no »5
llinsdiig 22 Jeniiari WIS
32e «laargaos
K. BRANTS.
ui -i mm kz: mn mmm
Uitgave van
ft Naami. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
IRMA E. P. BHÜIJ L. BURG.
Drukkers:
Dosterbaan Le Cointre, Goes.
DeZeetiw
■sta
maismtissgaasBsstsaaixiiswassiai^mmnaii
Voor de op 8 Februari a. s. te hou
den stemming voor een lid der Provin
ciale Staten (vacature den heer Wonder-
gem) wordt ten krachtigste door De
Zeeuw gesteund de candidatuur van dhr.
Hulp.
Het ontwerpje van do lieeren Dc Sa-
vornin Lohnian c. s., om uit de Rijkskas
de verschillen in salarissen van open
bare en bijzondere onderwijzers bij te
passen, bedoelt een aanvang te maken
met de financieele gelijkstelling, in af
wachting van liet meerdere dat herzie
ning van de wet op het Lager Onderwijs,
als gevolg van het nieuwe artikel 192 der
Grondwet brengen zal.
Deze nobele poging van den lieer Loh
nian zet de kroon op diens arbeid van
ruim veertig jaren in den belangeloozen,
dienst van de vrije school en de bij
zondere onderwijzers.
Er verschenen al meerdere wetten van
hem in het Staatsblad, welke van 'zijn
liefde tot de vrije school en zijn recht
vaardigheidszin in 't belang onzer Chris
telijke onderwijzers getuigen. En telkens
was het zijn woord, zijn invloed, zijn
daad, die de drie partijen in dezen strijd
voor het recht wisten te vereenigen. Meer
malen overtuigde hij zelfs ook den poli-
tieken tegenstander.
Onder anderen het bevredigingsvoorstel
was er vrucht van.
Toch is het juistgezien van de vijf
hoeren Lohman, v. d<-"Voort v. 'Zijp,
v. d. Molen, v. Veen en v. Wijnbergen
om nu niet te wachten tot het den toe-
komstigen wetgever, wie weet wanneer,
gelukken zal, het grondwetsartikel in 't be
lang onzer wachtenden tot zijn recht te
doen komen, maar nu reeds de koe bij
de horens te vatten, en de Staten-Gene
raal, wien liet blijkbaar ernst is geweest
met hun votum dat cr verandering komen
moet, de gelegenheid te geven, alvast,
aanvankelijk, aaii de bijzondere onder
wijzers toe te kennen, hetgeen hun toe
komt.
Wordt dit ontwerpje, deze 'eenvoudige
toevoeging van twee artikelen aan arti
kel 59 5e lid der Schoolwet, aangeno-
men, dan is de gelijkstelling aanvanke
lijk verkregen. Het Rijk zorgt voor, de
betaling; en de Gemeenten die aan de
openbare onderwijzers buitengewone uit-
keeringen doen, worden verplicht dit ook
te d'êen aan de bijzondere.
Dit laatste is een overgangstoestand,
geen blijvend .element.
Reden te over derhalve om met dank
zegging aan den heer Lohman die
semper idem, steeds dezelfdezoo
waardiglijk weer op de bresse sprong
dit ontwerpje toe te juichen.
Wij hopen, dat de Linkerzijde zich niet
verzetten zal, al zijn enkele bladen, en
zelfs een der leden der Bevredigingscom-
missie, de vrijzinnig-democraat Ketelaar,
daarmede reeds begonnen.
En natuurlijk! dat ook de Re
geering zich ten slotte met het voorstel
^ereemgt, en Treub, de man met 'het
sterksprekend rechtsgevoel, de middelen
zal willen vinden, waaruit het paar mil
joen, dat allicht de uitvoering van een
en ander kosten zal, moet worden uitge
keerd.
Zeeuwsc-he Stemmers»
CXXVII.
De moraal, de eerlijkheid en soliditeit
van ons volk zijn er den laats-ten 'tijd
met op yooruitgegaan.
i an meer dan een zijde is op deze
c ioevrge omstandigheid de aandacht ge
vestigd. Was het ook niet mr. de Wilde'
mt den Haag, die de mogelijkheid op
perde, (dat het buitenland ons straks lee-
riL zak Ms we rneenen, dat
toen niet zonder onze handelsrelaties kan?
wnr] ja,S?' ,eierzuchit, baantjesljacht
orden nu m alle kringen gevonden.
en Vten tSW1 V£U1 de machthebbers,
llc voornamelijk pp het oo°i
de tijdelijke crisis-machthebbers, die hun
baantje aan de tegenwoordige' ffidsom
standigheden danken, vieren willekeur en
chicane hoogtij'. en
'(Smokkelen 6n speculeeren, 'tziin die
meest ,giezo>chte bezigheden in dez'e dagen
En toen vragê zich niet af, wat er on 't
spel ®srat wordt hjj: ae2e bedrijven
«mi m
Aan een goeden vriend dank 'ïfc een
end verhaal, dat ook op onzen tijd iuist
van toepassing' is.
Vroeger was het de aardige gewoonte
men ziet er nögi wel de overblijfselen
van dat sommige Zeeuwsche en Bra-
bantsehe ianidfoouwers, van hun wag'ens,
waarmede zij stadwaarts reden om hün
koopwaren ter markt' te brengen, de
achterkratten lieten beschilderen met een
landelijk t afreeltje en daaronder Oen toe
passelijke (spreuk of gedichtje aanbrachten.
In den tijid, toen schepenen en schou
ten £ir gildenïeesiters nog in zlwang wa
ren, was er eens een boer, die ('t is niet
bekend waarom) op zijn wagenkrat liet
schilderen een groot veld met hooiboo-
pen. Daar om heen verdrong "'zich een
g'roote menigte menschen, meest mannen,
in allerlei kleeding, die zich van het hooi
trachtten meester te maken. Eén man
kwam achter aan, en kon ondanks de
grootste inspanning niets krijgen.
Daaronder liet de hoer schilderen:
De wereld die is rond, gelijk een
hooihoop zooais men zeit.
Hij1, die het rheeste .plukt, hij die het
meeste heit.
Ik zou ook nog' wel eens willen plokken,
Maar kan er niet bij van, al die lange
rokken.
Toen de 'hoer echter met don aldus
versierden wagen de stad binnenreed,v
werd hij door eeh dagwaeht, agent van
politie zoudenf wij zeggen, aangehouden,
en werd 'hem' aangezegd, dat hij met dat
beschilderde krat niet meer Stadwaarts
mocht komen.
Teen liet hij het veranderen en liet
hij er op aanbrengen een groot spinne-
web, waar groote bromvliegen, bijen en
paardenvliegen doorheen waren gevlogen,
maar waarin kleine vliegten en muggen'
waren blijven hangen.
Daarom der las men: r
De spin, die spant zijn web om vliegen
in te vangen,
De groote vliegen er door, maar He
kleintjes blijven hangen.
Toen hij nu met dit beschilderde krat
op den wagen weder stadwaarts kwam,
en de (menschen er schik in hadden, kwam
weer zoo'n daglwacht hem aanzeggen, dat
schout en schepenen bevalen, dat hij' ook
dit krat moest verwijderen. Anders mocht
hij niet meer ter markt komen. De man
begreep er niets' van, doch voldeed aan
het bevel en wijzigde de voorstelling.
Hij' 'liet er nu op schilderen twintig)
korenvorken met 'lange''stelen en vier
met korte stelen, en daar%der stond ge
schreven
„Groote stelen en 'kleine stelen; maar
groote stelen het meest".
Toen hij nu weer stadwaarts kwam,
vroeg men hem, wat dat beduftlde.
;Och, antwoordde hij, dat fcèteekent niéts
anders, (dan 'dat het meeste konen boven
aan zit en daarvoor heeft men lange
stelen noodig1.
Maar de vroede vaderen wilden daar
niet aan en "bevalen den boer, op poene
van groote boete ook dat te verwijderen.
De boer 'gaf hu,n hun zin, maar liet
toen hét krat'gfeheel blauw sichildéren
en daaronder dez'e woorden zetten:
Als ik dan niets anders mag( schrijven,
Dan zal ik alles maar hlauw-blauw laten
blm^fcn.
De vroede vaderen hadden nu geen
vat meer op den boer en lieten hem
met rustToch sprak zijn wagfenkrat
nog steeds van groote wantoestanden. Erg
vleiend voor de groote Iieeijen van die
■dagen was het niet.
Maar als men nu eens op dergelijke
wijze 'g'ing getpigen tegen dep kanker
des tijids
Er waren geen wagens genoeg om te
herinneren aan den eisch van eerlijkheid
en rechtschapenheid'
KEES VAN DER MEER,
BESCHIKBAARSTELLING VAN LEVENS
MIDDELEN.
Aan Posthuma's Memorie van Antwoord
is alsnog het volgende ontleend:
Crisisministerie.
Wat het in het leven roepen van een
afzonderlijk departement voor de levens-
middelenvoorziening betreft, kan worden
medegedeeld, dat de raad van ministers
op 10 December besloten heeft, de in
stelling van een crisisministerie te bevor
deren. Tot den datum van deze Memorie
(17 Januari) is het echter nog niet mo
gen gelukken, een daartoe geschikt ge
acht persoon bereid te vinden, aan het
hoofd van een dergelijk ministerie op te
treden.
Peulvruchten.
Voor den oogst 1917 zijn de prijzen
van groene erwten en bruine boonen vast
gesteld op f 30 .per 100 K.G., later veri
j boogd tot f 31 per 100 K.G. voor zeer
goede kwaliteit. Voor eenige soorten ca-
pucijners en Heinrich Riesenboonen is
de prijs later op billijkheidsgronden ver
hoogd.
Geraamd wordt dat van den oogst 1917
ter beschikking zullen komen voor men-
schelijke consumptie c. a. 63000 balen ad
100 K.G.
Behalve de 440.000 balen' bij pellers
werd' krachtens beschikking dd. 19 Maart
j.l. ook alle bij handelaars aanwezige rijst
in bezit genomen. Hierdoor werd de be
schikking verkregen over verdere 60.000
balen; dit cijfer toont wel afdoende aan,
hoezeer de geruchten omtrent opslag van
rijst door speculanten overdreven geweest
zijn.
Aardappelen.
Hoewel het vervoederen van voor de
consumptie geschikte aardappelen is Ver
boden, scherpe controle wordt uitgeoefend,
dat zulks niet geschiedt, en tegen hen,
van wie wordt, \pstgestekl, dat zij dit
verbod overtreden, streng wordt opgetre
den, kan wel als zeker worden aangeno
men dat, iii' verband met de schaarschte
aan veevoeder en de moeilijkheid om
overtreding van het verbod te consta-
teeren, niet onbelangrijke hoeveelheden
consumptieaardappelen als 'veevoeder wor
den gebruikt.
De Minister Is er dan ook van over
tuigd, dat bij vrijen handel reeds om
streeks Februari een volslagen aardappel-
nood zou heerschen.
Dat in normale tijden de meeste ge
zinnen een wintervoorraad insloegen, moet
de Minister met groote stelligheid tegen
spreken. Wel is zulks een gewoonte op
het platteland, doch in de steden heeft
het overgroote deel der bevolking geen
bergruimte voor aardappelen en dit deel
van de bevolking heeft ze dan ook nim
mer opgeslagen.
Groenten.
-. Het is het voornemen van den Minister
t. V in de versche groenten, die voor de
volksvoeding in aanmerking komen, inge
volge art. 1 der Distributie wet 1916 aan
te wijzen en tegen verlaagden prijs be
schikbaar te stellen. Hij stelt zich daarbij
eene regeling voor, ongeveer gelijk aan
die,1 als thans voor de melkvoorziening
geldt.
De groenten komen op de veilingen
>£n worden daar verkocht zonder split
sing in Linnen- en buitenlandsch (percen
tage. Ook de binnenlandsche handel voor
zie]; zich dan tegen den algemèenen prijs,
doch ontvangt voor het door hem ge
kochte deel een uit de Rijks- en Ge
meentekas te zamen te betalen bijslag
die "hem in staat stelt de goederen tegen
billijken prijs aan het publick te leveren.
Ook ten aanzien van de vroege aard
appelen zou op dezelfde wijze gehandeld
kunnen worden.
V-e t.
Zoodra de behoefte aan een algemeeno
ve'tdistributieregeling yerd gevoeld, zijn
de noodig© maatregelen genomen omidoz'e
distributie voor te bereiden. Het vraag
stuk is evenwel' zeer ingewikkeld en niet
tegenstaande in deze alle voortvarend
heid werd betracht ,is het nog niet mo
gelijk gebleken "de regeling in werking
to doen treden. Inmiddels is een vetdis-
ti'ibutiekantoor opgericht, dat met de voor
bereidende maatregelen voor de distribu
tie nu nagenoeg gereed is. Onder leiding
van dit 'kantoor zullen alle sl ach Wetten
van runderen, kalveren,schapen enz. in
gezameld worden, die. met de beschik
bare andere dierlijke en plantaardige vet
ten tot bak- en braadvet verwerkt zullen
worden. Vrij; vet zal dan foor het pu
bliek in het geheel niet meer verkrijg
baar zijn.
Eieren.
De verstrekking der goedkoope eieren
denkt de Minister aldus te doen plaats
vinden. De gemeenten bestellen de eieren'
bijl "het Rijks Centraal Administratiekan
toor voor de" Distributie van levens
middelen evenals zij: met de gewone re-
geeringsgoederen plegen te doen. Aan do
gemeenten wordt een periodiek' wisse
lende inkoopsprijs in rekening gebracht;
het. 1/10 van het nadeelig' Verschil tus-
schen den inkoopsprijs ein den in over
weging gegeven'verkoopsprijs komt ten
laste van de gemeente. Gemeenten, die
in staat zijn zelf eieren in te koopen,
kunnen ingevolge de wettelijke bepalin
gen dit doen en hebben uiteraard even
eens recht op 9/10 van het nadeelig ver
schil "tusschen in- en verkoopsprijs, een
en ander natuurlijk met inachtneming
van het bepaalde' in art. 3 der Distri-
butiewet -1916.
Zij, die voor het ontvangen van goed
koope eieren in aanmerking wenschein!
te komen, dienen daartoe een aanvrage
in bij den burgemeester hunner woon
plaats; uit den aard der zaak zal deze
het oordeel' van den behandeSenden ge
neesheer inwinnen betreffende de vraag,
of naar zijn mèening tot verstrekking
van eieren behoort te worden overgegaan.
A1 c o h o 1 i n d u s t r i e.
De Min. acht den tijtel nog niét geko
men om ,over te gaan tot sluiting va.n
de al'coholindustric en bierbrouwerijen.
Indien de verwerking aan graan, me
lasse d. tot spiritus zou worden ge-
staakt, zou dit niet alleen mede brengen,
een werkloosheid in de alcoholindustrie
en in aan deze industrie leverende be
drijven, doch tevens een ontbreken va,n
vele, voor andere industrieën onmisbare
grond- en hulpstoffen. Door dezen maat
regel zou de gistvorming hier te lande
worden onmogelijk gemaakt. Dit zou niet
alleen op de kwaliteit van het brood
en dientengevolge op de volksgezondheid
van nadeeligen "invloed zijn, doch tevens
niet te onderschatten bezwaren mede
brengen, daar de meeste 'broodbakkerijén
niet op het bereiden van brood zonder
gist zijn# ingericht, noch over voldoende
ervaring' te, dezen opzichte beschikken.
V e r b o u w van bepaalde g e-
w a,s s e ne n.
Als een bewijs, dat de genomen maat
regelen ter bevordering ^Van dé teelt van
de in de 'huidige omstandigheden ge-
wenschte gewassen, welke maatregelen,
bestaan in hét pr ij slok- en prijsdruksy-
steem en het verhouwverbod, niet het
verlangde resultaat hebben opgeleverd',
wordt in het Voorloopig Verslag een gtaat
afgedrukt, waaruit zou blijken, dat de
verbouw yan broodgraan in de crisis
jaren 'zou zijn afgenomen. De Distributie-
wet is echter eerst in 1916 tot stand
gekomen en de gevolgen van de op
iglrond (daarvan .genomen maatregelen kon
den. izich 'dus eerst in 1917 doen ge
voelen. Stelt men nu 1916 teg'enover 1917,
zoo blijkt, naar 's Min. oordeel, „wel de
gelijk do gunstige uitwerking der geno
men maatregelen.
De verminderingTin de met wintertarwb
bezette oppervlakte is een gevolg van den
strengen winter 19161917 (ook rogge
en gerst i:s vrij veel uitgevroren). Dje
uitzaai van (zomertavwe is echter ver
meerderd van 2089 H.A. tot 8221 H.A.
die van peulvruchten van 48.458; H.A.
tot 69.234 ;H.A.die van consumptie
aardappelen van 131.520 H.A. tot 137.399
Hectare.
Daarentegen is de verbouw van han
delsgewassen zeer belangrijk verminderd.
De cijfers voor mosterdzaad, kaïiariezlaati
en blauwmaanzaad zijn in dit op'zichit
welsprekend. Karwijzaad is een tweejarig
géwas, vandaar dat hiervan de vermin
dering in verbouw piet opvallend is.
De Grc&ot© Öorieg.
Beknopt overzicht van den toestand.
Op do eerste plaats vraagt een zee
slag onze aandacht.
De opperbevelhebber van de Engelsch'e
strijdkrachten in de Middellandsche Zee
meldt, dat de Duitsche slagkruiser „Goe-
hen" (de Turksche naam is „Sultaq'Se-
lim") en de lichte kruiser „Bresla.u"-(de
Turksche naam is Midilli) en torpedo
jagers slaags zijn geraakt met Britsche
strijdkrachten bij den ingang van dc Dar-
danel'len, en wel op Zondagmorgen 20
Januari.
De „Bresfau" is gezonken.
De „Goeben" ontkwam, maar is blijk
baar erg beschadigd/op het strand ge-
loopen bij' Nagara, een ka,a,p in de zee-
ongte.
De „Goeben" werd door luchtstrijd
krachten aangevallen.
Naar .gemeld wordt, hebben 'de Engel-
schen de „Raglan" (een monitor, com
mandant viscount Broome) en een kléine
monitor M 28 verloren.
(De „Breslau," in 1911 voltooid, meet
4550 ton en telde een bemanning vaal
370 koppen. De „Goeben" eveneens in
1911 van stapel' geloopen, was 23,000
ton groot en telde 1100 man equipage.)
De,Engelschen hebben dus wel e;en
gelukkigen dag gehad. De Turken een
nieuwen gévoeligen klap.
Nu de stand van zaken te Brest-Li-
tofsk.
Tusschen cenlralen en Oekrainers alles
koek en éi. De vrede in 't zicht.
De onderhandelingen met de maxima
listen zijn tot den 29sten dezer onderbro
ken, omdat Trotsky wegens politieke re
denen naar de hoofdstad moest.
Tot een voorl'oopige (overeenstemming
is het op dei laatste zitting voor de on
derbreking niet gekomen. Een der laat
ste woorden van Trotsky was, dat de
Russische delegatie wat -de ontruiming
van de bezette gebieden betrof, op haar
standpunt bleef staan. Von Kühlmanri
had van zijn leant de concessie aange
boden om de bestaande organisaties in
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG,
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden fr. p. po st f lJ>tj
Losse nummers- 0.0Ê
Prijs der Advertentiai
14 regels f0.80, iedere regel meer SC
3-maal wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaard (Sa,
Bewijsnummers 5 cent.
de bezette gebieden, uit te breiden dooï
verkiezingen. Het slot van de historié
was echter, dat de heeren zonder over
eenstemming uiteen gingen. Het haastig
vertrek yan Trotsky stond natuurlijk ini
verband met het bijeenkomen der Corn
stituante. Men heeft reeds kunnen lezen,
dat deze op zeer „democratische" wij zei
uiteengejaagd is.
Zijdelings zal de vrede met de Oekraï
ne ook Rusland wel meer tot den vrede!
geneigd maken. De nieuwe moeilijkheden,
die de "Maximalisten binnenslands heb
ben, zullen hen vermoedelijk wel op
nieuw aansporen om met de Centrales
tot een vergelijk te komen. Intusschen'
laten zijl binnenslands met ijzeren vuist
hun gezag gelden. Van het zelfbepalings-
recht, in vrijheid uitgeoefend, komt daar
bij weinig terecht. De bajonetten beslissen.
In Oostenrijk heeft de actie van del
arbeiders een verzachting gebracht in del
■strenge maatregelén, die de regeering toni
opzichte van de voeding had genomen.
Tegelijk hebben de arbeiders aanmerke
lijke toezeggingen van politieken aard ver
kregen; o.a. ten opzichte van hét kies
recht van de vrouw.
Ook heeft Czernin's pertinente verkla
ring over de handhaving van de vredes-
beginselen goed gewerkt.
Oostenrij'k-Hongarije snakt naar den,
vrede.
In het licht van dit vrcdesverlangenl
moet ook' wel' het volgende bericht gé-
lezen worden
Dc Oo'stenrijkschei minister-president
Von Seidler heeft zijn ontslag aangevraagd.
De Minister van Binnenl'andsche Zaken,
graaf Von Toggenburg, is met de vorming
van een nieuw Kabinet belast.
Hongersnood.
Volgens betrouwbare Russische berich
ten heerscht dr, naar Wolff uit Stock
holm verneemt, in de gouvernementen
Npwgorod, Kostrowa, Wladimir, Smo
lensk, Moskou en bijzonder in Orenburg
en Turkestan hongersnood.
De volkscommissaris voor voedselvoor
ziening heeft een proclamatie uitgevaar
digd tegen de anaVchie in het verkeers
wezen, waarin gezegd wordt, dat onder
de huidige omstandigheden verzorging
onmogelijk is. Roodo Garde en revolu
tionaire vrijwilligers zullen de orde in
het spoorwegverkeer herstellen.
Korte oorlogsberichten.
De heer Tinsley tot consul van
Nicaragua te Rotterdam benoemd en toe
gelaten, is in de Köln. Ztg., naar de
Toekomst bericht, beschuldigd van
spionnage tegen Duitschland in ons land,
en .is daarna géworden de leider van
den geheelen Engelscben spionnagédielnst
in Nederland.
De Newspaper World deelt mede,
dat 97 (dag- en. 618 weekbladen in Enge
land 'hun prijs verhoogd hébben. De Eve
ning News en de Star, die nog halve-
stuiversbladen waren, hebben hun prijls
op een stuiver gebracht. De Evening News.
deelt mede, dat zij ertoe overgegaan is,
wegens verdere vermindering van den
papieraanvoer en de noodzakelijkheid om
de ischeepsruimte te beperken.
Op de 8e Zwitsersche mobilisatie-
leening van 150 millioen werd door 31600
inschrijvers voor 151.466.900 fres. inge-
teekend, 'd.i. het hoogste der tot dusver
uii,géschreven leeningen.
De groote' Ziwcedsche lucifersfabriek
„Jünjköping" is, volgens Zwitse'rsche be
richten, déo'r een (grooten brand verwoest.
De (schade beldraagt millioenen en dui
zenden arbeiders zijn werkloos gjewor-
den.
In Frankrijk zullen de spoorwegta
rieven nogmaals worden verhoogd.
Om het gebrek aan haver voor dé
paarden van het Fransche leger eetrigs-
zins te verminderen, heeft de minister
van bevoorrading bepaald, dat alle gerst
ih de brouwerijen en branderijen vin 'be
slag moet worden genomen.
Het Perzisch kabinet is afgetreden,
tengevolge van Engelsche kuiperijen in
Zuid-Perzië.
Hugo Schmidt, de Amerikaansche
vertegenwoordiger der Deutsche Bank, de
z.g. betaalmeester van Bole, is met andere
rijke Duitschers in Amerika 'geïnterneerd.
Over -den aanslag' op Lenin meldt
de „Corriere della Sera' uit Petrograd
Deze aanslag werd bedreven door een
vrouw, die 4 revolverschoten op Lenin
loste zondeT hem echter te treffen en
die veivolgéns wist te ontkomen zonder
herkend te wouden,. De maximal istischej
regéering bewaart ;otver dezlen aanslag ©en
diep stilzwijigen en is blijkbaar van plan
een nieuw teroristisch regime te doen
beginnen.
