\o 138
Wöensdai. 13 Maart 11118
32 e Jaargang
De nieuwe ^asidsteffsnrdflelir-y
Uitgave ra»
ai» Na»»l. Taan. LICTOR IT SMERC».
gevestigd te Gees.
Hoofdbureau t« Gloei:
LANGE V0RSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. BHÏIJ L. BURG,
Brukkere:
Oosterbaan Le Cointre, o8e.
Zoedayspostzeyels.
In het debat tusschen de heeren Snoeck
Henkemans (Chr.-Hist.) en v. d. Laar
(Chr. sociaal) kwam ter sprake de wen-
schelijkheid om. het bekende zegeltje „niet
op Zondag bestellen" te doen vervangen
cjpor een zegel waarop „Zondagsbestel
ling .gewenscht".
De heer Snoeck Henkemans bepleitte
deze verandering op praktische gronden:
hij is namelijk overtuigd dat bij invoe
ring van zoodanig zegel de Zondagsbe
stellingen uiterst weinig zullen worden.
(Wij zijn dit met den Apeldoornschen
afgevaardigde eens.
Reeds een kwarteeuw geleden zijn wij
begonnen met op de invoering van der
gelijke Zondagszogeltjes aan te dringen;
wij hebben ons pleidooi daarna nog en
kele malen herhaald; doch hebben wei
nig of geen steun gevonden; in de pers
weinig, in de Kamers geen, en ook het
departement van Waterstaat scheen doof
aan dat oor. Noch onder minister Ha-
velaar, noch onder minister Oyens, noch
onder minister Regout scheen men bij
de post voor 't denkbeeld iets te voelen.
'tls. waar: wij hadden den maatregel
slechts aanbevolen op principieele gron
den. Immers wij meenden dat in een
Christenland als regel gelden "moest de
Zondagsrust, en als uitzondering de Zon-
dagsarbeid. Hieruit moest dan, zoo meen
den wij, volgen dat de Overheid voor
ging en tot de menschen zeiwil u
op Zondag een brief besteld hebben, dan
zult u er extra voor betalen, en ,dan
maakt u uw wensch kenbaar door een
zegeltje dat ik u tegen flinke betaling
verschaffen zal, en waarop staat dat gij
een expresse bestelling op Zondag
wenscht.
Nu echter uit den boezem van een
der Chr. partijen, dezelfde wensch tot
de regeering uitgaat, en een Kamerlid
zich daarvan de tolk maakt, op princi
pieele en practische gronden, mogen wij
misschien nadere overweging van ons
denkbeeld tegemoet zien.
Wel is de heer SnOeck Henkemans
niet gerust op een vlugge opvolging van
het advies, doch het onderwijsdebat
heeft het nog geleerd ónder het ani-
nisterie Cort v. d. Linden kunnen de
meeningen soms verbazend snel zich wij
zigen.
Dus: moed gehouden, bestellers, en gij
allen die voor Zondagsrust zijt.
De Zeeuw
Bedreigd.
Wij gelooven gaarne dat Engeland in
den strijd gegaan is, uitsluitend in het
belang der kleine naties.
Wij gelooven het vooral omdat En
geland zoo op dat geloof gesteld is.
'Maar waarom stelt Engeland clat ge
loof dan telkens op zoo zware proef?
Dezer dagen heeft in de Eerste Kamer
de heer H. Polak, sociaal-democraat, voor
zitter van den Diamantbewerkersbond
(A.N.D.B.) er de aandacht van den mi
nister van koloniën op gevestigd, dat
Engeland bezig is een eigen diamant
industrie in te richten. Met behulp van
Belgische uitgewekenen zijn er in Enge
land slijperijen ingericht, waardoor de
bewerking van het ruw materiaal niet
meer m Nederland en België behoeft
te .geschieden.
Vroeger stond het zoo. dat het ruw
maten aal, waarvan Engeland het alleen-
fa f tock noS miar Amsterdam
of Antwerpen moest gezonden worden,
waar het geslepen en verder verwerkt
werd.
Zuid-Afrika levert jaarlijks de ruwe
diamanten, hiertoe benoodigd
iNu gaf de [hieer Polak den minister
een wenk de exploratie en de exploitatie
van Borneo-diament ter hand te nemen
teneinde ons zóó onafhankelijk te kun
nen maken van 'het-Engelsche raw-svndi-
caat.
De heer Polak heeft hierbij echter hui-
ten Engeland gerekend. De Engelsche cen
sor houdt alle brieven naar Borneo vast
wanneer die brieven betrekking hebben
op Borneo-diamanten.
Zoo wordt Nederland afgesneden van
uen aanvoer van grondstoffen uit zijn
eigen koloniën, door de hem bevriende,'te
zijner bescherming wakende natie.
Zoo wordt België's toekomst als dia
mant-industrieel door de ongelijke mede
dinging van zy,n beschermheer op beden
kelijke wijze bedreigd.
Moet dit nu bescherming der kleine
natiën heeten?
Het Bureau voor Mededeelineen inzake
de voedselvoorziening meldt-
De Rijksko lendistributie heeft voor het
MvaV van 1 April 1918 tot 1 April
1919 'de distributie- en rantsoeneering-
i'egelen vastgesteld. In het algemeen is
daarbij hetzelfde systeem gevolgd als Jn
de. voorafgaande periode, zoodat wij dui
delijkheidshalve zullen volstaan met een
overzicht der aangebrachte wijzigingen.
In de eerste plaats «lient er dan op'
gewezen te worden, dat de regeling nu
een geheel jaar betreft; het vorig jaar
liep zij slechts van .November tot April.
In verband daarmede zijn ook de rant
soenen eenigermate verhoogd, zoodat nu,
wat groep A betreft, voor woningen met
gasaansluiting het minimumrantsoen is
bepaald op' 11 (vorig1 jaar 10) eenheden..
De onderlinge'verhouding der verschil
lende brandstoffen is over het 'geheel
dezelfde gebleven. Een brandstoffeneen-
heid zal bestaan uit 1 H.L. anthraciet
(normaal gewicht 75 K.G.) of wel 1 H.L.
eierbriketten (normaal gewicht 75 K.G.)
of wel 1 H.L. Limburgsche steenkolen;
(normaal gewicht 80 K.G.) of wel 1 H.L.
kachelkolen (normaal gewicht 90 K.G.)
of wel 'lVa H.L. mijncökes of kameroven-
cokes (normaal gewicht 50 K.G. per H.L.)
of wel 2 H.L. gascokes (vorig jaar "JA/a
H.L.) of wel 300 stuks bruinkoolbriketten
(normaal gewicht 100 K.G. per H.L.) of
wel 400 vaste turven.
De bedoeling is nog nader de verschil-
lende turfsoorten te classificeeren.
Gelijk reeds vroeger werd medege-
deeld, zullen de hoeveelheden brand
stoffen die de verbruikers op 1 April nog
in voorraad hebben van hun rant
soen 191718' niet in mindering-
worden gebracht op de yantsoenen voor
1918—19.
i Alle klassen van groep A ontvangen dus
het minimum van 11 eenheden en wel
1 eenheid voor het zomerseizoen, loo-
pende tot 1 October, en 10 eenheden
voor het stookseizoen (1 October 1918
1 April 1919). De klassen II—VIII ontvan
gen tenzij een ongunstige wending in
de brandstoffenvoorziening dit geheel of
gedeeltelijk belet boren het minimum
nog een aanvullingsrantsoeii, overeen
komstig het aantal haardsteden. Zoodoen
de wordeh de rantsoenen aldus:
Kit. I (woning met 1 haardst.) 11 eenh.
1 KL II (woning m. 2 haardst.) 14 eenh.
KI. III (woning m. 3 haardst.) 18 eenh.
KI. IV (woning m. 4 haardst.) 22 eenh,
KL V (woning met 5 haardst.) 26 eenh.
KI. VI (woning m. 6 haardst.) 30 eenh.
KI. VII (woning m. 7 en meer) 34 eenh.
KI. VIII (woning m. centr. verw.) 50 pet.
van de zoo zuinig mogelijk vastgestelde
normale behoeften.
Woningen die geen gasaansluiting
hebben, kunnen voor koken bovendien
ten hoogste 5 eenheden ontvangen voor
het zomerseizoen.
Men zal bemerkt hebben dat ditmaal-
de nadruk wordt gelegd op de vraag: niet
of. de verbruiker verklaart al dan niet
op gas te koken, maar ,of de woning
gasaansluiting heeft. Indien dit het geval
is, wordt als regel aangenomen, dat ook
op. gas wordt gekookt. Wanneer er gas
aansluiting is, maar het eten niet op
gas wordt bereid, zal dit ten genoege
der Brandstolfencommissie moeten wor
den aangetoond, in welk geval 'hetzelfde
rantsoen wordt verstrekt alsof er geen
gasaansluiting bestond.
Gebruik van gas voor verwarming
gedurende het stookseizoen zal worden
behandeld als onderdeel der brandstof-
fendistributie. Men zal eenheden van
het aanvullingsrantsoen kunnen "inruilen
tegen gas, waarbij dan 1 brandstoffen-
eenheid de waarde zal hebben van 45
kub. M. gas (vorig jaar 30 kub. M.). Het
zelfde geldt voor electriciteit; daarvoor
staat brandstoffeneenheid gelijk niet 120
K. W. U.
Geheel nieuw is de bepaling, dat bui
ten het stookseizoen voor kookdoeleinden
als minimum. 20 kub. Meter gas ,per
maand zal worden beschikbaar gesteld,
vermeerderd met 2 kub. Meter voor eiken
bewoner der aangesloten woning.
In woningen met. electriciteit, doch zon-
der gasaansluiting zullen gedurende den
zomer tegen afstand van elke brandstof-
j feneenheid 120 K.W.U. aan electriciteit
beschikbaar kunnen worden gesteld,
j Voor klasse I wordt het dus in het
i algemeen zóó: woning met gasaanslui-
ting: zomermaanden 1 eënheid Per
i maand 25 kub. Meter gas 3 kub. j
Meter ;gas voor iederen bewoner; win- j
termaanden 10 eenheden;
j woning zonder gasaansluitingzomer
maanden 1 eenheid -j- tén hoogste 5
eenheden voor koken; wintermaanden 10
j eenheden.
j Voor de hoogere klassen komen daarbij
j dan de aanvullingsrantsoenen, indien die
j gëgeven kunnen worden.
Nu de kamerbewoners. Voor vertrekken
van kamerbewoners zal per kamerbewo
ner een rantsoen van 6 eenheden worden
verdeeld, indien in het betreffende ver
trek een vaste stookplaats aanwezig is.
Onder kamerbewoners worden verstaan
personen, die in de betreffende woning
een afzonderlijke zitkamer of wel een
afzonderlijke zit-slaapkamer in huur heb
ben en geen deel uitmaken van het ge
zin van den kamerverhuurder, noch daar
in zijn opgenomen. Van dezelfde kamer
zal slechts één persoon als huurder kun
nen worden aangemerkt.
Het aanvullingsrantsoen van dan ver
huurder zal met 4 eenheden worden ver
minderd voor elk verhuurd vertrek, waar
voor op deze extra-verstrekking kan wor
den aanspraak gemaakt.
Naar omstandigheden zal wordan be
slist, of voor een zelfstandig gezin, dat
een gedeelte van een woning bewoont,
de rantsoeneeringsregelen, geldend© .voor
kamerbewoners, dan wel die, geldende
voor een der klassen, behooren te wor
den toegepast.
Een nieuwe bepaling, die veel voldoe
ning zal schenken, is ook de betreflen
de studeer-en leskamers. Voor verwarming
daarvan zullen personen, die de werk
zaamheden aan bun ambt of beroep ver
bonden, geheef of voor een aanzienlijk
gedeelte in hun woonhuis verrichten, een
extra-rantsoen van 4 eenheden kunnen
ontvangen.
Ten Slotte zijn nog' regelingen vastge
steld, die weinigof niet afwijken van
de bestaande, voor spoorwegpersoneel,
schippers en bewoners van woonwagen»,
zieken, kraamvrouwen en pasgeborenen,
geneesheeren en tandartsen, alsmede voor
plantenkassen en serres.
Wat de groepen B (magazijnen, win
kels, enzT), C (openbare gebouwen) en
D (publieke) vermakelijkheden) aangaat,
blijft het rantsoen vrijwel bij' het oude,
nj. 75 pet. 'der zoo zuinig mogelijk be
paalde normale behoefte.
Een algemeene gas- en electriciteitsi-
rantsoeneering is nog in bewerking, maar
zal wel spoedig' verschijnen.
d# Carootc? Oorlog.
Beknopt overzicht van den toestand.
Het nieuws van de slagvelden is weer
in weinig© woorden we©r te geven.
De Turken bevinden zich met sterke
dekkingstroepen 18 K.M, ten W. van Er-
zeroem in' strijd met Armeensche ben
den.
Aan de kust hebben zij: Mapawri, Atine
en Witze bezet.
In Palestina daarentegen zijn de En
gel schen nog steeds aan de "winnende
hand.
Zondag en Maandag j.l. zetten hun
troepen aan weerskanten van den Je
ruzalem.Nablus weg hun opmarsch
voort.
De Turken leden belangrijke verliezen,
o.a. aan machinegeweren.
Overigens was het weder zóó slecht,
dat met de vliegtuigen niets uit te rich
ten viel.-
Van het Westerfront vernemen wij; dat
hevige artilleriegevechten plaats hadden
in Champagne, o.a. in de Montsstreek
en in Woevre.
De Amerikanen oefenen zich nog wat
door het uitlokken van coups de main
bij de Duitsch© loopgraven ten Z. van
Richecourt.
'Op het Zuiderfront eveneens veel la
waai, doch geen ingrijpende frontwijzigin
gen.
Eigenaardig klinkt de sympathiebetui
ging voor het Russische volk, uit den
mond van president Wilson.
Rechtstreeks kan Amerika geen doel
matige hulp aan Rusland veiieenen. Maar
Amerika zal, zoo wordt verzekerd, elke
gelegenheid aangrijpen om Rusland's vol-
ledige souvereiniteit in zijn eigen aange- j
legenheden te verzekeren en dit land
weer te herstellen in zijn groote rol jn
het leven van Europa en de moderne
wereld. Het Amerikaansche volk, zoo be- 1
sluit Wilson's telegram, wil eensgezind
met het Russische volk samenwerken om
het voor altijd van een autocratische re
geering te bevrijden en het weer mees
ter te maken van zijn lotsbeschikking. j
Dat Wilson tegen het ingrijpen van
Duitschland in verzet komt en het Rus
sische vólk steun toezegt van Amerika
voor zijn herleving heeft .niets verras
sends.
Maar is met dei zoo pertinente ver
klaring, dat Amerika „elke" .gelegenheid
zal aangrijpen om. de volledige souvereini
teit en onafhankelijkheid vau Rusland
te verzekeren wel alléén Duitschland
bedoeld
Zegt Amerika hier geen steun toe jjan
Rusland tegen degenen, die zijn souver
einiteit bedreigen uit het Westen natuur-
lijk maar ook tegen hem di£ uit het Oos
ten op de loer liggen?
In dit licht beschouwd -js Wilson's te
legram ook bedoeld als' een waarschu
wing aan Tokio.
Wilson's verklaring is dus meer dan
een formeele beleefdheidsuiting.
Japan boude het zich voor gezegd.
Met dat al .teekenen zich weer geheel
andere toestanden af tegen den interna
tionalen politieken horizont.
Be Fransche bodem.
Als een bewijs, hoe de Fransche bo
dem tengevolge van den oorlog omge
woeld en bedorven wordt en voor jaren
lang onbruikbaar zal zijn, schrijft het
Journal"Een "statisticus heeft medege
deeld, dat tot 1 Januari 1918 door het
aanleggen en opwerpen enz. van loopgra
ven niet minder dan 35 millioen ton Fran
sche aarde verschoven en omwoeld is.
Om deze aardmassa weg te voeren, zou
men 70.000 treinen noodig hebben, waar
van elk uit 50 wagons zou moeten be
staan en deze 70.000 treinen zouden te
zamen 23.000 kilometer lang zijn, wat
meer dan de helft van de lengte is van
den aequator.
Angelsaksische zakelijkheid.
Onder dit hoofd vertelt de „Tel." iels
„noch nicht da gewesen" van de vin
dingrijkheid en het vernuft der Engel
se hen en Amerikanen.
Het blad ontving twee brieven, een
uit Londen, den andere uit St. Louis..
Op de enveloppe van den eerste, staat
met krachtige letters gestempeld: „Buy
your warbonds now!" (Koop thans de
oorlogsobligaties.) De omslag van den
Amerikaanschen brief prijkt met deze ver
maning, over dein postzegel gedrukt:
,,Food will win the war, don 't waste
it". Het voedsel zal den oorlog doen]
winnen, verspil het niet). .En het blad
is zoo enthousiast over deze vondst en
wijsheid, dat heit er op laat volgen: „De
posterijen in dienst van de goede zaak
alleen Uncle Sam en John Buil konden
het praktizeeren."
Bewijzen deze vermaningen ook niet
jets anders dan vernuft? Wijzen ze er
pok niét op, dat wij me,t een hongers
noodoorlog te doen Rebben, waarvan de
gevolgen nauwelijks te overzien zijn, dochi
zeer zeker verschrikkelijk zullen zijn?
Korte oorlogsberichten.
Uit Londen. Het aantal slachtoffers
van den vliegerraid bedraagt thans: 20
gedood en 40 gewond. Men vreest, dat
nog e'en lichaam onder het puin ligt.
Uit later ingekomen beriehten blijkt,
dat tijdens den vliegeraanval van Maan
dagnacht de Duitschers 3 Gotha's en een
tweedekker verloren. Negen eskaders na
men aan den aanval deel. Fransche vlie
gers bombardeerden de vliegkampen, van
waar de ,Duitsc.he 'raiders waren opge
stegen. Z.ij wierpen 5800 K.G. bommen
en bereikten goede resultaten
.„Politiken" verneemt uit Wasa, dat
een Duitse,he afdeeling van 300 wielrij
ders en 20000 man infanterie met artil
lerie en trein bij Abö op de Finschei
Westkust is geland. Waarschijnlijk heb
ben dei 'Duitschers zich bij verrassing
meester gemaakt van het transportschip
„Baltic", dat Russische soldaten en ma
trozen naar Finland: moest vervoeren.
De pachters in Engeland doen-ener
gieke pogingen om grasland te. scheuren.
Van het ploegen der komende 70 dagen
zal het resultaat van den oogst 1918
afhangen. De pachters verlangen dringend
naar stoomploegen ,'mtaar deze zijn slechts
in zeer onvoldoende hoeveelheid afgele
verd.
'Pip een desbetreffende _vïaag be
toogde Clynes volgens de Times in het
Lagerhuis
Het gemiddeld gebruik van tarwe voor
voedingsdoeleinden in 't vereen. Konink
rijk kan men op 3132000300 quarters
per jaar berekenen. Het Aagelijkschi ver
bruik bedraagt dus ongeveer 600.000 quar
ters. Hiervan produceert de binnenlamd-
sch© productie ongeveer een vijfde ge
deelte, ze is dus toereikend voor on
geveer 11 weken. Men moet dus 4/5 der
benoodigde tarwe invoeren.
Keizer Wilhelmheeft hij legerorder
de instelling bevolen van een speciaal
onderscheidingsteeken, hetwelk aan allen
zal worden toegekend, die in dezen oorlog
zijn gewond of Tengevolge van ziekte in
en door den krijgsdienst moesten wor
den afgekeurd.
D© gemeentelijke overheid van Ber
lijn heeft bij den gemeenteraad een voor
stel ingediend tot invoering der volledige
Zondagrust gedurende den oorlog.
Sedert Amerika den oorlog ver
klaarde, lieten zich 38000 man als vrij
williger inschrijven.
Wegens kolengebrek is het tramver
k©er te Petrograd geheel gestaakt
Op het traject DuisburgOberhau-
sen hebben vijf gewapende bandieten een
TERfftFUJNT BJJOHÏ WERKDAG.
Abo»n»a»ntspr(»;
P* 2 maanden Ir. p. post f 1.50
Ltsss nummers-0.N
Pr$» Ber Advertentiün:
1—4 regels f 0.80, iedere regel meer 80 et.
B-maal wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Bewijsnummers 5 eent.
goederentrein aangehouden, het tramperso
neel verdreven en de wagens geplunderd.
Later werden de schuldigen to Duisburg
door militairen gearresteerd.
Engelsche vliegtuigen hebben over-
dag een aanval op Duitschland gedaan
i en de fabrieken der Daimlex-motoren te
Stuttgart aangevallen, waarop óieer dan
114 ton bommen werden geworpen,
j In een stedelijk ziekenhuis van Ber
lijn zijn eenige gevallen Van trichine ge
constateerd bij personen, die ham, spek
en varkensvleesch uit de bezette gebïe-
l den ontvangen hebben.
I De eerste burgemeester van Cöpenick
dr. Langerhaus, is overleden. De affaire
van den „Kapitein van Cöpenick" in'
in' October 1906 heeft zijn naam voor
korten tijd wereldberoemd gemaakt.
Op de eierkaart kan men tusschen
11 en 15 Maart te Berlijn 1 ei krijgen.
Tè Berlijn is een naaister, die hlandeï
heeft gedreven in gestolen broodkaarten,
tot 1 jaar en 3 dagen tuchthuis veroor
deeld.
Volgens dei laatste officiëele schatting
zal Amerika per jaar 4 millioen tons
scheepsruimte kunnen leveren. Ook! Japan
treft uitgebreider maatregelen om de
scheepsruimte te verhoogen.
De Londensche correspondent van
de „Yorkshire Post" heeft een onderhoud
gehad met een der beambten van de
Engelsche admiraliteit, waarin deze mede-
y deelde, dat degenen, die de verantwoor
ding dragen voor het scheepsbouwpro-
gram goede hoop hebben de scheepsruimte
tijdig gereed te hebben. De officiëele
marine-autoriteiten in Engeland en Ame
rika vertrouwen, dat de duikbooten den
komenden zomer bedwongen zullen zijln.
Te Weenen heerscht volgens de
„Neue Freie Presse" groot gebrek aan
vleesch en brood.
Voor de bakkerijen staan lange rijen
menschen op brood te wachten en moetenj
menigmaal onvemchterzake naar huis
gaan. Naar het heet wordt aan de bak
kers voldoende meel versteekt, maar ont
trekken dezen het aan dei bestemming
om het te verkwanselen.
Te Graz zijn straatbetoogingen gehou
den tegen de slechte hoedanigheid van
liet brood.
In Zwitserland dreigt een algemeen©
staking, als gevolg van revolutionaire ac
ties. f i
Te Berlijn zijn langs een omweg
uit Moskou berichten ontvangen over de
voorbereiding van een tegenrevolutie.
Grootvorst Michael Alexandrowitsj, de
broer van den vroegeren tsaar, wordt
als regent genoemd. De contra-revolutio
nairen moeten in hun programi de erken
ning van den vrede met de centrale®
hebben opgenomen.
Bij den luchtaanval op Napels zijn
16 personen gedood en ongeveer 40 ge
wond.
Een niet bevestigd gerucht meidt,
dat de Koeriandsche Landraad besloot
den Duitschen Keizer de hertogkroon van
Koerland aan te bieden.
Hindenburg toefde gisteren voor be
sprekingen te Berlijn-
De oud-kanselier Michaelis komt
ernstig in aanmerking voor eerste-presi-
dent in Pommeren.
Het Bolsje.wiksche partijcongres
heeft besloten zijn naam te veranderen
in „Russische 'Communistische partij," en
het vredesverdrag van Brest-Litofsk te
bekrachtigen.
Volgens de „Voss. Ztg." maakt de
Zwitsersche „Tagesanzeiger" melding van
ernstige ongeregeldheden in Engeland, die
eerst na het ingrijpen der militaire macht
onderdrukt konden worden. De „Tages
anzeiger" ontleent hare mededeelingen
aan Engelsche berichten en maakt daar
uit op, dat er sprake was van een geor-
ganiseerden opstand, welke veroorzaakt
werd door dei oproeping van arbeiders
en de schaarschte aan levensmiddelen.
In Leith en Edinburg kwam het tot een
hevigen strijd tusschen de menigte en de
troepen. Ook in Londen hadden in de
stadswijk Camden Town ernstige opstoot
jes plaats, waarbij magazijnen van le
vensmiddelen werden geplunderd.
De „Young -Mens' Christian Asso
ciation", welke achter het Amerikaansche
front een aantal gebouwtjes heeft opge
richt, waarin bijeenkomsten der soldaten
worden gehouden, zal in de nabijheid der
groote munitie-centra in de V. S. der
gelijke huisjes bouwen ten dienste der
i munitie-arbeiders.
