fóo.125 Maandag 39 October 191? 33e Jaargang mmi De Groot© Oorlog. FEUILLETON. Uitgave va* de Nasunl. Veaa. LUCTOR ET EMERGO, gevesögd te Goea Hoofdbureau te Goes: LANGE VORSTSTRAAT 219. Rureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG. Drukkers: Oosterbaan Le Co int re, Goes. 1"kZeeuw VERSCHIJNT EIXfcN ®ERJCBAGi AJ»o**en»e*tsprgs: Per 3 maandea fr. p. post l.fiQ Losse av owners -9 OS Prijs der AdverteatiSa. 1'4 regels f 0.80, iedere regel moer 20 ct. 3-aw.al wordt B-maal berekend. Bij abonnement roordeelige voorwaarden. Bewijsnummers 6 cent. Br. Kuyper groet-ln-'t-kleine. Politicus Jjrengt in de H a a, r 1 e m s c h e Courant hieromtrent het vol'ggaidle staaltje in herinnering. In de Eerste Kamer stelde hij. eens eenige wijzigingen voor op het Adreé van Antwoord aan de Koningin op haar Troonrede, welke wijzigingen hij' toelicht te. ;ZiJ 'strékten het was in 1914, vlak na het uitbarsten van de girooté wereldramp om het Adres' uit taal kundig oogpunt zuiverder te makein het heter van stijl' te doen worden. En generaal' Staal stoof toen op. Vroeg1 op verontwaardigden toon, of het bijlzonder nu pas gaf om „den nationalén tijld" te verkwisten aan zulte dingen. Waarop dr. Kuyper in onverstoor bare kalmte en in waardige bereidvaar digheid," zijn amendementen terug nam. Wilden de heeren liever het Adres zoo als het daar lag goedkeuren en de Kot- ningin aanbieden't was hun zaak. Dr. Kuyper is. er de man niet naar •om zich over zoo iets druk te makiein. Trouwensdit zal' ieder moeten toege ven: ook op de moeilijkste momenten', die va,n .allerhevigste spanning heeft dr. Kuyper steeds blijk gegeven vanf dat ijizeren zelfbedwang', hetwelk slechts figuren van buitengewon'e kracht weten te ontwikkelen. En tot dezulken mag! .deze tachtigjarige stellig worden gerekend Dr. Ksyper de W8rker. Neerlands .grootste staatsman der 17e eeuw Joan de Witt had tot slteilf- regel1: „Ego. quod ago" (ik doe één ding tegelijk.) Hierin lag het geheim van het vete dat door hem dagelijks werd afge daan. i Dit geldt ook van Neerlands grootsten staatsman der 20e éeuw. Een der redacteuren van Het Cen trum (r.k.) bracht dezer dagen eenbei- zöek bij' den „grand old man"; en bracht hiervan volgenderwijs' velrslag uit. jMjeq krijgt er ook een kijk door op> zijn plan nen zoo God hem spaart. „Het .was in den namiddag:, en dé hoofdredacteur van „Standaard" en „Hé raut" toonde ons, toen wij daarnaar in formeerden, dé. copiê, welke hij (dien morgen voor zijn dag:- en weekblad had gereed gemaakt. Het waren dertien dicht beschreven zijdjeis, de gewone1 hoeveelheid van 'elf- ken arbeidsdag. „Met schrijven ben ik 'bezig van né gen tot één uur," zeide (dr. Kuyper. „Den middag en den avond besteed' ik aan het corrigeeren der drukproeven, aan het lézen van dagbladen, tijdschriften enz. (Na negen uur "s avonds laat ik .allen arbeid rusten. Een gezondheidsmaat regel'." Wij vroegen, of het juist was, dat, nadat onlangs1 het omvanjgrijlke politieke werk „Anti-revolutionaire Staatkunde" met nadere toelichting op Ons Program, gereed kwam, dr. Kuyper voornemens, wasl^nog eenig groot werk te schrijven. „Mijn artikelen over „de Voleinding" heb jk bijna voltooid," antwoordde Zijne Excellentie, „en dan stel ik mij goor eenige dwaal'leeren onderhanden te nel- men, tg beginnen met de „Christian Scien ce." Men heeft daar bij u minder last van, nietwaar?" Bewerkt aaai het Engel seh van EMMA JANE WORBOISE. 100) „Meermalen", gaf ik ten antwoord. Ik 'zeide liet kalm, en ik was daar blij om, "want ik izag, dat oom rniij angstig aankeek en bevreesd was, dat ik mijn verdriet aan deze vrouw zou laten bemerken. „Heel mooi is ziij niet", zeide Julia, „maar er zijn hoedanigheden ,die vrij wiat verkieselijker zijn in een vrouw dan uiter lijke Schoonheid", een opmerking, waarbij mijn o.oni. zeer in het oogvallend instem mend knikte, een knikje, dat Jnlia zieer Wel begreep; naar het mij: toescheen. „Ze heelt", zon ging zij met haar lof rede voort, „vdiende heel goedé eigenschappen en vooral vind ik het zo-o (moor in haar, dat 'zij zoo eerbiedig 'ig tegenover oudere menschen, iets, wat je tegenwoordig niet veel aantreft, Matthias. n e*i zeker van, dat de meeste jon gelui oudere menschen eenvoudig min achten en djlrwïjls, we'nschte ik, dat er- weer beren uit het woud kwamen om ze een lesje te géven, net zooals zé in Datum en jaartallen. De Kerkhervorming om dezen min der juisten naam te blijven gebruiken hecht zich niet bij voorkeur aan één naam en één datum. Er zijn in Luthers le ven momenten, die meer nog dan de bekende aanplakking zijner theses aan de deur van AVittenbergs .slotkapel, aan de Reformatie zich verbinden. Lu'ther had op den gedenkwaardigen 31en October van het jaar 1517 heelemaal geen plan om met de Kerk te breken, j hij bedoelde slechts te protesteeren tegen enkele dwalingen. Daarom meer nog dan Wittenberg, .staan Worms en de Wart- burg .al blijven wij ook, dit zeggende in de sfeer der W's in het teeken van de Reformatie. En minstens evenveel als de 31 October 1517, is de 18 April 1520 :de datum van beteekenis. Toen toch sprak de groote Hervormer in den- Rijks dag te Worms, de bekende woorden uit: Hier sta ik, ik kan niet anders. Volgens meerdere geschiedschrijvers liet hij hier op ook volgen: „God' helpe mij!" Van vrij wiat meer beteekenis nog is die andere datum: 11 December 1520, op welken hij met professoren en studenten zich naar de lOostpoort van Wittenberg begaf, om daar biji het heilige kruis de pauselijke bul te verbranden, welke „dén Heilige des. Heeren (had|) bedroefd". Dat was een onherroepelijke stap van de kerk af, welke hiji had gehoopt te kunnen hervormen, dat wil zeggen terug roepen tot de gehoorzaamheid der H. Apostelen en der eerste Martelaren aan den Woorde Gods. Dan volgen de 8 Mei 1521, de datum!, waarop, onder pauselijke suggestie, Luther in 'den Rijksban wordt gedaan; enkele datums in 15,23 en 1526, welke gewagen van de voltooiing zijner Bijbelvertaling op den AVarthurg,; dan de 7 Maart 1532, wanneer Luther weder te Wittenberg ver schijnt, en zijn openlijke actie begint, te gen. ja tegen wie of wat? Tégen, den Paus? Neen, tegen de misbruiken, tegen het verval, wiaaraan de Reformatie bleek te lijden. In de slotkerk roept hij. van den kansel het zijn verdwaalden kinderen toe: De mis, de biecht zijn afgeschaft;, maar was de wortel waaruit dit alles opkwam, wel goed? Doch, welke dier datums wij als zoo danig in het ge-heugen wenschen te hou den, de 31 October 1517 blijft de ge denkwaardige dag waarop de eerste stoot van Godswege is uitgegaan tot de geze gende Reformatie welke, door Huss en AVickleff voorbereid, door Luther bewerkt;, door Calvijn en Zwingli voortgezet, zich ook nog in onze dagen op afdoende wijze moge herhalen in de kerken der Hervorming; waar van 's menschen zijde het pleit voor het Koningschap van Chris tus over Zijne Kerk nog altijd niet is beslist. Ofschoon het voor het geloof vaststaat: „van eeuw tot eeuw zal Hij: regeeren". Beknopt overzicht van den toestand. Görz. is "do-or de centralen bezet en de Italianen zijn over de Isonzo terugf- getrokkeu. En de sleutel van Triest, de Monte Santo, isi eveneens weer in 'Oostenrijks Sche handen. oude tijden Eliza een lesje gegeven heb ben". ■Oom lachte den laatsten tijd Weinig, maar nu. 'zag ik toch. dat bijl zich om die malle vergissing haast niet goed kon houden. Hij ging er echter niet op in, maar antwoordde alleen: „U hebt gelijk, dat miss Catherwood volstrekt niet mooi is, maar zachtzinnig lijkt ze me nu be paald niet en van eerbied voor ouderen merkte ik bij haar maar heel weinig1, ten minste niet tegenover tiaar moe der. Het verwondert inpj overigens wel, dat Louis zich met haar verloofd heeft, want ik heb hem in Rome herhaaldelijk hooren zéggen, dat hij haar onuitstaan baar vond. Ze verschillen ook nog al in leeftijd, dunlkt me". „,0 neen, dat is niet waar, zie is hoog stens een jaar of drie ouder", gaf Julia ten antwoord. „Ik ben zot hierin met u van meeninig te verse tui ton, miss Catherwood is vast al een j.aar of dertig;, dat kan ik wel aan de uitlata ,en van haar moe der merken. Ik vind het wel vreemd, dat 'z'e, waar 'ze Zoo rijk is, zioo lang "on gehuwd is gebleven". „Wat 'zal ik daarvan zeggen", antwoord de imadame, „dat ligt, meen ik, aan haar bijzonder fijnen smaak. Na'i urlijk heeft ze, juist vanwege hr 1 »m, al ver scheidene aanzbeksn maar geluk kig' is zij vrij gebleven oor mijd lieven Voorwaar, het schijnt wel alsof het O.ostenrijkschDuitsche offensief in wei nige dagen alle verrichtingen van de Italiaans che troepen tijdens 2r/2 jaar, on gedaan zal' maken. Volgens Berlijn wankelt het front van Cadorna's leger tot aan het dal van del Wippach en trekken de Italianen treedd de Is.onzo. over. En uit 'het Oostenrijksche stafkwartier w.ordt gemeld, d.d. 27 October: „Aan den boven-Isonzo hebben oixzé Al'pe-ntroepen, de beproefde infanteriei re gimenten, de keizerlijke jagers! en 1de S'tiermarkers en Xiroters in de rotsge- bieden van den Rombon en den Canin en opi den Mt. Sol met taaie volhart ding en kracht het terrein en den vijand bedwongen. Zuidwestelijk van Karfreit hebben Prui sen" en Schlésiers den hoogoprijfzendenl Mt. Matajur bestormd. Zoowel'"hier als westelijk van Tolmino wordt doorgaans! op Itaïiaans'ch grondgebied gestredlen. Op de hoogvlakte van Bainsizza, weren de Italianen zich schrede, voor schrede. In heftige gevechten hebben wijl de vijl andelijfce stellingen duidelijk van Vrh, de eens zoo. heftig betwiste hoogte 652 bij Vodice. en de in Italië als. overwinning pr'ijis van den elfden Isonzo-slag zoozeer gevierde MonteSanto veroverd. De zonen van alle deelen van 'Oostenrijken: Hongarije wedijverden in aanvalslust. Bij Canale en oostelijk daarvan voer den twéé iOoist.-Hong. divisies alleen 16,000 gevanenen mede en 200 stukken geschut. Meer noordelijk verloor de vij and inj een verrassenden aanval' 3500 man schappen. Het totale aantal gevangenen steeg tot 6 0,1) 00, dat van de buitgemaakt te stukken geschut op 500. Hét aantal' tot nu toe gevelde vijandelijké vliegtoestellen bedraagt* zes-en-twintig." Men herinnert zich, dat 25 Augustus j.l'. de Monte Santo door de Italianép genomen werd. Zij hebben zich dus niet lang mogen Verheugen in het bezit van dezen „sleu tel voor den- weg "naar Triëst." Behalve door de Russische revolutie wordt dan ook door dit enorme échec d,er Italianen de kans voor 'de gealli eerden om strategisch de overhand te krijgen, niet weinig verkleind. Hebben wij hier soms te doen met de verrassing!, waarop Radoslawof indertijd zins-peelde? Men voorspelde, dat diever- rasising" een heftig offensief tegen tiet leger van Sa-rrail zou zijn, terwijl ande ren van een herovering' van Bagdad sipra- k,en. Het is echter niet onmogelijk, dat ook deize voorspellingen nog in vervul ling gaan. Wanneer het offensief aan den Isonzo met dezelfde kracht en met het zelfde succes wordt voortgezet, heeft men misfechien spoedig; smet Cadorna. afgete kend en kan men zich met Sarrail' bfe- -moeien voordat 'het Griekstehfe léger in staat is zijn hulp' te verleenen. Jammer, dat al dit oorlogsgeweld de hoop op een strategische beslissing 'doet Verlevendigen, en dat de vrede sstemming weer op den achtergrond gedrongen moet worden. 1 i Schamper wordt van Oostenrijksche Zij de dan ook opgemerkt, dat de 12e Ison zo,slag het welverdiende antwoord is op de afwijzende houding' van Italië isl tegen over het vredesvoorstel van de centralen. Wie praat nu over vrede? Brazilië heeft zich aan de 'zijde der Louis. Ik geloof .niet, dat die dweepzlieike, overgevoelige meisjes .ooit spoedig tot eteni huwelijk komen". En met dezen laatster steek onder water aan mijn adres nam izij eindelijk afscheid. .„Trek je er maar niets van aan, Chrys- tie", zeide -mijn oo,m, toen zij wieg was, „denk maar niet mee'r aan dien deugniet, hij is het absoluut niet Waard". Ik gevoelde .ook wel, dat oo<mi gelijk had; Louis had mij nooit echt liefgéhiad. Hij bewonderde mij', omdat hij mij knap vond, hij hield bijvoorbeeld van zlwart haar, donkere magen en een heldere ge laatstint. E,n daar ,hij mijl voor de erf gename van Elm wood aanzag, had hij mij, onder goedkeuring van zijn groot moeder, gezocht te winnen. En als dat lukte, zou immers, later Cuppage en Elm- woo-d vereenigdi worden tot een bezit. Ik begreep echter niet, waarom hij zich niet dadelijk tot miss Catherwood gericht had, daar die toch veel rijker was. dan de Perrens ooit waren 'geweest. Later ver namen wij., dat 'zij ueermalen open lijk verloofd was geweest, en dat zij- al tijd de een of andere reden had. gezocht, om het engagement weer' te verbreken. Zij had een bijzonder wispelturig karak ter, wat in al haar handelingen uitkwam, 'zelfs in haar kleeding en haar liefheb berijen. In één opzicht was ze niet wis pelturig, ze wilde gee: huwelijk dan eten huwelijk uit liefde. geallieerden geschaard. Daarmede treedt Se. eerste groote Zuid-Amerikaansche re publiek in het strijdperk. Dit wijst ook niet op een naderenden vrede. Wie weet hoe gauw de andere sta ten Brazilië'®"voorbeeld volgen! Barthou, in Frankrijk, is eveneens oor logszuchtiger dan ooit. Zijn program inzake de oorlogsdoelein den za.l hetzelfde zijn als dat zijner voor gangers. Het eischt teruggave, herstel' en waarborgen. Onder teruggave, zoo- verklaarde hij, yerstaan we den terugkeer aan Frankrijk van het 44 jaren geleden overweldigd Efzasl-Lotharingen. Er is geen oudef- s'cheid tusschen Elzas-Lotharingen en grondgebieden, welke drie jaar geleden geroofd werden. Kan Frankrijk, aldus spreker, aaaj Duitséhl'and ten opzichte van Elzas-Lo tharingen eenige concessies doen? Neen, neen, nooit. Zoolang de Fransche vuist een geweer kan hanteeren zal de integriteit van het door onze voorvaderen aan o-nsl gegeven gebied nooit of nimmer het onderwerp worden van concessies of welke onder handelingen dan ook. Ten slotte deed de minister een wel sprekend beroep op aller eensgezindheid om den oorlog tot de overwinning voort ■te zetten. j f i Helaas, er zal nog, een bange tijd aan breken, waarin het wapengeweld (elk) vredesgeluid verre zal overstemmen. 't Behoeft geen verwondering te wek ken, dat de politieke crisis in Duitsch- l'and veel hoofdbrekens kost. Waar .zal men den man zoeken, die hij dit alles een koel' hoofd en de eenheid weet te bewaren? Men sfchijnt nu spoedig een 'oplossing te verwachten. Vrij zeker eerst nadat Michaëlisi z'n congé heeft gekregen, want men acht hem nog steeds oumo- De naweeën van Zisrikzee. „De redacteur van Onze Courant te Graaff-Reinet, Kaap Provincie, is vrijge sproken op een aanklacht, dat hij in zijn krant 'had gezinspeeld, dat de Britten bom men hadden gegooid op het hollandse Stadje Zietikzee". „De laatste mailbladen", zegt De Vriend des Volks van Bloemfon tein, „bevatten Reuter-verslagen, waaruit blijkt, dat de britse regeering zelf er kent, dat de aanvaller een Britse vlieger was". Korte oorlogsberichten. Te Bergen kwamen 1200 Skandina- vische zeelieden aan, die weigelden dienst te doen op de ïn beslag genomen sche pen welke onder Engelsche vlag varen, omdat men hen slechts het derde gedeelte van de tot dusver ontvangen gage wilde uitbetalen. Een Noorsch gezagvoerder werd met geweld door de Engelsche of ficieren van boord gehaald. Duitsche onderzeeërs hebben Hai- nasch en de Z. kust van het eiland Runö (Oostzeekust) gebombardeerd. Engelsche vliegers hebben Varsse- naere en Thourout gebombardeerd. In den nacht van 24 op 25 Octo ber hadden bomaanvallen van eskaders der geallieerden plaats op bet Luxem- hurgsche Aar-industriegebied. In Luxem burg werden 5 personen gedood en vier gewond, ;in Saarbrüoken zijn zes. ge wonden en een doode. Vier vliegtuigen Het tweede bezoek dat ons weinig; ge noegen deed, was idat van de arme Mo- na. Natuurlijk was haar geld of liever het overschot, want dr. Danvers Dash- wood had het grootste deel er al door gelapt mèt het onze verloren gegaan en haar man was daarover woedend, dat zij' bijna niet alleen met hem durfde blij* ven. „Ik ben bang;, dat hij' me nogeehs vermoorden zal", snikte zij, toen z,ij ons haar treurig verhaal had medegeldeel'd. „Nu ik hem geen geld meer geven kan, ze,gt hij openhartig, dat hij' naar Jnijln dood verlangt. Hij noemt mij „een oude heks", .of een verlept) oud wijf!" hiej) is vreeselijk. een hedreigiers 'zijn die mannen toch. Heb toch nooit iets Imet ze te doen, Cbrystie, je kunt nog veel beter in een klooster g,aan dan dat je trouwt. Het huwelijk mag voor de man nen aardig zijn, voor ons, vrouwen, brengt het niets dan ellénde en ver driet. Zorg, dat je nooit verliefd wordt, Chrystie, de mannen zijn allemaal even slecht en laag', blijft dan maar liever heel je leven een oude jongejuffrouw. AVas ik het nog maar. Van mijn heele huwe lijk hen ik net precies drie wieken gier lukkig geweest, maar toen begon de ellende al". Het w'as voor ons een opluchting, toeif mevrouw Dashwood vertrok. Wij kondani haar niet helpen en het was zelfs mpei- zijn door het afweergeschut geveld of tot landing gedwongen. De inzittenden wa ren, op een Amerikaan na, alle Engel- schen. J*. [jj In België zetten de Fransche tree- pen de tusschen Driegrachten en Draai bank ondernomen actie voort. Zij namen nieuwe Duitsche loopgraven. Op den rechter Maasoever zijn Duit sche overrompelingen in de bo'sschen van Chaume en Apremont door het Fransche vuur mislukt. Op 125 October 's avonds wierpen j Duitsche vliegtuigen een 20-tal bommen i van groot kaliber op Duinkerken. Er zijn j een 30-tal slachtoffers onder de "burger- j bevolking. In Duitschland zullen de loonen van al het spoorwegpersoneel mét 10 pet. verhoogd en bovendien de duurfej- to:eslagen der arbeiders vermeerderd wort den. f 1 In Duitschland hebben vele kathot- lieke kerken dn plaats- van de; bronjzfeu klokken, die ze voor oorlog,sdoeleindjea moesten afstaan, stalen klokken in Ida plaats: genomen. De bisschop van Bres- l'au heeft dergelijke klokken afgekeurd, omdat ze den mooien toon en He kunst waarde der bronzen 'klokken mis.sjen eq spoedig roesten. y r Het Spaansche kabinet is; afgetPef- den. Volgens een officieus bericht of liever een gerucht heeft rijkskanselier Mip chaëlis een verzoek tot ontslag; ingediend. Gemeld wordt, dat de Amerikaani- sehe troepen thans in de frontloop.graJ; ven van Frankrijk zijn. De Amerikaanf- sche artillerie heeft het eerste schot af geschoten. Den redacteur van het gés'chorste blad Zukunft, Maximiliaan Harden, is het thans verboden in Duitschland redet voeringen te houden. In de „Critica" bespreekt Al'essan- idro 'Schiavi het antwoord van- von Kfihl. man op de vraag; van Asquith betreffende El'zas'-Lotharingen en zegt hieromtrent het navolgende: „Het antwoord: „Neen nooit!" isl"zoo categorisch beslist en op gewonden, dat men zou kunnen gél'oo- ven, dat over alle andere punten on derhandelingen mogelijk, ja zelfs, reed's gaande zijn. Aangezien de oorlog niet wegens Elzas-Lotharingen is uitgebroken, schijnt het ons ondenkbaar dat de strijd ook maar één dag uitsluitend ten bate van Elzas-Lotharingen zou worden voort gezet." Dsl G. A. van der Brugghen, em. pred. schrijft in de Ned. dat zijn vrouw het geluk had 8 dagen te Brussel te zijn, om hun dochter aldaar te bezoeken. Zij kreeg den indruk van een algemeene ver slagenheid onder het volk, maar tevens dat zij hun lét met onderworpenheid dra gen. Tenminste in de christelijke 'krin gen. Zij woonde een bidstond hij van haar vroegere kennissen, die merkwaar dig was door alle afwezigheid van wrok en door vertrouwen in de slaande handi Gods dat het toch ten goede zou ko men aan België, hoezeer ook het he den daarmee in weerspraak is. Zij kreeg een diepen indruk van het vervallen' voorkomen van sommige vrienden. lijk met haar te sympathiseeren. Ze kon den niets doen dan haar beklagen, Inaar dat baatte haar natuurlijk niets. Mevrouw March bood mij een plaats aan als secondant op baar schobl, maar ofschoon ze fhet mij verzocht, wilde ik hét niet doen, wijl ik dan oom alleen zou moeten laten. :Oom trok zich zooveel mo gelijk terug van iedere nieuwe, ontmoe ting' met Zijn vorige vrienden en hij ver langde nu maar naar het eind van ons verblijf op ElmVood;, al ging het af scheid van zijn bezitting hem ook aan het hart. ^,,Ei' is toch maar één Londen", z;ei hij. „Als je arm bent, kun je je zelf er zoo gemakkelijk verbergen, de menschen pra ten daar nooit over hun huren, heel an ders dan in zulke plaatsjes als Nortbo- rouig'h, waar de menschen wèl tijd heb ben om -over elkaar te babbelen. Lon den is juist een geschikte plaats voor ons, Chrystie". Ik dacht er ook zoo over, ik 'Wist toen nog niet, dat Londen wel een plezierige stad is v,oor menschen, die voorspoedig zijn, maar heel Veinig voor bekommer den. Ik 'moest nog' heel veel loeren. Waar lijk, mijn opvoeding, die ik reedh „vol tooid" ach.'e, begiOQ pas. (Wordt! Veévoljgd.) :i. f lil

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1917 | | pagina 1