So. S4S
Woensdag 17 Juli 11118
39to Jaargang
Hj üca
De Groote Oorlog.
Uitgavë van
de Na ami. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg;
FIRMA F. P- D H U IJ L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Coi'ntre, Goes.
Veertigste Unle-Celleote veer da Scholen
met den Bijbel.
Gaarne onderschrijven wij wat in de j
circulaire ter aankondiging van de 40e
Unie-Collecte .staat..
Veertig jaren is het straks; geleden.
Op 3 Augustus 1878 ging de g'rijizlo
Elout, als onze pleitbezorger, met ziijne
vrienden naar het Loo, om den 'Koning
om heul te smleeken. j
Jaren vooruit had Kappeyn© van de Cop- j
pello het aangekondigd, dat - hij! den tegen
stand, die van ons uitging (werd hij maar
eenmaal 'minister) yvel zou Weten te
breken. I
Hij zou de vlieg wel dooddrukken, die
heel zijn kostelijke apothekerszalf bedierf.
Dc minderheden, zloo luidde zïjfn woord!,
de minderheiden moesten dan maar on
derdrukt worden.
En toen,' minister geworden, kWafml hij
met het ontwerp van wet, dat aan het
vrije, Christelijk onderwijs den financiën1
len doodsteek zou toebrengen.
Met ons eigen geld zou men onzie
scholen ruïneleren!
Den 17-en Aug'os'tujs 1878 werd 'de schan
delijke wet, niet ten onrechte de, Scherpe
Resolutie1 genoemd, uitgevaardigd.
Was Ihet Petitionnement vergeefsch ged
weest? AVas dan alles' verloren?
Donker liet zich de toekomst aanzien.
Toch hielden onzie mannen, tegen hope.,
op ,hope, vol.
God de Heore 'trad tusscheintoeidei.
Hij beschaamde de taal des hoo vaar
digen
De schoolwet kon niet ingevoerd
worden.
En het anders zoo trage Christenvolk
stond op uit zijn rust, het schaarde zich'
om zijn voormannen en bond, om de1 ziel
van zijn kind, den heiligen strijd aan.
He,t teekenen van het „Smeekschrift"
in alle dorpen en steden was het begin
geweest.
En toen toch de wet werd ontdertee-
ketod, we rd de jaarlijks she Unie-Collec te
het antwoord van ons Christenvolk. De
gaven voor de gesmade school met den
Bijbel werden verdubbeld. Met liefdei werld
er geofferd.
God heeft ons -daarna ruimte gesmaakt.
De rechtsgelijkheid met de Openhang
School werd in beginsel door d© wet-
Mackay erkend. Twaalfhonderd scholen
met den Bijbel ov'erdekken thans ons land.
Met eere wordt ons Christelijk.. Onder
wijs, ook door den tegenstander, genoemde
Al meer gaat het erop lijken, dat onze
Vrije School de leidende positie zal ver
werven. De 'blijde hope ontwaakte, dat
ons eindelijk recht zal gedaan wor
den. Reeds werd de Grondwet gewijzigd.
Maar nog 'zijrn wij er niet. Ernstige
arbeid, zware' strijd wachten ons nog.
Met rustig vertrouwen op, God onzen:
Helper zien wijl 'de toekomst tegen. I
Wijl gullen toornen, dat de voorspoed
ons niet verslapt heeft.
Waakzaam 'zullen we bljye;n.
Opdat niet, in het laatste' oogenblik,
door'onze lakschheid, do or onze verkoeling;
of mogelijk ook door onze verdeeldheid,
de zege verspeeld worde.
Het heilig vuur van voorheen blijve
in ons ^en heiziele ons
Legge daarvan dez© veertigste l/nie col
lecte getuigenis aï. Spanne elk oriizer, tot
den laatstan ve'zel, 'z'ijh krachten in 1 'Worde
de organisatie', indien gebrekkig of Ver
ouderd, terdege verbetejrd!
Vergeten we bovenal het gebed niet.
Dnze God kan alleen de harten neigen1.
Aan Zijnen zfcgen is 'tal gelegen.
haat dan ook uit deze Jaar-collecte
blijken, ('kat de liefde voor het onder
lijs naar Gods Woord bij ons! (nog niet
verflauwd isdat wij: den ernst van onzen
"ja beseffen; dat wij de vele weldaden,
16 de Heere ons schonk, dankbaar wetejni
io waardeleren.
„Welks zorde men beweent".
Do heer Wielemaker schrijft in „De
School met dein Bijbel":
m i 's>. belaas! itt deizs dagen al zeer
stof tot ween.en om de zonde van
Ts oigen yolk. We kunnen en willen
o u^.mahön, of misschien andere volken
eP' misschden nog dieper zdjin ge-
zich n' maar z'ea ons e*§en vo^
cru Si^fs :tneieI' overgeven aan allerifei
LJ vergrijpen tegen den ©icfendom
J^fpgvuldigen zich. De ztelfzlucht
iler i s'e0^3' brutaler: Ben ik mijn broe-
eR s, tlooder Met roof gaat moord gepaard
verneemt m'en telkens van
nargr, - n .aan grens, door ambte-
keiaalfón ^en Varvangen, aan smok-
wel S eri vrachten gepleegd, die men
die |iS,a boorden noe'men mag, maar
scbatt ^vij'zen op- vermeerderde klejn»
hoorde^ Van een menschenleven. Ik
Braba t^ mlhtair-hulpkommies in
die1 zich beroemde, reeds zeven
smokkelaars tei hebben neerges'cholejn.
Dö zonde tegen 't 'zevende, gebod neemt
schrikbarend toevan den onkuischen blik
en de onkuische gebaren ai tot de openlijk
verdedigde zonde van Sodom toe. Van
alle kanten Wordtgewezen -op de toe
neming der venerische ziekten. De. zonde
tegen 't derde gebod wordt nauwelijks
meer als zonde gevoeld. Zelfs Christen?
recensenten nemen genoegen mlgt Dtera-
tuurproducten, waarin om toch 'maar
natuurgetrouw te zijn misbruik van
Gods Naam telkens weer voorkomt. Ze'fs l
heidendom in engeren zin: betrouwen op j
amuletten en dgl. breekt baan. Wij! zien
onze jeugd, vooral ook onder den invloed j
van mobilisatie, smokkelarij en' ooriogs-
winst, verwilderen. Men huivert, als men
verneemt, wa.t in bioscopen aan kinderen
vertoond wordt.
En waai' is onder ons 't zuchten ent
schreeuwen om die gruwelen, die in -t
midden orizteis volks gepleegd worden?
stelling tusschen Ardre en Marne ont
nomen. 's Avonds streden wij ten O. van
linie Chattillon-Cucheiy Chaumuzy.
Ten Z. van NauroyMoronvillera dron
gen wij over de hoogteketen Gornillet
fjooge Berg-Wigberg-Pöhlberg door het
trechu rveld van den voorjaarsslag van
Uit da Pers
Reden tet groot gejuich?
De sociaal-democraten blazen op hoogen
toon van den toren. Maar is-daarvoor
nu wel zooveel reden De N. Haagsche
Ct. schrijft hiervan:
Reeds voor de stembus was zoo goed
als uitgemaakt: Als er straks een vrij
zinnig kabinet komt, dan gaat Troelstra
aan het hoofd.
De S.D.A.P. zegt nu; we hadden maar
op 21 stemmen gerekend. Het is wel,
inaar men had er dan toch niet op ge
rekend, dat, de rechterzijde tot 50 klim
men zou en de linksche groepen, met
wie de S.D.A.P. zou willen samenwerken,
nauwelijks 10 zouden halen.
In zooverre is de uitslag voor de
S.D.A.P. zeker een tegenvaller en hebben
ze minder reden tot juichen dan wij.
De voorspelling, door ons sinds jaren
en jaren gedaaD, dat de socialistische
groepen groeien zullen totdat ze alle
vrijzinnige partijen opgeslokt hébben,
komt steeds meer uit.
Het algemeen kiesrecht heeft niet
duizenden Christelijke arbeiders naar
het socialisme doen overloopen De meer
derheid in 't land bleef rechts, gelijk
voorheen.
Slechts wisten enkele vrijbuiters eenige
duizenden op een dwaalspoor en daarmee
de Kamer op het doodepuntte brengen.
Haar de S.D.A.P. liep alleen de massa
der vrijzinnigen over.
Beknopt overzicht van den toestand.
De positie der Duitschers op het West
front wordt door het Berlijnsche avond
communiqué in sobere bewoordingen als
volgt geteekend
Aan het Marne-front heftige tegen
aanvallen van den vijand
Plaatselijke suoccssen ten Z. W.
van Reims.
Beoosten Reims is de toestand onver
anderd.
Onze indruk is, dat de eerste op-
marsch bjj dit nieuwe offensief vrijwel
tot staan gekomen is, door de kracht
van den tegenstand der Fraoschen.
Waar echter de strijd nog met groote
heftigheid wordt voortgezet, is elke voor
spelling gewaagd. Wij volstaan dus mo
menteel met liet weergeven van de be
langrijkste passages uit de oorlogseom-
muniqué's.
Het Berljjnsche middagcommuni
qué meldt o. m. het volgende
Ten Z.W. en ten O. van Reims zijn
wij gisterochtend in gedeelten van de
Fransche stellingen binnengedrongen.
Aan de toebereidselen voor het artil
leriegevecht hadden opmetingstroepen
een voornaam aandeel. Artillerie, mijn-
werpers en gaswerpers openden door
hun vernietigende uitwerking, samen met
gepantserde auto's en vlammenspuiten,
voor de infanterio den Weg in het vijan
delijke front. Het leger van maarschalk
von Boehni is tusschen Jaulgonne en ten
O. van Dórmans over do Marnegetrokken.
Genietroepen brachten in de ochtend
schemering de stormtroepen over de
rivier en legden zoodoende den grondslag
voor het succes van den dag. De infan-
rie bestormde de steile hellingen op den
zuidelijken oever van de Marne. Onder
hun dekking werden de bruggen geslagen.
In voortdurenden strijd drongen wij heen
door het hardnekkig verdedigde bosch-
terrain van de eerste vijandelijke stelling
en wierpen den vijand op zijn achter-
waartsche linies bij CondéLaChapella
Comblizv— Maneuil terug.
Ook ten N. van do Marne hebben wjj
den Franachen en Italianen hunne eerste
verleden jaar tot aan den Romeinschen
weg ten N. W. van Rosnes en iu het bosch-
terreiu ten Z. van den Sparren berg doe.
Ten O. van de Gruppes ontrukten wij
den vijand het gevechtsterrein van de
veldslagen in Champagne tusachen Au-
berwe en ten Z. O. van Tahure.
Op ons aanvalsfront ten O. van Reims
houdt de .vijand zijn tweede stelling ten
N. van Prosnes—Souain—Perthes.
Het aantal totdusver binnengebrachte
gevangenen bedraagt meer dan 13 000.
Het P a r fj s c h e avondbericht
De Duitschers, die hun algemeenen
aanval, door de Franschen den vorigen
dag gefnuikt, ni<t hebben kunnen her
vatten, hebben zich vandaag verwoed
ingespannen om hun plaatselijke sucGes-
sen uit te breiden.
Vanochtend en in den middag is de
slag ten Z van de Marne bizonder hard
nekkig geweest.
Duitsohe strijdkrachten hebben langs
de rivier stroomopwaarts trachten op te
rukken.
De Fransche troepen hebben dooreen
verdediging voet voor voet den aandrang
der Duitschers vertraagd en dien op de
linie Oeuilly Leuvrigny tegengehouden.
Van hun kant hebben de Franschen
tegenaanvallen op de Duitschers gedaan
op het, front St. Agnan-Chapelle-Mont-
hodon.
De Fransche troepen hebben de twee
plaatsen genomen en hun linie weer op
de hoosten gebracht, die het dal van de
Marne in de streek van la Bourdonnerie
en van Clos-Müon beheerschen.
Tusschen de Mam« en Reims hebben
de Fransch-Italiaansche troepen verschei
den pogingen der Duitschers verijdeld
en hun stellingen gehandhaafd.
Ten O. vau Reims zijn de Duitschers
vanochtend verwoede geschut-voorberei
dingen begonnen, waarop op verschillende
punten van het front aanvallen volgden.
Het wordt bevestigd, door de bevelen,
welke op gevangenen zijn gevonden, dat
de aanval op het front van Champagne
door 15 divisies in eerste linie en 10
divisies tot steun werd ondernomen, die
den eersten dag een vooruitgang van 20
K.M. trachten te verwezenlijken en de
Marne te bereiken.
Tot zoover Parijs.
Geconstateerd kan nog worden, dat de
toestand voor Reims zeer kritiek begint
te worden en de golven ook dit zeer
gewichtige pnnt dreigen te o verpiassen.
Verder zijn de Duitschers in twee
nieuwe Engelsche posten bij Hébuterne
gedrongen.
Doch volgens Londen zouden zij in een
tegenaanval dadelijk weer verdreven zijn.
Paron Burian, de voorganger en op
volger van graaf Czernin als Oostenrijksch-
Hongaarsch minister van buitenlandsche
zaken heeft aan den Oostenrijkschen en
den Hongaarschen minister-president een
uiteenzetting gegeven van zijn opvatting
over den buitenlandschen toestand.
Zijn nuchtere en zakelijke uiteenzetting
meot wel bijdragen tot een lichte op
heldering van de drukkende atmosfeer
en tot een langzaam wegnemen van de
vooroordeelen en verkeerde opvattingen,
waardoor de volkeren steeds meer van
elkaar vervreemden.
Burian betuigde zijn instemming met
de vier beginselen, door Wilson aange
geven als de groote voorwaarden voor
den vrede. Maar hij bepaalde zich daar
niet bij en daalde ook op practisch terrein
af om uiteen te zetten, welke punten
daar de strijdend© partijen nog verdeelen
Als minder tactisch valt de uitlating
te beschouwen, waarin er op gewezen
wordt, dat de oentralen de aangevallenen
gijn en dat zij dus eigenljjk herstel van
schade moesten eischen. Waar de geal
lieerden herstel eisohen, wordt door hen
op de allereerste plaats aan België ge
dacht. En Burian zal vermoedelijk het
rechtvaardige van dien eisch toch wel
niet willen ontkennen.
In Rusland zijn nu, in plaats van één
Tsaar-regeering, zoo langzamerhand eeni
ge dozijnen regeeringen met onafhanke
lijke gebieden en gebiedjes uit den grond
gerezen, zoodat we den tel kwijtraken.
Het laatste product van dien aard is
Siberië, waar generaal Horwat nu een
vporloopige regeering heeft gevormd,
zichzelf minister president maakte en een
aantal ministers naast zich stelde. In
welke verhouding deze regeering, waarin
liberalen, kadetten en socialisten zitten,
tot de Soviet-regeering te Moscou, tot
de Tsjecho Slowaaksche troepen en de
Geallieerden staan, is niet duidelijk. De
toestand in dit wonderlijke land bljjft
even duister en verward. Want naast
deze pasgevormde regeering zijn er nog
een reeks andere, die zich het bestuurs
recht over Siberië aaumaiigen, waarvan
er één zelfs haar dooriuchtigeu zetel heeft
opgeslagen in een spoorwegrijtuig te
Charbin.
Per vliegtuig ever den Atlantlachen Oceaan,
De „Daily Express" verneemt uit New-
York: De bladen houden zich bezig mat
de mogelijkheid van de organisatie door
de Britsche en Amerikaansehe regeerin-
gen van vliegtochten over den Atlanti-
schen Oceaan. Het nieuws is afkomstig
van generaal-majoor Braacker van den
Britschen luchtvaart raad, die in de Ver.
Staten vertoeft om samenwerking tot
stand te brengen in de Britsch-Ameri-
kaansche vliegtuigen productie. Brancker
verklaarde dat, wanneer eenmaal veilig
over den Atlantische» Oceaan kon wor
den gevlogen, een groot deel der Ameri-
kaausche vliegtuigen door de lucht naar
Europa zouden kunnen komen. Kleine
booten konden op zee worden gestation-
neerd voor draadlooze verbinding, inge
val van. moeilijkheden. De vertegenwoor
diger der Handley-Pave vliegtuigenfabriek
en luitenant Belloni (die een Caproni-
machine bestuurt) hebben het voorstel
van de Aeroclub aangenomen, om binnen
kort een transatlantische vlucht te onder
nemen.
Zsebrugge en Ostende.
Na de onderneming tegen Zeebrugge en
Ostende^ die volgens de jubelende be
richten in de Entente-pers twee der
schitterendste Engelsche successen van
dezen oorlog waren, deed men bij de
geallieerden alsof het duikbootgevaar nu
voorgoed overwonnen was. Hoe wreed is
de ontgoocheling geweest. De resulta
ten der beide befaamde tochten blijken
achteraf miniem te zijn en de U-boot
zet haar werk in alle rust voort- De
teleurstelling in Engeland is dan ook alge
meen.
Het zou ongelukkig zijn- schrijft
Archibald Hurd in den „Daily Tele
graph" als de scheepsbouwarheiders
zich inbeelden, dat tengevolge van de
operaties tegen Ostende en Zeebrugge hun
arbeid niet meer zoo dringend noodig is
als voor dien tijd.
Integendeel is "hij noodzakelijker dan
ooit, want de verliezen van de handels
vloot zijn nog altijd dubbel zoo- groot
als de aanwinst, door nieuwbouw is. Trots
'de voortreffelijke afweermaatregelen, ver
keert de 'Cjuikbootoorlog nog altijd in
een stadium van vollen bloei. Het kon
noodlottig z'ijö, als men na onzen aan
val op Zeebrugge en Ostende op dra
matische .gevolgen rekenen bleef. Deize
beide havens zijh voor den vijand vol
strekt iniiet van zoo groot gewicht als
men bijl ons wel aanneemt. Men ziet imf-
'mers avel, dat de vijand den duikboot-
oorlog rustig voortzet. Daarenboven zij'n
de Duitschers er in geslaagd de „Vin
dictive" om te leggen, waardoor de haven
van Ostende in elk geval zeer bruik
baar to". j
Het zijn harde noten, die Archibald
Hurd hier den Engelsehen kiezen te kra
ken geeft. Ondanks Zeebrugge en Ostende,
blijft dte duikboot Engeland's nachtmerrie.
Ejen aanwijzing om mlet de uiterste voor
zichtigheid en reserve de verkondiging
fvan nieuwe „éllatente Britsche successen"
te aanvaarden.
Korte oorlogsberichten.
In eon verslag uitgebracht aan het
gemeentebestuur van Sheffield wordt
meegedeeld dat er twee families waren
aangetroffen, die elk woonden in leeg
staande varkenskotten. In beide gevallen
was de man een uit den dienst ontslagen
soldaat. De stellers van het rapport
dringen aan op onverwijlde ^beschikbaar
stelling van woningen, tijdelijke of per
manente.
In Duitschland vervaardigt men
goede lijm'uit bacteriën.
De bekrachtigingsoorkonden van
het vredesverdrag tusschen Bulgarije en
de Oekraine zjjn gisteren uitgewisseld.
Een telegram uit Tokio meldt, dat
de .Tapansche kruiser Kawasji 12 Juli
in de baai van Tokoeyama uit elkaar
is gesprongen. Het schip zonk geheel.
Men telt meer dan 500 do oden.
In Juni hadden 38 vgandelijke
luchtaanvallen plaats op Duitsch gebied
34 Personen werden gedood, 37 zwaar
en 35 licht gewond.
De Italianen melden in Albanië ge
durende de afgeloopen week 1400 vier
kante mijlen grondgebied veroverd te
hebben.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
_Abon»Bmfeïitsprijsi
Per 3 maanden fr. p. post f 1.50
Losse nummers -0.05'
Prijs der AdvBrtentiën:
14 regels f 0.80, iedere regel meer 20 ct
3-maal wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden-
Bewijsnummers 5 cent.
De Amerikaanscho troepen in Frank
rijk zj'n in 3 legerkorpsen van elk 250000
man ingedeeld.
Naar gemeld wordt is in het bureau
van den leider van het Amerikaansche
scheepsbouwdepartement de volgende
wandspreuk opgehangen„Noach was
606 jaar oud, vóór hg een ark leerde
bouwen. Geeft den moed niet op
In de Ver. Staten zal een vlieger-
corpi voor doofstommen worden opge
richt. Men gaat hierbij uit van de over
weging, dat doofstommen niet vatbaar
ziju voor de invloeden der hoogere lucht
lagen en dus als vliegers groote waarde
kunnen hebben.
In het blokkadegebied van de Middel-
landsche Zee hebben Duitsche duikboo-
ten vier stoomschepen en een zeilschip,
met een gezamenlijken inhoud van 17.000
ton, tot zinken gebracht.
Het IJslandsche zeilschip Gullfaxi
is in de nabijheid van de Faroër tot
zinken gebracht. De bemanning werd in
Thorshavn aan land gebracht.
Staten-Gsneraal.
Eerste Kamer.
Vergadering van Dinsdag 16 Juli.
Verschillende ingekomen stukken wer
den voor kenlnisigeving aangenomen, waar
na werd overgegaan tot het trekken, der
afdeelingejni.
De. vergadering wordt hierna tooi' 20
mimi tam geschorst.
Na heropening der vergadering deelt de
voorzitter madie, dat tot voorzitters der af-
deelingieri) z,ijn gekozen de heerein Smits,
Michiels van Kessenich, Reekers, Bin nerts
en v. d'. Does de Willebods, tot onder
voorzitters de heeren Stork, Bavinck, 't
Hooft, van Houten en v. d. Berg.
Besloten wordt de Scheurwet onmid
dellijk in de afdeelingen te onderzoeken en
heden 2 uur het levensmiddel hide bat
voort te zetten.
De voorzitter deelt mede, dat ook de
ouderdomswet deze week ial wonden be
handeld: De opeenten op de Verdedigings-
belastimg emi de wijziging der Vennogens-
bpiasting zullen deze treek niet worden
behandeld.
De heer Cremer stelt voor, ook de wij
ziging der Indisch© Mijnwet te behandelen.
De heeren De Waal Malefijt en van
Kol bestrijden het voorstel Gremer, dat
wordt gesteund door den heer Stork.
Het voorstel wordt verworpen met 20
tegen 18 stemmen, waarna de vergadering
wordt gestoten.
gag HlJ|lil,.IJlWWJ-IJ11fF1WW
Binnenland.
De minister-crisis.
Het Centrum verneemt uit Den Haag,
dat de opdracht van de Koningin aan
mgr. dr. Nolens beperkt is tot de vor
ming van eea nationaal ministerie, waar
in dus alle groote partijen zitting zullen
moeten hebben. Wanneer bljjkt, dat dr.
Nolens deze taak wegens onwil van een
dier partijen of omdat men het niet over
een afgebakend regeerprogram eens is
kunnen worden, za! hg' verzoeken van
deze opdracht ontheven te worden.
Eerst daarna bestaat de mogelijkheid,
dat de Koningin, hetzjj aan hem, hetzij
aan een ander staatsman der rechterzijde
opdracht zal geven, een rechtsch mini
sterie te vormen.
Havergort
wordt distributie-artikel. De maximum-
kleinhandelprijs is 13 ct. per pond.
Chocoladereep® n.
De minister van landbouw heeft tot
de gemeentebesturen de navolgende cir
culaire gericht:
Ingevolge mijn beschikking van 25 Mei
mogen van 15 Juli af geen chocolade-
reepen meer worden afgeleverd welke,
wat gewicht of samenstelling betreft,
afwijken van de bepalingen dier beschik
king. Naar mij in tusschen uit belangheb
bende kringen wordt medegedeeld, zijn
tusschenhandelaren nog in het bezit van
afwekende reepen die zij, door het in
werking treden der verbodsbepaling be
treffende de aflevering, thans niet meer
kunnen plaatsen
Ik heb daarin aanleiding gevonden
voor tusschenhandelaren en detaillisten
het verbod tot aflevering op te schorten
resp. tot 5 en 19 Augustus 1918.
Ik doe U intusschen opmerken, dat
de gestelde maximumprijs op 12'/i cent
voor verpakte en 12 cents voor onver
pakte reepen bepaald blijft en derhalve
het vorenstaande geen wjjziging brengt
in het feit, dat geen reepen duurder
dan li1/» resP- 12 cent te koop mogen
worden aangeboden of verkocht worden.