iWS2
Dinsdag?# November 191
32 i* .laargaitg
,w$m
De Qm©te Oorlog»
FEUILLETON.
Uii den Qoeschen Raad.
1 IJ
p, V
Uitgavé van
de Naaml Venn. LUGTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
ÜIRMA F. P. DHÜIJ L. BURG.
©rukkers:
flosterfcaaa Le Cointre, Goes.
Een goed voorbeeld.
De gemeenteraad van Goes heeft in be
ginsel uitgemaakt, dat het bijzonder be-
waarschoolonderwijs financiëel van ge
meentewege zal worden gesteund.
Tot dit besluit hebben een tweetal vrij
zinnigen medegewerkt.
Dank zij den door de he eren v. d. Bout
en v. Dissel aan een desbetreffend billijk
voorstel geboden steun, zal het nu voort
aan ook aan de besturen der bijzondere
bewaarscholen mogelijk zijn hun personeel
beter te salar.iëeren.
Te Amsterdam bestaat dit stelsel al
sinds jaren. Kort geleden stelden B. en
W. voor het subsidie aan de bijzondere
bewaarscholen gelijk te doen zijn aan dat
der openbare.
Zij verdedigden deze voordracht onder
meer op deze .gronden
„Zonder ingrijpen van de zijde dér
gemeente (zal) de financiëele positie van
het personeel der bijzondere bewaar
scholen nooit worden, wat in onze ge
meente blijkens de salarisregeling voor
het gemeentelijk personeel wordt noodig
geoordeeld. De Gemeente zal, om den
door haar gewenschten toestand in het
leven te roepen er toe moeten over
gaan te bepalen, dat de jaarwedden bij
het gesubsidieerd bijzonder bewaar-
schoolonderwijs gelijk moeten zijn aan
die bij het openbaar bewaarschoolonder -
wijs. Dit is niet alleen tegenover het per
soneel dier scholen een eisch van bil
lijkheid, het is ook, om het aan de
bijzondere bewaarscholen mogelijk te
maken, zich op haar plaats naast de
openbare voorbereidende scholen te
handhaven, noodzakelijk. De bestu
ren van de bijzondere scholen klagen
met recht er over, dat de Gemeente
het hun door de aanbieding van zoo
veel hoogere jaarwedden, dan zij in
staat zijn te geven, onmogelijk maakt
de beste leerkrachten aan hun scholen
te verbinden. Het is dus hoog tijd door
een voorschrift, dat de salarissen aan
de bijzondere scholen gelijk moeten zijn
aan die aan de openbare sscholen, aan
dezen toestand eén einde te maken."
Amsterdam is ons op dit punt derhalve
al heel wat vooruit. Groningen is gevolgd.
En nu staat Goes gereed het door haar
uitgesproken beginsel uit te voeren. Laat
ons hopen, dat het een billijk subsidie
zij, hetwelk de gemeente aan de bewaar
scholen toekent; en dat hpt onderwijs
■er door wordt verbeterd.
Trouwens, dat behoort zoo. Ijnmers nu
krijgt de gemeente .ook het recht dit te
vorderen.
De bestaren van genoemde scholen zien
door dit raadsbesluit hun taak niet ver
licht, franne verantwoordelijkheid 'is er
niet weinig door toegenomen. Maar zij
zullen .met lust deze nieuwe periode in
gaan.
Beknopt overzicht van siert toestand.
In Italië wordt de toestand steeds meer
wankel.
Men weet, dat de centralen er nu in
geslaagd zijn den Tagliamento over te
trekken. Vermoedelijjk heeft hun dit ont
zaglijk groo te offers gekost, doch ze zijn
1 Bewerkt naar het Engelsch van
EMMA JANE WORBOISE.
106)
Dit gedicht, dat uit verscheidene cou
pletten bestond, las ik, en wonderlijk,
het gaf 'mij den troost, dien ik gezocht
Lad in de eenzaamheid van mijn kamertje.
Zoo heerlijk bemoedigend waren die woor
den, dat ik het herhaaldelijk dien avond
en nog zeer dikwijls daarna overlas, ik
ken het gansche gedicht dan nu ook van
buiten. Vooral het einde sloeg treffend
op onzen toestand uit die dagen. Liever,
zoo luidde het:
Liever ga jn jjli'nd vertrouwen,
Door 't geloof blijmoedig voort.
uan dat ik alles mocht aanschouwen,.
n.r u?,1' s'ieiln op 's Heeren Woord.
Hocftt ik ook de toekomst kennen,
■i- w-i - 8 de onwetendheid.
Uever stil gewennen
Aan den weg, dien God mij leidt.
Zie ik donkre wolken dreigen,.
Sr ur?n !,a" .vei'driet en leed;
geduldig dragen, zwijgen,
nu aan de overzijde en kunnen nu dein
weg door de laagvlakte vervolgen.
Dok op politiek gebied is' 't een jan
boel in Italië, 't Is de vraag of de af
gekondigde godsvrede die eenheid weer
kan brengen, die het in deze dagen van
beproeving zoozeer noodig heeft. En ook
is het nog de vraag of de te Rome.
te houden Entente-conferentie Italië er
weer bovenop kan brengen. Want de
toestand is zeer kritiek.
De 'toestand wordt nog bedenkelijker
door het gebrek aan eten in de groote
steden, meer het gevolg van de slechte
verdeeling en van het gebrekkige ver
voer dan van het ontbreken van levens
behoeften. Zelfs! in Milaan komen levens
middelen-opstootjes voor. t
Het kolengebrek doet zich ook ernstig
gelden in Italië; daardoor is het trei-
nonverkeer grootendeel's stopgezet. Be
richten uit Milaan melden, dat het per
sonenverkeer geheel' is gestaakt, het goe
derenverkeer grooténdeels1. Slechts de am-
munitie-treinen en militaire transporten
kunnen nog worden vervoerd.
In Azië hebben de Engelschen een
nieuw klein succes behaald, nu weder
in Mesopotamië.
Aan den Tigris melden de Engelschen
n.l'. da Turken van Dut tot Tekrit te
hebben teruggeworpen. Voor een begrip
van de beteekenis van dit succes, zij
vermeld, dat Tekrit ruim 150 klometer
ten Noord-Westen van (Bagdad gelegein
isi, zoodat de Engelschen hun opmarscihl
langsi de rivier krachtig blijken te hebben
voortgezet.
In het Westen bepaalt de strijd zich
tot krachtige maar korte raids; verken-
ningsaanvaUen en coups de main. Hier
en |da,ar speelt ook de artillerie een
groote' rol, doch tot belangrijke frontswijl-
z'igingen kwam^ het niet meer na den.
terugtocht der Itaitsbhers aan den Ohe-
.min des Dames.
Uit Rusland komen weer berichten van
verbroedering; met den vijand.
En waar 'tal'niet Zoover glekoménisl,
lieers'cht er toch geen geestdrift om te
vechten.
De Time.si verneemt uit Galatzl van 22
October, dat de Rusken in het vak ten
Zuiden van de Marasesti een beteren
geest tonnen dan ergens anders. Ofschoon
zij' weinig geestdrift toonen om te vech
ten, hebben 'zij' besloten dezen winter
in Juin loopgraven te blijven en zijp
daarom begonnen met het bouwen van
kwartieren tot bescherming; tegen het
slechte weer.
De correspondent vermeldt dan géval
len, waarin Duitsehers en Oostenrijkers
met elkaar slaags zouden geraakt, zijh.
Ook tusSchen de Duitsehers en Bulgaren
zou het niet boteren.
Hoe dit 'zij, een toestand als in Rus
land heerscht is nog nimmer gekend 1H
de laatste oorlogsjaren.
Korts oorlogsberichten.
Generaal Tsjeremissof de opperbei-
velhebber van bet Russische noo-rderfront
heeft bij een bezoek aan St. Petersburg
journalisten meegedeeld, dat Duitschland
'groote plannen heeft, o.a. een landing
van, troepen in de Botnische Golf, met
behulp van de vloot en tegelijkertijd .een
krachtige aanval op het Rigafront.
Het onderzoek naar de oorzaken van
den dood van den Sinn Feiner Thomas
Ashe is t.e Dublin geëindigd. De gezwore
nen verklaarden, dat 'de dood veroorzaakt
euw
Wijl de Heer mijn n-ooden weet;
Nimmer hoven mijne krachten,
Nooit te zwaar was mijn verdriet,
'k Kan dus rustig alles wachten,
Wetendeld' e Heer voorziet!
VIER EN DERTIGSTE HOOFDSTUK.
Hoe meer de winter naderde, des te
eentoniger werd Eldonstraat. Wijl woon
den niet aan den zonkant, en daardoor
waren onze kamers donker en kil. Van
lieverlede begonnen wij ons allerlei klei
ne geriefelijkheden te ontzeggen, die wij
tot hiertoe als onontbeerlijk hadden be
schouwd en het verwonderde mij dik
wijls,-- dat men, als het noodzakelijk wordt,
zooveel van die „onontbeerlijke" dingen
kan missen. 'Oom zou zich ook gaarne
vele kleine gemakken' ontzegd hebben,
maar dat wilde ik niet toestaan, want
dikwijls had ik gehoord, dat groote ver
anderingen in zijn levenswijze op zijn ho-o-
gen leeftijd noodlottig voor hem zou kun
nen zijn.
Doch op zekeren dag mijn reserve-kapi
taaltje natellend, bemerkte ik tolt mijn
verontrusting, dat het reeds tot vijf pond
geslonken was, terwijl ik in mju huis-
houdbeursje maar één souverein meelr
had. Het was juist Zaterdagmorgen, toen
ik de ontdekking deed, on v-jor mij. lag
de rekening van den melkboer, het lijst-
w.as door hartverlamming en longaandoe
ning, ten gevolge van het wegnemen van
zijn bed en bedjdegoed en de daarop ge
volgde gedwongen voeding. De gezwore
nen laakten de houding; .van de regesring
■en van de gevangenisambtenaren.
De ouderwetsche lederen brandenr-
mers in verschillende dorpen van het
voormalige graafschap Berg (Rijnland)
nog in gebruik, zijn aan de schoenma
kers afgedragen om er zolen van te
maken.
Gisteren zijn te Falkenberg aangei-
komen 12 man van een Duitschen traw
ler, die gedurende het gevecht in helt
Kattegat gezonken is. Men neemt aan, dat
vier Engelsche kruisers en vieir torpe
dojagers aan den strijd hebben deelge
nomen. Verscheidene Zwteedsche vis-
schers waren in de nabijheid, doch zij
moesten 'zich tengevolge van den kogel
regen snel verwijderen.
Uit Stockholm wordt gemeld, dat
aan alle spoorwegen in Finland is be
kend gemaakt: van '27 October af is het
reizen naar Petersburg en Moskou aan
iederen burger verboden. Burgers, die
zonder schriftelijke vergunning der auto
riteiten in de treinen worden aangetrof
fen, worden gestraft met zes maanden
gevangenisstraf of 10.000 Roebelbofte.
Een sloep van een Amerikaansch
slagschip is in de Ameriljaansehe wate
ren vergaan. De 12 inzittenden zijn waar
schijnlijk verdronken.
De Temps meent te weten, dat de
huiszoeking in de bureaux van &e Action
Franqaise geen gevolgen zal hebben, daar
er niets' gevonden is,, wat op een sa
menzwering duidt.
De Times verneemt uit Rome, da.t
men het daar zooi goed. als zeker acht,
dat de centralen binnenkort een afzionder-
lijken vrede met Italië zullen voorstellen.
In Petrograd hadden in één nacht
400 inbraken plaats, in den loop van één
dag' werden er '200 diefstallen aange
geven.
Een der drie zonen van den Ita-
liaanschen minister Orlando, die aan het
front istaan, is als vermist opgegeven.
Het Armeensehe leger, dat met toe
stemming der Russische regeering ge-
vormd wordt, z;al weldra 150.000 mani
tellen. De commissaris der voorloopigö
regeering, Kharlomoff,, die dezer dagen
een revue van deze troepen bijwoonde,
verklaarde in naam der Russische re
geering Op de Russische democratie rust
de heilige plicht de Armeniërs 'te heipep
hun oude politieke plannen te verwezen
lijken. Een der resultaten van onze over
winning zal zijh een vrij Armenië.
Een poging om te Swansea een
vredesmeeting te houden, is door het pu
bliek, dat voor een groot deel uit oud
gedienden bestond, verijdeld. Men be
dreigde den spreker met geiweld; idfezie
vluchtte ten slotte van het spreekgestoelte,
dat door de tegenstanders werd bezet,
waarop het publiek het volkslied aanhief.
De burgemeester van St.-Peitersburg
heeft aan de bevolking een bekendmaking
gericht, waarin wordt medegedeeld, dat
de provincies, die graan opbrengen, die
hoofdstad niet meer willen leveren. De
stad wordt hierdoor ernstig met hongers
nood bedreigd. Gelijktijdig verlangt de
burgemeester van dp "bevolking, dat zij
de rast zal bewaren.
Bij een Duitsche raid op het West-
front,, 'aldus bericht generaal Pershing,
zijn Zaterdag 3 Amerikanen gedood, 5
gewond en 12 gevangen genomen.
Uit het Oostenrijksche preskwartier
weid gisteravond gemeld: De gebeurte
nissen nemen in de Italiaansche vlakte
een gunstigen loop. Ook het Dolo
mieten-front der It a 1 ianen wa n
kelt.
De Paiïjsche Eclair deelt mieide, dat
generaal Toch voor aanvoerder van het
Engelsch-Fransehe hulpleger in Italië is
bestemd. Foeh heeft eenige weken gelei
den een reis langs het geheel» Italiaan
sche .front gemaakt en is dus goed van
den toestand op ide hoogte. De ernst van
Frankrijk's hulpverleening' blijkt uit het
feit, zegt het blad, dat de republiek aan
Italië een barer beste generaals ter be
schikking stelt.
Op de spoorlijn Wladikawkas is een
sneltrein op een militairen trein gjeloo-
pen. !25 personen zijn gedood, meestal
soldaten.
Generaal Maistre, de overwinnaar
van Malmaison, is tot groot-officier van
bet legioen van eer benoemd.
Wij vernemen, dat de kleine Duit
sche .hulpkruiser,, ë'inde vorige week in
het Kattegat door Engelsche oorlogsschet-
pen tot zinken gebracht, was het stoom
schip Marie", uit Flensburg', 1465 ton.
De kapitein en 15 man zijn door het
ss. ,,E. M. Dalgas" gered en te Kopen
hagen geland.
Graaf. Czernin is te Berlijn aange
komen.
Te Berlijn heeft gisteren onder voor
zitterschap van den keizer een zitting van
den Kroonraad plaats gehad, waaraan be
halve de Pruisische staatsminister en de
staatssecretarissen van de rijksambten,
o.a. ook hebben deelgenomen generaal von
Hindenburg, generaal Ludendorff en de
chef van den marinestaf von Holtzen-
dorff.
VERSCHUNT ELKEN WERKDAG»
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden fr. p. post f 1-50
Losse nummers- 0.05
Prijs der Advertentien.
14 regels f 0.80, iedere regel meer 20 ci
3-maal wordt 2-maal berekend.
Brj abonnement voordeelige voorwaarde»,
Bewijsnummers 5 cent.
lokalen der rijksgebouwen, en der gebou
wen bij het rijk in gebruik, geen hoogere
temperatuur mag heersc'hen, dan 60 gra
den Fahrenheit..
Het verwerken van graan e n a,
De Minister van Landbouw heeft be
paald, dat het fabrikanten, molenaars,
handelaren en allen personen, die grond
stoffen voor de bereiding van bloem, meel,
brood, koek, banket of veevoeder van
de regeering ontvangen of met toestem
ming van de regeeringscommissarisiseml
voor de Rijksgraanverzameling ter ver
werking ontvangen, verboden is eenige
andere stof dan bedoelde grondstoffen ini
hunne fabrieken molens of pakhuizen tel
hebben, deze te verwerken of te verhan
delen met uitzondering nochtans van die
producten, die noodzakelijk zijn voor de
richtige verwerking van bedoelde grond
stoffen tot een eindproduct van deugde
lijke kwaliteit.
je van de uitgaven, die onze hospita op
mijn verzoek gemaakt had, haar rekening
van vuur en licht en het briefje van de
waschvrouw. Ik moest verder juist al
lerlei zaken inkoo-pen, die z'elfs in het
zuinigste huishouden onmisbaar zijn, om
niet te spreken van groenten, kruideniers
waren, vleesch, enz., en ik rekende uit,
dat ik, als ik dat alles zou hebben be
taald ,no-g maar juist vijf pond zou over
hebben. Toch bleef ik bij mijn besluit,
het mocht kosten wat het wilde1, oom
zijn portwijn te geven, want iederen mor
gen als ik hem op zijn bed zijn ont
bijt bracht, trof mij zijn verzwakt uiter
lijk. Toch had de lieve, oude man nog
altijd een vriendelijk glimlachje voor mij
over, als ;ik bij hem kwam.
Zeer aangenaam was het mij, dat hij
zijn ontbijt in zijn eigen kamer gebruikte,
want nu kon ik veel gemakkelijker er toe
komen, geen boter op mijn brood te nei-
men en als ik zijn'kopje thee had inge
schonken, bekommerde ik mij weinig om
trent de geur of de kracht van het ver
dere aftreksel. En als het niet al te koud
was, spaarde ik op die wijze ook nog
brandstof uit. Gelukkig was ik jong en
gezond en dus hinderden die kleine ont
beringen, hoe onaangenaam ze ook moch
ten zijn, mij niet. Hoe ons lot ziou zijh.
geweest, als ik eens wèl zwak war© ge
weest, weet ikniet. Maar hoe zuinig; ïk
Burgerlijke dienstplicht enbui-
t e n g e woon o o r 1 o g s c r e d i e t.
Het wetsontwerp betreffende een rege
ling van den burgerlijken dienstplicht is
thans van den Raad van State terug
ontvangen bijl het departement van oor
log. Eveneens het wetsontwerp nopens
een buitengewoon oorlogserediet voor het
2de halfjaar van 1917.
De indiening van beide ontwerpen bij
de Tweede .Kamer ia thans eerlang te
verwachten.
Aa n een gevaar ontsnapt.
In „Het Volk" komt voor een verhaal
over het verblijf van het eerste Kamelr-'
lid van Kol te Stockholm. Wijl ontlee-
nen hieraan, dat onder de kamer, die
de heer van Kol bewoonde, een reuzten-
depöt van springmiddelen werd 'ontdekt.
Gedurende vele weken heeft de heer Van
Kol zonder het minste vermoeden gelo
geerd op een van de gevaarlijkste plaat
sen, die men zich kan voorstellen. Ver
moedelijk "waren die: springmiddelen be
stemd voor Finland; van een aanslag
op den heer Van Kol wasi gélukkig geen
sprake.
Kol èasc h aarsc h te.
Dioor de reg'eering is- bepaald, dat ge
durende den winter 19171918 in de
ook was, 'ik paste wel op, mij, wat de
noodzakelijke voedingsmiddelen betreft,
niet te kórt jte doen ,daar ik wel wist,
wat daarvan anders het gevolg ziou kun
nen zijn.
Maar nu zat ik daar toch deerlijk ver
legen met mijn berooide financiën. Vijf
pond, zoo sprak ik in mijzelf, is ee,n
aardig sommetje als spaarpenning, maar
toch wel wat weinig, als je niéts an
ders meer hebt en er van leven moet
en vooral als je niet wfeet, 'hoe zie terug
te krijgen, ais .z:e „op" zijn.
Z-o-o 'zat ik maar in mij'zelf te oven-
leggenj, wat ik doen moest. Vijf pond
dat zijn honderd shillings, overlegde1 ik
mijn troost nu zoekend in het groote ge
tal honderd, dat zoo mooi afstak bij het
geringe „vijf". Maar honderd shillings du
ren nu eenmaal niets- langer dan vijf pond
en hoe ik de zaak ook draaide, wat ik
niet weten wilde, mloest ik mijzlelf ten
slotte wel bekennen, dat wij na eenige
weken, hoogstens een maand totaal zon
der 'middelen z'ouden zijn en even be
rooid als bedelaars.
■Dus, zoo overlegde ik, ik moet geld
vei dienen. Zeker, alsof ik dat al niet vaak
beproefd had! Tochhad ik; nu wel
genoeg mijn best daarvoor gedaan. Ik Was
zooi veeleischend, ik meende steeds, dat
mijn werk zOoveel waarde had, en als
ik 'mijn eischen eens w;at lager ging stei-
Wij dachten onwillekeurig aan een wijs*
woord van den heer Colijn in diens door
wrocht artikel in Stemmen des Tijds,
toen de Raad met een air van ,,'tia
vervelend, maar wat doe je er aan!''
de gaskwestie met de daaraan verbon
den l'eeningkwestie onder de oogen zag.
Colïjin betoogde, dat het .tegenwoordig
geslacht den last der burgerlijke crisis-
uitgaven behoort te dragen. Burgerlijke^
in tegenstelling tot de uitgaven vooronzel
weermacht, welke ook op- het nageslacht
magen drukken. Maar wat in dezen tijd
wordt uitgegeven o-in onisi volk, zoo goedl
e-n zoo kwaad als!' het gaat, In het le
ven te houden, dat moet, zooveel dat
maar eenigsZins mogelijk js, door onszelf
betaald worden.
Ieder voelt, dat de oud-minister hier
een waarheid verkondigt als'" een koe.
Trouwens, wie der raadsleden heeft niet
begrepen, dat men met die lëening een
weg 'insloeg, die op den plattegrond van!
gezonde bedrijf spoil tiek vergeefs' gezocht
wordt. De- gascommissie-, in wier brein
de regeling, zooals ze getroffen is, op-
giekomen is; had in haar voorstel' reeds
met een enkel woord gezinspeeld op het
ongezonde, dat erin schuilt als men voor
een verbruiksUrtikel zijn kinderen en klein
kinderen laat dokken. -
En o-ok in dei openbare zitting; koa
men stemmen beluisteren, die op eea
ernstige bezorgdheid over zoo'n politiek
weizen. Maar, een handig rekenmeester
had aangetoond, dat over 40 jaren ver
deeld de meerdere kosten nog geen half
centje per kub. meter gas- zouden be
dragen. Dit gaf den doorslag, om niet
te spreken van de heimelijke vreugde
bijl alle raadsleden, dat zij als gasver-
bruike-rs'' er zoo genadig zouden afkomen.
De heer Brants z ei d e het openlijk, dat
dei regeling prachtig overeenstemde met
den inhoud van z'n portemonnaie, doch
de rest dacht het.
Al'si we- in aanmerking nemen, dat de
lasten voor het nageslacht zoo gering zijh;
alk ons wordt voorgerekend, kunnen wij
billijken, dat, de gemeente 8 ct. op een;
meter gas' toelegt, doph een dergelijke
regeling moet zich niet dikwijls-herha
len. Eén keer kan er nog mee door,
maar dan moet 'tuit zijh.
Eén lichtpunt is er. Een electrisch
lichtpunt. De heer Brantsl herhaalde wat
de heer Dekker reeds vroeggr te berde
bracht omtrent de wenschelijfcheid, straks
len, wie weet, of ik dan niet spoedig
ruimer bij kas zou zijn.
Ik besloot dus dienzelfden middag nog
naar lOxfordstraat te gaan, om er het
lot van mijn teekeningen te vernemen1.
Toen ik mij Maar maakte voor de lange
wandeling, bemerkte ik plotseling, dat
mijn Ideederen er afgedragen en slordig
uitzagen en als bij instinct gevoelde ik,
dat mijn afgedragen plunje mij z'ou tegen
werken: mijn zwarte japon was vaal g'e^
worden, mijn krippen hoed was gedeukt,
mijn regelmantel was hier en daar ge|-
scheurd en mijn laarsjes waren versleten,
en dat was nog het ergst van alles, want
nieuwe kon ik me niet aanschaffen en
om ze te laten maken, daar zlag ik tegen
op. Bovendien had ik slechts een vrijl-
wel ontoonbare parapluie en als ik het
eenig'szins aandurfde van het weer, liet
ik die dan o-ok maar gewoonlijk thuis.
„Ga je uit, Chrystie!" vroeg oom, toenl
ik de zitkamer binnenkwam, geheel giej-
Meed, om op pad te gaan.
„Ja ,oom, ik ga eens naar mijnheer
Flint, misschien dat hij mijn stukken ver
kocht heeft".
„Ik hoop het, Chrystie, je zoudt er,
weer moed door krijgen en.... en...^
ccnig geld zou -ons bijzonder te pas ko
men nu".
(Wordt verv-Ufcd.)
