i\o 4 llonclerdag 4 October 191? 33c Jaargang De Groote Oorlog. Binnenland. Uitgave van éa fiaajnl. Venn. LUCTOR ET EMERGO, gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: h iJGE V O R S T S T R A A T 219, Bureau to Middetburg: fiRMA F.. P. DHUIJ L. BURG. Brakkers r>©#lcrbaan Le Cointre, Goes. Onze aardappelen. De maatregelen van den minister van landbouw inzake de aardappelenlevering! hebben velen onder ons gedupeerd. Aard appelen, die reeds .besteld waren of ter levering gereed stonden, werden ingehou den, en wie op een inslag van eenige hectoliters1 tegen den winter gerekend had, kan het met een koopje va,n tien kilo ,per dag doen. De boeren zijn over 't algemeen ver zekerd dat er genoeg aardappelen zijn omi onsl volk en de 85-duizend Eng'el- schen en Bel'gen, die wij1 gaarne blijven! herbergen, te voeden. De menschen kunnen dus best hun! wintervoorraad opdoen, tot niet zoo hoo- gen prijs!en gevaar voor tekort of ge brek, bestaat niet. Waarom, mogen wij vragen, dat ver voer voor particulieren stop gezet? Wij protesteeren hiertegen in naam van alle huisvaders, die, bij'gebrek aan brood, op een gewonen inslag van aardappels gehoopt hadden, en zulks te meer, de wijl de oogst dit jaar zoo is meege vallen. Let wel, het stopzetten van den uit voer naar het buitenland' wraken wijiniet. Alleen het verbod van b innen] ands'ch vervoer ten bats van particulieren, dat is het wat den inboorling, ten bate van den uitlander, tot hinder is. Nieuwe opschuiving. De Provinciale Staten van Noord-Hol land verkozen in de vacature-Drucker tot I lid der Eerste Kamer 'den heer W. II. Vliegen, sociaal-democraat, wethouder van Amsterdam en oud-lid der Tweede Kamer. Een vertegenwoordiger van de minder heid ging derhalve strijken met den buit, die bij samenwerking der drie vrijzinnige groepen aan een vrijzinnig-democraat, mr. Van Embden had kunnen "ten deel val len; en had behooren ten deel te vallen: immers het gold hier een vrijzinnig-demo cratische vacature Maar de vereenigde vrij- en unie-libera len wilden blijkbaar anders. Zij hadden een uitnemenden candidaat in het Tweede- Kamerlid De Beaufort, een vrij-liberaal met vooruitstrevende tendenzen, een staatsman, die desgevorderd als geestelijk verbindingslid tusschen de uitstervende vrije en de wassende unie-groep dienen bon. Dit gescheiden optrekken, waarbij blijkbaar de grootste groep den zetel voor zich opeischte, had tengevolge, dat hun meerderheidscijfer 32 in 22 en 10 uiteen viel, welke cijfers respectievelijk aan mr. De Beaufort en prof. van Embden ten deel vielen. .De overige stemmen van links gingen op VJiegen; terwijl Rechts aaneengesloten 19 stemmen uitbracht op prof. Fabius en 1 op Idenburg. Bij tweede stemming stond het Vliegen 24, De Beau fort 22, Fabius 22, Idenburg 1. Bij derde .stemming werd het Fabius 24, Vliegen 23, De Beaufort 22; en eindelijk bij de herstemming gingen van de 32 vrijzinni gen 19 op Vliegen over, die met 41 stem men gekozen werd; Fabius bekwam er 121; en 5 stemmen, blijkbaar van de kleine, vrij-liberale groep, waren in blanco. Een leerrijk stemminkje aldus. De opschuiving naar de sociaal-demo craten gaat door. Ook de vrij-liberalen, actief of lijdelijk, aken deze opschuiving mee. Ook zij zijn van de leer: liever een Roode dan een echtsche. Bij gescheiden optrekken der vrijzinnige oepen verliezen zij al hun zetels. In de toekomst zal het ook in de Eer- te Kamer, gelijk in de Tweede, waar nu og- het het liberalisme bij de gratie dei- socialisten zit, vast en zeker worden: Rechtsch of Rood. ff Niet hetzelfde. Als twee hetzelfde doen, is het nog fliet hetzelfde. Een békend spreekwoord, ■waarvan de juistheid telkens aan het licht treedt, en ook in den socialen strijd bewezen wordt. Reeds lang heeft de sociaal-democra- i tie haar standpunt alles of niets ingeruild voor dat der ordelijke samen werking met „kapitalisten", en der ppe- f Bering in den regeeringskring. Zij streeft naar verovering van de macht teneinde jRes naar haar hand te kunnen zetten, gelijk in. het j^in in sommige Nederland- sche gemeenten gezien wordt. Maar in theorie blijft zij!, onder al deze Bedrijven door, principieel gekant 'tegen den privaten eigendom. Deze toich is1, 'vol gens haar, d e kwaal. «Opheffing er van kan volgens haar al leen afdoende redding brengen, en het verkeerde weer goed maken. De sociaal- democratie toch is in de eerste plaats een stelsel, gelijk ziji i:s in de tweede plaats een praktijk. ITet s leisel is om den privaten eigendom af te schaffen en te komen tot gemeenschappelijken eigen dom. Als middel om daartoe te geraken, aanvaardt zij den klassenstrijd, dat vm zeggen den strijd der niet-bezitters tegen de bezitters. Haar doel tracht zij te be reiken door maatschappelijke en politie ke actie; en haar zin bij de overheid door te drijven desnoods door straatbe too gin gen- De antirevolutionairen daarentegen ver werpen beslist .zoowel stelsel als prak tijk. Het stelsel is in strijd met 'Gods Woord, hetwelk den persoonlijken eigen dom beschermt, en de praktijk zon leiden tot velerlei zonderlingheden. Voor bezit en niel-bezit zou men krijgen controleurs en gecontroleerden, wat "bij de velen, die in de eigen of in de naaste gelederen tegen het aan banden loggen der vrij heid zijn tot bloedige tumulten zou lei den en tenslotte men zie het in Rus land tot overheersching door de mach tigste partij overslaan zou. Bovendien verwerpen de antirevolutio nairen den klassenstrijd wijl deze ingaat tegen Gods bestel, doer hetwelk de stan den zijn, en wijl hij in den grond onwaar is. Immers de verdeeling in bezitters en niet-bezitters- loopt niet zuiver. Ze kan wel gebruikt worden, doch geeft geen beeld van den waren toestand. Menigeen geldt een bezitter, die ijl de rijen der niet-bezitters zou belmoren plaats, te nemen; en nog meerdere „niet-bezitters" hebben nog wel eenig privaat-bezit, waar mee zdj tevreden zijn. Neen, geen klassenstrijd, maar toena dering tusschen de standen is noodig. Een toenadering:, sterker neg: een een heid, die in de gemeente des- Jfeeren gevonden wordt, naar welke den laatsten tijd in de maatschappij steeds meer ge streefd wordt. Want evenmin als de le den van één lichaam tot elkander zeg gen kunnen: ik heb u niet van no ode! evenmin kunnen in het groote organis me de standen elkander missen of uiteen gaan, zonder groote schade voor dit or ganisme. Helaas, er iz-ijn nog vele misstanden; uit den weg' te ruimen. Maar tot die weg ruiming is slechts één middel bestaan baar: terugkeer naar Gods ordinantiën, die ons voor elk levensterrein gegeven en geboekt zijn. Geschiedt dit,, dan zal ook voor Nederland eenmaal de tijcl aan breken, welke in Salomo's dagen werd doorleefd: een iegelijk zittend onder zijn wijnstok en onder zijln vijgeboom. Onderwijzersiractementen. Wanneer het advies van het rij-ks- schooltoezicht in de eerste en derde in spectie wordt opgevolgd inzake de ver hooging der salarissen der openbare on- dierwijizers, (gelijk dit onder mieer ook, aan de gemeenteraden in Zeeland is mee gedeeld-, -dan zal het verschil tusschen, de salarissen der o-penbare en bijlzc-nde-re onderwijzers nog grooter worden. Herziet daarentegen het Rijde die siar Taris-sen, dan staan bei-de categorieën ger lijk. Daarom dringen wij, er alsnog op aan, laten de rechts-che Kamerleden er bij de regeering. op aandringen da,t die de verhogoing op zich neemt. Het gaat niet aan te zeggen dat het geen de openbare onderwijzers mieer kriji- gen uit de gemeentekas, dus uit de beurs van alle belastingschuldigen, ook moét worden toegekend door de bijzondere schoolbesturen aan de bijlzondere onder wijzers!, uit de kas alleen van de voor standers der vrije school [Wij hebben de noodzakelijkheid der salarisverhoogingen erkend, miaar ookj van de bijzondere onderwijzers. Nu wordt het verschil' in traktement van de hoof den der scholen bij het openbaar en bij "het bijzonder lager onderwijs! nog in enkele gemeenten f500 en meer. Dat nu isf niet billijk. - Daarom] dringen wij, er ernstig op aan dat niet de gemeenten, maa,r het Rijk de tractementen van alle onderwijzer^ gelijkelijk verbetere. Wel heeft de Grondwet de finan- cieele rechtsgelijkheid geproclameerd. Doch eer deze in een wetsontwerp iq belichaamd' geworden en tot wet ge braakt, 'zullen nog wel enkele jaren ver- loopen, en kunnen onze bijzondere on derwijzers wel' zoo lang nog wachten? Gezwegen zij .van do mogelijkheid, daij eejj zoodanig wetsontwerp, bij voorbeeld om 'financieelo redenen, door een der Kamers! kan worden verworpen, en dab hebben onze -onderwijzers niets. Inluisschen mogen onze schoolbesturen overgaan tot zooveel mogelijke verhoo ging van Me tractemente-n o-nzler C-hrisi- telij-ke o-nderwijtee-rsi. Waarlijk, deze trac tementen zijn aan menige school' veel te laag. 'Hetgeen in niet weinige plaatsten! getuigt van te geringe waardeering van hun belangrijken arbeid. Beknopt overzicht van den toestand. Van de fronten natuurlijk geen beslis send nieuws. Naarmate het weder slechter wordt, zal de actie meer en meer verflauwen en we houden straks slechts een papieren strijd -over, tot -de lente naald. 'Op het Oostelijk front, hebben de Rus sen in den Riga-sector hun offensief voort gezet. Zij hebben de Duitschers opnie-uw over ruim een kilometer teruggedrongen; Vian Duifcsche zijde blijft men o-ver het échec -op den uitersten linkervleugel zwij'- gen. Men hoopt waarschijnlijk n-og door een tegenaanval het Russische succes te niet te doen. Voor- de herleving van het moreel onder de Russische troepen op enkele punten van het front kan echter het succes als een aanwijzing gelden. Z-ou de verbetering van het moreel soms in de hand gewerkt worden door plannen of praatjes over plannen der Duitschers -om naar Petrograd te trekken? Het behoeft geen betoog, dat wij: der gelijke plannen, zoo ze bestaan, onbe grijpelijk achten en in strijd met goede strategie zoowel als met de leuze: Wij gaan n-ie-t op verovering "uit. 'Of wil men trachten binnen de muren van Petrograd gemeen© zaak te maken met de vrede-svrienden De toestand in- Rusland blijft zorgwek kend. Het blijkt, dat de Bo-lsjewiki, die in heit democratische congres een zeer gro-ote minderheid vormen, voortdurend pogen de beraadslagingen op te houden. Het aan tal aanhangers Van Kerensky neemt voort durend af, en tijdens zijn redevoeringen wordt hij telkens onderbroken door het ho-ongeroep -of het ironische applaus der linkerzijde. Zelfs de bedreiging met de sterke band, met de troepen, indien zijn tegenstanders iets tegen liem zouden wil len -ondernemen maakte op de linkerzij-de niét den minsten indruk, maar werd op nieuw met interrupties en gelach ontvan gen. Zoo wordt het congres een bijeenkomst, zonder krachtigen wil om, de toestanden te verbeteren en een practischen leiddraad aan te geven voor het openbaar belang. De bijeenkomst di-ent slechts om rede voeringen te houden, tegen Kerensky, te gen de regeering, di-e feitelijk geen re geering meer is, en tegen den o-o-rl-og. Alle groepen zijn het eens op één punt: dat de tegenwoordige toestand van ver warring niet langer kan voortduren, zon der Rusland aan de grootste gevaren bloot te stellen. Maar over de middelen om hierin verbetering: te brengen, zijn geen twee groepen of groepjes het eens. Het einde van den oorlog. Het „Journal de Genève" formuleert een nieuw oorlogsplan. Het is als volgt: „Een idee wint hoe langer hoe meer veld onder de Geallieerden, welke wel iswaar niet nieuw js, daar Tiet feeds meer dan teens door Italiaansche mili taire critici is verkondigd vooral "door kolonel Barone. Als, het waar is, wat wel iswaar niet langer betwijfeld kan worden, jdat het Oostenrijksche Westfront het meest kwetsbare punt van het Oostén- rijfcsch-Duitsche blok is, en dat het mo gelijk is Oostenrijk aan dit front een slag toe te brengen, die noodlottig voor dit land zou kunnen zijn, zou het daarom- niet van groot voordeel zijn,, voor de Geallieerden aanzienlijk© strijdkrachten, aan dit front te concentreeren, om den o-o-rlog zoodoende te beslissen? Terwijl men nog niet weet, welke resoluties de nieuwe Parijsch-e conferentie zal nemlen, is het interessant te vernemen, -dat een gedeelte van de Fransche pers in ver- eeniging met de Italiaansche, erg stil is over de verklaring van de mogelijkheid den oorlog te beëindigen, "door al de geallieerde -strijdkrachten te concentree ren en aldus dit laatste buiten gevecht te stellen. Naar een Italiaansch blad schrijft, gaat de kortste weg naar Berlijn over Weenen. Een beslissende overwinning aan het Oo-stenrijksche front zou ongetwijfeld lei den naar het einde van den oorlog". Korte oorlogsberichten. Aartshertog Max te Weenen is mlet goed gevolg geopereerd aan den blinden darm). Het „Central-News"-ag;entschap ver neemt, dat er alle uitzicht bestaat, dat s'poedi'g een conferentie zal' plaats hebben tus'schen drie of vier presidenten der Zuid-A merikaansche Republieken. Deze conferentie moet van veel belang geacht worden, daar zij leiden ka,n tot dei op richting van een Zuid-Amerikaan- s' c h e Un i e. Tijdens een der jongste luchtaan vallen op Londen, werden de theater- uitvoeringen en concerten voortgezet, afet of er niets gebeurd was. Toen het pro gram in Queenshal' afgeloopen was, speel de de pianist een uur lang dansmuziek en vele aanwezigen maakten een dansje! op de promenade. Aldus Reuter. Het is kenschetsend voor de koelbloedigheid der Engelschen, maar het is- ook een bewijs van gebrek aa,n ernst, en van! lichtvaardig spelen met den dood. Een plan om, voor de fabricage van suiker beetwortelen te kweekten in de middelste graafschappen van Ierland, is .pas ten uitvoer gebracht door de uit- voercommissie, ressorteerende onder het Iersche departement van landbouw. Het staat vast, dat dit land zeer geschikt is voor dit doel. Op een huldigingstelegram, van een militaire vereeniging te Elberféld zond Hindenburg het volgende antwoord: i Het verheugt mij, dat de oud-strijders voor do orde achter het front zorgen, zoodat wij onze blikken uitsluitend op den vijand kunnen gericht houden. Dei tanden saamgebetenGeen woord meer over vrede, totdat ons: 'bloedig werk af is' en de vrede verzekerd. Dit moet het parool zijn van het gehe-ele Duitsbhe volk. Tot -de slachtoffers van den boml- m-enaanval der Oostenrijkers op plaatsen aan de Beneden-Isonzo in den nacht van 30 Sept. behoort, volgens'-een mededeei- ling van de Ag. Stef, ook de douarière) del Clarinciari, gehoren gravin Attejmlsi von Heiligenkreuz, die verwant wasi aart do hoogste aristocratie van Oostenrijk Aan de „Frt. Ztg." wordt uit Lugano' geseind, dat niettegenstaande het over wegend militaire karakter der a.s!. con ferentie te Parijs, zooals "de Corner e della Sera meldt, hieraan ook de mi nisters van Buitenlandsche Zakeini der Geallieerden zullen deel nemlen. Het Fransche s.s. Niemen is 17 Sept. in de Middellandsche Zee 'in d'en grond geboord. Vier m-an worden Ver mist. De Times verneemt, da,t generaal' Bridges!, die Balïour naar Amerika ver gezeld had, aan 'het been gewond jsl Het js- beneden de knie afgezet mioetep worden. Op 8 October zal te Tomsk een congres bijeenkomien om te beraadster gen o-ver -de autonomie van Siberië. De groote propaganda, voor de twee- do .„vrijhe.idsleening" in de Ver. Staten isi geopend miet allerlei activiteiten, die gedurende vier weken zullen worden voortgezet. Het voornemen bestaat om tenminste3.000.000.000 dollar bijeen te brengen, maai* de ambtenaren van het departement van financiën verwachten dat het totaal der inschrijvingen 5.000.000.000 dollar zal halen. De inteekening isl op mierkwaardige wijze geopend, n.l'. met twee inschrijvingen, elk van 10,000.000 dollar. Het Parijlsche Journal meldt dat waarschijnlijk met ingang, van 15 dezer te Parij's broodkaarten ingevoerd zullen •w-orden. De kamer van landbouw voor Han nover heeft in Zweden 72 werkpaarden a'angekocht, die dezer dagen onder die landbouwers .publiek zijn verkocht. Het aantal kooplustigen was zeer groot. Dct prijzen varieerden van 4000 tot 8000 M. De Parijlsche „New York Herald" mleldt: De stad New-York staat ten ge volgd van het gebrek aa,n arbeidskrach ten ve-or het gebrek aan kolen. Men be reidt zich ook voor op het gebrek aan- mielk, door oneenig|heid tusschen produ centen cnr handelaars. Graaf Czernin beeft bjijl een diner een rede gehouden, waarin hij: er geeln! twijfel over liet bestaan, dat, zoo'de vij anden de voortzetting van den oorlog willen, de centrale-n ook in hun beslui ten vrij zij:n en niet gte, b o- n d e n z ij n aan het thans opgestelde pro gram. De „Kölnische Ztg." schrijft over1 de rede van Czernin: De vraag wat er van! Europa zal worden als de strijd nog voort gaat en later de bewapening nog sterker wordt doorgevoerd, de vraag, die door Czernin en Kühbnann gesteld is, kan niet meer voorbij, gezien worden, o;o|ty niet bij de vijanden en ook niet door de weinigen, die den vrede verhinderen, terwijl de volkeren - hem wenschen. De vijanden moeten o-ofc den vrede willen en dit blijft de groote vraag. Het is do vloek van „democratische"! landen, dat de staatslieden met een groo'on mond spreken, waardoor zij' zich een sterk© houding trachten te geven, Werkelijk ster ke machten zijn nog immer bereid tot VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs: Per 3 maanden fr. p. post f 1.5G Losse nummers a -0.es Prijs der Advertentiën. 14 regel9 f0.60, iedere regel meer 15 el. 3-maal wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeeïige voorwaardsss, Bewijsnummers cent. vrede. Zij willen nog wachten maaï nie t lang meer. Churchill pleitte voor een kabinet samengesteld uit vertegenwoordigers van alle belangrijke politieke richtingen, out binnenlandsche wrijvingen te voorkomen. Door Duitsehe duikbooten zijn we derom in het Noordelijk versperde gebied 18000 br. ton aan scheepsruimte vernie tigd, o.a. twee bewapende en diep ge laden Engelsche stoomschepen, waarvan! een uit een sterk bewapend coinvooi werd gepikt. Gisternacht konden Duitsc'he vlie gers melden, dat geheel Duinkerken "dooi! het werpen van bommen een prooi deï vlammen 'is geworpen. Daarmede is dé voornaamste stapelplaats van het Belgi sche leger en een der grootste havent voor het verkeer tusschen Engeland en] Frankrijk vernietigd. De Engelsche verlieslijsten geven voor de maand September op een totaal1 van 2938 officieren en 109.200 soldaten. Voor het leger en. voor de vloot 100 officieren en 614 man. In Augustus bedroegen de totale ver liezen bij het leger 5284 officieren en 52.404 manschappen. Te vroeg? Naar aanleiding: van een voorstel uit Doetinchemj, om zoo mogelijk /rui reedé op een Centraal Convent de verhouding der A. R. partij tot de Kiesirechtplan- nen aan de orde te stellen,, en1 in ee|nj samenzijn van -desnoods twee of drié dagen geheel' door te spreken, schrijft dr. Kuyper in de Standaard, dat uitstel gewenscht is tot we mlet definitieve gö- gevenêl te do-en hebben. Temeer zou "dr. K. daarop willen aan dringen omdat hem (den voorzitter van het Centraal-Co-mité) te Weisser Hirsch! een ongeval is .overkomen, dat hem bij na het leiven had! gekost, en de gevol gen waarvan nog steeds nawerken. Dit verbiedt hem vooralsnog langdurige ver gaderingen te pre-sideeren. Nog stee^'S wordt hemi door zijn artsen hooge voor zichtigheid geboden. i j Dr. Kuyper besluit zijn artikel aldus i En al' kon irmen nu zeer goed eeW ander als Voorzitter laten optreden, dit zou dan toch niet wel doenlijk "zij'n, ia- dien men aan deze samenkomst het kar rakter wilde geven, van nu eensi defi nitief en in alle bijzonderheden onzfel nieuwe positie voor de toekomst uit té wijfzen. Te -minder, daar de jammerlijke oor logstoestand nog altoos oorzaak!"blijft, dat verreweg de meerderheid thans' in dé binnenlandsche politiek slechts zeer ter helfta meeleeft. i Een uitvinding. De heer L- Ej. M. Stair te Vlissingöu schrijft in de N. Vlis-singer, dat hij een! middel heeft uitgevonden om schepen té doen varen en om, de drijfkracht voor de meeste fabrieken (waar g©en vuur vereischt wordt) te bezorgen, zonde'r dat daarvoor brandstof noodig is. De uitvin der wacht nu op een kapitaalkrachtigl persoon, die ïijne vinding wil koop en, Men heeft maar te wiUen, zegt de uit vinder. Koffie en thee. Het Bureau voor Mededeeling'en inzaké de Voedselvoorziening "herinnert er aan, dat van 5 tot en met 13 October eeni half ons koffie -of een half ons thee kani worden gekocht tegen inlevering van het lichaam eener broodkaart voor de 28sté week, d.w.z. de kaart, die op 4 Octo ber afloopt. Men 'beware- dus deze brood kaart, ook indien alle broodbonsi reeds! izijm afgescheurd, indien men tusschen 5 en 13 October a.s. koffie of thee wenscht te kon-pen. Een zeegevecht? Men meldt uit Katwijk d.d. 2 October aan de „N. Crt.": Den geheelen avond pn gedurende detn! na,cht werd in volle zee: onophoudelijk zwaar schieten gehoord. Om negen uur 's- avonds werden er geweldige ontplof fingen waargenomlen. De schokken wa ren zoo buitengewoon hevig, dat de ta lmen voortdurend stonden te trillen, ter wijl de deuren op-en sprongen. De inge zetenen kwamien verschrikt naar buiten. Het schieten in z-ee werd het éérst gé? ho-ord in Zuidelijke richting- en werddesl nachts! "verplaatst meier Westelijk. In mi litaire kringen, -speciaal van de kust wacht, verkeerde men in de vaste meer nin£, ^a-t ®r een kort miaar hevig ge- Vecht van vijandelijke eskaders voor Kat wijk aan Zee heeft plaats gehad. In het gezicht van de kuist heeft men heden-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1917 | | pagina 1