O 116 Vrijdag 15 Februari 1618 Jattrgau De Groote Oorlog. Binnenland. Uit de Provincie. Uitg*T« v*« fe JUaml. Yena. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: 11NGE YOR ST STRAAT Ü9L Bureau te Middelburg: BIRMA F. P. DHUIJ L. BUR®. Drukker»: Qeeterbaan Le Coiutru, Goe». Zwak gezag. De burgemeesters onzer groote steden behoorden aan die van de kleiner© een goed voorbeeld te geven, in de hoog houding van het gezag. De burgemeester van Amsterdam schijnt het tegendeel te zullen gaan doen, eïi die van Rotterdam aarzelt ook al een beetje. I Te Amsterdam was eenige maanden geleden de aardappeldemonstratie toege staan. Zijn slappe houding veroorzaakte indirect oproer, molestatie en benadee» ling, bloedstorting en doodslag. Sindsdien weigerde bij' de straatbetoo- ging der anarchisten. Doch nu heeft hij weer een ander© houding bedacht jegens een straatvertoon van de S. D. A. P., om hetwelk te houden een deputatie uit die partij! hem* gevraagd had. (Wat heeft nu de burgemeester oip dit verzoek om intrekking1 van het demon stratie (straatbetoogings-) verbod geant woord? Heeft bijl fier neen gezegd? Neen. Hij heeft ook wel niet ja gezegd, doch hg heeft wat anders gedaan. Hij heeft, blijkens 't verhaal in de dag bladen, een proclamatie uitgevaardigd, waarin staat dat, de door hem toege* stane demonstraties uitgezonderd(geen demonstraties mogen plaats hebben. Men heeft wel eens beweerd dat te Amsterdam de roede wethouders en de groote S. D. A. P.'er raadsleden regeeren. Zij no. 1 en de burgemeester onder hun invloed of aan hun lijntje. 't Zou jamAieir zijin als 't waar wasi Maar waarom dan die slappe, inconse- kwente houding. Zoo draa'en de dragers van het gezag zeiven op den duur het gezag den nek om. Ook de burgemeester van Rotterdam, die overigens vrij wat hooger, en hier! door sterker staat als handhaver van de orde, schijnt gevaar te zullen loopen van te gaan weifelen. Ook hij ontving een deputatie uit de S. Dj? A. P. met verzoek om evenals zijn collega te Amsterdam het demon* stratie-verbod op te heffen. Het antwoord luidde dat Zijnedelacht- bare er eens over denken zal. Ook al geen fier standpunt. Betoogingen tegen het openbaar gezag moesten altijd geweigerd en geweerd wor den. Jammer dat zulks van vrijizinnige zijde niet wordt ingezien. 'tls trouwens de eerste maal niet dat de Amsterdamsche overheid op socialis tisch spoor en in socialistisch gareel loopt. 0»m#Rl«cfc, Satanisch. Omtrent het gebruik van deze woorden in de vergadering van „Christelijk Nati onaal," -te Utrecht, in 1869, onder voor zitterschap van Groen van Prins terer, uit welke vergadering gevolg van misver stand, Beets en Chan epie de la Saussaye niet verontwaardiging wegliepen, schijnt een legende te wandelen, welke behoort tot staan gebracht te worden. Wij lezen in Fabius „Studiën en Schetsen," blz. 209, hieromtrent dat volgens ds. Grone- meijer met het schrappen van het woord „christelijk" in de schoolwet van 57, door Groen van Pr nsterer aanbevolen en aangedrongen, bedoeld werd „de ge dienstigheden der prakrijk" te weren, dat Beets het streven om de openbare school zoo slecht mogelijk te maken (no:a bene, wek een beschuldiging!) demonisch heette, waarop dr. Kuyper het behoud van het „christelijke" in de schoolwet satanisch noemde. Opdat dpze onjuistheden niet verder loopen zouden, merkt Prof. Fabius drie ërlei op: lo. Het „Christelijke" werd door Groen van Prinsterer vooral gedu ht als voertuig voor moderne theologie. 2o. beets, door niet te lezen wat Groen ge schreven had, wist niet dat deze beoogde üe openbare school, door hét weren van moderne theologie, zoo goed moge.- ij te maken. 3oi. Dr. Kuyper paste het satanisch toe op de moderne staatsidee. j-tIn.,"^O0^ee,n en Thans" b'z. 138 wordt f r ^a^us uitvoerig" uiteen- gezet; en m zijn „S udim en Schetsen" V, 123 nog eens verduidelijkt. Tweede Kamer. Minister Cort's zwenking. - Tnrugge omen beloften De _b»z. onderwijzers weer gsdu- ln een „nou breekt m'n klomp"-stem- ming zal menigeen vernemen, d it minis ter Gort het amendement-Ketelaar, dat VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG» Ab©»»«m«at»pr^s: F«r 3 maasde» Ir. p. post f 1.50 Los#e nummer»- 0.08 Pr$8 der Advertentie») 1i regel# f 0.80, iedere regel meer 90 cl 3-maai wordt 2-maal berekend. Bjj abonnement voordeelige voorwaarden». Bewijsnummers 5 ceat. met Marchant's onaannemelijke voorstel overeenkomt, niet „onaannemelijk" ver klaard heeft. En dat nadat van der Molen nog eens "met groote duidelijkheid had doen uit* ko'men, dat het stelsel der linkerzijde zich niet verdraagt met hetstelsel der lin kerzijde. Voor rechts is het dus wel grievend, dat de regeering h'aar eigen stelsel er aan geeft voor het groote kabaal van de linkerzijde. Wie had zoo iets van den hoogge prezen premier kunnen denken! Terecht riep van der Molen uit: Wat de regeering thans laat zien, is geen, beleid meer. Hij heeft duidelijk aangetoond, dat het bewuste amendement zonder redelijk mo tief maar zoo' op alle salarissen botweg f 100 opzet. Ook op de wedden der bijk onderwijzers. D.w.zi., op die salarissen, die nu van f 500 tot f 1000 achterstaan in dezelfde gemeenten bij die der open bare collega's. Een bijzonder onderwijzer in een groote stad zal dan in plaats van f 1200 f 1300 krijgen, doch zlijn col lega van het openb. onderwijs, die, nu in dezelfde plaats f 2000 heeft, krijgt dan f2100. Neen, dat is geen stelsel I Het amendement van der Molen, dat zich geheel bij het regeeringsvoorstel aan sloot o.m. bepaalde, dat indien onder wijzers 10 en meer, doch minder dan 15 dienstjaren vervuld hebben en op min der dan f300 boven de minima staan, zooveel meer krijgen als het bedrag dat vereischt wordt om de wedde tot f300 daarboven op te voeren was niet aannemelijk En- dan durft de minister nog de ver antwoordelijkheid schuiven op de hee-t ren, die vóór het amendement-Ketelaar! stemmen Zwakker en weifelachtiger houding heb ben wij nimmer Kanschouwd. Welk een wreede desillusie voor de vele bijzondere onderwijzers, wier nood zoo hoog ge stegen is. Terecht is doior de rechterzijde de min- krachtige houding der regeering gewraakt. Niet zonder verontwaardiging, dat laat zich verstaan. De heer Beumer zei de, dat Ketelaar met zijn amendement n et anders heeft bedoeld dan een verkiezingsmanoeuvrie', whardoor hij bij alle onderwijzers in het' gevlei wil komen. De Vk miilioen, welke de minister zoo moeilijk kon krijgen, wor den nu besteed voor onderwijzers, die het niet direct noodig: hebben. De heeren hebben gedacht, dat 'djeze verkiezing niet zou staan in het teeken van den schoolstrijd, maar de laatste dagen is het wel duidelijk geworden, wat men van de linkerzijde te wachten heeft en de a.s. verkiezingen zullen dan ook wel degelijk in het teeken van djen schoolstrijd staan. Dinsdag, als er gestemd wordt, zal 't na der blijken. De motie-Ketelaar om duurtetoeslag te verleenen aan gepensionneeraen, vond aan alle zijden instemming. Men was algemeen voor een vrijge vige beslissing. Niemand stemde tegen. Verder werd nog begonnen met de be handeling der Indische begrooting. SsjcBssgf «verzïöM va» atan toMtand. In Champagne' is de vuuractie in de sectoren ten N. van Prunay en -ten Z. 0. van Tahure zeer gestegen. Overigens strijd op k eine schaal: coups de mains, aanvalspogingen, patrouille schermutselingen. Tusschen de Oekraine en d!e centraler» worden de besprekingen tot afwikkeling van de verschillende detailkwesties voortgezet. De Oekrainische Rada heeft haar zetel van Kieff naar het meer wes telijk gelegen Shitomir overgebracht, dat door betere spoorwegverbinding met Oos- tenrijk-Hongarije verbonden is. Mogelijk, dat bij' die verplaatsing ook andere factoren zich hebben doen gel den en dat het te Kieff niet geheel vei lig meer was. Want Trotsky dreigt roet in het eten te zullen werpen, als men de berichten uit Duitsche bron mag gelooven. De mogelijkheid bestaat, - dat hijl nu een veldtocht tegen de Oekraine gaat ondernemen. Hij erkent de regeering van 'de cen trale raden te Kieff en straks die te Shitomir niet en evenmin den door haar gesloten vrede. Welke gevolgen het optreden van die regeering te Petrograd hebben kan, blijkt uit de berichten uit Finland, waar de verwarring ten top gestegen is. De Roode Garde houdt ei' huis op een manier, die aan de ergste dagen der Franschb terreur herinnert. In de Neue Freie jPresse wordt zelfs ge'meld, dat in de Roode regeering te Helsingfors een plan werd overwogen, om ©en soort bloedbruiloft aan te rich ten, waarbij alle burgerlijke en bezitten de klassen zouden worden uitgemoord. Gelukkig werd het denkbeeld verworpen, met een meerderheid van slechts twee steimmen Men ziet, in 'tOosten heerscht een toestand van weergalooze chaos en ver-, warring èn uit-middel-puntige omstandig heden. v i l l t L 1 Volgens de Duitsche avondbladen leid den de besprekingen in het groote Duit sche hoofdkwartier tot volledige overeen stemming van opvatting tusschen de mi litaire autoriteiten en de politieke leiders. Een definitief besluit is nog niet be- kend. Het resultaat zal eerst na enkele dagen bekend gemaakt worden. Er is verder nog geen officiëele me- dedeeling gepubliceerd over onderhande lingen met Roemenië. De Duitsche pers neemt echter aan, dat de Roemeensche onderhande'aars, die eerst over de verlenging van een wapen stilstand zullen spreken, gisteren op de plaats van bestemming zijn aangekomen. Over het verloop van de twee laatste zittingen der Duitsch-Oosten ijk Hong.-Rus- siscne commissie tot regeling der poli tieke en territoria'e kwesties, we'kle met de bekende verklaring van Trotsky ein digde, zijn nog enkele bijzonderheden be kend geworden. s i 0# ontvangst van Czernin. Bij aankomst te Weenen werd Czernin door een groote menigte, o.a. door d© rijks-organisatie van vrouwen ontvangen. De minister werd met stormachtige toejuichingen ontvangen. Een deputatie der vrouwen-organisatie dankte den mi nister voor de besprekingen in Brest- Litowsk en herinnerde hem aan zijn be lofte dat alle huisvrouwen van Oosten rijk zoo spoedig mogelijk verbetering zou den krijgen in hun huishouden door toe voeren uit de nieuw-geopende gebieden. De vrouwen 'hoopten dat deze belofte spoedig verwezenlijkt zou worden. Na de -ovaties verscheen Czernin op hej balkon van 's ministers paleis. Hij hield een rede, waarin hij1 dankte voor de ontvangst en O'.m.-jZeide: De eerste stap is gedaan, maar laat het ons dui delijk zijn dat wij nog een verderen weg naar den algemeenen vrede hebben af te leggen. Nog is het volhouden. Ik re ken er op, dat gij mij allen steunen zult, dat gij zult volhouden tot den algemee nen, eervollen vrede. De woorden van den minister" werden met stormachtige hoera's begroet. Korte oorlogsberichten. Koning. George- heeft drie koninklijke paleizen aan de regeering aangeboden voor nationaal gebruik in oorlogstijd, n.l. Balmoral in Schotland voor gewond© sol daten, 'Buckingham Palace en Kensing ton Palace voor openbare bureelen. Generaal Mackensen heeft met het Roemeensche legercommando onderhan deld over den wapenstilstand omdat de situatie door de houding van het Oekrai nische leger veranderd was. In Amerika hebben zich 30 000 tim merlieden bereid verklaard om te wer ken, waar de regeering hen noodig heeft. Volgens officieele opgaven bedraagt het aantal geïnterneerden in Zwi seriand in totaal 27.453 man, waaronder 10.677 militairen der Centralen en 16.776 mili tairen der Entehtelanden. Parijsche bladen meldenIn een vergadering te Barcelona zijn twee re volverschoten gelost op den leider der Spaansche republikeinen, Alexander Ler- roux. Lerroux werd niet getroffen, de «lader is .gearresteerd. Volgens een ,.Times"-bericht uit Lugona zijn de sedert een jaar in hotel „Metropol©" .toevende consuls van En geland en Frankrijk, gedwongen te ver huizen naar ©en hotel van den twee den rang, omdat Oostenrijkers en Duit- schers den hotelhouder, een ententege- zinden Italiaanschen Zwitser met hoy- cot hadden bedreigd. De „Lok. Anz.' 'meldt, dat Maandag de Roemeensche regeering door de ge zanten der entente op de ver strekkende gevolgen van een afwijking van de ge meenschappelijke politiek zou zijn gewe zen. De nieuwe regeering zou de mede- deeling voor kennisgeving aangenomen, maar niet beantwoord hebben. Een Russisch-Amerikaansche ver gadering te New-York heeft de Russisch- Duitsche vredesovereenkomst gegispt en de Russen in Amerika opgewekt een af zonderlijken vrede niet te erkennen. Een hevige gasontploffing heeft zich in de mijn Concordia bij Oberhausen voör- gedaan. 20 arbeiders werden gedood, zes zwaar en drie licht gewond. Bij een botsing in de lucht boven een vliegveld in Lincolnskire zijn op 5 Februari de Engeïsche luitenants Kneefei en Riléy gedood. Denzelfden dag liet luitenant Leonard bij' een ongeluk met zijn vliegtuig in de oostelijke graafschappen het leven, en werd het lijk geschouwd van luitenant Hardy, die bij een ongeluk in de lucht in Oxfordshire was omgekomen. Den dag te voren was- de tweede lui tenant .Black uit Glasgow doodgevallen., De sigarenwinkels in Londen heb ben aanzegging gekregen, dat de lucifers streng gerantsoeneerd zullen worden. Een firma, die voor den oorlog 'twee of drie gros dooses lucifers per dag verkocht kom nu maar 18 doosjes per dag krijgen. In Southport waren dezer dagen een magistraat van het graafschap en een lid van den gemeenteraad voor den rech ter gedaagd wegens het oppotten van levensmiddelen. In het huis van den ma gistraat had men 240 pond bloem en bij het gemeenteraadslid 681/2 pond ham en 42 blikjes zalm gevonden. De rechter stelde beide overtreders in de gelegenheid, om krachtens de nieuwe verordening, die voorraden bij' de le vens middélenc om mis- sies aan te geven enveroordeelde beiden alleen in de kosten van het geding. pens voorziene onruststokers tegemoet ging, kwam het tot een treffen, waarbjj zeventien hunner gedood werden. Aan Onze zijde werden geen verliezlen geleden, De rust is thans hersteld. De Kamerverkiezingen. Anti-revolutionaire landbouwers in Friesland hebben besloten, in hun partjj te werken voor landbouwvertegenwoordi- ging in de Tweede Kamer. Als eventu- eele candidaten zijd aangewezen de heer C. Tamminga en Y. Veldhuis te Sneek. H. Leenstra te Haskerhorne en W. Vrif enhuis te Katlijk. N. R. C. Christelijke arbeiders en. Minister Pothunra. Men meldt uit Amsterdam In een zeer druk bezochte vergadering; uitgeschreven door het Comité van ac tie en voorlichting uit de Christelijke ar beidersbeweging is gisterenavond aan do arbeiders de toestand - uiteengezet. Ge adviseerd werd Minister Posthuma te steu nen tegen Minister Treub. Vooralsnog werd afgeraden het middel staking te ge bruiken en zich niet aan te sluiten bij do beweging van de S. D. A. P. Met ver trouwen moet het debat in de Kamer over de levensmiddelenvoorziening wor den afgewacht. De z a ak-D e Jong. Wij vernemen, dat de heer De Jong aan de kieskringen, die hem op de groslijst brachten, heeft bericht, dat hij geen can- didaluur voor de a.s. Kamerverkiezingen zal aanvaarden. Eenheidsworst. De Minister van Landbouw heeft goed gevonden aan de lijst van distributie goederen toe te voegen het artikel „een heidsworst", vervaardigd uit 10 pet. var kensvleesch en 90 pet. rundvleesch, en den maximum-kleinhandelprijs op fl.10 per kilo hepaald. Tabak. De minister heeft ©en Rijksbureau voor tabak ingesteld en verkoop, aflevering en vervoer van ruwe tabak verboden; be houdens ontheffing der verbodsbepaling. Gdirist. Hist. Unie. Gisteren werd te Utrecht de algemeen© vergadering gehouden van de Christelijk- Historische Unie. Dr. J. Th. de Visser opende de verga dering met een rede, waarop we later allicht terugkomen. De zeven leden van het hoofdbestuur, die tengevolge der reorganisatie aftraden, zijn herkozen, terwijl als nieuwe leden in het hoofdbestuur werden gekozen jhr, mr. D. J. de Geer, lid van de Tweede Kamer, te 's-Gravenhage, en prof. dr. J. R. Slotemaker de Bruine te Utrecht. In de statuten der Unie werden en kele wijzigingen gebracht. Een daarvan bepaalt, dat verplicht gesteld wórdt het indienen in alle kieskringen van twee lijs ten met Uniie-candidaten. (Gelijk men weet was eerst besloten dat in 17 kieskrin gen zou worden ingediend éénzelfde candidatenlijst, en in den kieskring 's Her togenbosch de tweede). Verder werd daar bij aangenomen een voorstel van de hee- i ren Lohman en Schokking, dat de be- doeling heeft om te voorkomen, dat zeer bekende en zeer goed Christelijk-Histori- sche mannen, doch die overigens uit pro pagandistisch oogpunt minder naar voren komen, op den achtergrond geraken, en waarbij aan het hoofdbestuur de bevoegd heid wordt gegeven personen op de voor- loopige algemeene candidatenlijst te bren gen. De vergadering vereenigde zich één stemmig met het onlangs door het hoofd bestuur gepubliceerd communiqué, waar bij uitgesproken wordt, dat er geem sprake meer is van bestendiging der of aangaan van een coalitie. Onrust in Palemb JSig. (Officieel.) Van den Gouverneur-Gene raal van Nederlandsch-lndië is telegra fisch bericht ontvangen, dat volgens me- dedeeling van den resident van Palem- bang op1 6 dezer kwaadwilligen een inval deden in de doesoen Soekadana der on- der-afdeeling Ogan Ilir (afdee ing Palem- bangsChe Benedenlanden). Toen de con troleur der on'derafdeeling, door een mi- litaire patrouille vergezeld, de yan wa Apotheken. Zondag is te Goes geopend -de apo theek van G. v. d. Hoek'; te Middelburg die van M. J. van Pienbroek en te Vlis- singen die van C. G. Baert. De commandant der stelling van de monden der Maas en der Schelde heeft het verblijf 'in zijn gezagsgebied wegens het betrokken zijn bij den smokkelhandel ontzegd aan de BelgenLouis Dilles, geboren "6 Augustus 1898 te Kieldresht, wonende te Nieuw-Namen, Edmond Thuy, geboren 18 Juli .1895 te St.-Gilles, wo nende te Clinge, Albert Ivens, geboren 13 September 1892 te Slekene, Theo- phiel Marie Jansen, geboren 14 Decem ber 1897 te Stekene, August Raes, ge boren 15 Februari te Stekene, Regule van Bunderen, geboren 28 December lc97 te Stekene, alleri wonende te St.-Jansteen en ,den Nederlander Aloysius van Cam- penhout, geboren 29 November 1893, wo nende aldaar, Kapelle Brug. Nog werd wegens vermoe ien van spi- onnage het verblijf ontzegd aan Ach el de Mey, geboren 16 September 1898 te Watervliet, wonende te IJzendijke, ran nationaliteit Belg. f Aan de volgende, indertijd uit het ge- j zagsgebied van den commandant der stel- j ling yan de monden der Maas en der Schelde uitgewezen personen, is met in gang van 15 Februari voorwaardelijk ver gunning verleend .daarin terug te kee- ren: N. Moelker, Rilland-Bath; A. Gif- sel, A. Claeyssens, C. J. Die rick, Wi. P. i G. Ammon, allen Sas van Gent; K. Heiji- boer, St.-Maartensdijk, P. de Klerk, C. v. d. Voorde, E. v. d. Voorde, allen» IJzendijke, P. F. Oudenaard, B. IJse- baert en W„ P. Dieleman, allen te Axel. j Middelburg. Gisterenavond werd de jaarvergadering gehouden van de Ver. i Openbare leeszaal en B.bliotheek, onder voorzitterschap van den heer ds. M. van Empel. Door den heer dr. H. van dei] Kamp werd als secretaris bet jaarver» slag uitgebracht, waaruit o.a. blijkt, dat dank zij de zuinigheid dit jaar bij het aanschaffen van nieuwe boekwerken be tracht, het tekort van het vorig jaar aan merkelijk is geslonken. Daar echter vol gens-besluit van de vergadering van 15 Juni het gebouw waarin de leeszaal thans gevestigd is, op 1 Juli 1918 eigendom der vereeniging wordt, zal een beroep moeten worden gedaan op de hulp van hen, die in de leeszaal belangste.len, tem ten einde de fïnanciee e gevolgen met succes het hoofd te kunnen bieden. Het bestuur was tot het nemen van dit be sluit genoodzaakt, daar anders de Indus trie- en huishoudschool het gebouw zou hebben gekocht en de Leeszaal op 1 Jüli 1918 dakloos zou zijn geweest- Zeer waarschijnlijk zal de exploitatie van het niet door de leeszaal ingenomen deel van het gebouw voldoende opleveren om de meerdere uitgaven, die hel ge/olg zijn van den aankoop te dekken. Wegens gas- en ko'.enbesparing kon het lokaal gedurende de maanden Februari, Maart, April en de eerste hel it van Mei des avonds slechts van 7 tot 8 uur geopend zijn. Daarna werd dit verlengd tot 9 uur en na 15 October tot half tien. Een gevolg hiervan is een lager cijfer van bet aantal bezoekers over 1917, n.l. 9841 tegen 10805 over 1916. Er wer den 25896 boeken uitgeleend, waarvan 3399 wetenschappelijke werken en 22497

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1918 | | pagina 1