rgaag iimuari Sf e J atftrgiiiis BOAZ". De Grooie Oorlog 8i?me?iSa?3dL O, Uitgave ran <fc, Naanil. Venn. LUCTOR ET E.UERGO, gevestigd te Gees. Hoofdbureau te Goes: LANGE VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG. Drukkers: Öosterbaai) Le Ceiutre, Goes. De Zeeuw Is deze Christelijke patroonsvereemging wel algemeen onder ons bekend? La'ten wij lihn die Boaz nog niet an dei's dan hij name kennen dan even mo gen inlichten. In 1891, op het Chr. Sociaal Congres, ■kwam deze vereanigïng tot stand. Zij be doelde een hand tfe leggen, hechiter dan tot nog toe, tusschen patroons en werk lieden. Zij koos zich den naam hierboven genoemd,' daarmee uitsprekende dat het hare bedoeling en1 dure roeping was de zen grooten werkgever uit het Boelc van Ruth bekend, als model te kiezen voor het optreden en het gedrag der patroons jegens hunne onderhoorigen. Zij streefde naar de bestrijding der re nal utieheginselen, de toepassing der Chris telijke beginselen op maatschappelijk tev- f-eiinnaar de bevordering, in Chi-isitelijken geest der belangen van patroons en ar beiders. Dat Boaz nu in de kwarteeuw van haar bestaan aan dat ideaal niet aoo beantwoord heeft als gewenscht en ver wacht was, l:ig't niet aan den goeden wil der stichters Schut, Hovy, Van chaarden- burg, Wormser, Bosch, Van Kempen, wa ren mannen die het uitstekend goed be doelden, en hun geld, en krachten aan de verwezenlijking van de schóone idea len van „Boaz" gewijd hebben. Zij zijn 'ten grave gedaald en hun werk is, door jongeren voortgezet; doch het moet worden erkend - Boaz bloeide niet. Boaz werd niet populair, vooral niet onder de landbouwers; en de arbeidersbevolking, voornamelijk in onze provincie, wist van het bestaan van Boaz, niets af. Ho© dit toornt, zullen wij niet onderzoeken. Onze Zeeuwen zijn nu eenmaal op 't gebied van 't, vereenigingsleven achterlijk. Het is niet alleen Boaz,, maar ook Patrimonium, die zich te 'beklagen heeft over veel te geringe bekendheid -en toegenegenheid, van de zijde, in de eerste plaats der werklie den en arbeiders zeiven, in wier belang toch dit Chr. Werkliedenverbond werd opgericht Ook en vooral onze Chr. land arbeiders hebben heel wat in, te halen, eer z.iji de goede aanteekening voor hun ijver zullen verdiend hebben; een ijver die mede hierin bestaat, dat men alvast begint met zich te vereenigenimmers al leen door organisatie staat men sterk en bevordert men zijn stoffelijke en geeste lijke belangen'. De moderne, socialistische en zooge naamd neutrale bonden zijn daa,r om to bewijzen wat organisatie vermag, en wat zij doet ten nadeel© van de Chr. orga nisaties, en van die gewenschte verhou dingen tusschen patroons en werklieden, die nog o, zooveel te wenschen Iaat. Maar een der beletselen, die den groei van Boaz, onderdrukten, mogen wij wel noemen. Het is het feit, dat tot ééne ver- eeniging werden samengebonden patroons, die in zeer verschillende bedrijven als leiders optraden, wier gansch uiteenloo- pende belangen bezwaarlijk een krach tig vereenigingsleven konden doen op bloeien. Meer en meer won de overtuiging veld dat, zou inderdaad door eene Christelijke organisatie voor haar deel op het be drijfsleven beslag worden gelegd, een splitsing naar de belangrijkste productie- takken noodzakelijk was, "Van daar dat in de jongste algemeene vergadering, onder voorzitterschap van den oud-minister Colijn, besloten is over te gaan tot de oprichting van een Chris telijken Boeren- en Tuinders,bond, een Christelijken Middenstandsbond, en een Christelijken Werkgeversbond. Drie zelfstandige vereenigingen alzoo' zijln nu in het leven geroepen die wel federatief (bondgenootschappelijk) met de moedervereeniging Boaz verbonden zijn, maar toch alleszins vrijheid van beweging ontvangen om zich naar eigen levenswet en behoeften te ontwikkelen. Ziedaar naar onze meening1 de stap in de goede richting. De stap, dien Boaz al dadelijk had moeten doen. Wij herinneren nog levendig ons de eerste vergadering van Boaz, te Ütrecht;i naar zaten fabrikanten en winkeliers naast landbouwers en tuinders, van welke laatsten Van Naamen de woordvoerder was, terwijl van de landbouwers Okma e noorden en Dingemanse het zuiden ortegenwo'oidigde. (De heer Dingemanse woonde toen w,el al utrecht; d,och en ïad van: bem nog' altijd de herinne- ïng aan den Zeeuwschen landbouwer bewaard. ^fn,claai zaten nu de bierbrouwer en de fabrikant van gouden en zilveren wer ver' °4 ^kakker-uitgever en de ar chitect te luisteren naar de bespreking, der landbouwbelangen, en eenzijdig inge licht te worden door het ex-Tweede Kamerlid Okma omtrent de beteekenis sclux)]001' Zen S^kanrde) Wageningsche Toen reeds was 't le voorzien dat door de combineering van deze verschillende standen in een Bond, eigenlijk geen v,an deze alle tot zijin recht zou komen; en dat derhalve splitsing noodig was. Daa'rom juichen wij nu ook van gan- sche'r harte de nu aangekondigde split sing toe. j Nu kan er in Zeeland een Chr. landi en tuinbouwersbond tot stand komen, j Niet in mededinging met den Chr. Boe- renbond, waarvan meest de R. K. land bouwers in Zeeland lid z;ijn, en ook 'niet niet dei Zeeuwsche Landbouwmaatsch., die weer heel iets anders beoogt. Dit alles hoopt 'Dinsdag, 15 de zet professor mr. P. A. D.epenhorst van Am sterdam, in ©ene samenkomst met onze landbouwers uit het Goesche land en elders verder uiteen t© zetten. Tot bij woning dezeï samenkomst wekken wij bereids allen op. De Chr. Boeren- en 'Tuindersbond zal hebben denzelfden grondslag en hei zelfde doel als Boaz, namelijk: zonder zich te isteflen op een kerkelijk standpunt of aan sluiting: te zoeken bij, een politieke partij, tot 'krachtige actie .bijeen te brengen. Christenpatroons die voelen, dat in Gods Woord beginselen, wei'ke ,in d'e econo mische worsteling; hehoor'en te worden geëerbiedigd, gelegen zijn. Reeds is de1 .voorbereidende arbeid om de hierboven genoemde drie organisaties te doen verrijzen, aangevangen. De com missie voor de organisatie van den Chris telijken Boeren- en Tuindersbond bestaat uit de volgende hoerenProf. Diepen* horst .voornoemd, voorzitter; mr. J. Wj, Goedbloed, te Goes, 'secretaris; "A. Co- lijn, broeder van den oud-minister; te vens l'id der Tweede Kamer, en land bouwer te Nieuwer Amstel; J. A. Do- minicus, boom'kweeker, lid van dan ge meenteraad te Wemeldinge; en nog pn- kele minder bekende personen: F'. A. Dijksterhuis te Mensingeweer, S. Groot te En'khuizen, T. van den Herberg: te Anjum; A. Hog eb oom" te Honselersdijik, H. Roeterdonk te Gorsel, A. v. d. Schans te Drongelën, Y. Wi. Tijsma, te Leeuwar den, R. Troost te Cubaard, R. Toren te Oostwold, en Y. ,P. Veldhuis tei Snee'k. In een circulaire, waarin het hoofd bestuur om steun vraagt voor zijne plan nen, staat met vette letter gedrukt het volgende Overtuigd van de noodzakelijkheid der organisatie van de Christelijke patroons in den hiervoor aangegeven zin en van oor deel, dat met het oog op de komende tijden een spoedige totstandkoming dier organisatie van hoog belang is, bevelen ondergeteekenden deze zaak ten zeerste aan. (Geteefcend) Prof. dr. H. Bavinck en di'. P. J. Kromsigt te Amsterdam; A. Wi. F. Idenburg, (dr. A. Kuyper ein jhr. trir. A. F', de Savornin Lohman, tei 's-Gra- venhage; Prof. dr. J. R. Slotemaker de Bruine, te Utrecht, en mr. dr. J. Schok- king, te Leiden. Wij volstaan voorloopig met dezei me- dedeiellng. Wijl wekken alle Christelijk© landbouwers in Zeeland op' lid te wor den van dezen .Chr. Land- en Tuinbou wersbond. Zoowel grooten als 'kleinen kunnen toetreden. De contributie z,a,l toch wel geen beletsel zijn, is te denken. Im mers de liefde voor de Chr. beginselen zit den Chr. landbouwers in 't bloed, en •wil zich steeds meer in daden uiten. sommige Entente-onderdanen en in de. tweede plaats kunnen helpen, zonder zijn vaderland te benadeelen. Hetgeen toch verre d'e voorkeur verdient 'boven het schrijven van dolle stukjes in De Tele- g! r aa f". Scherp, maar niet onverdiend. Een voorste!. '"Weer hebben, zoo schrijft d'e N. Prov. Gron. Crt., een paar Eng'elsche vliegtui gen boven ons. land bommen laten val len. Ditmaal trof de stad Goes het onge luk schade te lijden ld oor een schrikkelijke ontploffing, die een harer beste burgers, het leven kostte. De Engjelsche regeering toeft gelukkig erkend, dat een harer vliegers het onheil veroorzaakte en beloofd maatre gelen te nemen om herhaling van zulke neutraliteitsscbendingen te voorkopien. (Pardon collega, zóóver zijn we nog niet. De laatste excuses golden Breskens. Red. D e Zeeuw.) (Opzet is hier natuurlijk 'niet aanweizig1. De vliegers schijnen zeer slechte aard rijkskundige ontwikkeling te hebben en Vlaanderen niet te kunnen onderscheiden van Zeeland. De Engelsche regeering zal dienen te zorgen, dat deze kennis alsnog wordt .aangebracht. In het Arnhemschl Dagblad geeft B. een ietwat ondeugenden raad. Hij' zegt „Onze Regeering zou wellicht d'e be hulpzame hand kunnen bieden. Wij geven haar bescheidenlijk in over weging aan Engeland voor te stellen, tegen half geld van ons over te nemen den beroemden hoogleeraar in dei aard rijkskunde Niermeijer. Voor dezen zou bedoelde vertrouwenspost als het ware geknipt zijn. Hij zon ten eerste iets kun nen bijdragen tot de ontwikkeling van: Beknopt overzicht van den toestand. Rustig afwachten is de boodschap. Niet vooruitloopen op de vredesonder handelingen. Voorzichtig jn ons oordeel over den toestand en de verwachtingen op' de oor 1 o gste r re ine n De termijn van tien dagfen, door lie on derhandelende partijen te Brest Litofsk aan de geallieerden gelaten, om op de vastgestelde v redes-beginselen aan de vredes-onderhandelingen deel te ineinjen', is gisteravond verstreken z,ondier 'dat, voor 'zoover op dit oogenblik bekend, eeniig antwoord door de geallieerden .gegeven! is. Het was dan ook niet te verwachten, dat de entente op het „vredesultimatum", aanstonds zou ingaan. Wel zijn er nieuwe aanwijzingen, die er op1 duiden, dat men zich in entente- kringen nog ernstig met het indirecte vre- des-aanbod van de centralen bezig houdt, en waarschij'nlijk over het geven van een antwoord onderhandelt. Niet alleen blijft een tegenspraak van de verschillende op- zienwekkende berichten der Eng|elsteih;e) bladen uit, maar een Havas-telegram in de Duitsche pers meldt nu ook, dat 'Bo- nar Law en Chamberlain den 31sten Die- cember reeds in Parijs zijn aangekomen. Intusschen zijn de onderhandelaars weer in Brest-Litofsk bijteiengekomen, waai; vandaag, 4 Januari, de besprekingen tus schen de centralen en Rusland over een afzonderlijken vrede, worden voortgezet. Moige men spoedig tot de. gew'enschte overeenstemming komen, i Het verdere nieuws levert ons geen stof tot beschouwingen, dus verwijzen wij maar naar de losse berichten. De onderhandelingen afgebroken? Uit Petrograd. wordt volgens Reuter gemeld: In een redevoering op een ver gadering van het centraal-comité dér sovjets gehouden, ontmaskerde Trotzk'y met 'bitterheid, wat hij noemde de hui chelachtige vredesvoorstellen van Duitschl- land. Hij verklaarde, dat ziijn regteering en de arbeiders nimmer hun toestemmingzou den geven aan voorwaarden, zooals Duitschland 'hun wensehte op' te leggen. Indien de centrale mogendheden niet loyaal toestemmen in het vrijfe zielfbe- stempringisrecht van ue Poolse he. en Let- tiiSchè volken, dan is het dringend 'nood zakelijk, met 'dapperheid de Russische re volutie te verdiedigien. In verband met Trotzky's rede voor de sovjets wordt gemeldTe 'Londen is officieel bericht ontvan gen, dat de vredesonderhande lingen zijn afgebroken. De voorwaarden, waartegen Trotzk'y be zwaar maakt, zijn tot nu 'toe nog niet bekend; het is echter 'klaarblijkelijk juist, dat Duitschland een houding! aanneemt alsof Polen, Koerland!, Litauen en E.sth- land reeds den wensch hebben uitgespro ken bij Duitschland te worden ingelijfd en dat Duitschland daarom zijn bezetting in deze streken moet handhaven. Na Trotzky's rede namen de: sovjlet- leden een motie aan, behelzend, dat de weigering van Duitschland's vertegenwoor digers om den onderdrukten nationali teiten en koloniën, vóór den borlog ver- meesterd, het onbeperkte recht toe toj kennen om hun lot te regelen, inhoudt, dat cle Duitsche overheid haar oude in- lij'Vingspolitiek weer gaat volgen. 'Oostenrijk en Duitschland wensclhein niet te waarborgen, 'dat hun troepen op staan- den yoet en onherroepelijk uit Polen, Litauen, Koerland alsmede deelen van Lijfland en Estland, worden teruggenomen. De bevolking der bezette landen kunnen hun wil filet vrijelijk uitspreken zoolang de uitgewekenen niet zijn teruggekeerd. De bewering der Duitsche vertegenwoor digers', dat de wil van de bewoners dezer landen reeds te algemeener kennis is ge bracht, is .ongegrond, aangezien de men- schen in de bezette landen onder de krijgswet en de militaire censuur van, hun wil niet kond 'konden doen. (Eenig voorbehoud gewenscht. Red. De Z.) 4e 4e Het Vad'. schrijft: Wij maken het noodige voorbehoud bij Ideze Reuterlezing van Trotzky's rede voering, doch achten het zeer waarschijn lijk, dat inderdaad de Russische reigeering weigeren zal om jn dezen vorm op1 von Kühlmann's voorstel in te gaan. Dit zal dezer dagen te Brest-Litofsk moeten blij- fcen. De mogelijkheid is niet uitgesloten, dat 'ook de Centralen hun standpunt in deze nog zullen herzien, indien zij mer ken, dat de Russische regeering voet bij1 j stuk houdt en niet op 3e Duitsche schik- j lrinig wenscht in te 'gaan. S Korte oorlogsberichten. I Naai' uit Zwitserland, verluidt, is tot ontbinding van het leger in Saloniki besloten. Reeds op1 de laatste conferentie te Parijs heeft Engeland op1 ontbinding aangedrongen en den tegenstand der Fransche regeering gebroken. Er wordt, gemeld, dat de Russische vr.edes onderh andel aars bij: Duitschland een leening van 2 milliard aangevraagd! hebben. ,j Door paus Benedictus XV is in het Vaticaan een nieuw Museum opge richt, Het museum bevat een volledige wapencollectie der pauselijke politie sinds haar oprichting do-or paus Pius Vil. In het P'arijscbe dagblad „Iïüeuvre" betoogt generaal Verraux, dat Amerika in het voorjaar het opperbevel over alle legers der Entente op zich zal nemen, indien Engeland er thans niet in toe stemt, dat dezie functie aan Fransche han den wordt toevertrouwd. Naar de „Messagero" uil Petrograd verneemt, beginnen de Russische -garni zoenen Finland te ontruimen. De Fimsche senaat heeft het voornemen in alle oor logvoerende landen gezantschappen te ves tigen, aangezien Finland zich als neu trale staat beschouwt. Naar de „New-York Herald" in zijn Parijsche editie mededeelt, hebben een vijftigtal ingezetenen der Amerikaansche stad Mulvane (Kansas) de verplichting (op zich genomen ieder vijftig dollars bij te dragen tot een fonds van één mil- lioen dollars, dat zal worden uitgekeerd aan dengene, die den Duitschen Keizer ter dood brengt. Naar .de Fransche bladen mélden beginnen de plannen in zake de inrichting van een luchlipostdieinst Parijs—Londen, steeds vaster vormen aan te nemen. In beginsel gijn van Engelscho zlijde de Fransche voorstellen goedgekeurd, doch een definitieve goedkeuring moet door do 'Engeilsche regeering nog gege^ ven worden. Reeds is van Fransche zijde besloten een afzonderlijken postzegel voor den luchtpostdienst te doen vervaard'gen Vnet de beeltenis van den heldhaftlgen onlangs gesneuvelden Fransehen vlieger-kapitein, Guynemer. l Naar de „Deutsche Tagesztg." nfe- dedeelt, 'is de suikerfabriek te Telerow', een der grootste Duitsche fabrieken, niet in staat de aangevoerde bieten te ver werken. De mogelijkheid bestaat, dat 150.000 centenaars suikerbieten aan "be derf zijln blootgesteld, doordat wegens ko- lengebrek het bedrijf is gestaakt. Het spreekt van zelf, dat de pers. hierover geenszins gesticht Is. Het Berner Tagblat meldt, dat de Japansche regeering heeft besloten om de diplomatieke betrekkingen met de Rus sische regeering in haar vollen omvang te hervatten. De Japansche gezant zal hieromtrent binnenkort een verklaring af leggen. Sir George Buchanan (de Engel- sche gezant) heeft wegens ziekte St. Pe tersburg verlaten, om naar Londen terug te keeren. De leden der Britsche oor logsmissie zijn eveneens vertrokken. Morris, die seidert 1909 het ambt van minister-president in New Found- land heeft bekleed, is .afgetreden. Volgens een telegram uit Stockholm mel'den te bladen te Petrograd. dat er een samenzwering tegen den Russi§ch,en raad van volkscommissarissen is ontdekt. De commissarissen zouden tijlens het ver blijf der Duitsche commissie worden ver moord. De afvaardiging der Oekraine te Brest-Litofsk heeft aan den Duitschen staatssecre'aris van buitenlandsche zaken, von KühTmann, een verklaring overhan digd, waarin de onalhanke. ijkheiid der Oekraine aangekondigd wordt. (De Finsch© afvaardiging, di© de erkenning van Finland's omalhainkenjfk- heid, door de mogendheden, wenscht te verkrijgen, is na haar becook aan Berlijn en Stockholm thans tei Kopenhagen aan gekomen. De raad der oudsten uit den Duit schen rijksdag heeft besloten den rijks dag niet in algemeene vergadering bijieen te «roepen. Een Japansche missie heeft een bezoek gebracht aan het Be g sclie front en is ook door koning Albert ontvangen. VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG Abonnementsprijs: Per 3 maanden fr. p. po t f 1.50 Losse nummers -0.05 Prijs der Advertentiën: 14 regels f0.80, iedere regel meer £Q es. 3-maal wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarde!®. Bewijsnummers 5 cent. "««.HM—«B Van de oorlogsfronten geen nieuws, meldt Berlijn d.d, gister. Parijs maakt melding van afwisselende artillerie-acti viteit op enkele sectoren. De bommen op Goes. (Officieel). Het Ministerie van Buiten landsche Zaken deelt het volgende mede: Het onderzoek van de scherven der op 22 December 1.1. op Goes geworpen bommen, waarvan: een ingezetene van Goes ongelukkigerwijze •het slachtoffer werd, heeft aangetoond, dat deze van een geheel andere constructie waren dan die, weitoe in vroegere gevallen werden gevonden. Op een der stabilisatie-vleu gels werd echter nog een overblijfsel aan getroffen van een etiket met een opschrift in de Eingelsche taal, zoodat deze bom men klaarblijkelijk van Engelsch maak sel zijin. In verband' daarmede is aan Hr. Als. gezant te Londen opgedragen aan de Britsche regeering een zeer ern stig onderzoek in te stellen nopens de vraag of de bedoelde schennis van het Nederiandsch grondgebied aan een Brit- schen vlieger is te wijten. Geen suikerrantsoen. De resultaten der jongste bietencam pagne zijn nog niet bekend; toch staat nu reeds vast, dat voorloopig aan: de invoering eener suikerrantsoeneering: niet wordt gedacht. Dr. Kuyper. De „Tel." weet mede te deelen, dat dr. Kuyper in de laatstgehouden verga dering van 'het Centralen Convent mede deelde, dat zijn doktoren het voor hem hoogst noodzakelijk achtten voor zijn ge zondheidstoestand een rustkuur door te maken. 'Gevolg gevende aan deze waarschuwing heeft dr. Kuyper, nu - de Zaken in de partij naar zijn zienswijze geregeld zijn, Den Haag verlaten, en zich naar Duitsch land begeven, waar hij verblijf houdt in dezelfde plaats waar hij verleden jaar eenigen tijd heeft doorgebracht en waan hem toen het bekende ongeluk is over komen. V J Tegen het vloeken. Noch Zwijndrecht, noch Sliedrecht mo gen naar men aan de „Stand." meldt, aanspraak maken op de eer, de eerste gemeente te zijini waar een vloekverbod in de politieverordening werd opgeno men. Reeds in 1912 werd in de politiever ordening van de gemeente Giessendam het vloeken in bet openbaar, strafbaar gesteld. Ook werden tegen enkele per sonen proces-verbaal opgemaakt, doch werd door den Kantonrechter, in wiens resisort Giessendam gelegen is, geen vol doende medewerking verleend, om derge lijke overtredingen met kracht te bestraf fen. De gemeente Giessendam nam het ar tikel in hare politieverordening op, om dat in genoemd jaar het de opmerk zaamheid van den Burgemeester had ge trokken, dat de Kantonrechter te Heus- den deze overtreding: strafbaar bad ge steld,. Paarden naar Duitschland. Het lid van de Tweede Kamer voor Enkhuiz.en, A. Colijn, heeft vragen tot den minister van landbouw gericht naar aanleiding van den voorgenomen uitvoer naar Duitschland van 5000 voljarige paar den. Hofbericht. De luitenant-kolonel jhr. E. J. M. Wit- tert, van (ten generalen staf, is benoemd tot adjudant in buitengewonen dienst van H. M. de Koningin. Wet Lot voorkoming van ont ruiming van w oi n in g e n. Thans is ingediend het aangekondigde wetsontwerp, houdende maatregelen ten einde te voorkomen, dat "huurders in de tegenwoordig© buitengewone omstandig heden uit hun woningen worden gezfet, indien daarvoor nieit geldige redfenen b|e- staan. Voorgesteld wordt o.a. het volgende te bepalen 'Wanneer voor het eindigen van dte huur eener woning een opzegging wordt vereischt en de huur door of namens den verhuurder is opgezegd, kan d'e huur der z'ich bijl verzoekschrift wenden tot den rechter van het kanton, met Het verzoek 'de opziegg'ng nietig te verklaren. Het verzoek geschiedt binnen een weefk na de opzegging. Het maakt de opzeg ging krachteloos, totdat de rechter daar omtrent heeft beschikt. De griffier geeft den verhuurder onverwijld kennis van! de indiening van het verzoekschrift.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1918 | | pagina 1