ffo. 24 Zaterdag 27 October 1917 32e Jaargang Dm Gmoie Oorlog. Binnenleid. Uit de Proïiiiosa. tSLmr g* »e Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMKTtGO, gevestigd te Goes Hoofdbureau te Goes: LANGE VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DIIU IJ L. BURG; Drukkers: Oosterbaan Le Cointre, Goes. Dr. A. SCUYPER. 1837—1917. A.s. Maandag hoopt onze dr. Kuyper zijn 80en verjaardag te vieren. Gekomen tot den leeftijd van de zeer sterken, een voorrecht, weinigen gegund, mag deze stoere werker op een wèlbe- steed leven terugzien. Een leven, wel- besteed in den dienst van Kerk en Staat 1 en School', van Koningin en Vaderland, van .de Pers "en van de broederen in j engeren zin. Hij heeft den smaad van j het Christenvolk aangedurfd, en in Godes kracht den strijd tegen Ongeloof en Re- volutie aanvaard en gestreden tot den einde toe. Ja zelfs1 op dit oogpnblik staat dr. Kuyper, schoon de kwalen van deö ouderdom dreigen, nog, in frissche kracht op do bres'' voor de eere Gods en do waarachtige volksbelangen. In een leesboek voor de Muloschólen, verzamelaar de heer Wouters1, wordt de jeugd en dat zeer terecht! om trent de betcekenis van dr. Kuyper in gelicht. Het is' ontleend aan „de Neder- lanclsche Letterkunde" door dr. J. van der Valk, die dr. Kuyper aldus beschrijft: Een Paulinische natuur is Abraham Kuyper. In hem openbaart zich do kracht ties' geloofs, hij is een strijder pro Rege. Zijn taal ié) de taal der kracht. Hij is! een geesteskind van den denker Bil'derdijk en van den kampvechter tegpn Ongeloof en Revolutie (1817) Groen van Prinsterer. Maar een kind dat tegen zijn vader niet "behoeft op te zien. Hiji even aart Bil'derdijk in universeele kennis, over treft hem in practisch beleid; hij doet niet onder voor Groens logica, hij> trekt do lijnen scherper, en Kuypers stijl is universeele,r dan Groens Taciteïsche kern achtigheid. Het verbazingwekkende in den stijl van den Calvinist Kuyper, ach tereenvolgens predikant, kamerlid, hoog leeraar, minister, minister van staat, reeds lang beroemd als geleerde en staatsman, in wien kennis en kunst, theorie en prak tijk samengaan, is wel het universeele. Hij schrijft alles naar zijnen aard. Als journalist kort en krachtig; in zijfxe aste risken in de Standaard; als geleef de breedvoerig! en helder, of' beknopt en afdoend, telkens' naar den eisch van het onderwerpin zijne meditatiën innig en fijn psychologisch, soms bijna mystiek'; in zijim reclevoeringc-n meesleepend door pathosl of schitterend van pracht; in zagSnp- replieken geestig, scherp, soms sarcas tisch; in zijn reisbeschrijving „Om de oude AVereldzee" (1809) zakelijk als' een reporter. Universeel' is hjj! ook in het opnemen, en de nieuwe kunst na '80, die volgens zijn getuigenis weer „van de leest tot het leven" terugriep, is niet onopgemerkt langs! hem voorbijgegaan." Hier wordt in korte samenvatting: een en ander omtrent dr. Kuyper gpzagd, wat zeker door allen, die hom kennen wordt beaamd. 1 Het is niets te veel gezegd. Er is in den loop der jaren van dr. Kuyper heel veel kwaad gesproken. Hij is op alle manieren gelasterd geworden. Tot zelfs in zijn kinderen heeft men hem vervolgd. Doch ook van hèm g'eldt, het- g'een Jacob van zijn zöoo Jozef .getuigde: „De schutters Lebben hem wel bitter heid aangedaan en hem beschoten en gehaat, maar zijn boog is in stevigheid gebleven en de armiein zijner handen zijn gesterkt 'geworden door de handen van den Machtige Jacobs". Dit is vooral uitgekomen in de meest beteekenisvolle momenten zijns levens, waarin zelfs zijn grootste tegenstander^ genoopt waren hem recht te doen, wèl van hem te spreken, en der waarheid hulde te doen. Denk. met nam© aan 1903! Toen toch werd te toenmalige minister van binnenlandsche zaken door alle vriji- zinnigen uit alle rangen en standen, ver heerlijkt om zijn aangrijpen van het mon ster der regeeringloosbeid, en zijn ont maskeren van de sociaal-democratie in hare meest gevaarlijke misdadigheid. Hoe wonderbaar' zijn Gods leidingen "met dezen man geweest Evenals nu wijlen Talma, die ook een predikantszoon was (Kuypers vader was onder anderen pridikant te Middelburgi) mu hij in zijn jeugd grooien lust voor te zeevaart. Doch ook met hem waren! trt Tiff1 Ga*s andersen zoo werd hij1, ah iT^ohap zijner ouders, theologisch, V Hn zoo trad de jonge Kuyper i in a,s predikant, journalist, v, ^vertegenwoordiger, minister; ln a eze betrekkinglen bleek hij ,de f .n \an Zeer groote werkkracht en weirk- V a ,n.?S tol op den huidigen dag baast hj) vriend'en tegenstander door zijn altijd frissehe artikelen in Standaard en Heraut. Heeft zijn stijl verloren aan oiatonsche vlucht, des te meer 'kenmerkt ij 'zich door kracht en pit; en vooral wat hij nu nog wekelijks schrijft over de Vol einding, draagt het stempel van diepgaan de kennis en ruimen blik, ook in de Pro fetieën en in de Openbaring. Moge de hooggeschatte jubilaris dit werk in Godes kracht, en onder leiding des Heiligen -Geestes, met steieids meerderen z'egjein voor eigen hart, en. in steeds vaster gegrond 'geloof, eenmaal voltooien. Een al zijn leven gekoesterde wensch zal dan in ver vulling gaan. De lezer bespare ons op dezen oog'en- blik de Jaak een levensbeschrijving te geven van dezen groenten man. Wij zou den op het oögenblik niet wieten waar te beginnen, en waar te eindigen. Wij hopen later nog' wel een en ander uit dft rijke leven moe te deelen. Nu volstaan wij met de uitdrukking onzer grapte dankbaarheid voor dit ge spaarde leven; en met dei verzuchting en bede, dat de- TLeere, kan het zijn, den levensavond van dr. Kuyper verheldere, de. kracht hem vernieuw©, de zwakhe den on krankheden des lic.haams hem bespare of 'temper©, en wanneer einde lijk, zij het spade! zijne ure slaat, hem een ruimen ingang geve in de za lige woningen des Lichts. Een vrijzinnig blad schreef dezer dagen: „ls mien met eere tachtig jaar gewor den, dan kan men zijne levensloopbaan als afgesloten beschouwen, en zijne eind- rekening opmaken in hoeverre pion zijne plichten tegenover eigen gezin en de groote familie, de maatschappij', heeft ver vuld. Wat na tachtig jaar wordt geprae- steerd, is een toegift, waarvoor men dank baar moet zijn en die met enthusiasm© kan worden aanvaard evenals het naspel van een virtuoos op een concert". Wanneer dit zoo is en het zij on zerzijds gaarne toegegeven! dan spre ken wij de hoop uit, dat ook in volgends jaren dr. A. Kuyper die niet alleen aan ons maar aan net heele vaderland; behoort nog een lang naspel mag te'- veren na den isichoonen psalm, dien hij ons te genieten gaf; dat dis nalezing den eigenlijken oogst, zoo, niet in hoeveelheid, dan toch in hoedanigheid nog moge over treffen. In de Heraut van Zondag 27 Oc tober 1907 plaatste dr. Kuyper als motto boven de meditatie 3© woorden uit Plsalm 71:18. „Daarom ook, terwijl de ouderdom en grijsheid daar is, verlaat mijl niet, o God'! totdat ik dezen geslachte verkondig© uwen arm, allen nakomelingen uwe macht"'. ;Ook nu zeggen wijDe Heer© verhoore genadig deze bede, tot in lengte van dagen - Da Spisgei. De Spiegel .(Uitg. Kirchner, Am sterdam) trekt heden a,an door herinne ringen aan de Kerkhervorming, in beeld en woord. Photo's ".van den Wartburg!, de slotkerk tp Wittenberg; Luther, naar een schilderij! van Lucas Cranach, enz. Voorts' door tal van photo's uit het le ven van dr. Kuyper; diens; portret als jongebling, als predikant te Beesd, als mi nister met de overige leden van den mi nisterraad; als 80-jarige, en een jongste opname: Dr. K. <jp de wandeling dn Den Haag', na zijn herstel van het hem. te Weiszen Hirsch overkomen ongteval'; de portretten van ds. J. F. Kuyper en mevr. KuyperHuber, de ouders, van dr. A. K. enz. En eindelijk" door eenige goed geslaagde opnamen van H. M. de Ko ningin op haa.r bezoek in Zeeland, on der anderen de inspectie te Middelburg!; aankomst te Hansweert, bezoek a,an de sluizen aldaar, enz. Dit alle,si maakt dit no. van De Spie gel hoogst belangrijk; de redactie komt groote lof toe voor hare activiteit met deze uitgave. Beknopt overzicht van den toestand. Italië is nu wel heel spoedig': in een dubbele impasse geraakt. De central'en hebben hun aanvallen op het Italiaansche front met het' grootste succes bekroond gezien. Het Duitsche l'egerben'icht meldt ons daaromtrent, dat bij, de ontwikkeling vanj het doorbra,aksucces bij Flitsch en Tul- mein hun divisies over 'Zaga, Karfreit en Romzina vooruitdrongen. De troepen van den N. vleugel van het tweede Italiaansche leger wijken nu. In onweerstaanbaar élan overwonnen de Duitsche en Oostenrijiksche regimenten, d© hindernissen. Zij. wierpen den vijan-di uit de sterke achterwaarts gelegen hoog- -testellingen, die hij, trachtte vast te hou- 'den. Onder hun druk begon do vijand do stellingen op de hoogvlakte van Boi- noisza en Pleilige Geest te ontruimen^ Zij strijden op verschillende plaatsen reeds op Italiaansch gebied. Het aantal' gevangenen steeg tot meer dan 30,000, o.w. 700 officieren. De buit bedraagt al meer dan 300 kanonnon, waaronder vele zwaren. Helder herfstweer begunstigde eergis teren de gevechtsactie. Een leelijke tegenvaller voor de Itali anen, die 'mis'schien gehoopt hadden ein delijk eens .cenig succes te hebben met hun herhaalde-aanvallen tegen de cen trale legers,. De Italianen blijken wat hun weermacht betreft, verre .onder te doen voor de op hun front beschikbare centrale troepen. Er isi nog een andere ramp, die Italië dezer dagen heeft getroffen. Bo eüi's dood vonnis als leidend staatsman is getee- kend'. (Van 19 Juni 1916 at heeft de oude Boselli het roer van het schip-van staat in handen gehad. Het parlement had aan het kabinet-Salandria, zijn ver trouwen ontzegd, omdat het niet met de n,nodige kracht en energie optrad. Boselli vormde een „nationale" regeer ring. En tot den dood van dit kabinet zal' nu het; pas! ingezette offensief der gentralen op het Isonzofront het zijn© wel hebben toe bijtgedragen. 01 beter misschien tot de sterkte der meerderheid, die het doodvonnis, over Boselli heeft uitgesproken. Want zjjn val stond reeds voor het offensief vrijwel' vast en de groote ontevredenheid, dié op Verschil lende manieren jn het land tot uiting kwam, maakte zijn heengaan z,oo, goed als .zeker1. De bittere oorlog,sgevolgen doen zich ook in Italië gevoelen en de warm-bloedige Italianen reageeren daar op sneller dan in andere landen het ge val ,'zijn zal. Het is! dan ook zeer de vraag of de opvolger van Boselli een man met eert program van grooter krachts-ontvouwing wezen "zal, als hoedanig Boselli Salan- dra opvolgde. Volgens, het „Nowoje Wxemja". zouden de Duitschers zich -achter de Duna terug trekken, om daardoor sterkere verdedi- verdedigingsstellingen te hebben. Op den rechter-Duna-oever zouden zij; zich alleen handhaven in een verdedigingsjzone om Riga. Onwaarschijnlijk is dit niet. De win ter is ook dichtbij! om deze beweging als een belangrijke operatie op te vat ten en ze in verband te brengen met de landing van troepen ten Oosten vanMohu en er een soort „valstrik" in te zien. Bovendien hoort men van de landing der Duitschers ten Oosten van Mohn niets meer. Voor de beoordeeling, van de Duitsche militaire positie is het zeker wel van belang op te merken, hoe ondanks! de felle aanvallen aan het Westerfront, waar de iFranschen in de streek van dep Chemin des Dames nog immer hun tac tische successen voortzetten, de Duit schers in staat zijn gebleken zoowel te gen Rusland als tegen Italië tot aan vallen op groote schaal over te gaan. De politieke crisis in Duitschland is steeds nog niet opgelost. Men spreekt nu van „een nieuw sta dium" en men meent reden te heb,hein om te gelooven, dat IVIichaëlis' aanblijft, doch het fijne van de zaak kunnen wijl vooralsnog niet te weten komen. Vredeswerk. Men meldt uit Zurich, d.d. 23 Oct.: De Vaticaansche correspondent van den. „Secoio" deelt aan zijn blad mede, dat 'tal! van hooggeplaatste kerkelijke prela ten uit Frankrijk naar Rome geroepen zijn, om met den pa,us. te confereer©,n. Waarom het gaat, kan niemand met be slistheid 'zeggen, want men bewaart in het Vaticaan de grootste geheimhouding. Men mag echter als, vrij! zeker aanne men, dat de pauspden Franschen bisschop pen belasten zal met een kerkelijke mis sie, n.l'. om onverwijld, en met alle kracht opk in Frankrijk de beweging voor den vrede te bevorderen. Deze actie zouDan een pendant vormen van de bijzondere geestelijke commissie, die Benedictus al eerder met dit doel' naar Engeland ge zonden heeft. Korte oorlogsberichten. Waar de „Evening Standard" ver neemt, heeft de Shipping, Board der Vier- eenigde Staten de geallieerden ervan in kennis! gesteld, dat met Januari een mil- lioen ton scheepsruimte tot hunne be schikking 'gesteld zal worden. In offioieele kringen is! men ten zieer- ste voldaan over de schitterende vorde ringen, door den Ameiikaansichen scheeps bouw gemaakt en het requireeren van Schepen. Te Brunn zijn wanordelijkheden voor gevallen, die een politiek karakter''droe gen en, waarbij do,oden en gewonden vie len. Evenzeer deden zich wanordelijkhe den voor te Presburg, ten gevolge van gebrek pan voedingsmiddelen. Te Wiee nen en te Lubiana zijn aanhoudend op stootjes. De manifestanten heffben ver scheidene munitiedepots in de lucht la ten vliegen. (fWij 'geven deze berichten uit Itali aansche brön onder het strengste voor behoud weer. Red. de Z.) Koning George heeft president Poin- caré (telegrafisch gelu'kgewenscht met de Franschei overwinning aan het Aisn'e- front. 'Albert Smit, een Nederlander, die in het Fransche leger dient, is wegens betoonde dapperheid door de Franstehe regeering begiftigd met het oorlogskruis. Een poging der Duitschers om troe pen te landen in de buurt van Tomba, 12 werst ten 'Z. van W.erder (aan. den Mohn-Sont) werd door Russische voor- pasten verijdeld. -Er moeten teekenen zijn, die grond geven aan de veronderstelling, dat eert algemeen© terugtocht der 'Duitschers in de Aisne-streek zal'.plaats, hebben. Er zij'n meer dan een kwart milli- oen jongens betrokken bij! de Engelscho munitie-industrie." Het apothekerspersone.el te Petro- grad heeft een algemeene staking, gepro clameerd, omdat de apothekers"- hebben geweigerd, d© loonen te .Verhoog-en. Naar uit 'Haparanda. geseind wordt, heeft de 'gouverneur-generaal van Fin land verklaard, dat in de naaste toe komst onlusten te verwachten zijn in ver band met den hongersnood. Men heeft de voorloopige regeering in Petrograd met den meesten nadruk gewezen op de absolute noodzakelijkheid, om zoo spoe dig mogelijk tenminste 200 millioen ton graan naar Tinland te zenden. Reuter heeft vernomen, dat het Bra- ziliaansche stoomschip Xavao ter hoogte yan de Spaansche kust is getorpedeerd. De president van Brazilië maakt bekend, dat de Duitschers Brazilië nu den oorlogstoestand hebben opgelegd. De voortzettingvan de doorbraak der ceritralen op het Zuiderfront leidde tot nieuwe successen. Het aantal gevan genen en de buit nemen toe. Havas geeft op, dat na den laatsten slag der Franschen de Duitsche tegen stand grondig is gefnuikt aan de heele linie van de hoogten in vollen omvang, dio in het westen wordt bepaald door den heuvel, die Fauxaillon beheerscht, in het onisten door den „uitlooper" van Chevregny en in het noorden door het kanaal. Dit heuvelland is in het bezit der Franschen, die tot de laatste helling aan gene zijde van den kam bezetten, Anizy-le- Chateau wordt nu rechtstreeks bedreigd. 'Wolff meldt, dat de Franschen in het bois de Chaume ten gevolge van den Duitschen aanval drie officieren en 130 man benevens vijf machinegeweren in handen van de Duitschers moesten laten. In Duitschland zullen werkgevers van regeeringswege worden verplicht op elke 50 arbeiders een in den oorlog ge wonden arbeider in dienst t© nemeim Uit Parijs: In België hebben wijl van ochtend om zes uur eeu aanval op de Duitsche stellingen tusschen Driegrach ten en Draaibank gedaan. Onze troepen gingen over de St. Jansbeek en de Gor- vërbeek, waarbij ze t.ot de schouders door het water waadden, en maakten belangrijke vorderingen, ondanks de moei lijkheden van den b cdem. Het dorp Draaibank, het bosch van Papegoed en tal van hoeven als! steunpunten inge richt, vielen in Fransche handen. Wij maakten een honderdtal gevangenen. Aan den rechterover van de Maas her nieuwden de Duitschers hun aanvallen! op de stellingen van het bois de Chau me. Na, een zeer hevig gevecht konden de Duitschers voet krijgen in vooruitge schoven loopgraal'stukken der Franschen. Hit Londen: Hedenochtend te 6,45 uur hebben de Britsche en Fransche le gers oostelijk, noordoostelijk en noorde lijk van Yperen een aanval ingezet. Naar wordt gemeld maken de .verbonden troe pen bevredigende vorderingen. Tijdens het laatste gedeelte van den nacht viel er zw.are regen, welke thans nog aan- houdt! Uit Berlijn: In Vlaanderen krachtig'e geschut strijd, voornamelijk beoosten ^Ype ren. 'Zwichtend voor den druk cler Fran schen namen wij 's nachts bij Pinon en Chavignon en 'si ocfitends in de vlakte der Ailette onz^e vooruitgeschoven troe pen achter 'het Oiste-Aisne-kanaal terug. Hedenochtend werd zwaar kanon gebulder gehoord, afkomstig van Duit sche s c h i e t o e f e n i n, gen in Zeenwsch- Vla^nderen. VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG, Abonnementsprijs: Per 3 maanden fr. p. post f 1.50 Losse nummers- 0.05 Prijs der Advertentiën. 14 regels f 0.80, iedere regel meer 20 et 3-maal wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden, Bewijsnummers 5 cent. China zal gedelegeerden naar het Fransche front en naar Amerika zenden. Het Deensche stoomschip „No-villa"' (2336 ton) met kolen op reis van Enge land naar Frankrijk 'is den 22sten ge zonken. Acht man van het Deensche s. s.~ „Frisia", zijn te Bergen aangekomen, dat door een onbekend stoomschip in del Noordzee overvaren en tot zinken is ge bracht. Aan boord van de „Frisia" be vonden zich vier man van de „Margrethe", die met het convooi tot zinken werd gebracht. Volgens de „Köln. Volksztg." is, de luitenant ter zee Forstmann een der beste Duitsche duikbootcommandanten. Vanaf 10 Aug', opereert hij met zijn onderzeeër in de Middellandsche Zee en tot heden heeft hij niet minder dan 148 schepen met een inhoud van 411.000 tan in den grond geboord. Onder de tot zinken ge brachte schépen waren 4 troepen trans schepen. In Rusland, waar de nood thans hoog is gestegen en aan geld ernstig ge brek is, trachten de burgers zich van sieraden te ontdoen om a.an geld te ko men. Hiervan wordt in Engeland partij getrokken? In opdracht van Engeische kar pitalisten zijn te Petersburg personen aan gekomen, die tegen zeer lage prijzen dei edel ge steen ten opkoop en Gebakken vise h. De Min. v. Landb. heeft nader He vol gende maximumprijzen in den kleinhandel vastgesteld a. Voor -gebakken regeeringsvisch, an dere dan spiering, 90 ets. per K.G. b. Voo-r g'ebakken spiering f l.30 per kilogram. Regeeringsbloem en meel. De Min. v. Landb. heeft bepaald, dat met ing. van 29 Oct. onder regeeringsi- bloem zal worden verstaan: 60 pet. tar webloem en/of roggebloem; 30 pet. aard appelmeel; 10 pet. Amerikaansichei bloem en onder Regeoringsmeel45 pet. on- igebuild tarwemeel, 25 pet. ongebuild maismeel; 25 pet. aardappelmeel; 5 pet, gries en/of grind. Vetten!. De Min. v. Landb. heeft bepaald, dat het met ingang van 26 Oct. verboden is alle plantaardige en dierlijk© vettein of samenstellingen daarvan, behalve natuur boter, jpe verwerken: le. in producteB van bakkerijen of banketbakkerijen2e, in hotels, restaurants en daarmede ge lijkstaande inrichtingen, bij het bereiden van spijzen. I f Benoemd tot buitengewoon opzichter hij de werken van het Apeldoornsch© kanaal J. H. Pruim alhier. Kapitein van den generalen staf H. G. Winkelman wordt overgeplaatst van Middelburg naar 's Gravenhage. Middelburg. Volksbond. Gisteravond vergaderde in het Militair Tehuis de. af- deeling Middelburg van den Volksbond, vereeniging tegen drankmisbruik, onder voorzitterschap van den heer J. Vreeken. Door de secretaresse ,mej. van der Weele, werd als afgevaardigde naar de algemeene vergadering, verslag over die vergadering uitgebracht. De begrooting voor 1918 werd vastgesteld in ontvang en uitgaaf op f 190.15, met een goed slot over 1917 ad f 15.80 en een geraamd goed slot over 1918 van f 29.32. De contributie van f 10, tot nu toe aan de Huishoudschool verleend, werd verder toegekend aan de Industrie- en Huishoudschool en mej. L. C. Backer ook in het bestuur van de nieuwe vereeniging benoemd als afgevaardigde van de afdee- ling. Bij de bespreking van het werkpro gramma voor den a. s. winter, werd o.a. besproken de reclasseering van gevange nen, waarbij opgemerkt werd, dat hier reeds door de justitie zelve wordt gewerkt in die richting; maar zoo noodig zal de afdeeling daarbij behulpzaam zijn. Besproken werden propaganda-middelen om het ledental uit te breiden; dit zal niet alleen geschieden door de a. s. huis- vlijttentoonstelling, maar ook .door het aanbieden van een portefeuille met propa- ganda-lectuur aa nniet-leden. (Wij wekken hen, die deze portefeuille ontvingen, gaarne op ze niet ongelezen terug te geven, Red.) Met Wissingen en Domburg zal samen werking worden gezocht, speciaal voor de ontvangst der 45ste algemeene vergade-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1917 | | pagina 1