Dinsdag 7 Mei 1918
32e Jaargang
No. 18»
De Groote Oorlog.
Serooskerke (W.)
Kr. Melis.
Binnenland.
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHU1J L. BURG.
•Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre, Goes.
Zeeuw
VERSCHIJNT EUKBlf WiERKDAG
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden fr. p. post fl.60
Losse nummers-0.05
Prijs der Advertoatiën:
14 regels f 0.89, iedere regel meer 20 ct.
3-maaI wordt 2 maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaaïdattt
Bewijanumjners 5 cent
„De Zeeuw" steunt gaarne voor de
a. s. gemeenteraadsverkiezing de candida-
tuui', door de a.-r. Kiesvereeniging aldaar
gesteld, van den heer
In geschil.
De Nederlander .weerspreekt de
driestar „Geen accoord", welke wij in ons
Persoverzicht zonder commentaar" over
namen en waarvoor De Ned. ons op de
vingers tikt.
Wat De Standaard er mee voor
had de namen Nonhebei en Keuchenius
in dat verband te noemen, laten wij gaarne
in 't midden. Wij voor ons hadden eerder
aan de namen Littooij en Lohman ge
dacht, ofschoon wij niet gaarne zouden
vergeten met hoe groote warmte ds. Non
hebei in den politieleen strijd tegen het
liberalisme van den beginne is voorop
gegaan. De prent uit „Uilenspiegel" uit
die dagen: ds. Nonhebei met een Chr.
courant zwaaiende voorop met een troepje
Walchersche kiezers achter zich ter stem
bus trekkend, terwijl ds. Littooij met zijn
steekje op de achterste kiezers met zijn
knie vooruit schopt, ligt ons nog als
versch in 't geheugen.
Doch dit tot daaraan toe.
Hoofdzaak in het artikel van De Ned.
is, dat zij tracht de geschiedenis rechti
te zetten en haar artikel besluit met do
opmerking, dat Goes niet is antirevoluti-
nair of Chr. historisch, maar Lohmani-
aansch.
Omtrent die rechtzetting der feiten mer
ken. wij op dat, gelijk De Ned. zelve
toegeeft, Goes vóór de scheiding van '94
altijd antirevolutionair is geweest. Van
1866 tot 1878 was mr. P. H. Saaijmans'
Vader de vertegenwoordiger, en daarna
mr. De Savornin Lohman. Wel hing het
district aan den naam van den heer Vader,
doch de actie der antirevolutionaire lei
ders bleef, ook toen Saaijmans Vader zijn
afscheid nam, in de goede lijn. En gelijk
Groen van Prinsterer Saaijmans Vader in
dertijd had aanbevolen, zoo beval Saaij1-
mans Vader in 1879 De Savornin Lohman
als zijn opvolger aan, en deze werd 't met
groote meerderheid. Voor Goes een eere,
want gelijk nu de namen Colijn en Iden-
b u r g, waren het toen de namen Kuyper
en Lohman, die in 't heele land de
kiezers tot de hoogste geestdrift wisten'
te bezielen. i
In 1890 trad de heer Lohman in het
kabinet Mackay en werd hij als Kamer
lid voor Goes door mr. Keuchenius opge
volgd; doch deze stierf reeds in 1893,.
en zoo kwam de heer Lohman weer voor
Goes in de Kamer terug.
In 1894 bij de bekende strubbeling (wet-
Tak) bleef de a.-r. Kiesvereeniging te Goes,
de leidster der kiezers, den afgevaardigde
trouw, uit achting voor den persoonen
de uitnemende qualiteiten van den heer
Lohman als staatsman en volksvertegen
woordiger, doch ook omdat de resolutie
der Deputatenvergadering de vrijheid liet
om ook mannen die „de engere opvatting"
in zake het grondwettelijk Kiesrechtartikel
waren toegedaan, te candideeren.
In 1897 werd de heer Lohman op
nieuw gecandideerd, wijl hij over 't ge
heel instemming betuigd had met 't pro-
ïcm? ,varl ac^e bij schrijven van 5 Mei
1897 (zie Zeeuw 12 Juni d.a.v.); zoodat
het Centraal Comité zijn zegel kon hech
ten aan de candidatuur.
Sinds dien tijd werd de Chr. Historische
Unie gesticht, en traden de drie recht-
sche groepen in coalitie, en werd, gelijk
m alle overige districten, waar een Chr.
Historisch Kamerlid aftrad, de candidatuur
van den heer Lohman gesteund. Maar het
district bleef antirevolutionair; daaraan is
door ons steeds publiek en officieus vast
gehouden. Den Chr. Historischen leiders
en den heer Lohman is dit zeer goed;
bekend; en ook de heer De Savornin Loh
man zelf heeft deze gedachte nimmer los
gelaten.
loen indertijd de leiders der a.-r. in
district Zijne Excellentie om mede
werking vroegen om bij de Christelijk
listorischen de papocophobie te bestrij
den, merkte de heer Lohman, o. i. zeer
terecht, op dat Goes niet was een Chr.
Set maar Antirevolutionair
Het hgt niet in onze bedoeling straks
™Ln -teg-n de Chr' Historischen te
dip Z1J onze naaste verwanten,
die zoo spoedig mogelijk met de antirevo-
luhonaaren onder hetzelfde vaandel die
nen op te trekken. Maar wij zullen den
V:el emstjg °nder 't oog brengen
dat zrj, zoo zij nog wenschen te behooren
tot de antirevolutionaire partij, niet meer
mogen stemmen op den heer De Savornin
Lohman. Niet, omdat deze candidaat nu
pp eenmaal voor h«n onaannemelijk zou
geworden zijn; maar omdat zijn verkiezing
meebrengt de verkiezing eener heele lijst,
waarop namen voorkomen als bijv. van
mr. Ankerman en dergelijken, voor
wie zelfs de meest „Lohmaniaansche"
anti-revolutionair niets voelt of wil voelen-
Qbb« belangen-candidaten
Uit de verslagen, van de vergaderingen
blijkt, dat de politie-mannen in onze pro
vincie hard werken voor eigpn organi
satie en voor éigjeri Kamerzetels.
Wil men ons standpunt kennen op' het
stuk van 'belangjencandidaten, dan lezfe
men er maar op na, wat wij enkele
weken .geleden daarover geschreven
hebben.
Tegen het opkomen van al dergelijke
g'roepjes behoort te worden gewaar
schuwd, schreven wij'.
In de eerste plaats omdat in alle pjar-
tijen de belangen van deze verscheidene
kringen niet uit het oog, verloren wor
den. In de tweede plaats omdat de men-
schem gevaar loopen teleurgesteld, te
worden.
Hel is gjebleken, dat één man, die een
bepaalden kring voor zijn rekening nam,
weinijg of niets vermocht tegenover de
meerderheid. En ook Wat de leden der
verschillende partijen, bij de verdediging
van de verschillende belangen van dezie
gjrootere of kleinere kringen, veel meer
vermochten, door hun actie 'in de partij
waartoe zij behoorden,.
In dit opzicht zijn wij het meer eens
met den heer Herman Snijders, die in
het debat te Middelburg' met den lieer
van Beusekom op het ongezonde van de
belangenvertegenwoordiging wees, en de
politie-mannen naar de politieke groepen
verwees.
Dat d.e heer Snijders het bestaan van
de antithese links-réchts niet wilde erken
nen, wijst op een politieke kortzichtigheid,
die onder zijn geestverwanten een be
kend verschijnsel mag heefen.
Wij voor ons gelooven er wel aan. Ze
was er al, voor ze bij' name genoemd
werd en ze zal er altijd zijn.
Doch, om op 'de petitie-partij terug te
komen, wij vertrouwen, dat de rechts cho
politie-mannen, rijksveldwachters en jacht
opzieners zich niet leenen tot steun van
deze ongezonde actie, maar, voor zoover
ze nog niet bij een politieke organisatie
zijn aangesloten, zich bij een' der Chr.
partijen aansluiten.
Een goed a.-r. politieman kan zich niet
thuis gevoelen in deze nieuwbakken en
noodwendig eenzijdige organisatie. Hij ge
voelt zich thuis in onze a.-r. partij', we
tende, dat deze, waar 'tnoodigi is, pal
staat óók voor de belangen van het
Politiewezen.
-
Beknopt overzicht van den toestand.
Tamelijk drukke vuurwisseling; ten N.
en .ten Z. van de Avre, zonder optreden
van de infanterie.
Aldus Parijs. En Berlijn seinde weer
het stereotiepe „Geen nieuws".
De tijdelijke stilte duurt dus voort.
Intusschen is er voor de oorlogscorres
pondenten nog werk te over.
Treffende momenten zijn in den strijd
aan fte orde van den dagl
Gibbs seint nu weer van het Fransehe
frontf
De vijfde Mei w;as' wellicht de meest
rustigte dag sedert 21 Maart, doch het
Wapenfeit der Australiërs is een zeer ge
waagde en goedgelukte onderneming ge-
weest.
Voor de Diuitséhe troepen moet het,
gedurende een uur of langer, een gru
wel zijn geweest, velen van hen werden
gedood.
Vóór het aanbreken van den dagl "ruk
ten de Australiërs in niet groote getale
over een aanvalsfront van ongeveer 2500
yards op, zonder inleidende beschieting',
alhoewel hun kahonnen onmiddellijk na
dat zij waren vertrokken bedrijvig waren
en 4en vijand met hun vuur beletten
om versterking te krijgen.
JDe Duitse he bezetting! van dit fronlt
was verspreid over gieen definitief loop:-
graafstelsel, doch in kuilen en spleten,
juist groot genoeg om aan kleine groe
pen, buitenposten en machinegeweerbe
dieners dekking te verschaffen. De Austra
liërs snelden toe en'vernielden de kuilen
en holen der Duitschers met de bajo
net en met bommen.
De Duitschers vochten op sommige pun
ten op leven en dood, dóch tenslotte wer
den naar schatting 150 man gedood. Het
aantal gevangenen bedraagt 200 man van
het 114e en 357e infanterie reserve-re
giment, waarvan twee officieren. De linie
der Australiërs is thans, aan de zijde
van Morlancourt, tot een diepte yan 850
yard en over een breedte van 2500 yards
vooruitgeschoven.
Tot zoover Gibbs' wonderverhalen der i
Australiërs.
Behalve eenige lage verkenningsvluch
ten en bomaanvallen was geen duchtar-
beid mogelijk tengevolge van den regen,
en mist.
De Duitsche onderstaatssecretaris van
buitenlandsche zaken, Pon dem Bussche,
heeft tot een man van hel Wolff-ag,ent
schap 'een reeks verklaringen afgelegd,
naar aanleiding' van het „vredesoffensief"
dat de .geallieerden van de centralen'ver
wachten, en waarbij onze Colijn een rol
gespeeld zou hebben.
llij gaf als zijn meening te kennen, dat
lord Robert Cecil zooveel gerucht over
het „offensief" maakte om den lmoe|i
van zijn Iandgenootcn op te wekken. Ech
ter sprak hij het .niet beslist tegen, dat
het „vredesoffensief'eventueel door dia
centralen ondernomen zou worden, of on
dernomen was en verzekerde alleen, dat
„voorloopig" het woord nog aan de
wapens was.
In den laatsten tijd publiceerden Reuter
en Havas verschillende berichten over on
lusten onder de bevolkingen van Bohe-
men en de Slavische gebieden van de
dubbelmonarchie, waaruit zou moeten blij
ken, dat de revolutie in Oostenrijk-Honga-
rije voor de deur stond.
Wij hebben deze berichten niet altijd op
genomen, omdat, zij soms wat erg.phan-
tastisch klonken en uit te dezen aanzien
al te zeer 'partijdige bronnen kwamen.
Thans seint het Weensche Kon-. Bur.
dat zulke mededeelingen eiken feitelijken
grondslag missen en volkomen verzonnen
zijn.
Geen Duitsche vredesactie.
BERLIJN, 6 Mei. Het uit Amsterdam
afkomstig bericht in de Engelsche bla
den, volgens, hetwelk een Nederlander, in
opdracht van staatssecretaris Von Kühl-
mann, aan een hooggeplaatste persoonlijk
heid van de Engelsche regeering bepaalde
vredesvoorstellen zou hebben gedaan, is
totaal verzonnen.
De aan dit bericht in de 'Engelsche
pers toegevoegde commentaren verballen
derhalve van zelf,
De rookkaart in Oostenrijk.
Bij de kaart, welke men in Oostenrijk
Voor rookers wil invoeren, zullen alle
mannelijke inwoners van hun 18en ver
jaardag af recht hebben op een rookkaart
De leeftijd is zoo bepaald, omdat in het
leger eveneens 18-jarigen recht hebben
op het tabakrantsoerf. Trouwen krijgen
geen kaarten, maar de vei'koopers zullen
yerplicht zijn, bij den vrijen verkoop, die
in beperkten omvang gehandhaafd blijft,
met de vrouwen rekening te houden.
De tabakskaart kent geen niet-rookers.
Ieder krijgt zijn kaart. Men heeft ook
opgemerkt, dat het getal niet-rookers, bij
gebrek aan andere genotmiddelen, veel
kleiner geworden is ohder den oorlog. Het
getal rookers in Oostenrijk wordt op het
oogenblik op zes millioen geschat.
Korte oorlogsberichten.
De Koning van Engeland Reeft veld
maarschalk French benoemd tot lord-lui-
tenant yan Ierland in de plaats van lord
Wimborne.
Volgens Parijsche berichten is een
kanon van het ^uitsch'e verdragend ge
schut door een goed gericht schot]
vernield.
Volgens een krant van 28 Maart
bedroegen de voedselvoorraden te Peters-
burg: op 2G Maart 227.450 poed graan
en meel, 115.601 poecl grutten; aardap
pelen waren er niet meer. Dagelijks werd
er 5 a 6000 poed paardenvleesch ver
bruikt; hoofdzakelijk slacht men paarden,
die van het front afkomstig) zijn, onge
veer 600 per dag;. Circa 13 pCt. der
bevolking van Petersburg leeft bijna uit
sluitend van paardenvleesch.
'De bekende Engelsche stafofficier
ge.neraal-nia.joor Sir Alfred Turner, schrijft
in de „Daily Mail":
„Ik veracht de Duitschers en alles wat
Duitsch heet en ik "heb1 een diep ingjewor-
teld gevoel, dat het voor de mensohiheid
oneindig' goed zou zijn, wanneer het Duit
sche ras zou kunnen worden uitgeroeid".
De groote conservenfa,Kriek va.n de
Gebr. Amieux te Nantes is g,rootendeels
door brand vernield. Meer dan 600 ar
beiders zijn buiten werk.
Het Tsjechische legioen, dat in Ita
lië is gevormd, is naar het front ver
trokken.
Kort geleden is het eerste door
electriciteit voortbewogen koopvaardijschip
op een Engelsche werf gebouwd. Het is
het grootste electrische schip ter wereld.
Het kan veel laden en verbruikt weinig
brandstof.
Naar „Aften Tidenlde" uit Stock
holm' meldt, hebben de, besprekingen tus-
schen Zweed scire, Finsche en Russische
autoriteiten er toe geleid, dat de Rus
sische verdedigingswerken op de Alands-
eilanden, welke in strijd met de A lands-
overeenkomst door Rusland waren aan
gelegd, weer zijn weggenomen.
De „Peliet Parisien" verneemt uit
uit New-YdrkDe overheid heeft te
Brooklyn het aan de Russisch© regeering
behoorende stoomschip „Irlysh", van
3398 netto ton, in beslag genomen. Het
stoomschip had ©en lading kali ter waarde
van 5 millioen francs aan boord. De
bemanning bestaal uit 30 Russische ma
trozen.
De (dieserties in het Italiaansche
leger zijn blijkbaar zóó talrijk, dat ver
scherpte strafbepalingen er tegen noodig
zijn. Naar de „Deutsche Tageszeitung"
uit Lugano verneemt, deelt de „Gazette
Ufficiale" mede, dat deserteurs, die zich
dertig dagen lang opzettelijk van hun
troep verwijderen, alsmede deserteurs, die
zich tof aan den löden Juni niet vrij
willig aanmelden, met den dood zullen
yorden gestraft.
De censuur is overigens zeer scherp
werkzaam', teneinde den werkelijkere toe
stand verborgen te houden. In Tessino
verschijnen in het geheel geen couranten
meer.
Volgens een bericht van de „Agencia
Americana" heeft de nieuwe Clii.ee iselie
mi bister-president, Alessandro, verklaard,
dat Chili blijft staan op zijn standpunt
van neutraliteit en vriendschap tegenover
a,lle oorlogvoerende mogendheden.
Keizer Wilhelm heeft Zondag in het
nieuwe paleis te Potsdam het rapport van
den generalen staf en den rijkskanselier
in gehoor ontvangen.
De Zweedsche regeering begint de
troepen van de Alandeilanden terug te
trekken. De bewoners boden den vertrek-
kenden officieren een groot feest aan.
Van deze week af is in Duitsch-
land vermoedelijk voor den duur van
zes 'tot acht weken de samenstelling
van het oorlogsbrood als volgt 75 pet-
roggemeel, 15 pet- tarwemeel en 10 pet.
andere middelen als aardappelmeel.
De militaire overheid in Duitschland
staat de verzending van alle soorten veld
poststukken naar de troepen aan het Wes
telijke front weer toe.
Voeding; v o o r
k r ij g s g e v a n g e n e n.
Naar men van bevoegde zijde verneemt
is ten behoeve van de voeding) der PuitL
sche krijgsgevangenen hier te lande de
eerste zending roggemeel uit Duitschland
te Rotterdam jiang,©komen.
Tevens heeft de Britschie gezant aart
de Nederlandsehe regiering doen weten,
■da,t de door haar voor de voeding <1 er
Britsche krijgsgevangenen gevraagde le
vensmiddelen zoo spoedig mogelijk zul
len worden verscheept.
Het circus Hagenbeek.
Door de Ned. Ver. tot bescherming van
dieren, is een requrtst verzonden aan,
den .Minister van Buitenlandsche Zaken,
waarin er o.m. op- wordt g.ewezen, dat
door het toelaten van dit circus een niet
onbelangrijk deel van het voedsel, dat
voor dit circus moet worden bestemd,
aan de Nederlandsehe dieren onthouden
wordt.
In het bequest wordt daarom verzocht
maatregelen, te nemen, dat het verblijf
van dit circus in Nederlaiid van zoo
kort mogélijken duur zal zijn.
Bruin broodkaarten.
Door den Minister van Landbouw, is
tot de gemeentebesturen de navolgende
circulaire gericht:
Naar mij is gebleken; doen zich bij
den aankoop van brood op; bruinbrood-
kaarten moeilijkheden voor. Aangezien
voor broo'den van 400 giram bij de thans
geldende regeling 800 gram aan bons
jnoet worden Sngeleverd, ka,n op den;
laatsten bon van 400 gram een heel brood
niet worden verkregen.
Ik verzoek u, den bakkers in uwe ge
meente opdracht /be geren in zulke ge
vallen een brood van 400 gram door mid
den te snijden en voor de laatste 400
gram der broodkaart een half brood af
te^ leveren, zoo juist mogelijk een gje-
wicht van 200 gram vertegenwoordigende.
D,e „Taba,nan".
Naar wijl vernemen is hét stoomschip
„Tabanan" van de Rotterdajnsche Lloyd
door de Nederlandsehe regeering gechar
terd, om met een. convooi, inplaats vans
H. ,M. „Zeeland" de reis van Rotterdam
naar Java te maken, ter overbrenging van
i Gouvernementspersoneel.
De „Tabanan" wordt opgebouwd tot
hulpkruiser en bemand mét marineperso
neel.
Verboden vervoer.
Over het geheele land was de politie
gisteren op last van minister Posthuma
bezig met de controle op het vervoeg
van artikelen, waarvan vervoer, verkoop,
of aflevering verboden is.
Colijn te Londen.
Men heeft gelezen hoe Engelsche bla
den wel te verstaan: Jingo-bladen
insinueeren, dat de heer Colijn te Lon
den is om in opdracht van de Duitschie
regeering voor den vrede te werken. Wij
hebben goede reden om aan te nemen,
dat de heer Colijn op zijn reis gjeenerlei
opdracht heeft, van de Duitsche regeering
zoo min als van Minister v. Kühlmann,
gelijk men ook beweertj noch ook van
onze regeering. D,at hij in Engeland zijn
eigen, bekende meening over het hiedl-
looze van vportzettingi van den oorlog
niet onder stoelen en banken zal heb
ben gestoken, kunnen wij van hem .wel
denken. Maar bij voert daarmee gieen op
dracht uit. Wij voor ons gelooven veet
eer, dat hij zijn reis heeft ondernomen,
op uitnoodiging van zijn Engelsche za
kenvrienden. Uit het tumult van de NortW-
cliffe-pers zou men overigiems opmaken,
dat zij bevreesd is, dat een getuigenis voor
den vrede van den heer Colijn in Enge
land pij' sommigie personen van invloed
niet zonder uitwerking zal blijven.
Vad.
Voedselrantsoen voor
gle ïnt er neerden.
Naar wij' yernemen, mag; in het ver
volg aan de geïnterneerden per man en
per 4 weken worden verstrekt: 56 K.G.
brood, 0.8 K.G. vleesch, 0.35 K.G. rund-
vet, plantenvet of reuzel, 16 K.G. aard
appelen, 0.5 K.G. peulvruchten, 0.28 K.G.
kaas, 0.195 K.G. koffie, ,0 07 K.G. ha
vermout ,en 0.14 "K.G. zeep.
Ter aanvulling; kan per week en pér
man bovendien worden versitrekt ten hoogt-
ste 0.5 K.G. vette kaas en mogen wor
den aangekocht een ei of twee haringen
of visch tot een bedrag van ten hoogste
15 cent en 0.023 K.G. margarine en voortel
melk, suiker, groenten, zout, peper, mos
terd en verdere specerijen tot een be
drag van 15 cent.
Visschein in de Sicbjelde. j
Het verbod van den militairen comman
dant ïn Zeeland, waardoor het de vis'-
schers onmogelijk was om in de mom
den der Westerschelde te visschten, is)
in verband jrret Ret eindigjen van den
critiéken toestand weder ingetrokken.
Waardevoille uitvindingen.
Door onzen landgenoot, dein heer Ja
cobus Gerardus Aarts, eigenaar van een
particulier instituut van chemische; en me
chanische technologie zijn twee uitvin
dingen gedaan, welke van groot belapg
blijken te zijn.
De eerste uitvinding bedoelt ijzer- etn
staaJbereiding rechtstreeks uit het erts,
zonder bemiddeling van de hoog- en co
kesovens en met slechts 1/3 van de hoe
veelheid kolen, thans in een hoogoven-
complex benoodigd. Op eenvoudiger en
economischer wijze zou langs dezen weg
beter ijzer en staal verkregen woodejn.
De tweede uitvinding beoogt de koste
lijke 'metalen, koper, zink, lood, cadmium
zilver uit de doorgaans waardelooze, meng-
ertsen terug te nemen.
Alvorens de Regeering besloot de be
schikbaarstelling van gelden voor het
onderzoek en de exploitatie dezer uitvin
dingen te bevorderen, zijn beide systemen
beoordeeld door professoren uit Delft en
Amsterdam, benevens door een hier tel
lande verblijvenden buitenlalndschen miei-
tallurg, bouwer en leider van verschil
lende hoogovenwerken. 1
De rapporten dezer deskundigen waren
zoo gunstig, dat de Regeering tot de
overtuiging gekomen is, dat het hier
twee uitvindingen geldt, waarvan 'de kans
op welslagen als groot mag worden aan
genomen en die, na in de practijk deug
delijk te zijn gebleken, zeer groote eco
nomische voordeelen voor den Staat zullen
opleveren.
De Regeering acht zich daarom gerech
tigd tegenover üieze gunstige kansen de
beschikbaarstelling van een som van
f 600.000 te bevorderen voor het in het
leven roepen va.n een industrieel© proef
installatie, beoogende het instellen van
het onderzoek naar de deugdelijkheid van
de twee genoemde systemen en voor het
mede-exploiteeren in het groot van di^
systemen, indien zij deugdelijk worden
bevonden, in Nederland en zijne koloniën.
Een daartoe strekkend wetsontwerp is
thans door |4;e Regeering bij de Tweedy
Kamer ingediend.