Jaargang
-
this
l\o 147
Eerste SSad
Zaterdag Maart 1918
Stateix-Osneraai
De Groote Oorlog.
Reclame
W. f. OEN HEBBES, Broste lids
Bit summer bestaat uit iwee bladen
0. TH. VOORHOEVE, DEN HAAG,
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbereau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHU-IJ L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le C o i n t r e, Goes.
Zij, die zich met ingang van 1 April
a. s. op „DE ZEEUW" abonneeren, ont
vangen de tot dien datum verschijnende
nummers kosteloos.
De tweede periode.
Toen de oorlog uitbrak, 31 Juli 1914,
eindigde De Standaard haar hoofd
artikel met de aanhaling uit Ps. 125: „Die
op den Heere vertrouwen zijn als de
berg Sions, die niet wankelt, maar blijft
in eeuwigheid".,
Dit was de eerste periode.
Voor Nederland de periode van neu
traal toeschouwer, met ongemak.
Thans, nu do tweede periode, die van
neutraal er in getrokkene is ingetreden!^
met dreigend leed in 't verschiet, besluit
De Neder 1 ander haar hoofdartikel
„Gerechtigheid" met deze woorden:
„Niemand make zich illusies: er staan
ons kwade dagen te wachten, waarin
de vale honger ook aan onze deuren
zal aankloppen. De „georganiseerde ge
rechtigheid" der Geassocieerden heeft het
zoo gewild. Misschien om ons af te loe
ren op haar te vertrouwen.
Maar er is een hoogere Gerechtigheid!
die de overtredingen der wereld ziet en
neerschrijft in het boek des gerichts. Er
is een Rechter, aan wiens vonnis niemand
ontkomt, ook geen zich vroom gevoelend
President der Vereenigtte» Staten" en voor
wien ook groote roof een zonde is tegen
hel Zesde Gebod.
Deze rechter is tevens de God, in wiens
machtige hand vlij onze zaak overgeven
mogen. Hij ziet de daden der menschen-
kinderen; Hij weet wat wij dragen kunnen
en dragen moeten, hij is Onze Vader, van
Wien wij bidden mogen om ons dage-
lijksch brood, en Hij heeft verzekerd, dat
Hij ons in het leven behouden zal, en
nimmer wil doen omkomen, ook niet in
düren tijd en hongersnood.
Op Hem dan onze hoop gebouwd!"
'L'.tb ■My"»!.1'
Eerste en Tweede Kamer.
Een vlammend protest
naar de geassocieerden.
Het lftvenstniddelendebat.
Onze productie omhoog
De Huuropzeggingswet
in het Hoogerhuis.
De roof aan onze vloot gfepleegd heeft
de gemoederen der Nederlanders wel in
groote beroering gebracht. Dit is 'ook in
ons Parlement niet weinig gebleken.
Zoowel in het Hooger- als in het Lager
huis h'eeft de geest des volks zich geuit.
Cremer b.v. heeft in de Eerste Kamer
oen indrukwekkend betoogt gehouden.
Hij wilde en kón niet gelooven, dat de
Amerikaansche en Engelsche vrienden, dat
het volk achter de misdrijvende regeerin
gen de daden van zeeroof goedkeurde.
Laatjms geen répreslsailles nemen, laat
ons gentlemen blijven, laat ons behoo-
ren tot de laatste gentlemen van Europa.
1 reffend waren ook de herinneringen, wel
ke Van der Does de Willebois in zijn
protest ttlegen de rechtsverkrachting in
vlocht; herinneringen uit de interparle
mentaire unie, welke reeds zoo schoone
stappen mocht doen voor het interna
tionaal recht. Oud-Minister Colijn was
ipeer nuchter, maar onverbiddelijk in het
brandmerken - der gewelddaden als het
grofste onrecht. Van Kol veronderstelde,
dat de volkeren beter waren dan hun
legeeringen en dat deze slecht zijn in
gelicht. Vurig, onstuimig, was de warm
bloedige t Hooft, die met de woede van
een aangeschoten wild over den belee-
digenden roof uitweidde.
Dezer spreker drukte evenals Van der
Does de meening uit, dat onze regeef-
nng bij de onderhandelingen te ver was
gegaan.
Minister Loudon beloofde, dat hij ida-
elrjk een krachtig' protest zou richten
tot cm geassociëerde regeeringen.
Minister C'ort heeft in de Tweede Ka
mer reeds aangegeven, hoe de. geest van
dat protest zal zijn.
Twee misverstanden zijn daarbij recht
gezet.
Eenerzijds de dwaling!, welke van den'
geassocieerden kant verspreid wordt, als
zou ons land onder 'pressie hebben ge
staan van Duitschland. En de tweede
dwaling1: Men neemt, hier te lande ook,
veel te zeer aan, dat Nederland onder
öcrx ultimatum der geassocieerden stond.
Zóó erg is de dwang niet geweest. Zulk
een ultimatum, zoo zegde de premier
was er niet. Toen hij het onrecht en
De Zeeuw
den, smaad, ons aapgedaan met zijn „vlam
mend protest" beantwoord had en het
komende lijden, den honger en verarming
had getrotseerd met do verzekering, dat
Nederland tot aan den bedelstaf trouw
zou wezen aan zijin zelfstandigheid, toen
heeft de Kamer hartelijk en geestdriftig
haar instemming betuigd.
Daarop is in cle Tweede Kamer de
beraadslaging over de levéhsmiddelen-
voorziening voortgezet. En wel breed-
spraking.
We kunnen daarom slechts enkele za
ken aanstippen.
Van Best protesteerde tegen den smaad
hem aangedaan on -wees er op, dat hem
Slechts gemis aan voorzichtigheid is,ten
laste gelegd. Hij' zal nu heengaan en het
oordeel laten aan zijn kiezers.
Verscheidene moties zijn intusschen in
gediend, waarover de minister zich zal
hebben to beraden.
Van der Voort van Zijp diende een
motie in, waarin wordt uitgesproken de
wenschelijkbeid van bevordering' van de
productie van voedingsmiddelen door ver
betering van de organisatie op den grond
slag van overleg met de bestaande orga
nisaties; van onteigening om' opdrijving
van, prijzen tegen te gaan; van de ge
legenheid tot beroep in alle crisiszaken;
van een verantwoordelijkheid voor de uit
voering, onder aansprakelijkheid van den
minister, in handen van ambtenaren, met
de leiding belast; van een algemeens
rantsoeneering en van een distributie,
welke naar omstandigheden zal zijn uit
te breiden.
Deze motie wordt 'krachtig gesteund
door den heer Lobman
Er hadden twee belangrijke stemmin
gen plaats. 'Zij gingen om cle amende-
inen ten-Van der Molen, welke de verhoo
ging der subs.idiën voor bijzondere hoo
gere burgerscholen en gymnasia royaler
wilden maken dan de Regeering voorstelt.
Zij werden verworpen: rechts tegen links.
IJz'ermans en Parijn stemden echter qjet
rechts moe.
In cle Eerste 'Kamer is o.a. de Huur-
opz'eggingswet aangenomen.
En wel met 29 tegten 4 stemmen.
Tegen stemden de heeren Lucasse, Din
ner Is, van der Hoeven en Smits'.
Deze vier afgevaardigden vonden het
bezwaar, dat van der Hoeven ontwik
kelde, zeker onoverkomelijk. Deze c.'-h.
afgevaardigde toch sprak van een ern
stige inbreuk op ons eigendomsrecht, dus
op ons materiëele recht en verklaarde
van de noodzakelijkheid daarvan hëele-
maal jaiet overtuigd te zijn.
De taak, 'dan kantonrechter opgelegd,
is te zwaar, gaat zijn krachten te boven.
Ontzaglijke achterstand zal er het gevolg
van zijn. Ook is jspr. ernstig bevreesd
voor de economische gevolgen van deze
soort wetgeving. Men zal 'de kip gaan,
slachten, die de gouden eieren legt. De
ahimo om zijn gteld in huizen te beleg
gen, zal worden gedood.
De andere leden daarentegen konden
voor dit ontwerp een volkomen recht
vaardiging vinden. Dus werd het aan
genomen.
Niet zonder een zucht, want „oorlogs-
nöodz'aak,, is ook aan dit werk niet
vreemd.
Een nieuwe beschuldiging.
Waar de Duitschers al niet van be
schuldigd worden, leert ons een Reuter.-
telegram uit Londen van 16 dezer.
Dit agentschap meldt heel serieus, dat
er reden is aan te nemen, dat de Duit-
schers de verfoeielijke methodes van die
ren te besmetten, voortzetten.
En waaruit besMiit Reuter dit? In Enge
land zijn onlangs een aantal paarden en
muilezels uit Argentinië aangekomen, en
deze dieren leden aan de „kwade droes",
die, naar gemeld wordt, in Argentinië fei
telijk niet voorkomt. D h s zijn de Duit-
schers hieraan, weer sqhuldigEn Reuter
seint die onbewezen beschuldiging maar
weer de heele wereld door.
Hoe Amerika zich voorbereidt.
Reuter meldt uit de Ver. Staten:
Een uitmuntend voorbeeld van don
hechten grondslag, waarop Amerika de
oorlogsmachine opbouwt, wordt versterkt
door het grootste vau alle arsenalen uit
dé Ver. Staten, dat is aangelegd op een
terrrein van 1000 mijl van de kust van
den Atlantischen Oceaan. Een groep bui-
tenlandsche dagbladschrijvefs, die een be
zoek hebben gebracht aan deze oorlogs
onderneming, werden allereerst getroffen
door de hechtheid der nieuwe gebouwen,
die praktisch gereed zijn voor de vervaar
diging van elk soort van oorlogsmateriaal,
j Geen los gebouwde of snel vervaardigde
j bouwsels ,doch groote, hechte stalen fa-
brieksgebouwen, welke een groote hoe
veelheid werktuigen, éhz. en een groot
leger van arbeiders zullen bergen.
liet aantal fabrieken op het eiland, dat
midden in de Missisippi is gelegen, is in
éón enkel jaar vertienvoudigd. Wanneer
alle nieuwe gebouwen' voltooid zijn en
het geheele materiaal op volle productie
kracht werkt, zal de geheele productie
vijftienmaal zoo groot zijn als vóór den
oorlog. Op het oogenblik werkt de fa
briek hard aan de vervaardiging van ka-
nonnenonderstellen voor de vermaarde
Fransche 5 c.M. en de z.g. 4.7 kanonnen.
De fabrieken in Rofck Island hebben in
één maand een order van 20,000 onder
stellen voor machinegeweren voltooid.
Ten bewijze hoe de industrieën in Ame
rika zich voorbereiden op alle mogelijk
heden van den oorlog, wordt gemeld, dat
eenige groote ondernemingen hier verze
keringen hebben afgesloten, ten bedrage
van, bijkans 200 millioen dollar tegen de
eventueel bij lucht- en zeebombardemen
ten toegebrachte schade. Een der rede
nen voor deze verzekering is geweesij,
dat een gewone polis voor verzekering
tegen brandschade niet geldig is voor
brandschade, welke dooi' bommen en gra
naten is veroorzaakt.
Korte oorlogsberichten.
De beneden-Donau is tot Salimaj
van mijnen gezuivef'd. Daarmede is de
waterweg naar Oekraïne vrij en kunnen
de producten uit Oekraine per schip naar
centraal-Europa vervoerd wórden.
Een circulaire van den minister, van
binnenlandsche zaken vain Oekraïne eischt
van de Fransche,, Engelsche en Belgische
officieren, die in Kieff en omgeving ver
toeven, Oekraine te verlaten.
De ex-tsarina van Rusland heeft
aan den raad van volkscommissarissen
verzocht haar zoontje naar het Kuidenj
te laten vertrekken, met het oog op zijn
gezondheidstoestand.
In den Rijksdag wierp de afgevaar
digde Ledeboer der regeering hjeit volgende
voor de voeten: Gijl drijft in Estland een
geweldspoliliek, waardoor gij een onver-
zpenlijken haat tegen de Duilschers op:-
roept. Daar worden Russische soldaten
opgehangen.'Wij verklaren ons tegen het
vredesverdrag; wij hinden den strijld aan
tegen alle anexionisten, van Westarp tot
Scheidemann, en wij zullen overwinnen,"
Reuter meldt, dat grootvorst Mi
chel, de breeder van den ex-tsaar, die!
kort geleden naar Perm overgebracht was,
krankzinnig geworden is.
Volgens Renter 'zijn de besprekingen)
tusschen den Landdag van Kaukasië en
het Turkscho opperbevel omtrent een af
zonderlijke vrede; afgebroken, daar de
Turksche eischen onaannemelijk waren.
Reuter jneldt,,; rdat er te Moskou
een raad vau plaatselijke commissarissen
is gevormd, evenals te St. Petersburg,
Volgens de ambtelijke1 opgaven be
droeg de met tarwe bebouwde opper
vlakte in. Engeland en Wales op 1 Fe
bruari 25,040,000 acres. Het vorig jaaij
op denzelfden datum waren 17,250,000
acres beBouwd. Het is een vermeerdering
met 45 pCt. op 1917 en .een van 56
pCt, vergeleken met 10 jaar vóór den'
oorlog.
De Engelse,bo minister van munitie
vestigt er, naar aanleiding van een aan
bod van oude ijzeren palen, dat West
minster hem gedaan heeft, de aandacht op,
dat de gemeenten goed zullen doen, alle
oud 'ijzer in te „leveren, om er munitie)
van ie maken. Een ton oud ijzer staat
geiijk met drie ton ijzererts," dat 'mist
schepen ingevoerd moet worden.
Het Roemeensché parlement is ont
bonden.
De rijksdag heeft liet crediet „van
15 milliard aangenomen. De onafhanket
lijke socialisten stemden tegen.
Naar de „Bund" omtrent de. Zwit-
sersche economische onderhandelinge|n
met Engeland-is de houding van Engdfuid
ten opzichte van een economische overeen
komst met Zwitserland weinig tegemoet
komend; ©en financieele overeenkomst
daarentegen schijnt tot stand te komen,
die ook economische bepalingen zal be
vatten.
In cle Mïddellandsche zee is weer
23000 ton seheepsruimte door Duitschs'
Uuikbooten vernietigd.
Naar uit Zwitserland gemeld wordt,
heeft de Italiaanscbe ex-minister Salan-
dra voorgesteld de ouderdomsgrens der
afgevaardigden van 30 op 35 jaren te
brengen, om een verjonging van het parle
ment te verkrijgen.
Naar de „Kölu. Volksztg.' 'meldt,
zijn in dc tuinen, zuilengalerij en en buiten -
gelegen vertrekken van- het Vaticaan, uit
voorzorgsmaatregel tegen eyentueele vlie
geraanvallen, donkerblauw geverfde lam
pen aangebracht. Er is mede een bij
zondere wacht aangesteld: De ramen der
Pauselijke vertrekken moeten 's nachts ge
sloten blijyen.
Naar verluidt, zullen in de schouw
burgen te Napels geen avond-voorstellin
gen meer gegeven worden.
Majoor Morath, de bekende mili
taire medewerker van het Berliner Tage-
blatt, is overleden.
De wapenstilstand tusschen de cen-
tralen en Roemenië is opnieuw met 72
uren .verlengd.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden fr. p. post f 1.50
Losse nummers- 0.05
Prijs der Advertentiën:
14 regels f 0.80, iedere regel meer 20 ct.
3-maaL wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Bewijsnummers 5 cent.
Nederland en de geas
socieerden.
Reuter seint uit New-York d.d. -21
Maart: Naar hier verluidt, is de regee
ring voorneméns de Nederlandsche sche
pen, die gisteren zijn overgenomen, te
wapenen en zoo spoedig mogelijk voor
den transatlantischen dienst te gebruiken;
voornamelijk voor het vervoer vanle
vensmiddelen naar de geallieerden, of
schoon sommige schepen voor troepen
transport zullen worden bestemd, zoo-
dra zij daartoe beter zullen zijn ingericht.
Een „Hollander" aan het woord.
De directeur vau de „Telegraaf" te Am
sterdam verklaarde aan hot „Petit Jour
nal", dat de Duitschers volgens zijn mee
ning de neutraliteit van Holland niet meer
noodig hebben, en nu een middel zoe
ken om hot aan te vallen. Hij sprak de
hoop uit, dat de geallieerden Nederland1
niet zullen, verlaten in de verschrikkelijke
ramp van den oorlog.
De vaart op België.
Naar aanleiding van een persbericht
volgens hetwelk de Duitsche schepen dio
zich te Hansweert bevinden, zouden zijn
verhinderd naar België te gaan, verneemt
het Haagsche Corr. Bureau van bevoegde
zijde ,dat hiervan geen sprake is, maar
dat bedoelde schepen wegens den mist
niet zijn vertrokken.
Duitsche kolen.
Het „Hbld.' verneemt van Duitsche
zijde
Het is vrijwel zeker, dat 31 Maart a.s.
de aanvoer van kolen uit Duitschland zal
worden gestaakt. Niet omdat men in
Duitschland tegen verdere levering prin
cipieel bezwaar zou hebben. Er is in
tegendeel reden om te meenen dat men
in Duitschland thans niet minder dan
ooit geneigd is tot het sluiten van trans
acties met Nederland, waarin de belan
gen van beide partijen elkaar ontmoeten.
Men stelt zich echter op het standpuij^
dat na 31 Maart geen basis meer bestaat,
waarop de levering van kolen aan Neder
land kan geschieden.
De Nota der Engelsche
regeerin g.
De Engelsche gezant heeft gisteren tot
den Minister van Buitenlandsche Zaken
een nota gericht, waarin o.m. gezegd
wordt:
Na nauwgezette overweging, hebben de
geassocieerde regeeringen besloten tot op
vordering van de diensten van Nederland
sche schepen in hunne havens, zulks in
de uitoefening van het angariën-recht. Zij
zouden er de voorkeur aan hebben ge
geven het gebruik der schepen te ver
krijgen langs den weg eener overeenkomst
met de Nederlandsche Regeering' en, zoo-
als uwer excellentie hekend is, was een
schikking met dit doel tot stand geko
men tusschen vertegenwoordigers van de
Nederlandsche Regeering en van de ge
associeerde regeeringen sedert het begin
van Januari j.l.
Ongelukkigerwijze heeft de Nederland
sche Regeering reeds langer dan twee
maanden de mogelijkheid niet gevonden
tot de goedkeuring van deze schikking.
'Om deze redenen zagen de geassocieer
de regeeringen zich verplicht haar toe
vlucht te nemen tot haar ontwijfelbaar
recht om all? schepen, zich in hare ha
vens bevindende, uit oorlognoodzaak te
gebruiken. Maar zij stellen het op hoogen
prijs, dat de uitoefening van dit recht
zoo weinig mogelijk last zal opleggen
aan de reeders en zoo weinig schadelijk
is voor de Nederlandsche Regeering als
eenigszins doenlijk, is.
Aan het einde van den oorlog zullen
de schepen worden teruggegeven aan hun
eigenaars die natuurlijk zullen worden
schadeloos gesteld voor alle verliezen door
het optreden der vijanden aan de schepen
toegebracht. De geassocieerde Regeerin
gen zijn verder bereid om aan de reeders,
onder wederzijds overeen te komen voor
waarden een recht van voorkeur te geven
om binnen den kortst mogelijken tijd na
het sluiten van den vrede elk schip dat
aldus mocht verloren gaan in de gevaar
lijke zóne gelijk deze op het oogenblik
bestaat, metterdaad door een ander schip
Wervangen te krijgen.
van Apotheker
zijn te GOES verkrijgbaar bij
Ik behoef nauwelijks te verzekeren, dat
alle faciliteiten waarover de geassocieerde
regeeringen beschikken zullen worden ver
leend, voor den- terugkeer, desverlangd,
van de equipage naar hun vaderland en
dat alle voorzorgsmaatregelen zullen wore
den genomen om te voorkomen, dat zij
met alle mogelijke hoffelijkheid en con
sideratie zullen worden behandeld-
Bovendien geven de geassocieerde re-
geeringen hij dezen de Ned. Regeering
de toezegging, dat de Ned. schepen, wel
ke een Ned. haven mochten verlaten na
den datum van deze mededeeling niet
in den dienst der geallieerden zullen wor-__
den gesteld dan met toestemming van
de eigenaars ervan.
Daar de geassocieerde regeoringen er
van onderricht zijn, dat, tenzij de voor
raad broodkoren welke zich thans in Ne-
derland bevindt tijdig wordt aangevuld;
Holland gedurende het derde kwartaal
van dit jaar met een ernstige §ehaairschtee
wordt bedreigt, zullen zij dadelijk 'ter be
schikking van Nederland 50.000 ton tarwe
stellen (of een daarmede overeenkomend'©
)hoeveelheid bloem of ander broodmlateiri-
aal) in een Noord-Amerikaansche havent
en 50.000 ton in ©en Zuid-Amerikaanschjei
haven. Verwacht wordt dat de Ned. re
geering, onmiddellijk een zoodanig ge;-
deelt© van de, in Nederland overgebleven!
seheepsruimte zal uitzenden als noodig
is om dit koren in te nemien.
De geassocieerd© regeeringen stemm|en
erin toe, dat deze schepen, voorzoover
het in hare macht ligt, geen vertraging
zullen ondervinden en iniet zullen worden
vastgehouden en all© facilliteiten om tet
bunkeren zullen krijgen.
De regeering der Ver. Staten hïeeft reeds
te 'kennen gegeven dat hot s.s. „Nieuwr
Amsterdam", dat zich thans in New-York
bevindt, niet door haar zal worden gei-
bruikt en krachtens de bijzondere regel-
ling, welke ten aanzien van dit sohapj
getroffen is, niet alleen dadelijk naar Ne;-
derland zal mogen terugkceren, m|a,ar een
lading levensmiddelen innemen, bestaande
uit rijst en koffie. Deze lading zal bestaan
uit de oorspronkelijke ladingen der s.s.
„Samarinda" en „Adonis", die naar Ne:-
derland zouden hébhen mogen vertrek
ken indien de modus vivondi, waarvan
hierboven reeds sprak© was, in werking
was getreden.
Wat verclere leveringen van koren,
grondstoffen en alle andere invoerarti
kelen aangaat, waarin is voorzien in de
voorstellen van eene algemeen© schikking,
zijn de geassocieerde regeeringen bereid
aan Ned. schepen, welke zich thans in
N%d. (havens bevinden, alle faciliteiten)
te verleenen voor den aanvoer daarvan
naar Nederland in overeenstemming miet
de lijst en de bepalingen der algemeens
overeenkomst, indien de Ned. regeering
bereid is (zooals de geassocieerd© regee
ringen meenen dat zij is) omi haar kennis
te geven dat zij die bepalingen in hef
algemeen aanvaardt.
De geassocieerd© .regeeringen meenen',
dat de Nederlandsche, thans in hare ha
vens liggende schépen, niet geheel over
eenkomen met de tonnenmaat tot welker
gebruik zijl gehoopt hadden gerechtigd te
worden volgens de voorgestelde 'bepalin
gen van de algemeene overeenkomst, en
dat de schepen in of op weg naar Néd.
havens bevonden zullen worden de ton
nenmaat te overschrijden Welke noodig
is voor den invoer in Nederland en zijin
Koloniën, berekend op den grondslag van
de oorspronkelijke tonnenmaat, voorstellen,
waarin door de Ned. gedelegeerden voor-
loopig was toegestemd. Indien, tegen deze
verwachting in, ten genoegen vain de ge
associeerde regeeringen mocht worden
aangetoond dat dit niet hét geval is,
zullen de;ze bereid zijn, om elk tekort
in de tonnage welke ter beschikking van
Nederland is gebleven aan te vullen over
eenkomstig de verschillende bepalingen
van de algemeen© overeenkomst betref
fende 'het gebruik en de verdeeling der
Ned. seheepsruimte, zoodra de Ned. tres
georiug de geallieerde regeeringen defini
tieve cijfers zal hebben verstrekt omtrent
de seheepsruimte, welke zich thans in
of op weg naar Ned. havens bevindt;
Mededeeling van de Ameri
kaansche delegatie.
D,e Amerikaansche legatie verstrekt de
volgende mededeeling'j
