So. 2549
Donderdag 35 Juli 1918
33e Jaargang
De Groote Oorlog.
Binnenland.
Uitgave van
Naaml. Venn. LUGÏÖR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdhureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg;
EIR M A F. P- D H U IJ L. BURG.
Drukkërs:
Oosterbaan Le Cointre, Gods-
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnémentsprjjsi
Per 3 maanden Ir. p. post 11.®
Losse nummers -0.03
Prijs der Ad ver tenti ën:
14 regels 10.80, iedere regel meer 20 Öt
3-maal wordt 2-maal berekend.
Bjj abonnement voordeelige voorwaarde».
Bewijsnummers 6 cent
Protaniu met militair (jOidvinden.
Sinds de Belgen in ons land geïnter
neerd zijn is het met den eerbied voor
Gods Dag en Naam, en Voor 'de oud-
Hollandsche zeden der vaderen onder da
Nederlandschè jongelingschap, ook in van
ouds rechtzinnige gemeenten, er niet
beter op geworden.
Maar ook dit zij' ©r met spijt aan
toegevoegd de tegenwoordigheid onzer
Nederlandsche soldaten in onzte dorpien
heeft eveneens een schadelijken invloed
gehad op meier 'dan een in den eigen
kring, die .allicht thuis aan de vaderji
lijke tucht getrouw zou gebleven züjn, eni
ook 'buiten dien kring wa'ar zioo menige
jongeling of maagd' het slachtoffer werd
va,n kwade samensprekingen, berispeilijjkjen
omgang, dubbelzinnige lectuur en schun
nige gesprekken.
Niet diat het in de burgermaatschappij',
in werkplaats en fabriek, jin school en
kantoor overal ©ven zedig toegaan zlou,
maar de ophooping van menschen in een
andersoortig milieu dan dat waaruit zij
zijh voortgekomen, wterkt verderfelijk en
steekt ook die "buiten zijh aan.
En de „Soldatenkrant" werkt, zlij het
ook wijf nemen het gaarn^ aan
onbedoeld, hieraan mee, door niet zorg
vuldig te weren wat grenst aan profanie,
of in ergerlijke mate is spotten niet het
heilige. Ejen bericht in een dier jongst©
nommlers valn dat soldatienblad komt Idit
weer eens een keer bewijzen.
Een milicien vertelt van een collega,
die in de kerk zijh kaarten voor, den
dag haalde, en door den luitenant hier
over onderhouden tot zijn verontschuldi
ging aanvoerde; dat hiji die kaarten ge.
bruikte voor kerkboek', dewijl hij niet lezien
kon. Def aas doet mij, zoo sprak de lee-
peifl', denben aan den etenen waren God,
de drie aan die Drieëenheid, de zeven
aan den Rustdag. Harteiheer is Adam en
(hartevrouw E;va. Schoppeboer Judas, de
verrader, lenzj. enzj. i i
Wij zulten ons in dit flauwe stukske.dat
op dien lachlust berekend is, niet verder
verdiepen. 3Vij, willen alleen omzie ver
bazing uitspreken, dat hier gehandeld
wordt, alsof dei Soldateincourant slechts
door spotters en ongeloo|vigen behoort 'gei-
leizen te worden, en niet ook door „fijne"
soldaten. Het is een schande; dat de
militaire overheid dergelijk geschrijf toe-
la'at. 1
Erger nog is hetgeen te Harderwijk is
gebeurd;. In dit rechtzinnige dorp, waar
de Dag des Heerein tot nog toe in care
was, worden den laatsten tijd desl Zon
dags door eten Belgisch muziekcorps, met
toestemming van den generaal-majoor,
commandant van het Intermeerimgsdeipot,
aan 'het Hannoniegebouw liefdadigheids-
concerten gegeven. De burgerlijk© over
heid en dei overgroote meerderheid der
bevolking beurt deze schennis vain Gods
Wet af, doch de militaire' overheid houdt
er 'geen rekening mee ©n nu Is er in
«ten Geïnterneerdenblad ©eh geidicht op
genomen^ waarin de „vromen" in het
rechtzinnige Harderwijk o.a. met Bijbel
teksten worden gehoond. De: Stan
daard, die delzie. prul-poëzie overneemt,
voegt er aan toe, dat de militaire autoi-
nteiten tot de verspreiding van deze ho
nende wartaal 'toestemming hebben ge
geven. Is het te .verwonderen, dat wereld
zin en vijandschap tegen Gods 'Woord
en Dienst toenemen?
Het „vers" luidt:
Ontdekt het hoofd, bestrooit uw kruin
p mot asch
11 buigt deemoedig neer en knielt en
^loovigfn. - Ons -stadje, steeds zoo- rein
zonder smet, 'is d'ondergang Inabiji!
P zondag, luistert wel .en schrikt en
v beeft
JP Zondag, dag den Heer gewijld, wil men,
rv Sruwtel in (Je Harmonie, gevloekt,
maal gevloekt, die plaats der
Der k zondei eln,
schand, dus ©en concerto geven,
u'^ name der Liefdadigheid!
ir„ •°yiS'ein> kan 't geld, verzameld bfjf
zang - en flat op
Vertro t- Zondag wel
De w n®' H en zegen brengen aan
Dit flJ1*Preri,^e schaar, 'te wier profijjt
west gegeven wordt? Duizlend-
0n<W o maal neian!
vlgj? geest die hart en§ aiei
En finm goiddeloozen van Sodom
Hfiïi vin°tra"Sofwaar, ik zteg het U:
Vlngermjzing was 't, dat reeds
Ia korten tra twefemaal
Hot tmf 5 0011 wind- en waterstorm
s°h gebouw" der Harmonie
zoo zwaar
■eft. Opdat het niet
geschied'
Dat önz© stad een steen des aanstoots
word'
En eens verga, onder een regenvloed
Van gloeiend pek en asch! en zwaveldamp,
Zoo weze 't Zondagenontheiligend
Verzoek van 't Comité, niettegenstaand
't Liefdadig doel, verworpen zonder
meer
En nu, geloovigen, voor het behoud
Van onze stad, uw penningsken gestort,
En dan voor het sluiten der Vergadering
Een lied: Mattheus, hoofdstuk XII,
velrs 10:
De Farizeërs vroegen Hem: „Rabbi,
„Is het geoorloofd te genezen ook
„Op Sabbatdag?" En Hij zei de
tot hejn:
„Zal er een mensch onder u alten zijjn
„Dewelk een schaap bezit, en zioo dit op
„Een Sabbatdag te water raakt, dit niet
„Aangrijpen zal en uitheffen terstond?
„Hoeveel staat nu een mensch boven
teen schaap?
„Zoo is het dan geoorloofd door de .Wiet,
„Op Sabbatdag liefdadigheid te doen."
Het is treurig gesteld met de bescha
ving, die zich niet schaamt, dergelijkienj
ifönsens neer te kladden en te verheer
lijken.
En niet minder treurig is het
met den Indruk der oordeelen Gods, die
immters ook over Nederland zijfn, op de
gemoederen van dergelijke verknoeiers en
misbruikers van Godisi Woord, en van
wie hen daarbij steunen.
he
Beknopt overzicht van don toestand.
Wanneer wij het karakter van den
strijd op het Westelijk oorlogsterrein met
oen paar woorden wilden teekeneD,
zouden wij wijzen op de artillerie-bedrij
vigheid tusschen Aisno en Marne en op
de tegenaanvallen van de Duitschers ten
W. van Reims.
Ook het Fransche avondcommuniqué
bevat niet reol meer dan nieuws van
louter plaatselijke beteekenia.
Men oordeele zelf:
„Tusschen de Ourq en de Marne zjjn
de aanvallen der Franschen hedenmorgen
hervat en met succes gedurende den aag
voortgezet.
Op hun linkervleugel hadden de Fran
schen Armentières bezet en het bosch
van Chatelet. Zjj zijn voorbij dat bosch
opgerukt tot Brecy, dat zij thans bezet
houden.
In het centrum hebben de Fransch-
Amerikaansehe troepen op zekere punten
een vordering gemaakt van meer dan 3
kilometer. Hardnekkige gevechten zijn
geleverd in de streek van Epieds en
Trugny. Epieds, dat gisteren op het einde
van den dag door de Duitschers werd
heroverd, werd opnieuw teruggewonnen
door een tegenaanval der Amerikanen.
Ten Noorden van deze beide dorpen
hebben de Franschen hun linie vooruit-
gebracht tot voorbij Coorpoil.
Op hun rechtervleugel rukkefi de Fran
schen vooruit in het bosch van Fère,
ten Noorden van Chartèves eri van Jaul-
gonne.|
Meer naar het Oosten hebben zij hun
bruggenhoofd van Tréloup verbreed en
den Zuidhoek van het Ris-woud veroverd.
De Franschen hebben in dezen sector
5 kanonnen van 150 m.Meen 50-tal
machinegeweren en een aanzienlijke hoe
veelheid materiaal, genomen."
Yan het leger van generaal von Boehm
is in het hoofdkwartier d.d. 23 Juli het
navolgende rapport over het afslaan van
den „grooten vjjandeljjken aanval" in
den voormiddag ontvangen.
Het geeft een goed beeld van do hef-
tigheid waarmede om eiken voet gronds
gestreden wordt:
„Na een allerhevigste vuurvoorberei-
ding van ongeveer een uur, ging de
vijand op het geheele Westelijke front
van dit leger tot een nieuwen grooten
aanval over.
Door een sterke, gedeeltelijk nieuw
gegroepeerde artillerie ondersteund vie
len de Franschen met zwarte en Ame
rikaansehe regimenten vermengd, aan.
Op het geheela front werden dé
herhaald, aanvallen van den vijand
gedeeltelijk voor, gedeeltelijk in onze
stellingen en hier en daar door tegen-
aanvallen afgeslagen.
De groote aanval van den voormiddag
is ten uadeele van den vijand uitgevallen.
Tegen den sector van generaal von
Wattaer steunden 49 tanks den aanval.
Tusschen Buzancy en Tigny kon de
vijand eerst terrein winnen; achter de
voorste linies vingen onze divisies echter
den stoot op en dreven daarop den vjj-
and door een tegenaanval terug. Ville.
montoire werd den tegenstander weder
ontrukt.
Tot viermaal hernieuwde de vjjand
tevergeefs zijn asnval.
Het legerkorps hesft meer dan sjjn
laatste linie heroverd.
Een hernieuwde vijandelijke aanval is
op het oogenblik ten Noorden van Tigny
weder aan den gang. Talrijke vernielde
tanks liggen ashter ons front.
Met siohtbasr goed liggend vernieti-
gingsvuur ving de sector ven genersal
Von Etzel tegen zes uur in den voor-
middsg een eveneens door talrjjke vijan
delijke tanks ondersteunden aanval van
den vjjand op. Deze werd door gevech
ten op korten afstand en tegenaanvallen
afgeslagen.
Tegen ac
'egen acht uur in den morgen kwa
men nieuwe golven infanterie en tanks
op. De hoofddruk richtte zich tegen de
linie aan weerszijden van Le Piestier
Hulled. De vjjand werd teruggeslagen.
De tanks, die over den grooten weg ach
ter het front doorgebroken waren, wer
den stuk geschoten.
Ook in den sector van generaal Ton
Winchler ontwikkelden zich hevige ge-
vachten. Zjjn divisies sloegen alle aan
vallen af. Hoogte 141 ging tjjdelijk ver
loren, doch werd door een tegenaanval
heroverd.
In het dorp Armentières aan den
atraatweg Saissons—Chateau-Thierry kon
de v ij and vasten voet krjjgen. Te
genaanvallen zjjn aan den gang.
De troepen van de generaals Ton
Schoeler eu Yon Kathen sloegen even
eens sterke aanvallen, door veel tanks
ondersteund, af. Slechts in het Noorde
lijk deal van het Chatelet-wond kon de
vjjand binnendringen. Daar zijn tegenaan
vallen aan den gang".
Wilson heeft nu weer een proclamatie
uitgevaardigd, waarbij bepaald wordt,
dat bet regeeringstoezicht op de telegraaf-
en telefoonkabels en de draadlooze in
stallatie tjjdens den oorlogsduur van 31
Juli af van kracht wordt.
Hiermede zijn de dictatoriale bevoegd
heden van den president der Vereenigde
Staten tot een onverbiddelijke voortzet
ting van den onmenscheljjken krijg weer
verder uitgebreid.
Het nobele vredesprogram uit de dagen
van het ingrijpen van Amerika schijnt
geheel vergeten en vervangen door een
onverzoenlijk strjjdprogram.
Niemand rept er meer van vrede.
Europa moet doodbloeden
Hongersnood In Ptrzii.
NEW-YORK. Het Armeensch-Syrisch
ondersteuningscomité zegt, dat de ergste
berichten over den hongersnood in Per-
zië worden bevestigd. Er is telegrafisch
een bedrag van 100.000 dollars naar Indië
overgemaakt voor den aankoop van graan,
dat met vrachtauto's zal worden overge
bracht ter distributie in de geteisterde
strekeD.
Os „Justltia" getorpedeerd.
De „Juatitia" van de White Star Line
groot 32.000 ton, is Zaterdagmorgen ten
N van de Iersch» kust door een Duit-
schen onderzeeër tot zinken gebracht. Het
schip had een bemanning van 600 700
koppen aan boord, waarvan er elf gedood
werden. Tien torpedo's werden op het
sohip gelanceerd, waarvan er vier door
kanonvuur van de j Jnstitia" tot ont
ploffing gebracht welden. Geen passagiers
zjjn bij de torpedeering omgekomen.
De „Justitia" heeft een record geslagen
wat aangaat den duur van het gevecht
met de duikboot. De eerste torpedo trof
het schip Vrjjdagom drie uur 's middags,
maar het sship zonk eerst Zaterdagmorgen
om 10 uur. Tien man werden gedood in
de machinekamer, dis door hst torpedo
schot vernield werd. De kanonnen der
„Justitia werden op schitterende wijze
bediend ;vier torpedo's werden vernield
door granaatvuur vóór ze het schip be
reikten.
De overlevenden zjjn in een Iersche
haven geland.
De mlnlstsrerlsls Is Oostenrijk.
De voorloopig benoemde min.-president
Hussarek heeft gisteren in het huis van
afgevaardigdon't eerst de oommissie uit
de Duitech nationale part jjen ontvangen,
waarbij hij de grondslagen uiteenzette
van de politiek, die hij bjj zijn benoeming
zal volgen.
Hussarek is voornemens voorloopig een
ambtenaarsministerie te vormen, zonder
politiek karakter, dat hjj later denkt te
wijzigen door opname, van parlementaire
figuren.
Onmiddellijk na deze bespreking ver
gaderde de commissie em hare houding
vast te stellen.
Hussarek ontving nog schtereenvelgens
het bestuur van de Christ. Soc. Yeresni-
ging en de leiders der Tsjeoben en Zuid-
Slaven en Oekrainièrs.
De Eogeltche teoverpomp.
In de „Daily Express" beschrijft een
medewerker de nieuwe electrische pomp,
welke gebruikt wordt bjj het lichten van
schepen die door torpedo's of andere
oorzaken tot zinken zijn gebracht. De
correspondent zegt:
„Zoo ge een kabeljauw langs het strand
sag wandelen, dan zoudt ge dat onna
tuurlijk vinden. Even vreemd deed het
mij aan toen ik voor het eerst een elec
trische pomp onder water zag werken.
Dat lijkt iets even onnatuurlijks als
een visch op het droge, maar toch zijn
zjj in gebruik en tot groot nut vau de
Engelsche marine en handelsvloot, want
met behulp dezer pompen heeft men
menig getorpedeerd schip kunnen redden.
Heir was een Schot die ze uitvond,
een Xngelschman die ze maakte, en een
Duitscher was bijna met bet geheim van
deze pomp gaan strjjken. Er is een merk
waardige geschiedenis verbonden aan
dezen pomp een geschiedenis van een
poging tot spionnage waarbij eenige
heeren die een zeiltochtje maakten, be
trokken zjjn.
Ieder heeft wel eens gehoord van mo
toren met waterkoeling. De onderzee-
pomp werkt naar ongeveer hetzelfde
beginsel. Hij blijft koud omdat hjj geheel
door water is omgeven.
Het water stroomt vrij om alle wer
kende deelen heen. De pomp werkt elec-
trisch en bet water omspoelt de kabels
voortdurend, maar veroorzaakt hoege
naamd geen hinder.
Het eigenlijke werk wordt gedaan door
een geel koperen wiel ter grootte van
een tafelbord Het maakt den indruk van
belachelijk klein te fcjjn voor het doel,
maar als het met eene snelheid van 1420
omwentelingen per uur werkt, dan drjjft
het een kolom water van 10 c.M. door
snede meer dan twintig meter hoog, zoo
dat het schuimend en bruischend uit de
monding van de buis stort.
De pomp wordt door een eenvoudigen
schakelaar in beweging gebracht. Het
gaat zoo gemakkelijk als het aansteken
van een lampje.
Een ingenieur die met de leiding van
zekere werkzaamheden was belast, zette
een pomp in beweging en gelastte toen
een*opzichter hem te waarschuwen zoo
er iets mis mocht gaan.
Drie dagen later kwam de opzichter
haastig aanloopen en vertelde den inge
nieur dat er geen water meer uit de
buis kwam.
„Natuurlijk niet", zeide de ingenieur
na onderzoek, „er is niets meer op te
pompen".
Een van de merkwaardigste gebeurte
nissen met dezen nieuwen pomp was,
dat er «enigen zich aan boord van zeker
schip bevonden dat een zeer kostbare
lading vervoerde. Op zee brak er brand
aan boord uit. De pompen werden over
boord geworpen toen de brand ontdekt
was, en in beweging gezet Elk van beide
pompen kan per uur 350ton waterpom
pen, zoodat in een korten tijd de ruimen
eenvoudig onder water waren gezet en
de brand gebluscht was. Daarna werden
de pompen weder aan boord gebracht
en m de ruimen neergelaten welke zij
ook spoedig weer droog gèpompt hadden".
Korte oorlogsberichten.
In Engeland heerscht groote ke-
lennood. Yan het huishoudelijk gebruik
zal negen millioen ton kolen bespaard
moeten worden, en dan blijft er nog een
tekort van 27 millioen ton. Dit zal moe
ten gevonden worden door vermindering
van het kolengebruik der spoorwegen
en der industrie.
„Dit is een zeer ernstig vooruitzicht,
schrijft de „Times" en als wij onze mi
litaire verplichtingen tegenover ons zelf
en onze bondgenooten willen vervullen,
en de voorziening der belangrijkste in
dustrieën op peil willen houden, is het
strikt noodig, dat de grootst mogelijke
zuinigheid in het kolenverbruik in acht
wordt genomen".
Een draadloos bericht uit Washing
ton meldt: Een besluit van hetdeparte
ment van oorlog heeft bepaald, dat bjj
het Amerikaanscha Roode Bruis ook een
afdeeling neger-verpleegsters zal werk
zaam zijn, om haar eigen rasgenooten
op te passen B|j een der kampen waar
38.000 man neger-troepen worden afge
richt, zullen deze zusters een hospitaal
vestigen.
Een der Duitsche duikbootkruisers,
onder bevel van kapitein vonNostizund
Jaenkedorff, bracht 15 stoom- en 12
zeilschepen met totaal 61000 br. ton tot
zinken, o.a. het bewapende Engelsche
troepentransportschip Dwinsk (8173 br.
ton).
De grootvorsten Igorj, Konstantin
en Iwan Konstantinovitsj en Serges Mi-
chaelovitsj, die te Slapajofsk gevangen
gehouden werden, sijn volgens een offi
cieel bericht d.d: 18 Juli, verdwenen.
Op 19 Juli waren te Petrograd 100
gevallen van cholera, op 18 Juli 328.
De Prawda meldt, dat er in Oeg-
litsj, Ljoebin, Rybinsk en Jaroslaf hon
geroproeren zjjn uitgebroken.
De JCdjednat is zeer voldaan over
den moord op den tsaar en zegt, dat de
arbeiders daarmede de ketens van het
tsarisme hebben verbroken.
Uit Moskou wordt gemeld, dat de
vroegere tsarina uit Jekaterinenburg is
weggevoerd.
Het Russische gezantschap te Parjjs
heeft in de Russische kerk aldaar een
rouwdienst laten houden ter nagedach
tenis aan den tsaar.
Roosèvelt heeft de candidatuur voor
het gouverneurschap van New-York ge
weigerd met de verklaring, dat hij al
zijn krachten wenschl te wjjden aan de
problemen van den oorlog, de interna
tionale problemen van den vrede, die
de oorlog zal moeten rechtvaardigen en
de buitengewoon ernstige sociale en in-
dustrieele problemen van den tgd na den
oorlog.
Do Morningpost schrijft, dat Lloyd
George de volgende week in een verga
dering van vakvereenigingen zal spreken
en dan de minimum-eischen van Enge
land inzake België zal meedeelen.
In Geldern (Duitsehland) heeft de
vrouw van een landbouwer in een aanval
van waaniin hare drie kinderen, waarvan
het oudste 6 jaar was, om het leven
gebracht.
De Duitsche duikbooten hebben in
Juni 520.000 bruto ton aan vijandelijke
sclieepsruimte tot zinken gebracht.
Duitsche marinevliegers hebben in
Vlaanderen de laatste weken 24 vijande
lijke vliegtuigen neergeschoten.
Parjjs spreekt, het bericht tegen als
zou het Amerikaansehe troepentrausport-
schip, de ex-„Vaterland", getorpeteerd
zijn.
De schoener „Robert Richard" is
22 Juli onder de Amerikaansehe kust
(op de kust van Maine) tot zinken ge
bracht.
De oogstvooruitzichten in Engeland
zjjn minder hoopvol, dan zij geweest
zjjn. Er is 39 procent meer land met
tarwe bebouwd dan het vorig jaar, zoo
dat de vermeerdering nog meer dan 12
millioen H L. zal bedragen. De vermeer
dering aan tarwe zal op zjjn minst de
vermindering aan haver en gerst goed
maken.
Gedurende de week, eindigende 20
Juli, verloor de Noorsche handelsvloot
één stoomschip, een motorschoener en
twee zeilschepen, en sedert het uitbreken
van den oorlog 611 stoom- en 187 zeil
en motorschepen met 1171.263 ton,
waarbij 1023 personen zjjn omgekomen.
Naar Reuter uit Johannesburg ver
neemt zjjn in de Charlton-mjjn 21 blanke
werklieden gedood, doordat de kabels
in een der mjjnschachten, waarlangs de
werklieden naar beneden gebracht wer
dén, braken.
-T- Een telegram uit Nauen meldt dat
de Duitschers op eiken gevechtsdag in
de tereinplooi van Ploisy cavalerie des
vjjands zich zien verzamelen. Deze be
stoken ze dan onder het samengevatte
vuur hunner batterjjen vernietigend. De
tankafdeelingen der geallieerden met
name hadden het zwaar te verantwoor
den. Voor «en smalfrontvlak alleen lagen
43 ineengaschoten gepantserde wagens
van de gealieerden,
Men meldt uit Zurich, dat volgens
het Italiaansch blad Stampa, acht Duit
sche divisies naar het Oostenrijksche
front onderweg zjjn.
De plaats'vervanger van, het Ka
merlid B ongaeirtsi.
Naar verluidt, zlal de heer J. Beckers,
uit Jabeeik, indien het Tweede Kamerlid
de 'heer Bomgaertsi, zen worden benoemd
tot Minister van "W.afferstaat, zijn plaats
als Kamerlid (opschuivend) overlaten aan
den heer Jules' Scbaep'kens van Rienipot
Jr. te Maastricht. (Tijd.)
Steenkolen uit Diuitslchland.
Men meldt uit Zevenaar aan hat Hbl.:
T'erwijl aanvankelijk w.asi bepaald, dat
de aanvoer van steenkolen slechts, tijde-
