Bonder
14 Maart
32e Jaargang
So
Dë Groote Oorlog.
Buitenland.
'Jlfl if
V tó AX.
C17
4*> M
.«5 ©FJ&Ö»
Uitgave van
•Le Naaral. Venn. LUCTOR IT EMBRGt
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
VBRSëffiJNT EBKBN TTDRBWL*.
Abonnementspri»:
Per 3 maanden fr, p. pest ïl.§t
Lesse nummer»-O.Bi
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHÜIJ L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan L© Cointre, Goes.
Hat wetsvoorstel Lohman o. s.
Het wetsvoorstel van Reehtsch© Kamer
leden inzake de betere salarieering der
bijzondere onderwijzers of, juister gezegd,
der onderwijzers aan bijzondere scholen, i
is in de afdeelingen der Tweeide 'Karner
met gemengde gevoelens begroet. j
Do indruk schijnt te zijn, dat Links i
'or tegen is, terwijl Rechts het verdedigt, i
Ofschoon het ontwerp, door Roomsche, I
AntRevolutionaire en Christelijk-Histo- j
rische Kamerleden is ingediend (wijl noe
men slechts Lobman, v. d. Molen en j
v. Wijnbergen) zal aan den h!eer De Sa-
vornin Lobman de verdediging wel hoofd
zakelijk' worden, overgelaten, althans wat
de beantwoording van gerezte bezwaren
aangaat.
De voorstellers zijn "(naar onze mee
ning terecht) van meeaing, dat 'hun ont
werp niet anders is dan de eenvoudige
toepassing van een in dé Grondwet vast
gelegd beginsel', waarmee alle pair
tijen zich hebben vereenigd, zoodat het
tot politieleen strijd geen aanleiding kan
geven, terwijl het geenszins een 'gedeel
telijke uitvoering is van de „nieuwe bepa
lingen omtrent het onderwijs".
Niemand kan er belang bij hébben de
bijzondere onderwijzers financieel achter
te stellen bij de apenbare, en hun. het
noodige te onthouden, behalve -de fjse.us.
Eenvoudige waarheden, waarvan het
alleen te bejammeren *is, dat zij uit den
treu're moeten worden herhaald, alvorens
zij tot het verstand 'dezer bezwaarden
kunnen doordringen.
Zelfs de heer Roodhuizen, die in zijn
techtsopvattingen 'inzake de bijzondere
,scjiool het naast brj, dr. Bos staat, deswege
door dr. Kuyper geëerd en meermalen
geprezen wordt, en in Het Vader
land van DinfÉag nog eens uitdrukken
lijk verklaart geen verkapte tegenstander
van de oplossing der schoolquaestie te
zijn, heeft zich ten laatste gevoegd bij
de tegenstanders van het ontwerp1 op de
bekende gronden. Als daar zijjn: vooruit-
loopen op de rechtsgelijkheid:, nog wel
zonder waarborgenindienen van het ont
werp zonder de onderteefcenin'g van een'
of meer Linkse be Kamerleden te vragen;
liet uitlokken van een stuk schoolstrijd,
gelijk die in het Voorloopig 'Verslag is
losgebarsten; in-de-hand-werking van na
latigheid om onderwijs en opleiding op
peil te brengen; politiek; enz.
Ziedaar de zwaarwichtige argumenten,
waartegen de heer Lobman binnenkort
zal moeten opkomen, wanneer blij ten
minste niet voor dien tijd voor de zwaarte
der taak.terugdeinst.
Wie zé achtereenvolgend onbevangen
leest zal dadelijk verstaan, dat zwaarder
geschut dan dit zal moeten worden te
werk gesteld.
Verbeeld u: dat de mannen van links
in het Voorloopig Verslag zoo tegen het
uitworp opgestoven zijn, daarvan draagt
hel ontwerp de schuld.
Dat is ook zoo. Ware h;et ontwerp niet
ingediend, dan waren de tegenstanders
er van niet kwaad geworden.
Maai- volgt hieruit nu dat het ontwerp
niet deugt? N
En dan die waarborgen'? Is men dan
nu al vergeten dat hel aantal' waarborgen
voor de deugdelijkheid vgn het bijzonder
onderwijs reeds grooter is dan die voor
do integriteit van het openbaar onder
wijs? r
Over de overige argumenten, die alle
naar rato zijn, zullen wij maar zWij'geni.
INeen, willen de heer en dit ontwerp
verwerpen, laten z'ijj dan geen argumenten
zoeken, niaar liever royaal zeggen: wij
Willen niet, en met de koimienda stem
bus in t zicht, tegenover de machtige
f lezingsagenten openbare school
komt tons ook minder gelegen. Die hie**
héudenf011 h™ Voorsprong noS eeJ1 'heetje
?e4og?ment ,is .dan klein, maar
in b ijlt dan toch in ieder geval dichter
bij clo waarheid.
Prjjt* ider Advertentiën:
1—4 regels f 0.80, iedere regel m*er #0 ct.
3-maal wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Bewijenummers 5 cent.
ssLSttuawasraHS"»
S tatan-U&nBr&af
Tweede Kaaer.
Een dag van spanning.
Minister Posthuma hiit
goed van zich af'. Een
kwade dag voor de roode
heeren. Voer bjj stuk.
't Was gisteren een dag van spanning.
Een enkel, deels vet gèdrukt berichtje,
heeft er den lezer reeds aan herinnerd.
Minister Posthuma had ook iets te zeg
gen en 't was !te voorzien, dat hij iets
belangrijks op het hart had. „Ik heb een
heele rij sprekers geduldig aangehoord,
zonder te interumpeeren, gun mij nu de
gelegenheid om zonder Onderbreking te
zeggen,, wat er te spreken valt." In dezen
geest sprak Z.Ex. en rustig en kalm is hij
met zijn betoog van wal gestoken.
En hoe langer de minister sprak, hoe
duidelijker bleek, dat er tot zijn verdedi-
ging heel wat in te brengen is, en dat j
van de vele heftige aanvallen veel moet
vervallen.
De anti's zullen dan oolc wis en zeker
een veel beteren dag gehad hebben, dan
degenen, die 't gewaagd hadden den heer
Posthuma hun vertrouwen op te zeggen.
Immers jie laatsten, voor zoover zij nog
een korreltje zin voor objectiviteit, en
rechtvaardigheid bezitten, moeten ge
voeld hebben, dat zij in hun hartstoch
telijke kritiek veel te ver gegaan zijn.
Wij vertrouwen dan ook, dat de re
plieken een mildere beoordeeling zullen
te hooren geven.
't Zal' ons benieuwen, of de roode broe
ders dan nog zullen durven spreken van
dén minister-, als een bedotter van de
Kamer.
Krachtig is de minister tegen, de he-
vschuldigiiig'van bedrog opgekomen en hij
heeft de hoofdzaken uit de aangevoerde
gronden voor die beschuldiging stevig
aangepakt en o. i. goed weerlegd. Immers
had de lieer Van Beresteijn gemeend te
ktmnen aantoonen, dat eerg groote partij
peulvruchten door den Minister in zijn
antwoord aan de Kamer was vermoffeld.
En eveneens, dat' het bióodkoren voor
een deel niet. was verantwoord.
Thans kwam Posthuma verklaren, dat
hij voor alle zekerheid gedwongen* was
geweest hij zijn schattingen omtrent de
te verwachten oogst, in rekening te bren
gen dat deel, hetwelk naar zijn vermoeden
zou Worden achtergehouden, zoowel bij
de schatting van peulvruchten 'als bij die
van broodkoren.
'tZou een. slecht, opvoedende werking
gehad hebben, als hij in een officieel
stuk de fraude, welke z.i. groot zou zijn,
onder cijfers had gebracht.
Gelukkig was hij' in staat mee te deelen,
dat èn .wat de peulvruchten èn wat het
broodkoren aangaat de vordering een
eindweegS boven de 'schatting en dus
boven de booze vermoedens was uitge
vallen. Zóó zelfs, dat hij' de verblijden
de mededeeiing iron doen, dat de brood
voorziening op denzeltden voet als thans
plaats vindende, verzekerd is tot onge
veer 1 Juli.
Van deskundige zijde vernejnen wij, dat
des ministers schatting' wel heel ruw
moet zijn, waar hij nog! niet1 beschikt over
eenigszins betrouwbare gegevens.
Als het ernstig beroep op de boeren,
om toch niets achter te houden men
fluistert, "dat er nog veel verkwanseld
wordt tegen buitensporig hooge prijzen,
iets baten mag', kan de raming misschien
nog' .meer meevallen.
Laat ons het hopen, want het schrik
beeld van een. wereldhongersnood staat
ons reeds voor oogen. Worde de land
bouwer meer en ineer- doordrongen van
het 'besef, dat hij' een misdaad jegenfe
land en volk 'begaat floor graan achter
te houden.
Wege bij hem het belang der gemeen
schap zwaarder dan het eigenbelang.
Kan hij1, die zich Christen noemt, in
zijn eigen gemoed verzekerd zijn, als hij
bedoeMo fraude pleegt en -hoe durft hij'
dan zijn God ontmoeten
Nadat, de ochtend was voorbijgegaan
met de rechtzetting van onjuistheden, wel
ke op rekening -stonden van Van Bere-
steyn en ook van Duys en Sannes, na
dat de ochtend ontwijfelbaar reeds een
succes was geweest voor 'den Minister,
die kon aantoonen, dat zijn bestrijders
het op verschillende punten toch wat al
'te mal hadden gemaakt o,a. weer
legde de Minister in een omstandig ver
haal de beweringen van Van Beresteyn
over de rijSt-taxaties stelde- hij zich
in den middag aan de beantwoording der
algemeene vragen van beleid. Kordaat
trad hij op tegen de uitnoodiging om
zoo maar voetstoots te capituleeren. Hij
meende het recht te 'hebben zich eerst
te doen hooren en daarna een uitspraak
van de Kamer te verkrijgen. Waar al
de moeilijkheden stegen, daar voelde hij
zich den moed niet ontzinken, maar veel
eer zijn wilskracht geprikkeld.
Wat de prijzen-politiek aangaai wil cl©
minister niet terugtreden, doet gaat hij
voort op den ingeslagen weg.
Waar, zooals de minister constateerde,
de quanta van de noodzakelijk© levens
middelen; (brood, aardappelen en vet) niet
toereikend waren, daar staat de nood
zakelijkheid vast om de andere artikelen,
de zoogenaamde „bijvoeding" te brengen
onder het bereik van de breed© lagen,
des volks, d.w.z. voor lageren dan den
kostprijs beschikbaar te stellen. Van reac
tie, van terugtreden op dezen weg mag
geen sprake wezen, verklaarde hij- met
verheffing van stem. En ten bewijze, hoer
zeer het hem ernst was, stelde hij een
andere regeling der botervoorzjening als
aanvulling van de vetvoorziening in het
vooruitzicht. t
Wat de voortbrenging betreft, zal hij
trachten te verhoeden, dat een te groote
productie van handelsgewassen plaats
vindt.
Van zelf kwam de kwestie van de prijs
bepaling, der „g a r a n t i e p r ij z e n" voor
den oogst, ter sprake. Voor de zandbe-
drijven met hun zooveel i hoogere pro
ductiekosten moeten die prijzen loonend
zijn. Geen wonder, dat zij voor de klci-
bedrijven meer dan loonend zijn. Aldus
de minister.
Hij geide, dat de kleiboeren veel ver
diend hebben en nog verdienen door zijn
prijzentaktiek. Hij ziet geen kans onder
scheid te maken tusschen de verschil
lende bedrijven. Practised acht hij indi-
vidualiseeren onmogelijk. Doch hij geeft
zijn ambtgenoot van Financiën in over
weging van de oorlogswinst der kleibe-
drijven de winst welke zij boven het
normale behalen een fiksche oorlogs
winstbelasting te hebben. Thans staat
vast ,dat de zandbedrijven het slecht
hebben.
Aan d-e hand van het Vad. stippen wij
tenslotte de volgende belangrijke punten
uit het eerste gedeelte van 's ministers
betoog vandaag zou hij verder gaan
aan
„Wij zullen brood hebben tot M." .Juli,
wellicht tot den nieuwen oogst."
„Het sterftecijfer neemt toe, vooral in
de groote steden, waar de stijging reeds
15 pCt. is, terwijl deze op het platteland
nóg niet 4 pCt. is."
„Bezuiniging nog mogelijk."
De Minister wil de bezuiniging zoe
ken in een indeeling van het land in
groepen en classificatie van prijzen,
„De huidige distributie-regeling heeft
niet een "moreel slecht effect en is geen
bedeeling."
De jVIinister erkent de kwalen, maar
is geen wonderdokter.
„De toestand zal in de naaste toekomst
nog ongunstiger worden."
Geen reactie, hoe zwaar ook de finan-
cieele bezwaren drukken.
I Uitbreiding der distributie (met boter)
waarschijnlijk.
„De Kamer oriderscheide de zaak en
de persoon des Ministers' en sta de gel
den toé voor het waarachtig volksbe
lang."
De taak des Ministers een bovennien-
schelijke ,een hondenbaaritje.
Tóch den moed niet verloren!
Beknopt overzicht van den toestand.
Ten N. O. van Reims, in do streek
van Loivre en in Champagne hebben de
Duitschers zich danig geroerd, blijkens
een Parijsch stafbericht. Ze hebben zelfs
vasten voet gekregen in enkele vooruit
geschoven loopgraafelementen, doch, naar
Parijs voorgeeft, zijn ze met zware ver
liezen weer teruggedreven.
Overigens zingt de artillerie aan béide
zijden nog immer zijn troosteloos- lied.
En 1de luchtactie neemt met den dag in
levendigheid toe, wat een hoog© Engel-
sche militaire autoriteit deed verklaren1,
dat dit het voorspel is van een offensief,
dat waarschijnlijk spoedig zal volgen.
Van het nieuws uit het Oosten is wel
dit het! belangrijkste, dat de Duitschers
Odessa zijn binnengerukt.
In het Japanscbe huis van afgevaardig
den heeft dé Japansche minister van bui-
tenlandsche zaken Montono een tipje op
gelicht van den sluier, die de gebeur
tenissen in het Verre Oosten bedekt.
Uit zijn verklaringen blijkt, dat Japan
niet door de geallieerden uitgenoodigd is,
om troepen naar Siberië te zenden. Die
vraag, of ér troepen gezonden zouden
jvorden, was door de regeering nog niet
beslist. s
Er blijkt dus uit, dat Japan, als het
tot een actie komt, niet op aandrang1 van
de gealliëerden handelt, maar geheel op
eigen initiatief. En op grond daarvan
zal het. bij zijn eventueele actie dan ook
wel verder handelen!
Frankrijk heelt zijn Lansdowne gevon
den in den socialistischen oud-minister
Marcel Sembat, die aangedrongen heeft
op hetopnenen van vredesonderhande
lingen.
Maurice Barrès had geschreven, dat het
kanon moest beslissen.
Maar als nu het kanon eens niet be-
1 slist? vraagt Sembat op zijn beurt. Dan
zal men eindelijk toch een eind moeten
maken.
Men zal dus toch op een gegeven
oogenblik met elkaar moeten spreken, en
op een andere manier dan met kanonvuur.
Waarom dan niet onmiddellijk?
Wat! roept gij uit! Zoo vlak na die
onthulling van Piehon I Nu de gemeenheid
van onze vijanden aan de kaak gesteld is?
Maar die gemeenheid van onze vijanden
zal precies dezelfde zijn over drie maan
den of over drie jaren; dat is dus geen
argument
„Wij willen Elzas-Loharingenzegt gij.
Zonder twijfel! Maar zij' willen het ons
niet teruggeven! Zoo moet men dus on
derhandelen, en dat is dus ook al geen
argument".
Het eenige argument, dat Sembat dan:
afdoende zou vinden voor de voortzet
ting van den oorlog is, dat men met
zekerheid zou kunnen zeggen: „Wij be
vinden ons op het oogenblik voor on
derhandelen in een minder goede positie
dan waarin wij over zes maanden zullen
zijn". „Maar", zegt Sembatdat yalt
nog te bezien".
Toenadering.
Volgens een bericht uit Bern aan de
„Vorwaïts" meldt h'et „Journal de Ge-
nève", dat bij de aanstaande hervatting'
te Bern van de onderhandelingen tusschen
de Fransch© en Duitsche regeeringen no
pens de kwestie der krijgsgevangenen, de
•gedelegeerden der beide in oorlog ziijlnde
landen niet meer, als "in het vorige sta
dium der onderhandelingen, afgescheiden
van elkaar zullen beraadslagen met Zwit-
(sersche bemiddeling, tmnar dat zlij in ge
meenschappelijke vergadering bijleen zul
len komen onder voorzitterschap van den
chef. van het Zwjtsersqh politiek depar
tement.
Korte oorlogsberichten.
De krijgsraad van Reggio Emilio ver
oordeelde een Oostenrijksch krijgsgevan
gene, die tot muiterij' had opgehitst, tot
20 jaar tuchthuisstraf. 20 andere gevan
genen kregen geringer straffén.
Tusschen Londen, Parijs en Rome
zal een geregelde vliegdienst worden in
gericht.
Ford is bezig! in zijn fabriek bij
New-York een onderzeeër-jager te bou
wen, welke een millioen dollar zal kosten.
John Dillon is nu leider der Ieren
geworden, als opvolger van Redmond.
Wegens gebrek aan gedroogde aard
appelproducten heeft 'de Duitsche oorlqgs'-
voedingsdienst de toevoeging van 10 pet.
versche aardappelen aan het brood be
volen.
Te Krakau "is het plaatselijk com
mando en het kader van de Poolsche
legioenen opgeheven. De soldaten zijin bij
Duitsche troepen ingedeeld.
Gisternacht hpeft een Duitsch ma-
rine-luchtschepcneskader met goed gevolg
versterkte plaatsen en de militaire wer
ken aan de Humber en in het graafschap
York aangevallen.
De schepen stieten op sterk artillerie
vuur, maar dit kon den aanval niet ver
hinderen.
Alle schepen zijn zonder schiade terug
gekeerd. De raid stond ookdezen keer
onder commando van kapitein Strasser.
Alvorens Parijs te verlaten en zijn
inspectie aan het front te beginnen, heeft
Baker aan een vertegenwoordiger van
Havas zijn verontwaardiging uitgesproken
over de barbaarsche vijandelijke vlieger
aanvallen, die de burgerlijke bevolking,
vooral vrouwen en kinderen vermoorden.
Om de wereld van dergelijke gruwelen:
te verlossen, aldus Baker, heeft Amerika
zijn soldaten naar Europa gezonden. Baker
bracht hulde ban de bevolking van Parijs
wegens haar prachtige houding tijdens
de aanvallen.
Duits^ih'e troepen zijn Odes-
sa binnengedrongen.
Rogers, de voorzitter van de steun-
eommissie, hééft een officieel rapport ge
publiceerd over de ontploffing van de
„Mont 'Blanc" te Halifax. Hij schat dat
ongeveer 1800 a 2000 personen gedood
zijn.
De materieele schbd© bedraagt meer
dan 22Vg millioen 'dollar. Hij sfchat, dat
nog .13 millioen noodig zal zijn voor
de getroffen en, behalve de 7 millioen1,
welke reeds door de regeering z'ijn toe
gestaan.
De Duitsche keizer en de keizerin
zijn te Berlijn aangekomen. Z. M. ontving
na. aankomst gemeraal-veldmiaarschialk
Hindenburg,' vervolgens graaf Hertling, op
rapport.
Naar een indirect bericht uit Peters-
burg aan de Duitsche bladen meldt, heeft
het congres der al-Russische Soviets in
zijn zitting van 12 Maart te Moskou "het
vredesverdrag met de middenrijken goed
gekeurd.
De pas geboren Oostenrijksche aarts
hertog is eergisteren gedoopt. Hij ont
ving de namen Karl Ludwig.
„We 1 v a a r t ron'domm e".
Bij 'het levensmiddelendebat zei in de
Tweede Kamer 'de vrij'-liberaa! Ter Spill
„Tot nog toe, zoo om mij heen ziend,
heb ik gemeend, dat er over hét alge
meen betrekkelijke welvaart was". Hier
over neemt, onder bovenstaand opschrift
het soc.-dem. Kamerlid Kleerekoper in
de rubriek „Oproerige Krabbels" alle
leden der Tweede Kamer, van de vrij1
liberale partij er tusschen in „Het Volk"
van heden door middel van de volgende
„dichterlijke" opmerkingen:
Heusch, Ter Spill ziet allerwegen
Niks as welvaart om zich heen.
Menschen, die geen eten kregen,
Kent de ^tumperd d'r geen één.
De Beaufort leett zonder zorgen,
Knobel eet geregeld taart;
Joost (1) heeft voor den dagl vani
morgen,
Reeds 'nspaarduit opgegaard.
Van Foreest kan d'r net 'kommen,
Als-ie op de kleintjes past.
Nierstrasz heeft nog1 niks te
brommen',
Héél z'n vloot zit veilig vast.
Visser (2) heeft nog z'n kliënten,
Die hun toffie zaakies doen;
Boissevain koopt van z'n rente
Nog 'naardig stuk rantsoen.
Dresselhuys heeft zijn' sigaren
Op 'n droge plaats gezét;
En Drion, schoon dun als garen,
Is van binnen ééns zoo vet.
(1) Bedoeld is de heer Joost van Vol
lenhoven, lid voor Rotterdam IV.
(2) Visser van ÏJzendoorn, lid voor
Goriifchem.
Kamerontbinding in 't zii c ht?
De „Nieuwe Courant" deelt het vol
gende mede:
„Uit parlementairen kring vernemen wij;
dat minister Cort van der Lindenzich
zeer stellig heeft uitgelaten in dezen
zin, dat hij findien de Tweede Kamer
bij het. levensmiddelendebat aan een voor
stel of moüè baar goedkeuring mocht
schenken, welke den Minister van Land
bouw tot aftreden zou nopen, voorne
mens is 'H. M. de Koningin in overwer
ging te geven 3© Kamer te ontbinden.
„Dat zou algemeene verkiezingen ge
ven onder zeer buitengewone, ja men
mag zeggen wonderlijke omstandigheden!,
„Voor de eerste maal onder de nieuwe
Kieswet, met een aan stemplicht onder
worpen, anderhalf maal vergroot kiezers
korps, met een nog maar halfvoltooide
reorganisatie van de oude, en een ifog
nauwelijks begonnen organisatie van de
nieuwe politieke partijen, zouden dan, bij
verrassing, de kiezers geroepen worden
uitspraak té doen over een bijzonder on
derwerp als de levcnmiddelenvoorziening.
En dat nog wel, voor het eerst, met
toepassing van het evenredig kiesstelsel,
dat minder dan eenigj ander stelsel ge
schikt is om een zuivere beslissing, on
afhankelijk vair politieke partij-indeeling,
op te leveren 9ver een concreet vraag
stuk".
Ned schepen in Amerika.
Naar verluidt, zullen binnenkort een
vijftiental Nederlandsche stoomschepen,
welke zich in de Noord-Amerikaansché'
havens bevinden, een reis naar Zuid-
Amerika .en terug doen.
Bemanning aangebracht.
Gisteravond zijn te Rotterdam met het
Engelsche convooi medegekomen 26 le
den van de bemanning van het stoom
schip „Atlas", dat op 10 Januari i.l. bij
de C anarische eilanden in den grond werd
g'eschoten, benevens de kapitein, de heer
Schenk uit Bussum.
De bemanning' redde zich toentertijd in
twee sloepen en roeide naar het land,
waar zij den eersten nacht doorbrachten
iai' een kameelenstal.
Convooi naar En-geland.
Uit Hoek van Holland dd. gisteren r
Drie vreemde vliegtuigen kruisen voor
den Waterweg. Ook wordt schieten uit
zee gehoord. 1
Het convooi is uitvarend.
J
De h os pi t aal s chep e n.
De Zeeland, Sindoro en Koningin Re
gentes zijn gistermorgen om halfzqs in
zee gestoken.
