No. 181 Zaterdag 4 Mei 1918 32e Jaargang De Groefe Oorlog. Be floBoespatbisehe tasiiililtia 1. f. DEi ItllEI. iruli lull iiüiiafilaiïi. Van de Deputatenvergadering. orïmt'Ttt T,0dstraf niet aan de Reclames G. TH. VOORHOEVE, DEN HAAS, Uitgave ran de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO, gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LANGE VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg: FIRMA F. F. DHUIJ L. BURG. -Drukkers: Oosterbaan Le Cointre, Gees. De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN SRERKDiAU. Abonnementsprijs: P;er 3 maanden fir. p. p.ost X l.fö Losse nummers-0.05 Prijs der Adverteatiëa: 1—4 regels f 0.80, iedere regel meer 20 ot, 3-maaI wordt 2 maal berekaod. Bij abonnement voordeelige voorwaar derv Beiwijanununers 5 cent. li. Des middags is het voller op het po dium, er zijn «enige leden der Tweede Kamer bij gekomen: wij zien dr. Scheurer, mr. v. d. Velde. Brummelkamp, Van Vliet, terwijl enkele gasten, uit de zaal blijkbaar overgewipt^ de glorie dezer he eren komen verhoogen. Het reeds gemelde telegram van mr. Rutgers wordt voorgelezen. De uitslag der stemming wordt meegedeeld. Uitgebracht in de vacatiire van voorzitter zijn 623 stemmen, van onwaarde 5. Dr. Kuyper heeft 595 stemmen verkregen; Idenburg 16, Diepenhorst 3, enkele anderen minder dan 3. Dr. Kuyper is dus herkozen. (Ap plaus). In de vacature van vice-voorzitter zijn uitgebracht eveneens 623 stemmen, waarvan 6 van onwaarde. De heer Iden burg bekomt 559, Diepenhorst 26, v. d. Voort van Zijp 16, enkele anderen minder dan 16 stemmen. (Applaus). De waarnemende voorzitter wil den heer Idenburg geluk wenschen, maar de vergadering, zegt hij, is mij al voor ge weest. Haar applaus zegt u, dat u, heer Idenburg, de benoeming niet moogt afwij zen. Gij zijt met sterke geestelijke ban den aan ons anti-revolutionaire volk ver bonden, ook toen gij in de Koloniën het vaderland diendet, bleven die banden trekken. Zij blijken nog even sterk, nu gij weer te midden van ons volk staat. Gij liadt aanspraak op rust, maar in het belang van ons volk toont gij die niet te begeeren. Dit doet ons hopen, dat gij het tweede-voorzitterschap zult aanvaar den. God stelle u hierin ten rijken zegen. Hierop volgt een mooi oogenblik, ter wijl de beer Idenburg van zijn plaats op staat om den voorzitters stoet te bezetten en den hamer in de hand neemt, staat spontaan de heele vergadering op en zingt den nieuwen vice-voorzitter de bekende zegenbede uit Psalm 134 toe. Dat grijpt aan en ontroert, en geeft hoop voor de toekomst. Tusschen twee haakjes zij aangestipt, dat voor deze plechtigheid aanvangt, de vergadering heeft goedgevonden dat, met - afwijking van de Statuten, de vice-voor zitter terstond zijn functie zal aanvaarden, en zoo noodig de plaats van den voorzitter zal innemen in het College van Gemach tigden. De heer Idenburg spreekt nu een ern stig woord. Het is mij een behoefte, zegt hij, u broeders, dank te zeggen voor het vertrouwen dat gij in mij stellen wilt en_ voor de zegenbede daar even voor mij opgezongen; en u mijnheer v. d. Voort van Zijp voor de warme woorden mij toegesproken. Gij hebt gezegd, dat ik niet had te beslissen, omdat hier weigering niet oorbaar zon zijn. Ik voel niet in mij den moed om mij aan den weg te onttrekken. Ik wil mij niet onttrekken. Ik hoop dat de Heere mij de genade zal schenken en mij getrouw zal maken om in dit ambt den man te dienen, die dit zoovele jaren ons volk gedaan heeft; en mij bekwaam en getrouw maken om de partij te die nen met de gaven die God mij geven wil, opdat die arbeid strekke tot Zijne eer. Ik hoop. dat de band tusschen mij en u wortele in ons gemeenschappelijk voor ^*od ^en Almachtige en Jezus Christus den Gezalfden Koning worde ge sterkt m de weken die komen en in de jaren die volgen, ja tot in de eeuwigheid, die onze stemmen zal omzetten in lof voor het Lam dat geslacht is en ons ge kocht heeft met Zijn bloed. J«>ke laai, waarmee de vergadering blijkbaar instemt. '?e ,^er-, Idenburg stelt alsnu aan de e het Concept-program van actie, r worden geen algemeene beschouwin gen gevoerd. artikelen komen echter de ton gen los. inw*' V,an ®dt, vraagt weder- s.pnhi'r!fU VaU doodstraf, de heer Bos- streven Van ^msterdam, steun voor het streven naar, plaatselijke keuze. omdat Ti"1dT ni6t is, maar omdatln Te I taT» ander'e aangaat, heeft de Voorz. er over gesproken met dr. Kuy- Pel> welke van meetiing is dat hii wfi7.p van proef eea keuze behoort te worden aandrongen men weet nog te weinig van-teaatsefhké keuze om het nu al defnitiT Het p£ gram op te nemen. 1 Bij artikel' 5 (het leerplichtartikel, een compromis zooals de Voorzitter en mr. Heemskerk het noemen) komen de ton- gen los. Dr. Jansen uit De Bilt wil schran ping van de leerplichtgrens, die hem te ver hgt. De Haan uit Hoorn bepleit schrap ping van bet heele artikel, wijl het te vee' rekening houdt mot de theorie, te weinig met de praktijk. Deze broeder acht leer plicht tot het 12e j aar voldoende. In groote gezinnen wordt reikhalzend naar dien leef tijd uitgezien," in welken de kans op mee helpen verdienen door de twaalfjarige kin deren géboren wordt. Verbrugge, van Din- teloord, meent in het artikel een uitbrei ding van de Leerplichtwet te zien. In „de Standaard" is jaren lang geleerd, dat de staat niet het recht heeft, zich te men gen in de soevereine rechten van het gezin. De leerdwang staat in dienst van het Intellectualisme, en veroorzaakt de hypestrophie van het intellect in ons volksleven. Een .geheel tegenovergesteld gevoelen blijkt Rotterdam 'IV toegedaan, uit wier naam de heer Kruithof, vrijgestelde van het Chr. V. V., naar voren komt, om dit artikel als verslechtering van het vo rige te verwerpenof zoo dit niet gaat, in ieder geval als eisch er in op te nemen verplichtstelling van vak-huishoud- onderwijs en wettelijke regeLing van het leerlingwezen; en leerplicht tot het. 14e jaar blijve gehandhaafd. De heer Bossenbroek is 't daarmee eens en bestrijdt de. denkbeelden van den broe der uit Hoorn. De broeder hit Sprang is 't met Kruit hof eens, doch deinst terug voor de finan- cieele gevolgen van uitbreiding van loka len, scholenbouw en leerkrachten. Die uit Dordt is 't oojc met Kruithof eens uit vrees, dat, zoo 't er niet in staat, de menschen zullen zeggen dat onze partij tegen regeling van 't vakonderwijs is. Nog meerderen voeren het woord, en de méést démocratischea worden het luidst toegejuicht. Ten laatste spreekt de heer Duymaer van Twist een goed woord, hier op neerkomend: het program is al breed genoeg, hoe korter, hoe pakkender, dat is de ervaring, gaan wij er nu nog zooveel bij schrijven, dan wordt het een boek. De heer v. d. Voort va.n Zijp deelt mee, dat door de ongesteldheid van den voor zitter de overige leden van het Centraal Comité geen kennis dragen van de inge komen amendementen; en er zich der halve niet over konden uitspreken. Dat was jammer; want nu worden de debatten gerekt, en de deputaten trekken zich hiervan niets aan, want hun voor stellen zijn te voren bij het C. C. inge diend, en de toelichting hij veler voor stellen is zoo ad rem, het beroep op de toekomst slaat zoo in, (o.a. in 't be lang van vakonderwijs wordt gepleit, dat na den oorlog bet uiterste van onze in dustrie zal gevorderd worden), dat de Voorzitter zich met de verst strekkende voorstellen homogeen verklaart, doch geen meerdere aanvullingen in dien zin noodig acht. Vooral mag in een program van onze partij niet staan dat wij voo^leer plicht zijn; doch evenmin dat wij met ons onderwijs in 't belang des volks niet voor uit zouden willen. Mochten er nog wijzi gingen kunnen aangebracht worden, dan zal dit door het Centraal Comité geschie den, en dan zullen dit wijzigingen van de deputatenvergadering zijn (dit in ant woord aan den heer Kruithof) en der halve bindend voor de a .f. candidaten. Het artikel wordt daarop ongewijzigd goedgekeurd. Bij! artikel 6 leini 8 vraagjfj da heej: Kruit hof toevoeging van: geneeskundige ver zorging, verhooging van de uitkeeringen, uitbreiding! van de Ongevallenwet "tot alle bedrijven, een beroepsiziektewet en een moederschapsverzekering;. Verbod van ar beid voor kinderen beneden 14 jaar, in voering van den 10-urigen arbeidsdag en de 56-urige werkweek met overgangsbe palingen voor den 8-urigen arbeidsdag en de 45-urige werkweek voor daarvoor in aanmerking komende bedrijven, enz. en invoering van den vrijen Zaterdagmiddag. De voorzitter, ofschoon 'tmet deze ver langens eens, ontraadt de opneming, uit vrees voor overlading' en de onmogelijk heid, da.t in de komende periode dit .alles aan de orde komt. De beer Kruithof trekt zijn voorstellen in, maar stelt na artikel 14 een artikel 15 voor, waarin gevraagd wordt belas tingheffing naar draagkracht met inacht neming van de talrijkheid van het gezin; geen onevenredige verhooging van de grondbelasting; een nieuw art. 15, be^ oogende verbetering salarissen en pen sioenen van overheidspersoneel; regeling rechtspositie van personeel in publieke en siemi-publiefcen dienst; wettelijke er kenning van de vakorganisaties met in voering' van georganiseerd overleg. Ook 'deze aanvullingen, hoe goed ook op zichzelf wiji zijn 't er alien over eens, zegjt de Voorzitter terwijl andere al in wetsontwerpen zijn belichaamd, moe ten op de reeds genoemde gronden wor den ontraden. De heer Kruithof, zich re- fereerende aan het gjeiz'egd®, dat men 'ter over eens was, trekt ook dit voorstel in. De burgemeester van L opdik stelt nog voor oen commissie te benoemen tot prin- cipiëel onderzoek van het beginsel van het Vrouwenkiesrecht, beslissend tusschen de opvatting' IÜxypers1 en de opvatting; Banvincks, en dan in een volgende ver gadering van deputaten tusschen die bei de meeningen een keuze te laten doen. Nadat de voorzitter op grond van de .geringheid van het verschil de onnoo- digheiid van dez'e benoeming hieeft. aan getoond, en nog eens heeft uitgelegd, dat wij' legen vrouwenkiesrecht uit beginsel zijn) doch indien !htet komt, verlangen, dat het dan niet biet deel alleen der gpleerde vrouwen maar van alle vrouwen zij' (da verend applaus) is deze quaestie van de baan geschoven. Het program wordt hierop', gelijk, wij gisteren reeds meldden, onveranderd vast gesteld. Aangenomen wordt verder het voorstel van het Centralen-Convent,om de 18 kies kringen te verdeelen in drie groepen en daarvan de lijsten te verbinden. Op een vrij doorzichtige vraag van den heer Bos uit Nieuwer-Amstel of, nadat de candidatenlijsten zijn ingeleverd, leden Id'er partij het recht hebben door middel van de pers of anderszins een bepaalden cau- didaat aan te bevelen, die niet op no. 1 staat, antwoordt de voorzitter, dat ee,n goed antirevolutionair op no. 1 van de lijst stemt. De voorzitter spreekt pen warm slot woord waarin hij opwekt tot een ern stig, onbevangen, geheiligd strijdvoeren, en getrouwe aaneensluiting; daarbij ons bij den druk der tijden sterkende uit het Woord. In het Boek der Openbaring ge' waagt de H. Apostel van 4e drie paar den, die (gezamenlijk. uittrekken; doch heit zijl ons tot troost en bemoediging' een vierde paard, dat vooruit reed droeg den Christus, nu niet als hst Lam, maar als den 'Overwinnaar. Wie door bat g-eloof op Hem ziet, zal ook in den sitrijid tegjen den Tijdgeest en zijn machten niet be schaamd uitkomen. De eere Gods en het belang des Volks drijve ons en de we tenschap, dat wij hebben een. Koning', die- overwon, en eenmaal in heerlijkheid zal komen, gelijk staat in Ps. 98:4.1 Dit vers wordt staande gezongen; de voorzitter gaat voor in het Allervolkmaakt ste gpbed, en sluit de vergadering. De deputaten begeven zich paar hotel of Station en deeïen straks hunne in drukken mede in de vergadering der Kies- vereeniging. Nu de depiitatenjvergiaderingen voortaan publiek zullen zijin, ligt het op» den weg der pers haar indruk weer te geven, en uit te spreken haar critiek, ziji 'took op bouwende critiek. Wij aanvaarden gaarne voor ons deel 'deze verplichting: en hopen later op deze eerste openbare deputatenvergadering te rug te komen. Beknopt overzicht vaa den toestand. De Duitschers hébben nu met succes schoon (schip gemaakt in Finland. In Zuidwestelijk Finland hebben -zij den vijand in een vijfdaagisichen slag bij Lahiii en Tavastehus vernietigend ver slagen. Zij1 maakten niet minder dan 20000 gevangenen. Volgens mededeeling van het, Finschje hoofdkwartier hebben de witte troepen den vijand bij Lahti gedwongen zich over te geven, en hebben zij 12000 gevange nen gemaakt en 20 stukken geschut, 200 machinegeweren en 1000 paarden bemach tigd. Van Simola rqkken zij nu op naar Kou- vol a. Wat nu in 't algemeen te denken van Duitschlands ingrijpen in Finland? Het te Stockholm verschijnende 'blad Social Demokraien schrijft er dit over'; „De eenvoudigste rechtvaardig,'hteid eischt, dat men, het binnenhalen van Duitschland daarin besprekend, erop wijst, dat de burgeroorlog in Finland me\ hulp van Russen is begonnen en zeea vele Russen een heielen tijld onverpoosd aan den kant der rooden hebben gevoch ten. Finsche burgers hebben dus eerder dan de witte troepen van buitenla'ndsche macht gebruik gemaakt. Men moet den oorlog dus een aanvalsoorlog' van ide Rus sische troepen noemen, die aan de on gelukkige onderneming der Finsche Re volutie werd gekoppeld". Zóó beschouwd, moesten de Duitschers wel ingrijpen en konden zij' het gevaar lijke spel niet langer lijdelijk aanzien. Op verschillende punten van biet West front levendige actie. Hier wegen partijen tegen elkaar op. Van beide zijden strijdt men als 't ware om het initiatief. Op het front in Lotharingen is groote roerigbeid bij de geallieerden waarneem baar. Nu, 'dus ge,en broeiende stilte, gelijk die aan storm voorafgaat, m'aar een nerveuse drukte, een geweldige gisting, die straks in een igroot en krachtig offensief om slaat. Waar en van welke zijde dat offen sief komt, is niet 'te zeggen. In het Huis van Afgevaardigden (Prui sen) werd de beraadslaging over het kies- rechtontwerp voortgezet. Er werd een bepaling aangenomen, vol gens welke elke kiezer verplicht is het stemrecht uit te oefenen. „Stemplicht" dus. Voorts werd het voorstel betreffende de geheime verkiezing aangenomen. De omwenteling! in de Oekraïne ging uiterlijk ^olkomen rustig! in haar werk, afgezien van eenige beperkte hier ove rigens inheetfische schietpartijen, waarbij enkelen vielen. Die straten zagpn er als gewoonlijk uit, het verkeer was levendig als steeds, maar samenscholingien kwa men niet voor. Ook de eerste Mei is te Kief en in het gansche land bedaard voorbijgegaan, al duurt in de kringen der rada de opwindingnog voort over (te in hechtenis neming, op 28 April van verscheiden leden der vroegere' regeering wegens verdenking van medeplichtigheid aan de ontvoering: van een bank directeur. Natuurlijk stond dit, met de binnenland- schè omwenteling in de Oekraïne' niet in oorzakelijk verband. Ook bij de link- sche partijen is nu al een rustiger op vatting van den toestand ingetreden, die daaruit blijkt, dat deze partijen met de nieuwe in wording zijnde regeer.ng aan raking zoeken. Van liever lede schijnt in hot algemeen het besef post te vatten, dat de manier, waarop' tot nu toe gere geerd werd, waarbij' de rada zich telkens weer met de uitvoerende macht bemoeide en de ministers in volslagen afhankelijk heid hield, nooit de orde in den lande zon herstellen. Natuurlijk heeft men luier met een zui ver nationale bewegjng te doen, waarbij dc centralen niet in het minste zich je- mengid hebben, een beweging, die voor hen alleen maar heel gieilukkig op een zieer gelegen oogenblik kwam, zonder dat zij ook maar iels 'door jgenlrale invloeden in het leven werd igproepenZoo laat men het volk zijn „zielfbestemmingsrechit" uit oefenen. I Tegenspraak. Van bevoegde Duitsche zijde vernemen wij,: V De ,hier te 'lande in omdoop gebrachte geruchten als zou Duitschland van Hol land den doorvoer van troeipen over den spoorweg Roermond geëischt hebben, be rusten op een verzinsel. Voor het overigje is er des te minder reden voor veront rusting, waar wij weten, dat een beide partijten bevredigende oplossing over alle hangende kwesties en wel ook over de hoeveelheden van het door te voeren zand en grind, Zaterdag 27 April in Den Haag verkregen werd. Het eenige punt in verband waarmede nog door baron Gevers besprekingen moeten worden ge voerd, heeft betrekking op de practische doorvoering van het spoorwegverkeer over Roermond. Ook hierover is intusschen in Berlijn, zooals reeds korlelijk gemeld, volle overeenstemming verkregen. De gan sche aangelegenheid is hiermede op een voor Nederland en Duitschland bevredi gende wijze opgelost, zoodail alle nog in oanloqp zijnde geruchten moeten worden aangemerkt als te zijn ontstaan uit een ongegronde zenuwachtigheid. Vredes-geruchtsn. De „Times" verneemt uit Washington: Het is thans zeer duidelijk, dat Duitsch. land's poging om het Engelsche leger te vernietigen, Parijs te nemen of zelfs om een Kanaal-haven te bereiken volkomen mislukt is. Men verwacht hier zeker een nieuwe vredesbeweging, doch het staat vast, dat zij door de Vereenig.de Staten zal worden afgewezen. Verklaard kan wor den, dat geen enkel bemiddelingsaanbod zelfs al komt het van den Paus of van neutrale souvereinen een basis zou kun nen vormen voor onderhandelingen met den vijand. Een vredesvoorstel moet komen van 1 Duitschland en moet oprecht en eerlijk zijn. De basis van een oplossing is voor Duitschland: afzien van geweld en aan vaarding van rechtvaardigheid. De actie op de VJaamsche kust. LONDEN, 3 Mei. Uit de laatst ingeko men berichten blijkt, dat cle Duitschers e:n groote activiteit ontwikkelen om de schade, welke te Zeebrugge door den En- gdschen raid aangericht is, te herstel- lei. Het kanaal is nog steeds geblok keerd, waarschijnlijk voor langen tijd. Jellicoe had zijn gelukwenschen aan ad- miiaal Keyer gezonden wegens deze ope ratic Dc; plannen voor deze onderneming van Apotheker zijn to GOES verkrijgbaar bij werden aan Jellicoe voorgelegd en door dezen goedgekeurd, toen hij eerste sea- lord was. J Korte oorlogsberichten. De groote metaaliabriek (ter ver vaardiging van onderdeden van grana ten) van Soiner is door brand vermeld. Uit de linie JekaterinasiofCharkof zijn de Duitschers in het Donetsgebied opgerukt. Aan het meer van Azof hebben zij l'aganrog bezet. Keizer Karei is met Arz en Cra- .mon naar het front gegaan. In den Rijksdag heeft generaal von Wiesberg in aniwooru op een vraag, waar in maatregelen van weerwraak tegen de Engelscüen wegens het gefiruilc van dum- dumkogels werden geëiscnt, meedeeiingen gedaan over de nieuwe soort projectielen met daarin gestopt papier, dat tai van ziektekiemen bevat en uitgeDreide ette- rmgen doet ontstaan, hetgeen bizonder ernstige en noodeiooze gevolgen heeft. Aanstonds is hij de Bricsche regeering tegen het gebruik van deze projectielen geprotesteerd en geëischt, dat ze daarmee opüoudt met bedreiging van maatregelen van wedervergelding. Van het Russische legatiegebouw te Berlijn zijn de adelaars en verdere kei zerlijke teekens weggenomen. De roode Vaan, de vlag der JtSoisjewiki wappert thans boven het gebouw. De eerste Mei is dit jaar te Berlijn niet gevierd. In alle fabrieken en werk plaatsen werd als gewoonlijk gewerkt en vergaderingen werden niet gehouden. Het tijdschrift „Das Neue Europa" schat het aantal gesneuvelde Duitschers op IV2 miliioen. Het mij npngeluk met de „Frans Naerebout". Omtrent hiet vreeselijk ongeluk aan den m'ijnenvisscher overkomen, vernemen wij nog de volgende bijzonderheden De bemanning bestond uit 19 koppen', onder commando van opperschipper Gaij[- aard. 'ToenJhiet schip op die mijn was geloopen, is het zeer spoedig daarna gezonken. De 10 menschen, die hij deize ramp om het leven zijn gekomen, zijn door de ontplof fing onmi'iMeiUijlk gedooid en in zee geslin gerd. De overigen, waaronder de comman dant, zijn gered; eenige van de gereddqn zijn verwond, gelukkig niet zeer ernstig. Enkele zijn in het marine-hospitaal op genomen en de overige verwonden zijin na,ar hun woningen vervoerd. Onze kolenvo orraad. Wij hebben bij informatie ter bevoegder plaatse vernomen, dat de, kolenaanvoer voor ons labd nog altijd volkomen stop staat. Van beide zijden komt er niets bin nen, behalve nu en dan een klein par tijtje, dat over zee wordt aangevoerd, maar gewoonlijk bestemd voor een be paalde fabriek. Het gevolg van een en ander is, dat we moeten teren op het overschot van cte laatste maanden. Dit overschot is niet zoo heel groot, ma,ar wordt geregeld aan gevuld niet den voorraad uit onze eigen mijnen. Tot nog toe, zoo zei men ons, hebben we het hoofd boven water kunnen hou den, zonder dat speciale maatregelen noo dig zijn gebleken. „Tel." ,Eien vliegmachine. Men meldt uit Middelburg 'Gisteravond werd van 'hier uit op groote hoogte in 'de richting van België een vliegmachine waargenomen, die hevig werd beschoten. Niet alleen werd het schieten gehoord, maar ook werd het springen der shrapnels gezien. De Nieuw-A'msterdam zal Woensdag 29 Mei a.s. van Rotterdam naar New-York vertrekken. Vet. Naar de „Tel." verneemt, zal vermoe- in' de eerste helft van Juni de vetrantsoeneering definitief kunnen wor den ingev.oerd.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1918 | | pagina 1