ft o. 395
Dinsdag 18 September 191#'
31e Jaargang
De Groote Oorlog.
.r—
Be Openingsrede.
FEUILLETON.
Uitgave van
Se Naami. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
IIRMA F. P. DHUIJ L. BURG.
Drukkers
Poesterbaan Le Cointre, Goes.
2)eZeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden fr. p. post f l.fiti
Losse nummers -O.Ofl
Prijs der Advertentien.
14 regels f 0.60, iedere regel meer lö cl.
3-maal wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaard®!,
Bewijsnummers 5 cent.
De drukte in de straten der Residen
tie was ditmaal niet zoo groot, als an
ders. Te verklaren uit het teit dat H.
M. de Koningin ditmaal het uitspreken
der Troonrede heeft uitgesteld tot na de
verkiezingen, welke het gevolg zullen zijn
van de bekrachtiging der nieuwe Grond
wetsartikelen.
Tot 1918 of 1919 dus., als wanneer de
Natie haar Vorstin weer met blijden .ju
bel1 hoopt te ontmoeten.
In het gebouw der Tweede Kamer 'wa
ren heden cle volksvertegenwoordigers
-uit beide Kamers bijeen onder voorzit
terschap van den voorzitter der Eerste
Kamer, 'generaal baron Van Voorst tot
Voorst. -'Na de gewone plichtplegingen,
o.a. ide voorlezing van het Koninklijk
Besluit, waarbij de voorzitter der Eer
ste Kamer, bereids beëedigd, als zoodanig
was herbenoemd, en van het besLuit, dat
de voorzitter van de Openingsrede door
een commissie uit de ministers zou
geschieden, benoemde de voorzitter de
commissie van jn- en uitgeleide, welke
de leden van het Kabinet zou inhalen.
Nadat dit geschied was, sprak de mi
nister van- binnenlandsche zaken de vol
gende rede uit
Mijne Heeren!
De Koningin heeft ons opgedragen in
haar naam de gewone zitting der Sta
ten Genèêaal te openen. In den kortom
tijd sedert Hare Majesteit persoonlijk in
uw midden was, is geen belangrijke' wij'-
zigjng gekomen in den binnen- en bui-
tenlandschen toestand.
De vooruitzichten voor den komenden
winter zijn weinig bevredigend. De po
gingen van verschillende zijde onderno
men om aan de verschrikkelijke worsteling
der .volken een einde te maken, door
ons! volk met warme belangstelling bp-
groet, hebben het beoogde doel' nog niet
bereikt,- wij zijn nog steeds verplicht te
midden van elkaar fel bestokende vij
anden ons gereed te houden tot afweer
van mogelijke inbreuk op onze neutra
liteit. De voorziening van ons volk met
levensbehoeften en grondstoffen voor on
ze nijverheid wördt voortdurend mo.ei-
Maatregelen om in den meest dringen
den nood te voorzien zullen u weldra
worden voorgesteld.
In afwachting van het rapport der
staatscommissie inzake de salariëexinlg
van de rijksambtenaren, zal een nieuwe
regeling der duurtetoeslagen aan uwfe
goedkeuring worden onderworpen.
Het verkeer met de koloniën is in toe
nemende mate belemmerd. Voor den af
voer der voortbrengselen van den Indi-
schen bodem ontbreekt de noiodige
scheepsruimte en aanvoer van hetgeen
vair elders moet worden ingevoerd kan
niet in voldoende mate plaats vinden.
Meer dan ooit is samenwerking van
allen zonder onderscheid van klasse of
stand, onmisbaar om ons te midden van
den stijgenden nood der wereld staande
te honden.
De regeering vertrouwt, mijne heeren,
met nwe voorlichting en medewerking
de onvermijdelijke moeilijkheden te kun
nen overwinnen.
In naam' van de Koningin en daartoe
door Haar gemachtigd, verklaren wij1 de
gewone zitting der Staten-Generaal te
zijn geopend.
Bewerkt naar het Engelsch van
EHMA t ANE WORROISg.
75)
Ik 'gaf geen antwoord, want ik gevoel
de mij erg verlegen. Mijnheer Lasoelles
scheen mij toe geheel volwassen te zijn
en aan zulk gezelschap was ik niet ge
wend. Met jongens en meisjes van mijn
leeftijd ging ik gaarne om, maar ik was
niet op mijn gemak als ik met jonge
heeren of dames moest omgaan. Maar
de vriendelijke oogen en zachte uitdruk
king van James' gelaat stelden mij1 gerust;
scheen mij toe, dat hiji een-en-al vrien^
'lelijkheid was. Louis was een jongen
om te bewonderen, James leek me iemand
om hoogachting en eerbied voor te ge
voelen.
In het eikenboschje gekomen, stond hij
even sul, om ©enige bloemen te pluk
ken. Hij bood ze mij aan en ik dankte
hem voor zijn vriendelijkheid, erbij voe-
genu, dat ik ze bijzonder mooi vond.
Daarover ontstond een gesprek tusschen
ons, terwijl wij stilstonden, om het vre-
Bjj dit openingswoord hehoeft onzer
zijds niet veel te worden aangestipt.
Het staat in het teeken van den oor
log. tiet draagt het stempel van waar
heid. Het geeft geen halve voorlichting,
en spiegelt ook niets voor. Het dwingt
tot ernstig na- en doordenken.
Het doet alleen maar onaangenaam,
hoogst onaangenaam aan, dat er geen
woord in wordt gerëpt van de noodza
kelijkheid, dat de natie hare verootmoe
diging onder Gods oordeelen toone, door
het aanvaarden van een door de Rijks
overheid uit te schrijven boete- en bede
dag.
Reeds als antwoord op het steeds drei
gender wordend geroep om meer voed
sel en bet steeds vermeerderend gebruik
maken van bioscoop- en ander wereldsch
genot, hetwelk aan het bekende panera et
circenses brood en spelenher
innert, ware een oproep tot openbaar ge
bed als veel meer noodig en nuttig dan
dat, van die plaats, hoogst gewenschlt
geweest.
Dat geen politieke vraagstukken aan
de orde zullen komen in de korte pe
riode, die aan de ter-ruste-legging van,
deze Kamers vooraf gaat, valt toe te
juichen.
Moge een algemeene samenwerking tus
schen Overheid en "Volk, biji verminde
rend wantrouwen en afnemend geklaag
de totstandkoming van meerdere nood
zakelijke maatregelen verhaasten, en de
moeilijke regeeringstaak door ongegronde
of onoverdachte bestrijding, van welke
zijde ook, niet nooideloos worden ver
zwaard.
Beknopt overzicht van den toestand.
Een nieuw rijk staat op.
Een ander rijk wordt in wezén geheel,
veranderd.
We beleven wel een merkwaardigen
tijd.
Polen en Rusland doen van zich spre
ken.
De opstanding van het nieuwe, het
„oude en altijd-jonge" Polen heeft zich
verder ontwikkeld; de centralen hebben
de toezegging, in het begin van Novem
ber 1916 aan Polen gedaan, vervuld. Zij
hebben het „zelfbestuur" en de „ztelf-
bestemming" van Polen georganiseerd'en
het oude P'oolsche land zijn „zélfstandig
staatswezen" verleend. Een regentsehaps-
raad, die in de plaats treedt van den
koning, welke nu nog niet benoemd kan
worden, zal worden samengesteld en van
boven af zal dan de verdere organisatie
plaats hebben.
Te vreezten is echter, dat een dierge
lijke oplossing teeenzijdig is en derhalve
niet zal bevredigen. Algemeen overleg zal
hier noodig blijken. De Paus heeft dit
wellicht wel goed ingezien.
Rusland is een republiek geworden,
in beginsel althans.
Vrucht van de overwinning door Ke
renski op Korniloff.
Zonder het tusséhen-bedrijf, door Kor
niloff gespeeld, had Kerenski er waar
schijnlijk niet toe over kunnen gaan om
eigenmachtig dien stap te doen, die de
beslissing over Rusland's lot brengt, Zon
der dat zij, die krachtens democratische
opvattingen en vastgestelde bepalingen
geroepen waren om die beslissing te
brengen, zelfs bijeen zijn geweest.
Aan het hoofd van de nieuwe republiek
komt een voorloopige regeering te staan
dig "tafereel van de zee te bewonderen
en uit dit gesprek merkte ik, dat James
Lascelles niet alleen een ernstige, maar
ook een vrome natuur had, kortom, dat
zijn godsdienst niet uiterlijk, maar ook
innerlijk was. Niet dat hij een druk ge
bruik maakte van dié 'zoogenaamd geijkte
godsdienstige termen, welke maar al te
dikwijls door sommige belijders als een
soort van schibboleth worden'beschouwd,
integendeel, zijn woorden waren even een
voudig als» natuurlijk, maar hij! schaam
de zich het evangelie van Christus niet
en het was zijn vurigst verlangen om
ook anderen te laten deelen in het ge
luk en den zegen, 'dien hij gevonden had.
Langen tijd stonden wij daar in het
eikenboschje de vredige, schoone omge
ving te beschouwen', een ernstig gesprek
voerende. Ik vertelde hein ook van tante
Rachel en hoe lief en goed deze vrome,
oude dame was. Ook vertelde ik hem,
dat ik mij vroeger zoo diep ongelukkig
had gevoeld, maar ik voegde er niet aan
toe, op welke wijze ik mijn ongeluk te
boven was gekomen. Wel gaf ik hemi
te verstaan, dat nu alles zoo gansch an
ders was, nu ik door middel van tante
Rachel God had leeren kennen en lief
hebben, zij het dan nog altijd in ziwak-
heid en met dagelijksche tekortkomingen.
Thuis gekomen, vond ik mijn oom daar
van vijf ministers, die zich vooral, naar
het in een proclamatie 'heet, zullen be
zig houden met het herstel van de orde
in den staat en van de strijdvaardigheid
der legers.
Na een langdurige bespreking is het
oorlogskabinet samengesteld
Kerenski^ minister-president;
Generaal Verlofski, minister van oor
log;
Admiraal Verderf ski, minister van ma
rine;
Terestsjenko, minister van buitenland-
sche zaken;
Nikitine, minister van posterijen en te
legrafie.
Deze heeren zuilen een zware taak
hebben, en men mag gelooven,. dat 't
Weinig democratisch zal toegaan, zoolang
Kerenski zoo vast in 't zadel zt.
Dat intusschen de strijdvaardigheid van
de Russische legers door de jongste ge
beurtenissen niet geheel geschokt is, blijkt
uit Jiet feit, dat de Russische troepen
in de streek ten N.-0. van Riga in de
laatste dagen de Duitschers, die daar
krachtig vooruit waren gerukt, over eeni-
gen afstand hebben weten terug te drin
gen.
Van de overige slagvelden geen nieuws
van belang. We verwijzen naar de losse
berichten.
De Milaneesche correspondent van de
„Daily Telegr." seint, dat het Oosten-
rijksch-Duitsche antwoord aan den Paus,
naar het heet, het Vaticaau heeft be
reikt en vergezeld gaat van nieuwe en
verrassende vredesvoorstellen.
Te Weenen is men zeer optimistisch en
verwacht men den vrede voor het begin
van den winter. Officieuse bladen spre
ken met geïnspireerde eenstemmigheid
van groote tegemoetkomingen van Oos
tenrijk en Duitschland om vrede te ver
krijgen.
Wat klinkt dit alles mooi.
Doch we vreezen
Het broodprogramma in Zwitserland
Men schrijft uit Zurich aan de N. R.
Ct.[Wat uien elders, ,ee!n broodkaart
noemt, .heeft de volks,;boert hier eein
brood-programma gedoopt, waarschijnlijk
w.el' omdat het ding met zijn vier zig-
zag-gevouiwen (blaadjes veel 'gelijkenis
heeft met de programma's der variété's.
Per dag wordt den houder van zulk
een kaart 250 grami brood toebedeeld.
Arbeiders die zwaar werk ve'rrichten, en
een groep van ónbemiddelden krijgen
daarenboven nog een bizonde're kaart,
die recht geelt op nog .een portie van
100 gr. per dag.
Tot ontvangst van een dergelijke' kaart
is (iedereen gerechtigd, dje in Zwitser
land verblijf houdt; vreemdelingen krip
gjeui zulk ee'n kaart ree'ds bijl het pas-
speren der gre'nzen.
De groote vraag blijft echter: wat voor
brood verstrekt zal' worden, m.a.w.hoe
de vermenging van brood-koren, mais',
aardappelen, enz', wezen zal. Tot dusverre
wasl |het brood nog voortreffelijk, wel
grauw van kleur maar zeer smakelijk.
Er is echter verandering op til. Mén wil
dooi' het deeg aardappelen werken, wat
naar verluidt niet slecht moet zijn. Maar
veel! Zwitsers verkiezen een: deeg van
meel' en vruchten, hoofdzakelijk pe
ren, dat het z.g. Gallusi- of St. Galj/1
Ier-brood geeft. Het eene sluit het .an
dere niet uit. Als men integendeel voor
zijlui broodkaart van slechts 250 graim
een gebak kan krijgen, dat voor de' helt
uit het officieele meel en voor de helft
uit vrachten gebakken is; en dus dub
bel' zoo zwaar weegt, dan zal dat zekér
afnemers genoeg vinden.
Kenschetsende advertenties.
Zeer teekenend voor den al'ge.mepnen
noodtoestand, die in België heerscht, zijn
de advertenties, welke in de bladen al
daar verschijnen.
Hier volgen er een paar, overgenomen
uit de „Feuillesl d'Annonces" van Ver-
viers
„Men zou gaarne voor persoonlijk ge
bruik koffie tegen ham of spek ruiten.
Prijsopgave gevraagd voor 10,15 K.g.
Schrijven onder T. 81, bureaux van het
blad."
„Men t wou voor persoonlijk gebruik
aankoopen rijst en havergort of die in
gewisseld (krijgen voor kolen. Offerten
bureaux van het blad onder H. 86."
„Ik bied voor rijst een prachtig-.stuk
weefsel voor manscostuum. Schrijven aan
S. 71, bureaux van het blad."
„Breng; uw oude sokken naar de Rue'
du Gymnase, 31. Zij zullen hersteld wor
den met oude tricotsl Zeer voordeelig
systeem in oorlogstijd."
„Te koop een rok in zwart peigné.
Te bevragen rue Pprroisse, 59."
Ik kan hier bij voegen, dat te Andér-
lecht biji Brussel, waar 70,000 inwoners
inwoners'zijn, op de prijsuitdeeling voor
de kinderen de prijzen vervangen weiden
door een stevigen maaltijd.
Het Vredes voorstel van den Paus.
Reuter verneemt, dat, voor zoover vast
gesteld kan worden, de geallieerden niet
voornemens' zijn de Pauselijke nota te be
antwoorden, vóór de centrale mogendhe
den haar antwoord naar het Vaticaau ge
zonden hebben.
Intusschen is de algemeene gedachte
van Engelands houding in deze kwestie
in volkomen overeenstemming met het
antwoord, dat president Wilson reeds aan
den Paus gezonden heeft.
De toekomst van Belgie.
Naar aanleiding van het bericht van
de „Deutsche Tagesztg.", dat Dtuitsch-
land er 'reeds in heeft toegestemd, afstand
te doen van de heerschappij over Bel
gië.» meldt de Berlijnsche correspondent
va* de „Köln. Volksztg,", dat hij ook
dergelijke berichten heeft ontvangen, vol
gens welke in de vorige .maand de be
slissing over België in voor Engeland gun-
stigen zin is gevallen. Ook de „Frank
furter Ztg." bevestigt heit bericht van de
„Deutsche Tagesztg.",
Korte oorlogsberichten.
Men zal 'zich herinneren, dat miss
Pankhurst, de bekende kiesrechtvrouw,
eenigen tijd geleden heeft deelgenomen
aan een betooging voor den vrede. De
„Morning Post" meldt nu, dat zij tot
negen maanden gevangenisstraf is ver
oordeeld wegens' het deelnamen aan een
„ongeoorloofde demonstratie."
In Frankrijk krijgt eën soldaat zes
dagen, verlof voor eiken krijgsgevangene
dien hij maakt.
De Chileensche rr/geering heeft de
•Duitsche voorraden salpeter in Chili
200,000 ton bedragend, gekocht.
De vereeniging van Duitse hé inkt-
fabrikanten heeft besloten een duurte-
toeslag van 10 a 50 pet. op de in Ja
nuari vastgestelde prijzen te 'heffen.
reeds teruggekeerd. Hij was knorrig, „uit
zijn humeur", zooals tante Mona opmerk
te. Zijn bezoek aan Cuppage had hem
geen goed gedaan klaarblijkelijk en uit
het feit, dat hij; met geen woord over
mevrouw Trafford sprak, begreep ik, dat
zij hem zeer had teleurgesteld. Onder
voorwendsel van ziware hoofdpijn ging
hij reeds vroeg naar zijn kamer.
Een paar dagen later zeide hij mij ech
ter openhartig, dat ik gelijk had gehad.
Julia was vreeselijk veranderd en helaas
niet ten goede. Hij gaf er zelfs niet meer
om, of hij haar nog ooit terug Zou zien,
Tochde oude vertrouwelijkheid
tusschen Elmwood eu Cuppage kwam ge
leidelijk terug, wij zagen elkaar in de
wintermaanden, die volgden, herhaalde
lijk. James was zoo'n beetje de gouver-,
neur van Louis, die in het voorjaar naaf
Eton of Hurrow zou gaan, naar welke
van beide scholen was nog niet zeker.
Intusschen werkte men even hard om
Cuppage weer een fatsoenlijk 'uiterlijk te
geven, in het huis werden verscheide
ne kamers weer opnieuw ingericht <eü
gezellig gemaakt en de tuin begon er
ook weer beter uit te zien. Louis en ik
waren altijd vol plannen over de groots
restauratie van het goed, die later vol
gen zou, intusschen werd er gedaan wat
mogelijk was, om het oude landgoed
weer voorloopig op te knappen. Een han
dige tuinman werd in dienst genomen
en de oude vruchtboomen werden ge
snoeid of gerooid en nieuwe hoornen aan
geplant. Ook werd er een nieuwe trek
kas gebouwd eu verschillende kleinere
werden ook weer in orde gebrachn. Maar
Louis en ik kwamen beiden overeen, dat
het eikenboschje niet veranderd mocht
worden, alleen het kreupelhout werd een
weinig gehakt en de paden wat op'ge-
knapt. En op de mooiste plekjes liet Lotuis
een paar banken zetten.
TWINTIGSTE. HOOFDSTUK.
Een vervelende, eentonige winter volg
de op de heerlijke, zachte herfstdagen,
waarin ik Louis .Trafford en zijn familie
had leeren kennen. Het weer dwong ons
den eenen dag na den anderen om thuis
te blijven, en het sneeuwde of regende
haast voortdurend, wel was er zoo juu
en dan wat vorst, maar echte vriesdagen
hadden we in dien winter toch maar
weinig.
Kort na nieuwjaar kreeg tante Judith
influenza en dat nogal in erge mate.
Bovendien scheen Ze de andere bewoners
van Elmwood aan te steken en de een
na den ander werden we in meerdere
of mindere mate ongesteld, de dienstbo-
Keizer Karei heeft een bevel Uit
gevaardigd, dat de door den oorlog
zwaarst getroffen families voortaan voor
nieuwe slagen zooveel mogelijk moeten
worden behoed. Zoo zullen b.v. de eenig
overgebleven zoons van families, waar
van reeds 'twee of meer zoons in deiï
oorlog gesneuveld, of aau ziekte of won
den bezweken zijn, voor zoover z:e geetni
beroepsmilitair zijn, niet meer voor jlen
dienst aan het front mogen worden be
stemd. Dezelfde bepaling is ook van kracht
voor huisvaders van zés of meer kinde
ren, voor welker onderhoud ze moeten
zorgen.
Het spoorwegverkeer in Rusland ris
weder hersteld.
Ter bevordering van den verbouw
van brandnetels, is in Beieren onder me
dewerking van de Beiersche weefnijver
heid en van de kamers van koophandel
en nijverheideen Nessel'G. m. h. HL
opgericht met een kapitaal vtan een mil-
lioen. J I
Kerenski moet volharden bij zijn
plan om geen afzonderlijke vrede te
sluiten. 1
Onder de Aiherikaausche vliegers
aan het Fransche front bevindt zich een
Indiaan, die reeds menige vlucht heeft
ondernomen. i i i
Met den herhouw van Dinant is
men duchtig in de weer. Er waren 1263
van de 1453 huizen verbrand.
In Duitschland zullen 50 tot 55
tramlijhen stopgezet worden.
De Wirtschaftliche Vereine van het
Saarbekken en Lotharingen hebben aan
den "Keizer een telegram gericht, waarin
zij opkomen tegen de „erbarmelijke, gro
ve poging" van president Wilson oml
een wig te drijven tusschen het Duit-
sche volk en zijn keizer. In scherpe be
woordingen wijzen ziij die poging aï en
verklaren zij dat zulk eeu poging om
volk en keizer te scheiden, zal afstuiten
op de Duitsche trouw. De keizer ant
woordde met een telegram, waarin hij
dank betuigt voor deze afwijzing van dei
misdadige poging" het Duitsche volk van
zijn keizer en regeering te scheiden
Het stoffelijk overschot van koningin!
Eleonore van Bulgarije is Zaterdagnacht
van fWarna naar Sofia overgebracht en
in de Duitsch-Evangelische kerk geplaatst,
waar het voor de bevolking werd tentoon
gesteld. lDe begrafenis vond gistermid
dag plaats.
In de Ver. Staten is! de geheeld
suikerindustrie onder controle geplaatst.
In de „Times" van 8 September
komt een inzender er tegen op, dat in
•deze ernstige tijden de Engelsche boeren'
er nog steeds aan vasthielden om op
Zondag niet te werken. Hij mérkt op,
dat een vrouw, die yietr ons brood ver
spilt, op het oogenblik in Engeland ge
straft wordt, terwijl door het vasthou
den aan deze gewoonte millioenen pon
den verloren gingen.
Toen het bekend werd, dat de
vrijstelling van den dienstplicht in het
Amerikaansche leger in hoofdzaak zjou
worden verleend aan gehuwde mannen,,
die een echtgenoote hadden te onder
houden, ontstond er een ware stormloop
op de huwelijksbureaux, schrijft „Afton-
bladet". Verder schrijft het blad, schijnt
het nog steeds niet zoo vlot te gaan met
de yorming van het leger. Om een 'leger
van 500.000 man bijeen te krijgen, had.
men thans reeds nieuwe, groepen der be
den incluis. Dobbs werd 'zelfs zoo ern
stig ziek ,dat we eenigen tijd vreesden,,
dat ?e er niet van bovenop komen zou.
Ook mijn oom had een ergen aanval tei
verduren en toen hij weer bijna heter
was, kreeg hij er nog de bronchitis bij;
wel herstelde hij langzaam ,maar hij was
nadien Zichtbaar verouderd. Opmerkelijk
was het, dat tante Rachel nog het minst
van allen van de influenza te lijden had*
zoo weinig zélfs, dat we ons heelemaal
niet ongerust maakten over haar toestand.
Maar toen wij allen weer zoowat be
ter waren en Dobbs zelfs weer geheel dé
oude was, trof het ons, dat tante Rachel,
die zoo weinig van de influenza te lij
den scheen te hebben, toch zoo weinig
teekenen van beterschap gaf. Langzamer
hand werd ze zwakker en eindelijk moest
ze te bed blijven, om, naar wij nu gin
gen vermoeden, nooit meer er van op
te komen. Maar zóó weinig hadden wij
den erust van haar toestand tengevolge
van den lichten aanval van influenza in
gezien, dat we eigenlijk nog verwonderd
stonden, toen op een helderen ochtend
in het vroege voorjaar de dokter ons(
mededeelde, dat het nu ongetwijfeld het
begin van het einde was en dat de da
gen van tante Rachel's verblijf op aar
de geteld waren.
(Wordt vervolgd.)
