{%o. 58 Donderdag 89 November 19IÏF 38e Jaargang Binnenland. Uit een brief. O® Smote Öerioi» ':&%r Uitgave van ,ïs Naarni. Vena.. LUCTOR ET EMERGO, gevestigd te Goes Boofdbrure&u te Goes: LANGS VGRSTSTRAAT. 219. Bureau te Middelburg: «IRMA F. P. DHÏÏIJ L. BURG. Drukkers: $c-sterbaan Le Cointre, Goes. ™KES»5S2S£5E6jaSEraK^aaSS De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN S0ERKDA<% Abonnèmentsprijsi Pea 3 maanden fr. p. post f 1.50 Losse nummers ■0.08 Prijs der Advertontiën. I4 regels f 0.80, iedere regel meer 2<J ,Bfc 3-aiaal wordt 2-maal berekend B§ abonnement voordeelige voorwaardis, Bewijsnummers 6 cent. Zooals ik zei, eerst bij de onder handen-neming van het Friesche Provin ciale Comité kwam de „Tachtiger" op dreef. Het Middelburgsclie bezwaar had hem niet aangetrokken, trouwens weinigen had den het verstaan of begrepen, maar het Friesche denkbeeld bracht hem in vuur. Verheeld je, de Friezen wilden zoo-maar op eenmaal de heele organisatie met haar mooie standpunt: alles van onderen op, opruimen en een nieuw stelsel in elkaar zetten, dat zich aanpaste aan het aller ongelukkigste nieuwe regeeringssysteem. Maar wat is dat nou!... Wat gaan mijn Friezen me nou aandoen.Ze hebben heel mijn hart, dat weten ze wel, en tot hiertoe weet ik er niet van dat ik 'liet heb teruggekregen, maar wat zij nu willen, dat gaat heelemaal niet. Is er iemand onder heil die dat voorstel hier wil toelichten, ik zal het zoo noodig ook in stemming brengen, maar wordt het aangenomen, dan ben ik een verloren man. Dan is onze mooie organisatie van zoo en zooveel jaren wég. Maar, laten wij luisteren. Daar komt van achter in de zaal mr. Croles .naar het podium om een rede te houden, waarin hij de quaestie heele maal niet aanroert, waarop de voorzitter, hem met een schalkschen blik aanzien de, hem vriendelijk wijst, daarbij nog maals op toelichting aandringt, en aan moedigend er aan toevoegt: blijkt 't dat het niet alzoo was, dan ga ik straks opgetogen van hier, en dan durf ik wel herhalen: Friesche broeders, je hebt mijn liart nog, en wat je ook probeeren mocht het mij terug te geven, het zal je niet gelukken. Weer neemt mr. Croles het -woord om uit te spreken, dat van slechts zeer enke len het denkbeeld om de Prov. Comi'té's te doen aanpassen aan het uitdenksel der regeering, zoo terecht door den voorzit ter bestreden, was uitgegaan; en dat waar de voorzitter gezegd had: de Prov. Co- mité's moeten naar huis, dit feitelijk in Friesland alle jaren werd toegepast; en 'ten slotte dat het denkbeeld dier enkelen hij niemand ingang had gevonden. De slotclausule van har. Croles' rede: „Frieslands Calvinisten en hunne kinde ren blijven u, voorzitter, trouw" werd met luid applaus begroet, en wie dr. Kuyper ook in zijn mimiek wel eens bestudeerd hebben zullen verstaan, dat hij met de meest naieve blijdschap in het oog aan de deputaten vertelde hoe jubelend hij straks naar huis zou gaan, na een zoodanige ontspanning. Meen echter niet dat dr. Kuyper tevreden is met de statutenwijzigingvoor al niet met de geïmporteerde vijf gemach tigden hij wie de candideering- enz. berust. Is 't dan niet zijn maaksel? O ja, zeer zeker, maar een maaksel heelemaal tegen zijn zin. Hetgeen te begrijpen is. Het druischt heelemaal in tegen zijn stelsel, waarbij onze partij groot geworden is. Maar liet moet, Coi't van der Lindens voorloopige regeling maakt het noodza kelijk. 't ls echter slechts een voorloopige regeling. Gelukt het den reehtschen par tijen in 1918 de meerderheid te herkrij gen, dan kan de voorloopige regeling wat de hoofdfout betreft verbeterd worden. Gelukt dit niet, dan ja, dan zijn we weg. Dan zullen enkele heeren in Den Haag de wet stellen. Wij moeten die gemachtigden zoo veel naar beneden drukken als wij kun nen, zooveel mogelijk hun macht ibeper- ken, maar wij moeten ze tegelijk in hun functie handhaven, op hoop dat wij langs den weg zoo even in uitzicht gesteld, hen weer kunnen kwijt raken. Je begrijpt, dat na zoodanige verdedi ging de statutenwijziging waarover la ter meer er als vet doorging. Niet minder mooi was het oogenblik toen een middenstander, de -heer Rijs- dijk, een winkelier, voorzitter van de Cen traleen het district Sliedrecht, dr. Kuypers oude' district, naar voren kwam om te waarschuwen voor 't. dreigend gevaar, dat de middenstand in de politiek en de po litiek in den middenstand zou 'gehaald worden, gevolg vooral hiervan, dat onze Kamerclub, vooral tegenwoordig, veel te Weinig voor dien middenstand opkomt. Het is ergerlijk zooals de middenstand, de winkelstand gedrukt wordt; voor velen slaat armoede voor de deur; de maatrege len vooral wat de prijzen aangaat, zijn bedroevend. En het eind zal zijn, gelijk minister Posthuma al openbaar' had aan bevolen, dat de middenstand met eigen candidaten uitkomt. De voorzitter- ondersteunde het onder applaus der ovérgroote meerderheid ge sprokene. Doch wees er op, dat onze partij het opneemt voor alle standen, en ook in de Kamer uit alle standen ver tegenwoordigd is. De voorzitter herinnert hoe hij als minister bij de opening van het Middenstandscongres te Rotterdam de middenstanders ernstig heeft opgewekt zich te organiseeren, en, op zichzelf aan gewezen, zelf flink aan te pakken. Ook nu nog trekt hij zich de belangen van dien stand aan. Nog gisterenavond deed hij aan den minister van landbouw toe komen een doosje met monsters van ver schillende waren, met beleefd verzoek om verandering van distributie-prijzen voor deze artikelen te willen overwegen. Maai de Chr. middenstanders moeten zeiven flink naar voren komen, ook op politiek gebied, dat is de weg om hunne belan gen te heter te doen naar voren komen. Zoo ongeveer luidde het advies; heit- welk dankbaar werd aanvaard door onze middenstanders. Daarna kregen wij- nog een mooi slot. De Voorzitter meende voor drie- opmer kingen nog even de aandacht te moetien vragen. Ten eerste de toestand onzter 'Chr. on derwijzers wordt steeds meer onhoudbaar. Werkt toch allen mede om te verkrijgen, dat de taak der financiëele regeling van het onderwijs, van de gemeenten op- het Rijk overgaat. Dit is de eenige weg tot verbetering. In de tweede, plaats vraag, ik, zoo gaat Spr. voort, uw aller aandacht voor de Chr. arbeiders: Voor hen moest hét meier en meer algemeen worden opgenomen, 'tls waar de Chr. arbeiders hebben h!et er voor een deel niet naar gemiaakt. Spr. heeft het altijd voor hen opgenomen. De statuten van Patrimonium, meerdere ar beid van Patr. uitgaande, 't was Sprekers werk. Steeds is Spr. in het belang deir Chr. arbeiders werkzaam, geweest. Docih meerderen zijn dit vergeten, en zijn bij de stembus met pak en zak naar de Socialisten overgeloopen. Dit mag ech ter geen oogenblik ons verhinderen voor hen op te komen. Tenslotte wijs ik u, zegt Spr., op de zware taak onze geëerbiedigde Koningin op de hand gezet in deze moeilijke tij den. Dag en nacht is zijl waak- en werk zaam in 's Lands belang: en o-p alleszins loffelijke wijze. Ik stel u voor een tele gram aan It. M. te richten, waarin wij onzen dank, hulde en onderdanigheid bej- het een politiek ontwerp is en 'die wleder- indiening door de politieke eerlijkheid ver boden was, nu de rechterzijde dit wedgfeit te beschouwen als een formaliteit. De regeering is bereid, mede te werken toil) een compromis, door de indiening, van een nieuwe 'Ouderdomswet. Evenwel is er van een toenadering tusschen recht® en links .geen spoor te onderkennen, Klei de spr. Vervolgens behandelde ZEx. de perspec tieven der' toekomst. Ook naar de toee- ning van den minister is de weg naai den volkenbond de eenige weg naar de internationale ontwapening. De regteering zial van de neutraliteits politiek niet afwijken ,oolc al zijn de gevolgen anders dan aanvankelijk werd gedacht. De regeering houdt vast aan het recht en neemt de meest stipte neu traliteit in acht. Evenwel moet men niet doen, alsof het ideaal bereikt is en de defensie ver waarloosd kan worden. De tenidenzl dei- maatschappelijke ontwikkeling .gaat in dé richting van de organisatie van de praat- schappij1. Met staatsmonopolies moet men voor zichtig zijn. Wel echter moet. de staat de bedrijven meer en meier steunen iein in verhand daarmede een grooter aandeel in de winst verkrijgen. Van deelneming in de behandeling van) de internationale kwesties wordt dei re geering niet wéerhouden door vrees, maar om niet af te glijden naar den oorlog. Voor den vrede is en wordt al het mo gelijke gedaan. Over onderwerpen van üieei' onderge schikten aard als de persvrijhhieid waaromtrent de Premier terecht opmerk te, dat er zeer groot misbruik van ge maakt werd en over de dienstweige ring waaromtrent hij de stelling ver kondigde, idat .aan de consciëntie geten recht ontleend kan worden telgen, de wet! zullen wij; niet uitweiden. Vermelden wij nog, dat de Regeering een comimis- sie wil instellen ter economische voor lichting; een permanente commissie, waar in eenige ministers, ein vertegeinwooirdigeps van koophandel, landbouw, nijverheid, en ook der sociale organisaties z'ullen zit ting hebben, Daverend applaus begroette deze woor den, uit het hart geweld. Daarna dankgebed, "Psalm 7211en nog eens vóór wij heengingen de Zlegein/- bede uit Ps. i34. Tiet wa,s een mooie dagt Had in het morgenuur menigeen een traan weggepinkt bijl het hartroerende! slot van 's Voorzitters rede, waarin de "wel dra verscheidende voorzitter als 'tware smeekte de liefde voor fle beginselen let bewaren, wanneer hij er weldra niet meer zou zijn, bij het uiteengaan warén allen opgetogen over hetgeen genoten was. Ge lijk 'kinderen, die zoo licht van indruk verwisselen. Maar wij zijn, in politieken zjn gesproken, dan ook niets dan kinde ren: kinderen van dezen, onzen politieken vader. Zijn lessen wenschen wij niet te' verge ten, gelijk wij het testament van onzen politieken grootvader, Groen van Pri.n- sterer, willen in eere houden. Ik, die het voorrecht had, ook dezen laatste persoonlijk te 'kennen, wernsch er althans mijn eigen vleesehelijke: kinderejn in voor te gaan. Dioe g.iji het ook de uwe. Opdat het Calvinisme', ook na dr. Kuypers verscheiden, mocht het zijn door Gods genade, weer opbloeie en leve voor G ods .aangezicht Tweede Kamer. Minister Cortoverde homogeniteit. De neutraliteitspolitiek. Gistermorgen heeft minister Cort zijn belangwekkende rede voortgezet. Die rei- geering heeft goed laten uitkomjen, dat ze een .extra-parlementair kabinet is1. En als. de heeren van links dan steen en been klagen, dan moeten zijl maar her denken ,-dat 'taan hen te wijten isi, dat het parlementaire stelsel in 1913 hapjerde. Laat ons nog een paar belangrijke pun ten uit het ministeriëele betoo|g| aanstipt- pen. Zoo verklaarde de minister zich om trent de homogeniteit van helt kabinet. Veel meer dan vroeger zal de verantwoor delijkheid'der ministers in de plaats tre den van die van het géheele kabinet. Ten aanzien van het buitenlandstoh be leid is de regeering volkomen echter ho mogeen. Iedere twijfel daaraan is gevaar lijk voor het land. De regeering kan zich niet neerleggen bij de vervallenverklaring van de: Ouder domswet door de Eerste Kamer, omdat Beknopt overzicht van den toestand. Van de slagvelden hoegenaamd geen1 nieuws' van belang. r Wel geworden ons' tal van berichten1 (omtrent den toestand in Rusland. Het bericht over de arrestatie van den door de Bolschewiki-regeering aJgez.etteq (Opperbevelhebber Duchonin is voorloopig niet bewaarheid. Wij ontvingen een door Duchonin onder- teek'enden oproep, welke in den voor- middajgr van den 27sten in het Russische hoofdkwartier uitgevaardigd welrd. De inhoud van het stuk is niet bui tengewoon duidelijk. Duchonin klaagt in ontroerende, woorden over de verwarring', welke bij volk en leger heerscht en be treurt het, dat over het leger, -dat nu reeds heit. vierde jaar alle ontbering|en van den oorlóg! draagt en naar dei huis!- g'ezinnen terugverlangt, nieuwe harde be proevingen gekomen zijn. Hij! besluit met een oproep tot eenheid en versterking, echter zonder geweld en zonder het bloed der bajonetten. Wij betwijfelen echter of zijn invloed nog groot is! na dei weigering, om' het Voorstel tot wapenstilstand over te bren gen. De maximaliste-n zijn en blijMetal voorbande wel de baas. De Verkiezingen voior d© cónstitueerende vergadering zijn geiëindigd. Ongeveer de heft der kieizers van 'Petrog|raid heeft gestemd. Dei jongste meeting der afgevaardigden laat geen twijfel over, dat de overwel digende meerderheid van het garnizoen te Petrograd op del hand der maxima listen is. Het militaire revolutionaire comité heeft beklag1' op de belastingen gelegd. Dei publicatie der geheime diploma tieke documenten wordt voortgezet. Menige schurkenstreek der diplomatie, oi.a,. ook v.a.n Sasönoff, is nu aan den) dagj gekomen. Men staat versteld - ovetr de ongerechtigheid, welke onder de di plomatie hoogtij viert. Frankrijk blijkt den .steun van Rusland verkregen te hebben voor het h'erstel'niet aleem van ElzashLotharing^in, maar voor da mogelijkheid tot het in het leven roe pen van een „bufferstaat" opi den lïnkétr- Rijnoever. De zeer begeerige eisfihen door het tsaristisch Rusland gesteld op den Balkan ten opzichte va.n zijn Wlesltgrefm zen, in Perzië en waar al niet, y01^®111 beve;siig!d. De publicatie van de geheime stukken kan dit goede effect hebben, dat de ge allieerden op de conferentie te Parijfs zich gedwongen 'zullen voelen tot een gunstige1 herziening van hun oorlogsdoel einden en een publicatie ervan, als1 ribes- ten waarhooig voor begeerlijkheden, zoo- als' bijl de (geheime onderhandelingen over de oorlogsdoelen aan den dag kwamen. Do publicatie der Russische documen ten heeft, voor zoover deze op Zweden beitrekkingi hebben, in Duitschland groot opzien gehaard. Rusland heeft blijkbaa»' ©enigen tijd met een toetreden van Zwe den a.an de zijde van Duitschland reke ning' gehouden en stelde aan zijn bonld- genooten voor maatregelen te treffen om een eventueelingrijpen van Zweden te verhinderen, terwijl' van den anderen kant moest, (getracht worden Zweden op de zijlde der entente te brengen. Bovendien kwam Rusland met het voor stel', en dit werd blijkbaar door de mo gendheden van het Westen aangenomen, het op de Alandeilanden liggend .servituut bij liet vredeSverdagi te doen vervallen. Deze bepaling wordt in Duitschland algemeen opgevat, als een bewijs, dat Z we dons rechten betreff ende del Alandr eilanden door de entente bestreden zullen worden. I De „Lok. Anz." schrijft: Het wezen lijke dezer gepubliceerde documenten is1, dat zij het uit leugens en huichelarij samengeflanste' program onzer vijianden, waarin dezen steeds opnieuw de. hoogste idealen: menschheid, vrijheid, zelfbestem- ming's'recht der volkeren, als hun oor- lojglsdoeleindeii proclameerden, in duizend stukken scheuren Korte oorlogsberichten. Lloyd George en Venizelos zijn naar Parijs vertrokken om de zittingen van den Oppersten Oorlogsraad bij' te wonen. Petrog'rad en Berlijn zouden melt elkaar in "d'raadlooize verbinding staan, Kryienko-, de opperbevelhebber door de maximalisten aangewezen, is naar het front (gegaan na een manifest aan leger en vloot te hebben uitgevaardigd. De maximalisten deelen mede, dat zij generaal Ryabtzef, den gewezen bevel hebber van het militaire district vanl Moiskou, gevangen genomen hebben, ter wijl hij als boer verkleed poogde te ont snappen. In het Engelsche Kanaal zijn we derom door de Duitsche duikbooten ver scheidene schepen met een inhoud van 122500 ton tot zinken gebracht. Keizer Karei verleende zijn goed keuring aan de oprichting van een mi nisterie voor volksgezondheid. De regeeringsraad van Indo-China heeft een besluit .aangenomen tot stich ting' van een Indo-Chineesohe vloot. De conferentie der geallieerden, on der voorzitterschap van Clemenceau, is gisteren begonnen. Naar het Noorden verneemt is. mej. Anne Huitema, afkomstig! van Hollum, in Amerika gefusileerd, wegens spionnage in Duitschen dienst. De Russische persvereeniging te Pa rijs ,en de Russische burgers te Parijs blijven trouw aan de zaak der geallieer den. In de -Kreits ITaynau in Silezië heerscht een muizenplaag:, wjeshalve de overheid wterd 'gevraagd een kleine hoe veelheid tarw|e beschikbaar te stellen, teneinde die te vergiftigen en als. ver- delgingsmiddel te doen dienen. Het" bu- reaukratische antwoord luidde, dat aan het verzoek niet kon worden voldaan, „omdat geen graan aan dieren mag wor den gevoerd". Met ingang van 10 December krijgt ook Amerika zijn oorlogsbrood. Het zal worden samengesteld uit tarwemeel en afgeroomde melk en slechts de helft van het tegenwoordige quantum suiker be vatten. -li Volgens een telegram uit Haparan- da heeft Trotsky aan de ambtenaren van het ministerie van buitenlandsche ziakén meegedeeld, [dat hij' hen, zoo zij 'hun werk niet op 30 dezer hervat hebben, als ont slagen beschouwt. Volgens liet P. T. heeft Trotsky aan de 'gezanten der neutrale staten de maat regelen meegedeeld, wfelkie tot hét he reiken van den wapenstilstand worden; genomen. In dé motie wordt gezégd, dat het" onmiddellijk sluiten" van vrede' bek heelmiddel voor alle oorlogyoerendle en neutrale landen is. De Russische regiee- ring rekent op den beslisten steun van de arbeiders in alle landen in haax strijd voor vrede. Naar het socialistisch orgaan lie Ziirich, de „Volksrecht" meldt, heeft' mert op het einde der vorige week, in een rei zigerstrein, die den (dienst onderhoudt tus schen Zürich en Schaffhausen een aantal p e 1 ro leum-e the r dioudende bommen ont- djekt, waarvan de ontploffing den gehee- len trein zou hebben kunnen vernietigen. De chemische analyse heeft uitgéwlezen, dat deze ether dezelfde is, welke in do „Flammenwerfer" wordt aangetroffen en dat bij een brand, door ©en eventueels ontploffing veroorzaakt, het meerendjelel der reizig'ers ziou zijn omgekomen. Graaf Czternin moet verklaard heb ben, dat de O. H. monarchie bereid is om onderhandelingen over een eerlijken! en aannemélijken vrede aan te knootpen. Duitsche steenkool. Het dezer dagén uit _,,Het Vaderi'an|d'> overgenomen bericht, volgens hetwelk Duitslchl'and het door dit land toegezegdla siteenkoleinkwantum met ©enig© tiendui zenden ton had verhoogd, heeft den in druk gewekt, dat het er thansrijnet otnza sfeenkoolvoorziening beter voor ziou staan. Ten einde teleurstelling op dit punt te v,ooi-komen, dient daarbij te worden op gemerkt, dat heit uit Duitschland afkom stige quantum kolen alleien daarom Ver hoogd isi, omdat 'de kolentoeivoér uit Bel gië niet doorgaat. (N. R. Ct.1) Brandhout. De Minister van Landbouw lieleft dé volgende ,maximum-kleiinhanidelprijz|en voor brandhout vastgesteld Dennenhoutmeterhout f 2,70halve meiterhout f 3,20, blokjes. _van 15 c.M. gekloofd f4,20. j j 't Voor Berkenhout zijn dez,e prijzen resf- pect.. if 4,70, f5,20 en f5,70. Voor Iepenhout £5, f5,20 en f6. Voor Eikenhout .£5,70, f6 en f6,70. Voior Beukenhout f 6,20, f' 6,50 en f 7,20. Alle vorenstaande prijzen ziijh te ver staan franco in huis per 100 K.g. Bom m e n o pi Zee a n d. (Officieel.) Het ministerie van buiten landsche zaken deelt het volgende mede: Op 8 November j.l|. te ongeveer 3,15 uur voormiddagls: heeft een vliegtuig vaini onbekend gebleven nationaliteit twee bom men bij Sas1v)an Gent geworpen, waar door drie arbeiders! liebt gewond welr- den, terwijl1 verder materieel© slchade, in het bijizomder aan eenige in t kanaaFlig'- gemde stebepen, werd toegebracht. Op dieinzelfden datum te ongeveer 3,45 uur voorm. beeft een onbekend vliegtuig een) bom l'aten vallen op1 Axel, ten gevolge waarvan twee vrouwen verwond werden en ernstig,e schade aan de gasfabriek eni aan eenige huizen in de omgeving veroor zaakt werd. i t': Het onderzoek der schexven heeft aan getoond dat deze bommen, evenals dia welke in den avond van 1 October j.l. op Sluisi" geworpen werden, waarbij even eens' aanmerkelijk© materieel© schade wérd aangericht, van Britsch maaksel'gelweest moeten zijn. De Nederlandsche reg©eritn|g heeft den gézant te Londen opgedragen1 aan dei Britsche regeering' de vraag voor te léggen oif Britsche luchtstrijdkrachten) zich aan deizie ernstige schending van Nederlandsch gebied en het werpen dei- bommen hebben ischuldig gemaald. De h a n d e lsl o. v r e e n k om s t met Duitschland. Naar aanleiding van het bericht van het „Vad." dat bezwaren, die over idle dei in het begin van October tuslschein; onze. regjeiering en de Duitsche regeering gesloten overeenkomst, aan de zijde van ons land gerezen waren, hadden geleid tot nieuwe onderhandelingen en eenaate vullingrvan de overeenkomst, schrijft „Het Volk": I, „Inderdaad hebben zich bij' de uitvoe ring .van het handelsverdrag moeilijkhe den voorgedaan, die maken dat er thans g'een export naa;r Duitschland plaatsvindt van ettelijke soorten artikelen, waarvan dei levering onzerzijds als bepaling iri jheit contract wals' opgtenomen. Deze moeilijkheden echter z'ijn geens zins! opgelost en heit ziet er opi dit oogen blik ook niet naar uit, dat ze 'zfeer spoel- dig „tot een oplossing zullen worden ge bracht. De bezwaren betreffen uitsltiitend door onisl uit tei voeren artikelen, niet het on zerzijds te veiieenen krediet en ook niet den kol'enaanvoer uit Duitschland. Deze laatste as' 'zélfs uitgjebreid. Duitsch!"- land heeft zijn hoeveelheid steenkolen, dia het maandelijks aan ons: levert, van 1 December af met eenige tienduizenden tonnen verhoogd. Verkiezingen. Op goede gronden kan worden mede gedeeld, id at het voornemen bestaat de candidaatstelling voor de nieuwe vork ié-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1917 | | pagina 1