m. 187 Maandag IS Mei 1318 Jüe Jaargang Da Qraota Oorlog. Uitgave van de Naaml. Venn- LUGTQR ET EMERGO, gevestigd te -Goes. Hoofdbureau te Goes: LANGE VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG. -Drukkers: Oosterbaan Lë Cointre, Goes. Past op. Wij vermoeden, dat vóór 21 Mei, den dag' der candidaatstelling, hier en da,ar den kiezers een bezoek zal gebracht wor den door betaalde propagandisten om stemmen te werven voor candidalen van een bepaalde richting. Zoo lezen wij in een R. K. blad dat er lijsten zijn aangeboden tot candideering van een paar personen onder de leus: „verbetering der maatregelen door de' reg'eering in de voedingsaangelégenheden". Kiezers, die nog' prijs stellen op den antirevolutionairen naam, moeten Ziichi door dergelijke propagandisten niet laten in de wacht sleepen. De. namen der candidaten uit onze eigen partij zijn er ons borg voor, dat ook de belangen van de voedingsaangelegen'- hedenj zieer gloed, en misschien nog heter, door hen kunnen worden bepleit. Al die zoogenaamde beiangencandida;- ten .zijn, wetens of niet, vermomde tegen standers van onzte partij1 en van onzd beginselen; want neutraal is niemand! Derhalve past opl Geen groote verwachtingen. De oorlog zal, naar te vreezen staat, ook dit jaar niet eindigen. Doch ook al werd nog dit jaar ons de vrede herschon- ken, dit zou toch niet van invloed kunnen zijn op de toestanden en verhoudingen in de eerste twee of drie jaren. „In het nu (ligt) wat worden zal", geldt ook hier. Niemand scheppe zich dan ook droom beelden van minder druk en op eenmaal heTschonken welvaart, wanneer straks een nieuwe „regeering" komt vragen om "de gunst van de te vormen meerderheid. Terecht schreef reeds bijtijds D e Standaard dan ook, dat men van de breed opgezette normale programma's, waarmee men de geesten prikkelt, en waardoor men de stembus wil laten be- heerschen, geen vrucht behoeft te ver wachten, althans weinig' vracht te verlan gen is. Want welke regeering ook na Juli op trede, „ze zal er nog niet aan kunnen denken om een normale politieke toe komst voor te bereiden". Zij zal met den uitzonderingstoestand van thans nog wel minstens een paar jaar hebben reke ning te houden. Wij zeggen dit vooruit, opdat men niet al te zeer geloof hechte aan de voorspie gelingen der politieke schreeuwers van links, noch van een mogelijk op te treden rechtsch of gemengd kabinet al te veel verwachten zou. Finanelëüle gelijkstelling. Hoe de financieele gelijkstelling tus- schen Openbaar en "Bijzonder Onderwijs te regelen is? Het Kamerlid mr. Rutgers stelt zich die' voor in den zin, als door he'mi in onderstaande stellingen is samen gevat. 1 I. Heit beheer van het Openbaar Onder wijs blijve bij de Gemeente in 'afwachtijnig van die overdracht aan daarvoor in te stellen commissies door dei oudersi ge kozen (standpunt ook van heit. Unierap- po|rt). De gronden zoowel tegen als voor 'de overbrenging van het beteer van het Openbaar Onderwijs |naar het Rijk wo®de|n gememoreerd. Van de eerstel vermelden wij behalve1 uil voering van de Wet in overeenstemming mol gezindheid, ka rakter, levensstandaard der bevolking, door zelfverkozen bestuurders beheeir door vertegenwoordigers der ouders. II. De bekostiging van het Openbaar Onderwijl wilde het Unierapport bij het Rijk brengen. Daartegen hadden de vleier tien heeren ,(wa|aronder 'de hteer Rutgers), die hun grieven tegen het oorspronkelijk Unierapport, formuleerden, bezwaar. Hei "is niet wenschelijk, de uitgavteln voor het Openbaar Onderwijs te limitee- ren, imiaar wel, het Bijzonder Onderwijs tot dezelfde uitgaven in staat te stelled- ..D° salarissen der onderwijzers moeten 'hg de Wet worden bepaald. Verhooging van de wettelijke salarissen worde alleeln toegelaten uit de opbrengst van extra- schoolgelden en vrijwillige bijdragen. Bekostiging, althans ten deefe, van het Openbaar Onderwijs door de 'Gemeente vloeit voort uit het_ gemeentelijk! zielfbel- stuur inzake Onderwijfe en heeft het voor deel, dat aldus de kosten niet onnoodig worden verhoogd^ wanneer ziji in ver band toet plaatselijke behoeften ie|n toef standen lager kulnnen zijn dan elders. Vóór bekostiging van heit Openbaar On derwijs door het Rijk, geheel of voor een groot deel, pleiten gronden, aan dein finaincieeleto toestand 'der Genteenten ont- Aeend. De finaïxeieeie toestand van he|t Rijlk is echter niet beter. Teneinde de billijkheid tegenover de afzonderlijke Gemeenten te betrachten, mogen de klosten vain het Openbaar On- Be Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN .WERKDAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden fr. p. post 11.150 Losse nummers-0.05 Frfts der Advertentiën: 1—4 regel» f 0.80, iedere regel meer 00 et 8-maal Wordt 2 maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Bewijsnummers 6 cent. derwijs tusschön Rijk en Gam'etente nieit op andere wijze worden verdeeld als disj van (biet Bijzonder Onderwijs. III. Maatstaf voor de subsidieering van het Bijzonder 'Onderwijs kam niet zijn, gelijk dei bekostiging van het Openhaar 'Onderwijis, het. oordeel van de Overheid, wat voor een bepaalde School rioodig is. Dat de Overheid voor de Bijzondere Schoiol lokaliteit beschikbaar stelt blijve uitzondering, met name voor het geval van conversie vain de eenige Openbare! School in een Gemeente in een Bijzon dere School. In het algemeen is deze. wijze van voorziening in de behoeften aan lokaliteit te verwerpen als in strijd mtot een juiste opvatting vain de ver houding tusschlem Overheid en Schoolbe stuur, gevaiar opleverende voor willekeur, en leidende1 tot groote vertraging. Maatstaf voor de subsidieering vain het Bijzonder Onderwijs tk'ah ook niet Zijn een vast hij de Wet bepaald bedrag. Daar door zou de financieiele gelijkstelling tate|t teïd'aaid niet worden bereikt. De mdatstaf, door de Staatscommissie voor vergoeding van de exploitatiekosten aanbevolejn, te weten het gemiddelde van de kosten voor de Openbare School be steed, is de zekerste weg; ojm: dei finan cieele gelijkstelling te verwezenlijken. Zoodanig gemiddelde kain voor de bouw kosten alleen worden bepaald voor grae- Ipen vain gelijksoortige Gemeenten, en voor enkele jaren bijeengenomen. Jaarlijks moet dat gemiddelde bij' Ivon. Besluit worden bepaald, niet indeeling, van de Scholen naar het aantal leerlingen. De vergoeding van de 'salarissen der verplichte onderwijzers kan door hiet Rijk worden, betaald volgelns de vaste wette lijke regels. De vergoeding vam de verdere; kosten (exploitatiekosten, daaronder 'begrepen saf iaxieering valn niet-verplichte onderwijl zers) kan geschieden naar den maatstaf van ee(n gemiddelde uitgaaf'per leprling per jaar van de Openbare Schoiol, hetzij berekend per Gtehteelnfie, hetzij voor be paalde groepen va!n "Gemeenten. iWamneier als maatstaf voor subsidie wordt geno'meh het gemiddelde der .uit gaven voor de Opeinbare School, behoort aan Bijzondere, Scholen, wier werkelijk^ luit gaven blijven beneden dat gelmiddejide; het recht te worden verleënd het be schikbaar, maar niet gebruikt subsidie jte doen strekken ten behoeve van kosten Van ajndere Scholen, welke door subsidie niet gedekt worden. Daartoe is de tus- schenkomst Inoodig van verbanden van Scholen. Deze zullen moeten wordefn in het lev.en gei'oepeln door de Sicholen; welkó de voordeelen dezer bepaling wenschen te genieten. i IV. De subsidie der Bijzondere; School kan blijkens het voorgaandé aldus geregeld Worden, dat iedere willekeur van de zijde der Overheid bij de vaststelling; vaia het 'bedrag, voor een bepaalde School is ,„a£- gtefSnedeto. c Telgen verdeeliing va,n de, Tasten der subsidieering tusschen Rijk' en Gemeente frestaat geen principieel bezwaar. Het is wenschelijk, 'dat de subsidie voor salarieering eln lokaliteit door het Rijk ■wordt uitgekeerd. W,a;t de kósten voor lokaliteit betreft, is er aanleiding voor, het Rijk, idiei kosten door de Gemeente 'te doen dragein op gelijken voet als de kosten 'der gebouwen voor de Openbare School door de Gemeente iVorde(n gp- dragen. Wat 'de exploitatiekosten betreft, bestaat (tegen het voorstel der Staatscommissie, eventueel in dier voege gewijzigd, dat de jgeimiiddelden worden vastgesteld bijl Kon. Besluit, en voor groepen van Ge meenten, geien overwegend bezwaar- V. De Wet bepale welke, schoiolgeM:- regeling zal gelden als norm voor de ivasitstelling van de subsidie, in dier vofegiei, dat da subsidie zal worden verminderd ■met hetgeen die schoolgelden, geheven vol gens dei wettelijke regeling kunnen op brengen. i 1 De Wiet late Gemeente' en Schoolbe sturen vrij* in |du regeling y,an de school gelden. i Zeeuwsche Stemmen» CXXXVI. De Scheveningsche vrouwen de éch te bedoel ik natuurlijk zijn niet voor de poes. In deze in het teeken der distributie) staande tijden vormen zij elementen, waarmede de re,geering wel degelijk te rekenen heeft. En ze achten 't al gauw be neden haar waardigheid zich met haar grieven tot de raadslieden der Kroon te? wenden, waar er nóg machtiger hand is dan de hunne. 't Kan ook zijn, dat aan de aanwezig heid van H. M. de Koningin binnen de grenzen der gemeente door de vrouwtjes een zekere mate van vertrouwelijkheid 1 ontleend wordt, Hoe het zij, honderden Scheveningsche huisvrouwen hebben, zonder in deze hare resp. echtvrienden voor haar te laten spre ken, een adres aan de Koningin verzon den, waarin zij haai' verbazing te kennen geven over het feit, dat in dezé benarde tijden aan het circus Hagenbeek van over heidswege vergunning zal worden ver leend, met een personeel van ruim 100 personen en een groot aantal wilde dieren de Nederlandsche grens te overschrijden, teneinde te Amsterdam, Scheveningen én andere plaatsen voorstellingen te geven. Waarom dit zoo „erg" is? Wel, deze inrichting heeft alleen voor de dieren, behalve 'groote hoeveelheden! hooi, haver, stroo e. a., nog 300 kilo vleesch per dag noodig. Weliswaar is ter namens het circus medegedeeld, dat dit vleesch slechts zal 'behoeven te bestaan uit afval, hetgeen dus voor menschelijk gebruik ongeschikt is, maar zelfs deze artikelen worden reeds met woekerwinsten verhandeld, zoodat het menige huismoeder zorg geeft dit afval voor den hond of de kat (ook voor werkpaarden en trek honden wordt het gebruikt) tegen dure prijzen te moeten koopen. De diergaarden te Amsterdam en te Rotterdam hebben zich reeds veel moeite te getroosten om dit voedsel voor haar dieren machtig te worden. Al deze dingen voeren de Schevening sche huisvrouwen aan als billijke motie ven, om den heer Hagenbeek cum suis in casu zijn wilde dieren uit het land te houden. Een eeresaluut aan deze zorgzame huis moeders, die oog hebben voor den nood van den tijd en inverband daarmede met een treffende eensgezindheid voor het- ijdele circusvermaak passen. Helaas, haar ernstige roepstem vond geen weerklank in overheidskringen. Ha genbeek komt met zijn haver- en vleesch- verslindende compagnons en de stede ling met halfgevulde maag kan zich straks vergapen aan de uit Hollandsche keuken krachtig gevoede wilde beesten van den huize Hagenbeek. Ondertusschen ondernemen contro leurs en soldaat-kommiezen een waren veldtocht door Zeeland en ook andere provincies om dezen en genen een kop grauwe erwten of 'n kilo bloem afhan dig te maken. De heer Sannes, die in de Kamer zoo groot kabaal maakte over de knoeierijen in Zeeland, krijgt straks z'n broodjes thuis gestuurd en als hij ze op heeft neemt hij een abonnement op Hagenbeck's glorieuse voorstellingen. Dan heeft hij en dan heeft de massa achter hem de begeerde panem et circen- ses, het brood en de spelen, waarvan de Romeinen hun afgod maakten. Toch vrees ik, dat Zeeland een streep geeft door de rekening van hen, die met begeerige blikken gekeken hebben naar de vermeende tarwe-voorraden. Tenmin ste, als ik de uitspraak van een contro leur mag gelooven, dan blijken de ge ruchten van de reuze-voorraden schrome lijk overdreven. Te oordeelen naar de verbittering, welke het optreden van de soldaat-kom miezen over 't algemeen op Zuid-Beve* land gewekt beeft, moet de buit wel heel gering geweest zijn. Want waar niets ge toond kon worden dan wat eerlijke en verplichte zorg voor het gezin had doen vergaren en waar niettemin op ruwe wijze alle kasten en vertrekken overhoop wér den gehaald, werd een stemming gekweekt terecht of ten onrechte, dat laat ik nu eens in 't midden die van bedenke lijker karakter nog is dan de geweldmanie in de groote steden. Of kunt ge u dan beelemaal niet de ge moedstemming indenken van den boer, die braver ongetwijfeld dan menige col lega al zijn graan ingeleverd heeft op één mudje na, dit laatste partijtje nog moet afgeven? Zeker, regeeringsvoorschriftdiefstal jegens de gemeenschap, alles goed en wel, maar verstaat gij er dan niets van?. De stedeling giert het uit van de pret, dat die boeren nu eens zoo te pakken genomen worden, en met een vergenoegd gezicht gaat hij naarHagenbeek. N KEES VAN DER MEER. P.S. Over vleeschafval gesproken, Mid delburg kan niet eens voor haar Centrale Keuken de koeienkoppen uit de militaire slachterijen te Vlissingen krijgen. Het snakt er naar, al is het de hoofdstad van het overdadige Zeeland, doch het krijgt niets. Bosboom wil wel, maar Posthuma niet, want dat brengt z'n distributie in de war- Immers dan zou hij het gewicht van die koeienkoppen moeten aftrekken van de twee ons eenheidsworst of nuchter kalfs- yleesch, die er niet zijn Beknopt overztoht van den toMtand. De strijd in het Westen beteeikent nog niet veel. i Eindelijk hebbe'n de Italianen weer eens 'n succesje te: boeken. Ze hebben teeln welgeslaagden aanval gedaan op de stellingen op de;u top van den Corno en dezen veroverd. Ze namen meer dan 100 100 man ge vangen en vermteeisterdea twee kanonnen, 4 machinegeweren ©n een overvloedige hoeveelheid -krijigstuig. Berlijn en Londen debatteeren nog! wat over het succes van dte blokkeerings- poging voor Ostolndei. 1 Van Duitsche1 zijde houdt men pterti- nelnt vol, dat de aanval mislukt is en dat dei ingang van de 'haven vrij1 blijft. De „Vindictive" moet lek geschoten zijn vóór dat helt schip in dei haven voor de sluisdeuren aaln den gtond gezet werd; het stootte tegen het paalwerk vain hot havenhoofd en liep daar op den grond. Het mag ey zoo lang blijven liggen als het wil, zeggen de Duitschers. Kunnen wij het opruimen, des te beter, wialnt als oudroest Js het nog1 een boei waard. Als we nu dei Emgplsch© berichten na gaan, komen wij' tot dei conclusie, flat in hoofdzaak de Duitsche lezing! van het geval juist is. De Engeischen erkennen, dat het bloifc- schip, bij' de zwenking pim de haven bin nen te loopen, togen den pier is geslagen en daar gezonken. Voorts geven ze thans duidelijk te kénnen, in tegenstelling ïnle^; de eerste berichten, flat "da haveningang 'niet volledig is afgesloten en dat duik- booten en zelfs torpedobooten, in en uit zullen kunnen varen, zij het dan ook met veel omzichtigheid, zoodat zij bij vervolgingen niet met voile kracht haven zullen kunnen binnenloopieln, zo voorheen plachten (o doen. Do „Times" weet te vertellen, dat de duikbooten reeds draadloos gewaarschuwd worden om1 'de Vlaampche havielns niet moer aan te doein, doch naaf de bocht van Helgoland tei gaan. Nadat de Emgtel- schen zelf hebhe'n toegegeven, dat de haven van Ostende inderdaad niet vol- kompn geblokkeerd is, schijjnt dezte- medel- daeling twijfelachtig. Zoo kibbelt men nog wat voort. Doch wij "weten er ilntusschen al gtenoeg van. Te Berlijn heeft 'mleln nu officiéél ken nis gekregen van de oorlogsverklaring van Guatemala. Bij decreet va,n 30 April heeft d© regeering van Guatemlala zich bij den oorlogstoestand, zooals deze tusschen de Vereienig'de Staten en Duftscbland bestond1, aangesloten. Intusschem h'eeft, zooals men weet, ook Nicaragua zich bijf dien oorlogstoestand aangesloten. Wie praat daar van vrede UIT ZUID AFRIKA. De Hervorming....made in Germany. 't Schijlnt wel, schrijft een correspon dent van „Dei Volksstem", alsof d© oor log 't denkvermogen van ve'en van onze Engelsche medeburgers in do war heeft gebracht. 'tLijikt mie meermalen, of 't ge voel voor dei welvoeignlijlfcheid uitgeloofd is, ,;plf 'men 'zich slechts 'bepaalt tot -on begrensde zelfverheffing, veiraichting van ajlles wat niet tot 't eigene behoort, alles wat in 't levejn 'werd geroepen door eigen initiatief of bekwaamheid, - en ver werping valn alles, wat maar eenigszins in verband staat 'miet den vijand, of 't behoort 'tot de; materiëele of geestelijke zaken, eln of 't nu prijzenswaardig of lof- i feilïjtk is, of niet. Aanstootelijkheid is van daag de grootste deugd, en ik mieeln da,t 'n groot gedeelte van de Hollandse,h-sprei- kénde "bevolking van ons 'l'and aanstoot beeft genomen, toen imleit zoo weinig eer bied in Engelsche kringen werd gesproi- ken o,ver olnizen Grooten Kerkdag1, 31 Oc tober. 'n Groot gedeelte va|n d© Engelschr sprekende bevolking melende, dat die dag niet door 'ons behoorde gevierd te wor den, terwijl óp dien dag aan 'n Duitsche ontwaking hulde zou worden gebracht, wat vandaag niet mag'Op dien dag zon iml .inters 'n „Hun" worden voorgesteld als held Van de beschaving, en als 'nmalnl" De correspondent komt op grond van pen teln ander oum. tot het besluit: i jEienige, wat ons Idieze kleinzielige tegen stand leert, is, dat ze andermaal dui delijk bewezen beeft, hoe vele Engeischen geen respect hotege|naa,md hebben of ooit hebben zullen voor 't Afrikaansche gei- voiel1; en als er vain Afrikaansche zijde: dingen van de Engeischen worden ge zegd, die wel waar, mlaatr niet juist aan- genaaiml zijn, heet 'trassenhaat! De gods dienst is het al-in-al van den Afrikaner, en Inu is die weer g|elmoeid met 'n Duitsche ontwaking. De Afrikaansche bladeh vertellen nog een merkwaardig staaltje in dit verband. Onlangs wilde een mevrouw Kaiser geb. Steenkamp, ee|n plaats voor haar doch tertje1 o>p de Diocesane-school te Pretoi- ria,. Nu moet mien weten, .dat mevrouw Steenkaimip, een echte' Amierikaansche, gjet- trouwd is Imet 'n heer Kaiser, wiens vader in 1863 als Duitsch zendeling ,in Trans vaal is gekomen. De solliciteerende moeder ontving van het (hpofd der school den volgenden brief Ik acht 't geheel onmogelijk, in het familieleven van on;ze school op te nemen 'n meisje, da,t ''nnaam1 draagt, die tegen woordig afschuw wekt bij 't grootste deel van de beschaafde wereld. Zulks zou onbillijk zijn tegenover de school, zoowel als tegenover uw dochter. Als 'n dag- scholier zou de, Izaak' niet ztoo ernstig zijn. U moet begrijpen, dat ik niets heb d,a,n 'gevoelens van diep medelijden voor den o|nge,Iukkigen man, die de wereld ge drenkt, heeft in bloed. Ik bid dag na, dag voor helm; zoowel als voor onzen éig|en goeden koning. "Ook ben ik niet zulk 'n dwaze patriot, veroordeelehdei alles en elkeen wat Duitsch is, als onwaardig om te leven. ,Wij hebben hier nu zelfs meisjes va,n Duitsche afkomst in de school, die worden behathdeld door aden op pïecies de zelfde wïjfzie als de Britsch-geboren onder danen. Terzelfder tijd, nu er zoovele aan vragen zijn voor toelating in onzie kost school, ben ik gedachtig aan 't spreek woord, dat liefdadigheid thuis begint, le'n acht ikf 'mij verplicht, de voorkeur te gelven aa|n mijn eigen landgenooten. Als u echter bereid is uw jlochter te laten inschrijven als 'n Britsch onderdaan onder 'n anderen naam, dan is er give ter kans, dat zij vriendelijk ontvangen zal worden in onze Engelsche scholen. Korte oorlogsberichten. De Australische regeering heeft be kend gemaakt, dat er voor December geen schepen beschikbaar zullen zijn, óm papier van Amerika naar Australië te venmieren. Er heerseht nu in Australië groote papierschaarschie en men ver wacht dat binnen enkele maanden vijf groote bladen zullen ophouden te ver schijnen en dat in de provincie twee vierden van de kranten zullen opdoeken. Frankrijk heeft aan Zwitserland steenkolen aangeboden voor 150 Zw. franken per ton. 'Niets dan bluf, zeg|t de Duitsche pers, om de economische on- derhandoling'en met Duitschland in de war te ^turen. Het Belgische leger heeft Ook een1 deel van het Engelsche front overgeno men tot ten Z. vap den spoorweg Boe- sinigheL angemarek. De Hasseltsche rechters hebben tot de Duitsche overheid het verzoek gericht hun werkzaamheden te mogen hervatten, voorloopig' alleen voor scheidsrechterlijike en handelszaken. Grootvorstin Elisabeth Feodorowna, de overste van een klooster te Moskou, is het slachtoffer van een moordaanslag geworden. Grootvorst Seyius Alexaa- drowsby is 7 Mei op bevel der regjee- ring in hechtenis: genomen. Griekenland is1 in het eenheidsfront der gealliëerden opgenomen. De sociaal-democratische fractie ini den Duitschen Rijksdag; heeft een voorstel ingediend, waarin de Bondsraad wordt uitgenoodigd een verordening uit te vaar digten tot bescherming van gezinnen met veel kinderen, die door de huisieigjenarien niet in hun huurwoningten worden opge nomen. De staatssecretaris van het Duitschle departement van oorlogsvoedselvoorzie ning zegt, dat de verhooging van de prijzen van ig'ewone en muziekboeken niet mag worden toegelaten en dat zij! vallen on der „de voorwerpen, die in een dag,elijk- sche behoefte voorzlien". Zoowel de beurs- vereeniging van boekhandelaars te Leipi- zjig, als de vereeniging van Duitsche mu- z;iefchandelaars hébben protest a.angetete- ken'd. In het Duitsche groote hoofdkwar tier zullen conferenties plaats hebbetn, waaraan ook deelgenomen wordt door graaf Hertling, von Kühlmann, Keizer Kal- rel en Burialn. Eten school voor doofstommen in C'alifornië heeft aangeboden om een aan tal doofstommen voor dein dienst in het leger beschikbaar te stellen. De Belgische burgerlijk© overheid van Yperen is te St. Orner aangekomen. Te Eissen verschenen dezer dagen in een. der volksscholen twee gewapende als militair gekleed© personen en ejeu pseudo politieman e'n na'men alle school- tasschen eln draagriemen der leerlingen! in beslag, waarvoor ze onderscheidenlijk 50 pfennig en 1 mark' betaalden. Bij' on derzoek blekten deze bezoekers oplichters

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1918 | | pagina 1