Buitenland.
Staten-Goneraal.
Uit dB Pmi
Bchen half vier en vier uur twee bommen
geworpen, nabij de suikerfabriek 'van Ma-
letoux tusschen Selzaete en Sas van Gent.
Van de werklieden, die daar aanwezig
waren, werden er drie gewond, een zeer
ernstig. "Een kalkloods van 'Gernaert is
ernstig beschadigd. Een schip, voor een
deel geladen met suiicerbieten, is idoou
stukken van de bommen op verschillen
de plaatsen doorboord en erg lek. Ove
rigens is niet veel materiëele schade aan
gericht. Wel zijn vele ruiten en dak
pannen vernield.
Van andere zijde telefoneerde men ons
nog, dat te Sas van Gent drie bommen
zijn geworpen, waarvan er een in het
kanaal is terecht gekomen.
Nadat de vlieger drie maal onr de
gasfabriek ,was gevlogen, wierp hiji een
bom. AI het water uit den groolen ketel
liep door de vele gaten "weg. Het dak
van de directeurswoning is ernstig ge
havend. Aan de overzijde van dit gebouw
zijn van 'n 12 'tal huizen alle ruiten
vernield.
Twee vrouwen werden ten huize van
dhr. de Jonghë door bomscherven ge
kwetst. De vrouw van de Jonghe, die
te bed lag, is .zeer gevaarlijk aan den
keel gewond. Een dochter, die eveneens
te bed lag, werden twee vingers zoo
goed als afgeslagen.
De nationaliteit van het vliegtuig kon
men niet vaststellen.
Er heorschen groote verslagenheid en
angst onder de bevolking.
Het persbureau Vaz Dias meldt, dat
drie vrouwen gewond zijn, en dat ook
op het Belgisch gedeelte van Overslag
en waarschijnlijk ook nabij Hulst een bom
is terechtgekomen.
Klompen, schoenen en sajet.
Omtrent de voorziening' met goedkoo-
pere klompen, schoenen en sajet kan bot
Bureau voor Mededeelingen inzak© de
Voedselvoorziening het volgende berich
ten
Het spreekt vanzelf, dat de verzending
van 1.600.000 bons voor klompen en van
niet minder dan 2.000.000 bons voorschoe
nen groote technische en administratieve
meèilijkheden oplevert. Men is nu even
wel zoover, dat de klompenbons alle ver
zonden zijn. De distributie van klompen
zal deze maand plaats vinden.
Jntusschen wordt de verzending der
Bchoenenbons voorbereid. Er zullen ech
ter nog wel een paar weken mede gelmoeid
Zijn, voordat men daarmede gereed is.
Behalve de bons voor goedkoope schoe
nen zullen ook 60.000 paren schoenen ter
beschikking der gemeenten worden ge
steld, fwaarop dezer dagten de hand is
gelegd. Dit zijn afgekeurde militaire schoe
nen, die in orde worden gemaakt en dan
nog zeer goed bruikbaar zijn voor par
ticulier gebruik1. Deze schoenen zullen ©p
ongeveer f3 per paar komen.
Wat de sajet betreft, blijkt thans dat
de beschikbare wolvoorraden toelaten on
geveer 1/3 der aangevraagde hoeveelheden,
te verstrekken.
De fabrikanten zijn met den aanmaak
bezig; door enkelen is met de aflevering
reeds een begin gemaakt.
De te leveren sajet zal zijn 3-draad-
Bche sajet (10.000 meter per Kg;.); de
kleur wórdt z.g. grijs mèlée, een samen
stelling uit rood, z;wart en wit. die niet
in den handel is. De .wijze van distri
butie wordt aan de gemeentebesturen
overgelaten, mits de distributieprijs niet
jhooger wordt dan f 6 per "Kg., d.i. 50
cent per 100 grain of f0.30 per halve
knot.
Engelsche kolen.
Een Ned. s'.s. is eergisteren met een
lading steenkolen uit 'Engeland te Am-
Sterdam aangekomen.
'Hofbericht.
H. M. de .Koningin en Z. K. H. de
Prins zijn voornemens met Prinses Juli
ana Dinsdag 13 dezer wederom het Pa
leis in het Noordeinde te 's-Gravenhagje
te betrekken.
Zeilschip Het Nest.
Het zeilschip Het Nest van de firma
Van Meel ,te Rotterdam, dat uit Neder-
Ïandsch-Indië op weg is naar Nederland
met een lading tabak, is met veel schade
te Durban binnengeloopen.
De zand- en gri ntkwestie.
In verband met het bericht van het
Haagseh Corr. Bureau nopens "de publi
catie van fle officieel© correspondentie,
welke tusschen de Nederlandsche en de
Engelsche Tegeering gevoerd werd met
betrekking tot de kwestie yan het zand
en grindvervoer, verneemt de Londemslche
correspondent van de „Tel." dat daar
tegen in Engeland geen bezwaar zal
worden gemaakt, ten minste wanneer
alle Tespectieve stukken gepubliceerd wor
den en er niets wordt achtergehouden.
Nederland en Duitse li land.
Ter bespreking van verschillende han
gende zaken, waaronder de vervanging
van de vijf bij Falmouth getorpedeerde
Schepen, zal dr. Greve (directeur van de
Nord-Deutsche Lloyd) daartoe door de
Duische regeeririg aangewezen, hier te
lande komen.
Een luchtschip.
Door het uitwerpen van het anker
door een ballon of een luchtschip van
onbekende nationaliteit, te ongeveer l
uur gister, werd aan den Noorderdijik
te Dordrecht schade aangericht aan broci-
ramen. Ook werd de top van een vrucht
boom afgerukt en lichte schade aange
richt aan hek- en draadwerk. Door de
dikke luchtlaag wa.s van bedoeld lucht-
Btehip niets te zien.
Distributie van vet.
De regeling der vot-distributie komt in
het kort hierop neer:
Ieder slachter is verplicht het vet van
runderen, kalveren, schapen en varkens,
door of voor hem geslacht, den volgen
den dag in behoorlijken toestand te zen
den aan een vet-uit-inciter, hem vanwege
den Minister van Landbouw aan te wij
zen en de Minister zal vaststellen, welke
betaling hij daarvoor zal ontvangen. In
gemeenten, waar uitsluitend in het abat
toir wordt geslacht, zal het vet worden
afgeleverd aan een door liet gemeente
bestuur aan te wijzen ambtenaar, die
weer zorgt voor de verzending van den
vet-uitsinelter.
Zoowel de slachter als de abattoir-amb
tenaar Tobben te zorgen, dat de dar
men worden verzonden aan een darmen-
slijmer. wiens naam Zij aan het Vetdis-
tributiebureau hebben op te geven.
Van iedere zending, vet, die hij ont
vangt, doet de vet-uitsinelter mededee-
ling aan het Vetdistributie-bureau, ter
wijl een regeeringsconlroleur het vet keurt
op qualiteit, behandeling en gewicht. Eens
per week betaalt de vet-ui (.smelter het
door hem ontvangen vet met een prijs,
door den Minister van Landbouw vast
te stellen. Hij smelt het vet geregeld uit
tegen een door den minister va'st testel
len belooning en zendt dan weer het
uitgesmolten vet aan een fabrikant van
bak- en braadvet, weder hem vanwegjei
den minister aan te wijzen.
De vet-uitsmelters stellen de overge
bleven kanen en het overgebleven tech
nische vet ter beschikking van Ijet V.
D. B., dat ze weer zendt aan het Rijks
bureau voor de Distributie van graan
en meel, om ze tot veevoeder te ver
werken.
De fabrikanten van bak- en braadvet
vermengen het hun 'toegezonden vet met
plantaardige vetten, door den Minister
van Landbouw goedgekeurd en in een
door dezen te bepalen verhouding.
Zij leveren het aldus verkregen vet
niet af dan overeenkomstig opdracht van
het Rijks' Centraal "Administratiekantoor
voor do distributie van levensmiddelen
(R. D. KL) De prijst" er voor wordt we
der vastgesteld door den minister.
Duitse he kabelballons.
Men meldt uit Amersfoort:
Gisterenmiddag is oen Duitsche kabel
ballon ovèr het inferneeringskamp Soester-
berg gedreven. Aan den ballon was nog
een lange kabel bevestigd evenals een
anker. De kabel werd gegrepen en aan
een loods vastgemaakt. De loods wend
echter stukgerukt en verschillende perso
nen daarbij gewond. Daarna dreef de bal
lon naar het kamp Vlasakkers. Nogmaals
werd hij gegrepen en aan een boom vast
gemaakt. Bij liet neerhalen deed een ruk
wind weder ©enige jiersonen de lucht
in vliegen, waarbij de soldaat Hoekstra
neerkwam van een aanmerkelijke hoogte.
Hij is zwaar gekwetst.
In den ballon bevonden zich geen per
sonen, wel terreinkaarten, hoogtemeter,
vlaggen enz.
De halion is niet anders beschadigd
dan door de schoten, van het kamp Vlas
akkers uit er op gelost.
'Gisteren is een Duitsche kabelballon
met den storm moe over Aardenburg ge
dreven. Het gelukte een Nederlandschen
soldaat een afliangend touw te grijpen,
maar hij moest het weder loslaten. De
ballon, die niet bemand was, dreef weer in
de richting Oostburg en is bij Breskens
gedaald.
'Ook te Oostburg is zulk een ballon-
gedaald, evenmin bemandde ballons
kwamen uit de richting van de Belgische
kust.
Boven IJzendijke is een andere ballon
door de Nederlandsche militairen bescho
ten. Men zag dat één der beide inzitten
den uit den ballon sprong, maar men
slaagde er niet in hem te vinden.
De ballon met den anderen inzittende
is bij Ellewoutsdijk op Zuid-Beveland ge
daald. De Duitscher is geïnterneerd.
Maximumprijs voor Pootaard-
appelen.
De Rijkscommissie van Toezicht op de
Aardappelvereeniging meldt, dat de ma
ximumprijs voor pootaardappelen der zeer
vroege zomeraardappelen, welke niet voor
wïmteropsJag geschikt zijn, is gesteld op
f 10 per 100 k.g.
De telegrafische gemeenschap
via Engeland.
Naar verluidt zijn gisteren de voorzit
ters van de Kamers van Kooph. en Fabrie
ken te Amsterdam en Rotterdam door
den Minister van Buitenlandsche Zaken
in audiëntie ontvangen, waarbij zij den
minister hebben gewezen op de groote
belangen, die de handel heeft bij herstej
van de telegrafische gemeenschap van Ne
derland met het buitenland, in het bij
zonder met de Nederlandsche koloniën.
Namens den Ned. handel zal den mi
nister een adres bereiken, waarin op po
gingen tot herstel der gemeenschap wordt
aangedrongen.
„L u s i t a n i a"-d iamanten.
Een arme Iersche visscher deed, vol
gens de Engelsche bladen, dezer dagen
een eigenaardige vangst in de buurt van
Old Head of' Kinsley. Toen hij zijn net
ophaalde, vond hij daarin namelijk een
pakket met diamanten van de „Lusita-
nia" die 3000 pond sterling waard wa
ren. Ze waren aan een Londensche firma
geadresseerd. Deze firma had van de ver
zekering reeds de waarde vetrgoed ge
kregen. De visscher deed het pakket ge
woon op de post en de firma jn Lon
den was' niet weinig verrast op een goe
den morgen de diamanten te ontvangen.
Het heeft nog veel moeite gekosit na te
speuren wie de afzender was, waarna
aan den visscher eenige honderden pon
den sterling! als belooning werden over
handigd.
Tweede Kamer.
Verhooging van onderwijzers-
wedde n.
Door don Minister van Binnenlandsehe
Zaken is ingediend een wetsontwerp tot
verhooging der omlerwijizerswedden.
Daarbij wordt o.a. voorgesteld, dat uit
's Rijks kas, onverminderd de bijdragen,
welke krachtens andere wettelijke voor
schriften worden verleend, de volgende
weddoverhoooigingen worden toegekend
aan hoofden of onderwijzers van bijstand
van openbare scholen .of van scholen,
Welke voldoen aan de in artikel 59 eerste
en tweede lid der L. ü.-wet gestelde
eischen
a. indien zij minder dan vijl' dienst
jaren vervuld hebben en een bezoldiging
genieten van minder dan honderd gulden
boven de minimuxnaanvangSwedde, het
bedrag, dat vereischt wordt om de wed
de tot honderd gulden boven de minimum-
aanvangswedde op te voeren 5
b. indien zij vijf of meer dienstjaren)
hebben volbracht en een bezoldiging ge
nieten van minder dan twee honderd gul
den boven de minima-wedden volgens art.
26 der L. O.-wet het bedrag dat vereischt
wordt om de wedde tot. twee honderd
gulden boven de minimumwedde op te
voeren.
Ter berekening van de genoten bezol
diging komt in aanmerking de wedde wel
ke het hoofd of den onderwijzer van bij
stand toekomt, volgens de op 1 October
191.7 geldende salarisregeling, zonder dat
rekening wordt, gehouden' met de verhoo
ging voor het bezit van hoofd- of andere
akten, met toegemoetkomingen voor huis
huur of gemis van genot van vrije woning
of met uitkeering'en ingevolge dc wet van
6 Juni 1913.
De onder b bedoelde verhoogingen wor
den slechts toegekend tot het bedrag
waarop aanspraak 'z'ou ontstaan wegens
een diensttijd van vijf en meer, doch min
der dan tien dienstjaren aan vrouwelijke
hoofden van scholen, onderwijzeressen,
van bijstand en aan onderwijzers, die
bindende geloften hebben afgelegd niet
in het huwelijk te zullen treden.
Voorgesteld wordt, dat delze wat gei-
acht wordt in werking te zijn getreden
met 1 Januari 1917.
Ter toelichting merkt de Minister o.a.
het volgende op
Reeds meermalen hieeft de Regpering
moeten verklaren, dat onder de bestaan
de omstandigheden van haar geen voor
stel kon uitgaan tot verhooging van de
onderwijzerswedden. Geenszins orhdat zij
al deze wedden ook maar eenigsxins vol
doende zou achten, integendeel, van do
urgentie eener zielfs aanmerkelijk© ver
betering was ook de Regeoring sleeda
doordrongen. Maar de staat van 's lands
financiën dw'ong af te zien van een maat
regel, die zo©' diep ingrijpende geldelijke
gevolgen na zich sleept. Desondanks heb
ben de Staten-Generaal het initiatief ge
nomen tot een wets voordracht, welke be
oogt de minima-jaarwedden, gelijk art. 26
der Lager Onderwijswet ze regelt met f 100
te verhoogen. Gevolg hiervan zou zijn
een uitgaaf ten laste van 's Rijks kas
welke op weinig minder dan f3 mill iaën
'sjaars is te stellen. De overweging of
de Koninklijke bewilliging op dit voor
stel ware te bevorderen, behoeft niet uit
sluitend beheerscht te worden door mo
tieven van financieelen aard. Wel is waar
ïs de toestand van de schatkist nog
steeds een zorgvolle, maar in de laatste
lijk verstreken maanden zijn d© middelen
ruimer gevloeid, zoodat aan een beschei
den voorziening, welker noodweiwligheid
reeds lang vaststaat, weer kan gedacht
worden.
Intusschen zal het bij den bestaanden
stand van zaken wel geen tegenspraak
uitlokken, dat met de gelden, welke be
schikbaar gesteld1 kunnen worden tot leni
ging van den nood van den onderwijzers
stand gewoekerd dient te worden. Uitslui
tend daar waar de behoefte zich het drin
gendst doet gevoelen, moet de Staat de
helpende hand uitstrekken en angstvallig
waken, dat aan de uit te geven gel
den geene andere bestemming wordt ge
geven dan verbetering van de geldelijke
positie van den onderwijzer. Aan geen
van beide eischen kan het initiatief-voor
stel voldoen. Alle minima-wedden volgens
art. 26 der wet welke krachtens de artt.
48 en 59 voor de verplichte onderwijzers
aan gemeenten en schoolbesturen worden
uitgekeerd, worden eenvoudig met f 100
verhoogd. Zal dit eenerzijds tengevolge
hebben, dat de Rijkssubsidiën aan ge
meenten en schoolbesturen voor iederen
verplichten onderwijzer met het aangege
ven bedrag stijgen, anderzijds ontbreekt
al aanstonds de zekerheid dat ook de on
derwijzers hiervan de vruchten zullen
plukken.
Wel is waar is een bepaling ontworpen,
welke de gemeenten zal verplichten een
herziening der wedden over de geheele
linie ter hand te nemen, maar voor het
bijzonder onderwijs moest een soortgelijk
voorschrift achterwege blijven.
De bijzondere onderwijzers, die reeds
thans een wedde genieten van f 100 of
meer boven de bestaande minima, missen
derhalve den waarborg, dat het offer uit
's Rijks kas hun ten goede zal komen.
Doch ook voor de openbare onderwijzers
staat het nog geenszins vast, dat al hunne
wedden met f 100 zullen verhoogd wor
den. In gemeenten toch waar, gelijk in de
groote steden eene bezoldiging wordt uit
betaald, welke de minimum-wedde me
nigmaal met 100 en meer procent over
treft, laat het zich zeer goed denken, dat
men zich ook tegenover andere ambtena
ren niet verantwoord zal achten de be
zoldiging met f 100 te vermeerderen, maar
de hoogere uitkeering uit 's lands kas een
voudig zal beschouwen als een reeds lang
verwachte en uiterst welkome verhooging
van dc Rijksbijdrage aan de gemeenten.
Dc Regeering meent dan ook, dat haar
wetsvoordrachl boven het initiatief-voor
stel de voorkeur verdiént.
V erder merkt de Minister op, dat het
voorstel der Regeering beoogt op het voet
spoor van het z.g. Toeslagwetje (wet van
6 Juni 1913) rechtstreeks aan de onder
wijzers, die zulks liet meest behoeven,
eene weddevorhooging uit 's Rijks kas te
vcrleenen.
De kosten, welke uit het voorstel der
Regeering zullen voortvloeien, laten zich
zonder eene zeer wijdloopige en langdurige
enquête oker het gansche land niet met
zekerheid bepalen, maar volgens een glo
bale raqiing, zullen zij de iu> millioen
'sjaars niet veel overtreffen. Zij blijven
dus beperkt tot ongeveer de helft van het
initiatief voorstel, terwijl aan de onderwij
zers met vijf en meer dienstjaren, die
zulks het meest behoeven, liet dubbele
wordt toegekend van het bedrag dat
laatstgenoemd voorstel hun toedacht.
Proiistantisma.
De Nieuwe Prov. G r 0 n. Cou
rant schrijft
Er is op den hervormingsdag veel over
„Protestantisme" gesproken. Er is ge
klaagd over gebrek aan eenheid onder do
Protestanten, waartegenover de eenheid
van Rome zoo (machtig schijnt.
En waarlijkde splijtzwam heeft
het Protestantisme veel 'kwaad gedaan
en het n menig opzicht tot machteloos
heid gedoemd.
Er si teek t echter in dat spreken van
protestantisme als vrucht der reformatie
gevaar. Hel zijn thans zelfs de liber
tijnen, dié de reformatie prijzen. En on
der wat zich thans als protestantisme aan
dient is er zeer veel, 'dat veel verder
van de ware zonen der reformatie af
staat, dan Rome's Kerk.
Calvijn wees er reeds op. dat hij in
den strijd tegen het ongeloof in Rome
een bondgenoot kon zien.
jWelnu in sterkere mate kan dit thans
worden gezegd. Wij moeten nimmer ver
geten wat ons van Rome scheidt. Vooral
niet nu Rome's kracht won.
Maar niemand meene kracht te vinden
in het vereenigen van al wat zich al$
protestant aanbiedt. Hot staat menig
maal zeer dicht bij liet ongeloof.
Alleen van een echt reformatie-leger
dat het Wjoord Gods ongeschonden hand
haaft, kan kracht uitgaan, al is liet ook
klein.
I11 het verdoezelen van beginselen om
een groot „Protestantisch" leger te kun
nen vormen, verkrijgt men niet moordde
kracht, maar steekt men de reformatie
naar den hartader. Voor alles is trouw
aan het ware reformatie beginsel oisch.
Uit sto P "ovincio
De industrie1 en huishoud
school te Middelburg. Heten (Don
derdag) middag is te Middelburg de In
dustrie en Huishoudschool, de eerste in
richting van dezen aard in Zeeland, of
fideel geopend. Van deze zoo 'belang
rijke aanwinst voor het vakonderwijs te
Middelburg en ook voor de omgeving,
kunnen wij daartoe vooraf door het be
stuur in staat gesteld, eene beschrijving
geven.
Aan de. straatzijde en gelijkvloers be
vinden zich een drietal vertrekken, het
vertrek links van de gang is ingericht
voor cursus en vergaderzaal. Het is met
een eikenhouten meublement, met lino
leum vloerbedekking, tot een vriendelijk
vertrek gemaakt, terwijl een stemmig .be
hang, een s -h'lders'uk boven den schoor
steen een deftig karakter aan het vertrek
geven. Rechts van de gang bevindt zich
de kamer der directie, modern gemeu
beld en geheel zooals men zich 500'n
kamer denkt ingericht. Het derde ver
trek is minder mooi. maar zeer prac-
tisch, hèt is de voormalige slagerswin
kel, die thans ingericht is voor het ge
ven van Tes 'in het behandelen van den
was'ch. Een groote "kachel, slaande on
der een walmvanger, een 12-tal wasch-
tobben, .een mangel, een toe- en afvoer
voor water, daarbij de steenen vloer, die
uit den winkel behouden bleef, maken
het geheel tot een voor liet beoogde doel
zeer geschikt lokaal.
Achter dit laatste vertrek bevindt zich
een bijzonder groote keuken, d e natuur
lijk ook volgens de hoogste s hen van
hygiene en zeer practisch is ingericht.
Tot 1,50 M. hoogte zijn de muren van
witte tegels voorzien, het zeer lange aan
recht heeft bovenop een marmeren blad
uit een stuk en aan ieder einde een
gootsteen. 'Twee fornuizen, slaande ook
onder een groolen walmvanger, geven ge
tegenheid om het koken te leeren. In de
keuken zijn evenals trouwens in alle ver
trekken groote kasten, die bij dit onder
wijs, waarbij zooveel materialen nood
zakelijk zijn, zeer gevvenscht is. Achter
de keuken bevindt zich nog een uitbouw,
waarin de toegang tot den ke'der en
een ruime provisiekast.
Op de eerste verdieping bevinden zich
drie lokalen voor het onderwijs respec
tievelijk in lingerie en costuumnaalen en
in handwerken. Deze lokalen zijn na
tuurlijk van de voor dit .soort onder
wijs noodzakelijke hulpmiddelen voor
zien. terwijl de fraaie gewelven in deze
lokalen behouden zijn en de draagstukken
daarvan zijn gerestaureerd.
Een vierde vertrek op deze verdieping
is ingericht als slaapkamer, hier zullen
de leerlingen, die trouwenshet geheele
gebouw moeten onderhouden, gedachtig
aan het al doende leert men, het opma
ken van bedden enz. kunnen beoefenen.
Het geheele gebouw is voorzien van wa
terleiding, van kook gasen van electri-
sche verlichting, terwijl W C's en hand-
waschgelegenheden natuurlijk niel ontbre
ken. De voormalige tuin van het huis
is geheel van heesters enz. ontdaan en
zal tot bleekveld worden ingericht, ter
wijl er bessenstruiken wordun geplaatst
om in de school jam te kunnen maken.
Tevens geeft deze groote open ruimte
gelegenheid tot uitbreiding der school.
Wij' zullen nu zeker onze lezeressen
niet meer moeten opwekken, morgen als
de" school te bezichtigen is voor ieder,
een kijkje te gaan nemen.
De verbouwing heeft plaats gehad on
der toezicht van den heer H. J. Brou
wer, architect, door de firma M. K. Je-
ras en Zoon, terwijl het schilderwerk
werd uitgevoerd 'door den heer H. Pie-
ferse. Buitendien hebben een groot aan
tal firma's aan de school geleverd, daar
het bestuur begrepen heett de verdiensten
te moeten verdeelën. Het zou ons te ver
voeren ze allen te noemen.
Alvorens tot het geven van een verslag
dev opening over te gaan, merken wij nog
op dat op eene der bovenzalen warep
tentoongesteld de leermiddelen voor vlas
bewerking! en- voorbeelden van het liin-
gericwerk, zooals het door de leerlin
gen zal ij^oeten worden gemaakt.
Van de keuken deelen wij nog' meide,
dat daar een groot pannenrek is bij1 ge
plaatst, lerwijii in het waschlokaal strijk
tafels en strijkplanken z'ijn bijgevoegd.
De presidente, mevrouw W. Dutnon Tak
van Trigt sprak de genoodigden toe
en noemde den dag van heden een feest
dag, want een feestdag is het 'de dag,
waarop de eerste Industrie en huishoud
school in Zeeland geopend zal worden.
Lang hebben de meisjes in deze provin
cie een goede vakschool moeten ontbe
ren, een school, waar zij opgeleid kun
nen worden in alle die vakken, die
iedere vrouw naar behooren moet ken
nen. Wel heeft de thans opgeheven huis
houdschool alhier bij de vrouwen uit
de arbeidersklasse de baan gebroken voor
de idc'e, lal ook koken, huishoudkundfo
waschbehandeling, vakken zijn die grondig
onderricht moeten worden. Zooals "elk
nieuw denkbeeld in den beginne tegen
stand ondervindt, was het ook hier.
Schoorvoetend meldden de eerste leer
lingen zich aan, les le nemen in het
huishouden vond men onnoodig, daarvoor
behoefde men toch niet naar een school
te gaan. De verkregen goede resultaten
echter wekten allengs! meer vertrouwen;
en vele huismoeders werden overtuigd,
dal zo zelf haar dochtertjes toch. wer
kelijk niet zooveel konden bijbrengen, ja
zelfs nog dikwijls mee profiteerden van
het geleerde. Hiermede heeft de huis
houdschool een nuttig .werk verricht, zij
heeft de fundamenten gelegd waarop de
nieuwe school hoopt voort te bouwen,
tot het doel meisjes uit de volksklasse»
op te voeden tot degelijke huisvrouwen,
een eerste vereischte voor het geluk en
de welvaart in het arbeidersgezin. „Was
dus het huislioudonderwijs geen onbe
kende izaak meer in Middelburg, aan
industrie-onderwijs, onderwijs in hand
werken, linnen ein costuumnaaien, die bij
uitstek vrouwelijke kunsten, werd hier
weinig of niets gedaan, Vooral sinds de
naaischool van het burgerweeshuis werd
opgeheven. Ook dit onderwijs voor de
meisjes uit de volksklasse op hoogfer
peil te brengen, zij mede het doel der
der school. Zoowel theoretisch als prac
tisch goed onderlegd zijnde, kunnen die
meisjes later oen betere positie in del
maatschappij voor zich veroveren en al's
getrouwde vrouw en moeder zal da
kennis' haar tot zegen strekken. In een
gezin toch. waar de vrouw goed met
de naald omgaan kan, waar zij kennis
heeft om de kleeren van man én kin
deren te verstellen en veranderen, daar
wordt heel wat geld bespaard.
Behalve dit onderwijs voor kinderen
uit de arbeidersklasse wordt aan da
school verbonden opleiding voor exa
men nuttige en ïraaie handwerken, fx.a-
men voor hulp in de huishouding, voor
huisjuffrouw en wellicht nog voor meer
als (de behoefte daaraan blijkt te be
staan.
Van het 'doel der school afstappende,
wees spreekster op de wordingsgeschie
denis der school. Tijdens de tentoonstel
ling van 1913 trokken de kantwerksters
hier zoo de aandacht, dat op initiatief
van mevrouw Hartman een kantcursus
werd opgericht, welke idee later weid
omgezet in een kantwerkschool, doch op
raad van den inspecteur van het middel
baar onderwijs werd de plannen uitge
breid tot een Industrie- en huishoudschool,
en op 19 Maart Werd de verceniging
opgericht, eerst voor heel Zeolan 1, later
voor Middelburg omdat ook te Goes plan
nen bestonden om zulk een school op te
richten.
De rijkssubsidie liet echter door den
oorlog op zich wachten, totdat in April
van dit jaar f 300 op eene suppletoir©
begrooting werd uitgetrokken, dank zij
den grooten steun van den afgevaardigde
voor Middelburg, rnr. E. E. van Raalte,
wien spreekster daarvoor dank brengt.
