met
f 15 per 100 K.G.3o. voor handelsge
wassen met f20 per 100 K.G
C. voor zaad van bij ministerieele be-
schikking erkende kweekers: lo. voor
granen met f 14 per 1C0 K.G.2o. voor
peulvruchten met f 19 per 100 K.G.
8o. voor handelsgewassen met f30 per
100 K.G.
Rundvleesch.
Da distributie zat 15 Augustus begin
nen, volgens het N. v. d. D.
Tegen het vloeken.
B. en W. von Zwijndrecht stellen den
raad voor op straffe van ten hoogste 6
dagen hechtenis te verbieden den naam
Gods in het openbaar vloekende te ge
bruiken en op straffe van een geldboete
van ten hoogste f25 of hechtenis van
ten hoogste 6 dagen te verbieden in het
openbaar ruwe of onzedelijke taal te
bezigen.
In hun toelichting wqztn B. en W.
er .op, dat het ergerlijk misbruiken van
Gods naam in het openbaar de grond
slagen van de openbare zedelijkheid
ondermijnt en dat een verordening,
waarin dit strafbaar wordt gesteld, dus
geheel ligt binnen de grenzen der be
voegdheid van den plaatselijken wetgever.
Woningnoodwet.
In de Staatscourant van gisterenavond
werdt afgekondigd de Woningnoodwet,
welke met 1 Augustus in werking treedt.
Duur fruit.
Het Bureau vcor Mededeelingen in
zake de Voedselvoorziening meldt:
De duurte vau het fruit wordt her
haaldelijk toegeschreven aan uitvoer van
dit artikel. Behalve aardbeien, waarvan
de oogst groot was. gaat er geen fruit
over de grenzen. De hooge prijzen vin
den dan ook, behalve in de algemene
redenen, die de productiekosten aanzien
lijk boven die van normale tijden doen
stijgen, hun oorzaak in den buitenge
woon slechten oogst, die kleiner is dan
in vele jaren het geval was. Een deel
van het fruit gaat bovendien naar de
fabrieken. Weliswaar zijn deze beperkt
in hun aanknopen, maar met het oog
op de vetschaarschte is het toch ge-
wenscht flinke hoeveelheden jam voor
den aanstaanden winter te fabriceeren.
Terwijl aldus de beschikbare hoeveel
heid klein i«, doet zich op dit oogenblik
de vraag naar fruit, als naar elk ander
genotmiddel, sterk gelden. Van enen en
ander is het gevolg dat de prijzen hoog
zijn
Vervoer van vee.
Gelijk men weet, wordt thans cené
inventarisatie van vee gehouden. In ver
band daarmede staat alle vervoer stop
en worden dus geen markten gehouden.
Op dit oogenblik wordt alleen vee ge
vorderd voor het leger en voor zieken.
Na 31 Juli worden de markten weder
toegelaten en gaat. liet Rijkskantoor voor
Vee en Paarden ook weer vee overnemen.
De belanghebbenden mogen er dan ech
ter wel aan denkeD, dat tiet vervoer niet
.vrij wordt. Het aanvragen van vervoer-
bewijzen blijft dus noodig.
D Kabinetscrisis.
Tót die moeilijkste problemen d; r Kabi
netscrisis behoort, naar de Maasb. ter
o-ore kwam, de bezetting van Financiën en
Buitenlandsche Zaken. Voor het laatste
Departement komt er bij, dat gedachten-
wisseling met personen in het buitenland
door den oorlogstoestand zeer vertraagd
wordt.
Het IC a m e r 1 i d M r. B o m an s.
Het Tweede Kamerlid mr. J. B. Bomans,
landweerplichtig le luitenant (op non-
act.) is benoemd tot landweerplichtig ka
pitein. j jj
Het Kamerlid Ds. J. W. Kruyt.
Het nieuwgekozen Kamerlid der Chr.
Socialistische partij, ds. J. W. Kruyt, van
Gennep, heeft, naar de „Stand." ver
neemt, ontslag gevraagd als. predikant der
Ned, He-rv. Kerk aldaar en zal 1 Sep
tember a.s. zijn ambt neerleggen.
Bij koninklijk besluit zijn bij het
wapen der infanterie bevorderd tot majoor
de kapiteins W. F. H. v. Dijk en T. E.
Bretschnëider, beiden van het 14e regi
ment; tot kapitein de eerste-luitenant P-
Dingemanse, van het 12e regiment; bij
het personeel van den geneeskundigen
dienst der landmacht, tot dirigeerend-offi
cier van gezondheid 2de klasse, de diri
geerend. -officier van gezondheid 3de klasse
dr. J. "A. Romeyn, van dat personeel;
bij het reserve personeel der landmacht
tot reserve-kapitein de reserve ©erste.luit-
D. Baggelaar, van het 14e regiment infan
terie; en is overgeplaatst bij den provin
cialen staf en benoemd tot provinciale-
adjudant in Zeeland, de luitenant-kolonel
I. II. Boeije, commandant van het 13de
regiment infanterie.
Luit. ter zee 2e kl. S. W. Eijssen
wordt 3 Aug. overgeplaatst van Amster
dam naar Vlissingen a-b- van Hr. Ms.
pantserdekschip Noordbrabant.
Kamer van Koophandel.
In de gisterenmiddag gehouden verga
dering van de Kamer van Koophandel
en Fabrieken waren aanwezig 7 leden;
afwezig waren de heeren Boddaert, Bos
man, Fok kei', Heifse en Schulte.
Inzake het verzoek van den heer L.
J. P. Maas Jr., om als makelaar te worden
erkend en inzake de kiezerslijst veretefiig-
den dei Kalmer zich met de rapporten
der maandoomimissiesi.
Het voorstel van den secretaris, om
meer bijdrage t© verzoeken aan den ge
meenteraad, werd aangenomen met dien
verstande!, dat niet flOO doch 1*150 zal
worden gevraagd, zulks in verband met
de aanvrage om bijidrage in de verdere
actie voor dè binnenscheepvaart.
Het ontwerp jaarverslag werd goedge
keurd, terwijl besloten werd ajhaesi© te
betuigen aan het adres van, de kamer
te 's-Bcrtogeobosch inzake het afgeven
van ontvangbewijzen voor aankondigin
gen van goederen, die aan de stations
zijn aangekomen.
Bijl de rondvraag wees de heer de Vos