ngfon nk Pi Tgreefiifling Maandag O Juni 1918 39e Jaargang Fizen, No. 930 ff NDWIJK. Ls-CredietbaDk Lalburg. nd te koop jplanten. Glit gevraagd, OOM,St Laurens. abrahamse, kerke (W.) Ingspleln 11. ir® van 9772 v';" ;baar bij de n, Middelburg, 0 en Goes. 3AMPI0N één- en n Haoiaohutideri den. oren, Rosmolens, Aanbevelend, Telof. No. 1, HURE n en anderen ter ter verspreiding, ex. 15 ct. VENTZEL Co. Utrecht. ïwsche je '4 luitprovlsle. S 1 T OS. houdt zitting te sdag gedurende de Hotel „Centraal", r 3ieter Jasperse* Informaties te be- n onder motto dezer Courant te fl 00 f/ ergstv uien, MINDERHOUD, OOP DOMMISSE, cht öenoodlgd, Stoomsmederij, voor direct Oianstboda, tSeld s sterfgeval bui- ude, zoekt tegen letter C, bureau oes. j M Mum). HfGKB HF ts Oom- H Owtti LANGE V0RSÏ8IIAAÏ 8W- F,IRMA F. F. BHBD - I». RHRG Drakkai» QastsrbkA» Bi OetotiR Reen- De Zeeuw e i LEUNIERSË. Ie. De Antirevolutionair* l||ot. 1. IDRNBURG A. fWl I. 3. r. d. VOORT VAN ZIJP, C. 3. v. d. MOLRN J. K. DE MONTfi VER LORIN F. H. 5. BEUMER dr. 1. J. 6. RUTGERS nut. V. K. 7. Dl WILDE nat. J. A. i. Dl VEER mr. A. A 9. DUYMAER VAN TWIST L. F. 10. SCHOUTEN J. Ob» onderwijs vrij. Art. 4 van ons Program van Actie vraagt: De wijziging van art. 192 dei- Grondwet vind© zulk een uitwerking en 'toepassing, dat, met wegneming van alle geldelijke bevoorrechting van het openbaar boven het bijzonder on derwijs, de vrijheid en zelfstandig heid "van het bijzonder onderwijs er in elk opzicht door gewaarborgd worde. Bleek het voorshands nog niet wel mogelijk alle Overheidsbemoei ing met het bijzonder onderwijs aan stonds geheel van de Gemeente los te maken, zoo drage toch de Ge- inieentebemoeiiing ten deze geen an der dan een1 Itijdeiijk karakter, en blij ve islfceeds het streven der antirevolutio naire partij (gericht op algeheel® en finale Overbrenging van de schoól- zorgen bp het Rijk. Sinds de wijziging van artikel 192 dei- Grondwet het mogelijk maakt dat de po litieke schoolstrijd, althans voor wat het Lager 'Onderwijs aangaat, voor goed de wereld uit raakt, is het gewenscht dat het nieuwe kabinet, hetzij een rechtsch of pen liniksch, hetzij een gemengd ka binet, wete dat de antirevolutionaire partij haar strijd voor de lagere school niet kan staken, zoolang niet elke geldelijke bevoorrechting! 'van het openbaar boven het bijzonder onderwijs is onmogelijk ge maakt. Nog altijd houdt het liberalisme, ver persoonlijkt in de Otto's en (de De Mu ral ts, ien de faniatici onder de Leidsche professoren o.a. Heeres en Eerdmans den schoolstrijd; vol, en de komende vrij heid der bijzondere school tegen. Doch deze vrijheid is; niet meer tegen1 te hou den. In .1889, in de wet-Mackay vond zij haar erkenning in de wetgeving. Op volgende rechiische kabinetten brachten der school die vrijheid meer dan één schrede nader. De vrije school voor heel de natie I de bezielende leus van het Unie-rapport, werd straks in: alle recht- sche partijen aangeheven, en vond ten laatste zelfs in de leringen der tegen standers een welwillend oor. Het Bevredigingsrapport scheen het sein om zelfs den poütiefeeini tegenstanders üit de voorste rijen de oogan te openen voor het recht der vrije school. Men stond verbaasd, wanneer men de namen las van Ketelaar en Troelstra, van De Meester en K. ter Laan, onder het Rapport dier Commissie die de eindelijke bevrediging in den schoolstrijd' brengen zou. De houding van sommige liberalen bij de Grondwetsherziening van '17, en de tegenstand idie het voorstel-Lohnmn tot gelijkstelling bereids in zake de salaris sen vain bijzondere en openbare onder wijzers hij links over Me ganische linie vond, dit gevoegd bij de zonderlinge ar gumenten waarachter vooraanstaande mannen onder hem de Gerhard» en Ke telaars en Van Raaltes hun te nemén draai deden schuil gaan, en het fana tieke verzet der vrij-iiberalen, hetwelk de uagen van Kiappeyne's scherpe resolutie m bet geheugen terugriep, dit alles deed «enigen twijfel rijzen aan de op- rif i der onderteekening. Het was ot de geest van dr. Bos gansch uitge bannen was. Deze droeve ervaring nu heeft d.e anti revolutionaire partij bedacht zijn op ver nieuwde wapening en waakzaamheid. En nu spreekt zich nu uit in dit 4e ar tikel van ons Program# hetwelk bij de reeds toegezegde, doch onrechtvaardig te ruggehouden wegneming van alle gelde lijke bevoorrechting: van! het openhaar on derwijs de stellig, gewaarborgde vrijheid 'en Ziedfetanidigiheid van het bijzonder on derwijs vraagt. Allengs is de antirevolutionaire partij, die het Bevredigingsrapport in zijn geheel had toegejuicht, tot de overtuiging geko men dat de eisch „bet onderwijs worde ti Unierapport moet ge- n Wijven. Aan de gemeenten "S t ?e,Iladere verzorging der bij zondere fecholen binnen hJe landpalen worden toebetrouwd. Eerstens niet, wijl n de pQlitiek m, de gemeenteraden spo ken blijft; en ten anderen omdat in vele gemeenten, vojoral in de groote steden, de meerderheid in dé besturen berust in 'de haioden eener dén vrijen scholen gramme meerderheid. Die ze meerderheid zou om een Stand aard-term, welke een1 ieder voelt, te gebruiken het openbaar onderwijs in 'tezilver kunnen zetten en daartegen over het particuliere lager onderwijs ar melijk laten voorttobben'. De antirevolutionaire partij heeft eerst in haar niaieven eenvoud het Bevredi gingsrapport voor ernstig gemeend aan gezien. Zij is daarna (door het verzet van de Otto's en1 De Muralts ontnuch terd geworden. Zij heeft yervolgenis het wetsontwerp v. d. Molen, later dat van de zes heeren, als een vracht van ook aan Idie zijde opgekomen Vrees voor ver raad (toegejuicht. En door de verwerping van laatstgenoemd voorstel tot bezinning gekomen, zich verklaard voor het oude denkbeeld: niet aan de gemeenten maar aan het Rijk de zorg voor de finale ge lijkstelling. Natuurlijk zoolang dit niet kan, want ook hier is voorbereiding moodig! be rusten wij inl de tijdelijke voorziening, door de gemeenten. Maar ten slotte worde 'het Rijk de eenig; aangewezene om de finaucieele verzorging van de Chr. scholen :be bewerkstelligen. Vooral wij herhalen het met het oog op de- groote steden. Wat kan men Verwachten van een gemeenteraad als die van Amsterdam, waar dei roo- 'den 'in! de meerderheid zijn; van Rotter dam waarde geest; van bet ainiti-cleri!- calisiue 'zich steeds meer baan breekt; van Den' Haag, waar de Rechtsche raads leden ver in de minderheid zijnvan Utrecht en Arnhem; en Groningen en zoo vele, verreweg; de meeste hoofdplaatsen van ons goede land, waar de mannen der openbare school, die onaen scholen gram zijn, de overgroote meerderheid uitma ken? Waar de antieke fanatieke, oud Li beralistische schettergeest, waarvan de po litieke irede van jhr. De Muralt te Zie- rikzee op 1 Juni j.l. de bespottelijke ver tolking bracht, rondwaart en ij z i g e k i 1- heid tot vurig applaus, weet te be zielen? i Zoolang deze geest voortleeft onder li beralen en sociaal-democraten mogen wij 'niet nalaten elkander toe te roepenBlijft waken. Houdt uw program, boog! Voor de vrije school; voor de fmanlcieele ge lijkstelling; voor de zelfstandigheid dei- vrije school; voor het recht onzer bij zondere onderwijzers; voor het tijdelijk karakter van der gemeenten zorg; voor de eindelijk© overdracht van alle gelde lijke verplichting op de 'Landsoverheid I D@ OorSop De verwachting, dat de strijd op het Wésterfront voortoopig weer op het doode punt zou blijven staan, is niet uitgeko men. immers, wij. ontvangen juist bericht uit Parijs, dat de Duitschers gisterochtend een nieuwen stoot gegeven hebbep. Niet meer oostwaarts., aooals de mi litaire deskundige van de „Manchester Guardian." vermoedde, doch meer west waarts, tusschen Monltdiidier en de Oise. Laat ons de feiten mededeeten:, zooals Parjjls ze seint. „Een nieuw offensief is he denmorgen (9 Juni) door het Duitsche leger ingezeten heeft zich m|et groote heftigheid op een front, van 35 kilometer tus schen Montdidie r en de Oise o ntwikkeld. De Duitschers hebben .de linie Ribe- courtLe FretoyMorfcemer bereikt. In het centrum waren de Duitsche vor deringen gevoeliger. Hier nestelden zij zich in het dorp Ressorts sur Matz en Ma- neuil. Op den rechtervleugel zijn de Duit schers tegengehouden op het front Bei- valConnectan—Courtville. Het wachten op het vierde bedrijf van Duitsche zijde heeft derhalve niet lang geduurd. Die Epgelsche premier ziet terecht dé|n toestand voor de geallieerden npg altijd mieit zekere bezorgdheid, in. In een rede' laatst te Londen gehouden, verklaarde hij b.m., dat „wij zorgv-olle dagen door maken". Het was# omschreef hij deni toe stand hader, een ziekte; de crisis w.a,s nog niet voorbij, maa.r met een moedig hart zou men er doorheen' worstelen. Om de verwarring, die in Europa, in de geheele wereld heerscht nog grooter te maken, om het aantal oorlogsverkla ringen nog te doen toenemen, wordt nu in Sofia een actie op touw gezet, om de 'Centralen te noodzaken tot een oor logsverklaring aan Griekenland. De Bulgaarsche minister-president Ra- doslawof heeft in een interview gespro ken over de verhouding van Bulgarije tot Griekenland en over de houding van Duitschland en Oostenrijk in die quaes- tie. Radoslawof wees er op, dat Bulgarije door de verklaring van Venizelos van 2 Juli 1917 feitelijk 'zonder eigen toe doen in oorlog met Griekenland is. „Wij hebben, zeide 'hij, een verdrag met onze bondgenooten. gesloten, waar door wij, zoo wij zonder eigen toedoen! met Griekenland in oorlog komen, recht hebben, de gebieden te hernemen, diei Griekenland ons in 1913 ontnomen heeft. Wij 'zullen dus, met toestemming onzer bondgenooten, ons recht op Serres, Dra ma,, Kavalla en alle bij de vrede van] Boecharest van 1913 aan Griekenland toe gewezen gebieden! doen gelden". Maar tevens dringt nu de Bulgaarsche pers aan op fonneele oorlogsverklaring der bondgenooten aan Griekenland, om dat niet langer slechts ongeregelde Ve- njizelistische troepen aan het Macedoni sche front tegenover de legers der Cen tralen staan, docli het geregelde Griek- schc leger. In Bulgarije wordt krachtig partij 'gekozen tegen het deel der roya listische partij, in Griekenland, dat be weert dat de facto jjeen staat van oor log tusschen Griekenland en Bulgarije be staat, omdat Griekenland slechts tijdelijk en gedwongen onder het juk der En tente én' van Viemizieios tot handelend op treden is overgegaan!- Zulk een toestand acht de Bulgaarsche pers onhoudbaar en onbestaanbaar en dierhalve eischt zij, dat die Centralen dan maar openlijk en of ficieel 'den toestand van oorlog, met Grie kenland afkondigen. De vuurdoop van een Amerlfcaanseh regiment. „Qui" schrijft op 26 Mei: Een Yankee-regiment, dat kérsversch van de overzijde der Oceaans aangeko men was, had op een zeer rustig ge.deelte van het front Fransche infanterie afge lost. Het was hier zoo rustig, dat de Yankees spoedig de gebruikelijke voorzich tigheidsmaatregelen uit het oog verloren; zij spraken en lachten luid en staken de hoiofden boven de loopgraaf'. Daar tegenover, aan gene zijde der prikkel draadversperringen heerschte rust en stilte; nergens een teekejn va,n leven. Dat kwam de Yankees komisch voor en zij konden niet geloovén, dat zij; die vre.e- seljjfce Pruisen tegenover zich hadden. Tenslotte kwamen zij1 tot de, overtuiging dat mén hen bij wijze van proef tegen over ©en reeds gezuiverde stelling had geplaatst en gaven den wénseh te; kennen, dit eens te onderzoeken. Op een mooien dag verliet een compagnie in gesloten gelederen met hun kapitein aan de spits hun loopgraaf en marcheerde op de vij1- andelijke linie toe. Nauwelijks waren zij enkele meters voortgegaan, of dé vijan delijke machinegeweren begonnen te knet teren. Acht Amerikanen, waaronder da kapitein, werden gedood. De anderen vluchtten, een ervaring rijker, in hun loop graven terug, en thans h;o'u,den zij( izich daar héél rustig. Korte •oriofobortefcten. De „Morning Post" van 3 Mei meld de: 'Op de bijeenkomst der Anglikaansche gées,lelijkheid van Canterbury werd een resolutie aangenomen, om er bij1 de ro- géerimg op aan te dringen, 't herstel der Duitsche heerschappij in Afrika en den Stillen Oceaan niet toe te laten. Volgens de „Times" van 9 Mei, ver klaarde Lord Beaverbrook ,de leider der Engelschp ^propaganda, in het Engelsche Lagerhuis, dat de pacifistische beweging in Engeland bij het begin van het Duit sche offensief (van 21 Maart) een zeer grooten omvang had aangenomen en dat in de toekomst nog eene bijzondere krachtige actie der pacifisten te wachten staat. De Bond van Engelsche transport arbeiders heeft een motie aanggenomen, waarin o.m. gezegd wordt: „Wij willen gedurende vijf jaren geen betrekkingen met de Duitsche natie, tenzij het volk de volle parlementaire controle over den keizer en dé regeering op zich zal ne men en algeheel herstel is tot stand ge komen." De „Evening Post" "bericht uit New- York, dat in een cinema aldaar een film vertoond wordt, voorstellende de neder laag van den Keizer, en de inneming vanBerlijn!... tDe aanbouw van duikbooten in Duitschland maakt zulke vorderingen, dat de Duitschers het zich kunnen veroorlo ven dezen strijd ongehinderd door te zet ten en buitendien duikbooten voor het Amerikaansche gevechtsterrein vrij tema ken. De tarweoogst in de Ver. Staten zal 931 millioen bushels bedragen, d. i. 30 procent meer dan in 1917. Men ziet in den uitvoer van IJsland- sche levensmiddelen naar Engeland een verschijnsel van Engeland's wereldom spannend economisch offensief. Engeland zou den ruilhandel tusschen IJsland en Denemarken onder zijn hoede willen nemen. In Duitschland zijn ;er niet genoeg aardappels om overal tot aan den nieuwen oo'gst zeven pond aardappelen per hoofd te kunnen uitdeelen. Zooals bekend is mag in Saksen do bruid van een gesneuvelde met toe stemming der regeering den titel van me vrouw voeren en 'den naam van haar verloofde aannemen. De bekendmaking van deze naamsverandering heeft een nieuwe familie-advertentie ingevoerd. In de Leipziger Neuesten Nachrichten kon men onder familieberichten de volgende advertentie vinden: „Hierbij maken wij bekend, dat onze schoondochter Kate Ritter, de bruid van onzen in October 1916 gesneuvelden zoon, den jager Otto Flemming, met toe stemming der regeering van heden af dei? naam Mevrouw Flemming voert. De heer en mevrouw Otto Flemming." Het Noorsche s- s. Vinland is aai? de Amerikaansche kust getorpedeerd. Ne gentien der opvarenden zijn geland. De Duitsche verordening omtrent de inbeslagneming van den oogst 1918 omvat nu ook mais en lupine, omdat de omstandigheden het noodzakelijk maken ook deze producten voor de menschelijke voeding te bezigen- De lupinen worden daartoe door ontbittering geschikt ge maakt. v Te Neukölln (Berlijn) werd een vier jarig meisje, dat voor een winkel wacht te terwijl hare moeder inkoopen deed, door eene vrouw de bovenkleeren van het lichaam gestolen. De Fransche regeering heeft een verdedigingscommissie benoemd voor het versterkte gebied van Parijs. Het aantal dooden bij de ontploffing te Kief is nog niet geteld. Er zijn er tenminste 100. Er zijn tusschen de 500 en 700 gewonden. Te Kief is op een journalistencon- gres voorgesteld een journalistenschool te openen. De Franschen hebben 7 Juni 13 Duitsche vliegtuigen neergeschoten of bui ten gevecht gesteld. Blutste! Vredesbemiddeling van Neder land? De heeren Mr. H. C. Dresselhuys, Mr. Dr. D. A. .P N. Kooien en Mr. V. H. Rutgers, leden der Tweede Kamer, heb ben een verklaring opgesteld, waarin zij, aan de hanld va;n citaten van vooraan staande politici en persorganen, zoowel van de .zijd© der Entente als der Cen tralen, o.m. betooigem Zoo schijnt, dat ondanks hetgeen thans op het oorlogstooneel gebeurt, aan beide zijden der oorlogvoerenden sterker dan ooit het verlangen1 naar vrede tot 'uiting komt. Wat wij gelooven, is dit, dat men! aan beide zijden meer en meer begint in te zien, dat het ©iinlde vian dezen oorlog alleen zal kunnen zijn een duurzame rechtvaardige vrede, de „Verstandigungs- friede" der Duitschers, de „clean peace" der Entente. Niet alleen begint men dit in te zien, maar meer 'dan dat: men verklaart 'zich bereid tot een dergelijketa vrede, 'stelt er een eer in zelf daartoe bereid te zijn, War beschuldigt de te genpartij, dat deze met een dergelijken vrede niet tevreden is. Als neutralen krijgen wij den indruk, dat faan beide zijden de regeeringen voort- -durend ito! zoodanige bewoordingen sjire- kien, dat zij later zich altijd op vroe gere aanspraken kunnen beroepen oan te 'zeggen, dat zij zelf reeds toen tot viede bereid 'waren, emi zóó, 'dat. zij altijd nog hun Volkeren in den waan kunnen laten, dat 'voortzetting van den oorlog, hoe vree- gelijk deze ook is, een gebiedende plicht is, omdat de tegenpartij: toog steeds niet tot leen rechtvaardigen, duurzamen vrede bereid is. Daarom stellen wij ons met den mees ten nadruk de vraag: „Zou niet, nu tel kens Weer blijkt, dat een militair offen sief geen definitieve beslissing kan bren gen jtthans het ioogenblik gekomen zijn, waarop van neutrale zijde een brug zou kunnen worden geslagen tusschen de bei de partijen, die zonder hulp elkander niet schijnen te kunnen bereiken?" Wij (Stellen er thans prijs op, te ver klaren, dat wij op grond van de hou- 5 «M&fi Ik pass ilJ» I—A F»B« 4«t ik l«JB. fete* ftggS ad» m (A Mi vuiril B «aal ten*feiöA. ding door de oorlogvoerenden in denlaat- sten (tijd aangenomen, op grond van de berichten, die uit de pers tot ons zijn gekomen en die ons, als bestuursleden van den N. A. 0'. R. langs anderen weg hebben bereikt, nu vvèl den wensch naar neutrale bemiddeling meenen te mogen uitspreken. Wanneer wij 'hier Spreken van de neu trale regeeringeni, denken wij, als Neder landers, vanzelfsprekend in de eerste plaats ;aan de Nederlandsche regeering. In ons eigen land wordt voortdurend gesproken over de „roeping van Hol land". Zou het ook niet de roeping van Hol land kunnen zijn# om thans door het ne- imen Yam- eenig initiatief een groote daad te doen in het belang, van den vrede? Nieuwe industrie. Te Waalwijk aal een fabriek verrazen voor de bereiding van looistoffen, de eerste in Nederland. Amerikaan geinterneerd. Naar wij vernemen, bevindt zich onder de geallieerde vliegers, die deze week op Texel landden en geïnterneerd wer den, de vaandrig Eaton uit Springfield (V. S.) Hij behoort tot de marine der Ver. Staten en is de eerste Amerikaan, die hier geïnterneerd wordt. Luitenant Mallinokrodt. Zijn de geruchten die ons bereiken juist zoo schrijft het U. D. dan is luitenant Mallinckrodt, de bekende Nederlandsche avontuur-zoekende infan- terie officier, in ons vaderland terugge keerd. Zooals men weet, is luitenant Mallinckrodt, (één van de officieren met het toezicht op de Belgische geïnter neerden in het kamp van Zeist belast) eenige jaren geleden gedeserteerd naar het Oostenrrjksche leger. Hij zelf schijnt van oordeel, dat het geen desertie was, dat hij integendeel volkomen vrij was in zijn beweging, wijl hij indertijd iijdens de troebelen in Albanië, ontslagen was uit het Nederlandsche leger. Hij is na dien wel weer in dienst getreden, maar schijnt niet opnieuw te zijn beëedigd. Hoe bet zij, hij heeft dienst genomen in het Oostenrrjksche leger en de laatste berichten omtrent hem zijn geweest, dat hij gewond werd. Ook in het Oosten- rijksche leger heeft hij het blijkbaar niet kunnen houden. De geruchten vertellen althans, dat hij in Finland is terecht gekomen, waar hij heeft gestreden in de gelederen van de Witte Garde. Daarna is hij naar Zweden getrokken, waar hjj op een of andere vrachtboot dienst nam als matroos, om zoodoende het vaderland te bereiken. Hier te lande aangekomen, meldde hij zich aan bjj den commandant van het kamp van Zeist, waar men hem vanwege zijn de sertie in arrest heeft gesteld. De Koningin-Regentes. De Deutscher Nachrichten Dienst zendt ons van ambtelijke Duitsche marine zijde de volgende officieele verklaring: De Duitsche zeestrijdkrachten hebben de strengste orders de schepen, welke bjj de uitwisseling der gevangenen dienst doen, geheel ongehinderd te laten. In eenige Hollandsche bladen is het vermoeden geuit, dat de Koningin Regen tes opzettelijk door de torpedo van een Duitsche duikboot vernietigd zou zijn, waarbij bovendien een aanslag op de zich aan boord bevindende Eagelsche com missie in het voornemen zou hebben gelegen. Deze onderstelling is onhoudbaar. Het is buitengesloten, dat het een Duitsche duikboot bekend zou hebben kunnen zijn, dat da Engelsche commissie op een hos pitaalschip, en wel juist ep de Koningin- Regentes den overtocht maakte. Hot vermoeden van een torpedeeriug is te meer onwaarschijnlijk, waar Duitsche zeestrijdkrachten onmogelijk van te voren weten konden, of niet uitgewisselde ge vangenen van Duitsche nationaliteit mét de schepen medekwamen, respectievelijk op welk schip zich Duitschers bevonden. Duitsche zeestrijdkrachten moesten het veeleer als zeker aannemen, dat zich op alle hospitaalschepc-n bij alle tochten van Engeland naar Nederland een aantal Duitsche uitgewisselde gevangenen, onder wie zwaar verminkte, zouden bevinden. Een aanslag op die hospitaalschepen, op hun weg van Engeland naar Holland zou derhalve slechts Duitsche belangen en geen Engelsche benadeeld hebben, waarmede de onhoudbaarheid der voren genoemde merkwaardige onderstelling als voldoende aangetoond kan worden geacht. Zaterdagavond is te Ylisoingen het ljjk van den administrateur W. Smit aange komen. Op het perron waren de directeur van de Zoeland en alle leden van het

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1918 | | pagina 1