Nieuwe Najaarssfoffen
No, S91
Donderdag IS September 1017
Sle Jaargang
De Groote Oorlog.
J. DONNER-MEIJLER - GOES.
Binnenland.
FEUILLETON.
Uitgave van
Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 213.
Bureau te Middelburg:
«IRMA F. P. DHUIJ L. BURG.
Drukkers:
jSosterbaan Le Cointre, Goes.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
A'Bonnementagïgs:
Per 3 maanden fr. p. post fl.5Q
DosbO oammen -Q.Qfl
Prijs der Advertentiën.
14 regels f 0.60, iedere regel meer 15 cH<
3-maal wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaard®.
Bewijsnummers 5 cent.
De Tsaar te Tobolsk.
Aandoenlijk is de foto: de Tsaar in
zijn boevenpak op weg naar zijn bal
lingsplaats; gezeten op een boomstam, op
den achtergrond schildwachten die hem
vergezellen en bewaken; en dan gaat hij,
wiens decreet er zoovelen naar Siberië
verwees.
Wat was die' verbanning naar Siberië,
naar eene ver verwijderde Arctische straf
kolonie, een helsche straf. De gevangenen,
meest politieke, hadden vaak tot twee
jaar noodig eer zij de plaats hunner be
stemming bereikt hadden, zoo moeilijk
was de weg door deze noordelijke on
herbergzame oorden, verloren in sneeuw
en ijs. Een betrouwbaar waarnemer, die
de moeite had genomen 'een dezer bal-
lings-oorden op te zoeken, had, ondanks
alle hulpmiddelen,' hem ten dienste ge
steld, toch nog zes maanden noodig om
een afstand van eenige duizenden kilo
meters qf te leggen. Hij kwam daar in
een poolwildernis aan, en vond er een
groep van veertien ballingen, onderge
bracht in zeer armelijke hutten van leem.
Zij leefden er van bevroren visch. Elk
der ballingen leed aan de een of andere
kwaal: scheurbuik, melaatschheid, ver
lamming, of de een of andere vorm van
zenuw-aandoening, als zekere voorbode
van aanstaanden zelfmoord. De geestes
toestand van vijf hunner naderde reeds
de krankzinnigheid door hun verblijf in
dit Inferno (helsch verblijf), waar de zon
slechts een half jaar schijnt, en het overi
ge deel des jaars duisternis en een schier
ondragelijke koude heerschen.
En is het nu in Siberië's hoofdstad,
Tobolsk, ook zoo?
Tobolsk ligt op 2400 mijl (werst) van
Moskou, dat is viermaal de afstand van
Amsterdam naar Berlijn; en is een troos
teloos sombere stad, boven welke de bal
lingen nog liever de doodelijk 1 eenzame
Siberische steppen verkiezen.
De provincie Tobolsk is acht maal zoo
groot als heel Groot-Britanniëze wordt
bewoond door Russen, Tataren, Ostiak-
ken en Samojeden. Vóór het uitbreken
van den oorlog werd het inwonertal der
stad geschat op 30.000 zielen, daaronder
een betrekkelijk groot aantal Duitschers,
die handelen in lederwaren en andere
belangrijke producten der streek.
Het is een door en door vuile stad.
Voetpaden bestaan er slechts in den vorm
van planken op dwarsbalkjes. De plan
ken worden vettig, rottend; ze buigen
door en steken neer iq modderpoelen;
ze zijn zuinig smal, zoodat men elkaar
nauwelijks kan passeeren; als ze een
maal los liggen, worden ze niet meer
aan elkaar gespijkerd. En dan maakt dit
een onaangenaam rommelend geluid, dat
den geheelen dag, ook een deel van den
nacht aanhoudt. Tobolsk heeft als eenige
versiering een zuil, staande op een ver
laten en doodsch pleintje, een soort van
obelisk met het opschrift „Aan Yermak".
Deze Yermak was een ruw krijgsman
van drie eeuwen terug, die met een troep
Kozakken westelijk Siberië veroverde op
een veel grootere strijdmacht van Ta
taren.
Aldus Het Handelsblad.
Tobolsk geldt op het oogenblik als een
der ongezondste steden van Siberië, welk
land op ziph zelf beschouwd géén onge
zond klimaat heeft. Het rioolstelsel schijnt
wel erbarmelijk slecht in deze stad van
30.000 zielen; bovendien ligt ze omringd
door moerassen, welke hun ongezonde
Bewerkt naar het. Engelsch van
EÏÏMA JANE WORJBOISg.
71)
„Waarlijk? Dat is hoogst vereerend voor
mij", en mijn oom! rechtte zijn rug, zoo
als hij gewoonlijk doet, als hij zich uit
verlegenheid een houding wilde geven.
Ook nu keek hij onrustig om zich heen
en ik begreep, dat hij piet al te veel
vertrouwde op het eergevoel der schoone
Julia en dat hij vreesde, dat ze het mis
schien over „het blauwtje" had, dat zij
hem jaren geleden had laten loopen. En
daar was reden toe, want jaren geleden
had ze van lederen kennis, dien ze ont
moette, verteld, hoe ze Matthias Perreu
afgewezen had en hoe hij zich! daarover
teleurgesteld had betoond, wat ze als
een triomf beschouwd had. Later bleek
mij ook, dat de verlegenheid van mijn
oom over Louis' opmerking niet zonder
grond was geweest. Louis was van de
vroegere verhouding geheel op de hoog
te gebracht.
Maar ik moest mi, u gaan klaarma-
geuren dagelijks naar de stad zenden.
Het is er steeds dampig, vochtig, en het
riekt er kwalijk, als in een slecht-geven-
tileerden kelder.
En daarheen zijn nu de Czaar en de
Tsarina met hunne lieve kinderen: Olga,
Tatiana, Marie, Anastasia en Alexis, resp.
22, 20, 18, 17 en 14 jaar oud, overge
bracht. De weg er heen gaat van Moskou
naar Nisjni-Novgorod, over de Wolga tot
Perm, dan over het Oeral-gebergte, per
trein tot Tioemen, en verder de Irtisjrivier
af, een bootreis van ongeveer vijf dagen.
De voornaamste straat, voorzien van het
boven aangeduide plaveisel, leidt naar het
hoogere gedeelte, waar de citadel gebouwd
staat, het verblijf van den ex-tsaar aller
Russen! Een oud, smerig gebouw, grauw
gepleisterd, ombouwd door verschillende
vervallen regeerings-gebouwtjes, en daar
nevens de in geen Russische of Siberische
stad ontbrekende kathedraal, gekroond met
den pompeusen gouden koepel, de eenige
pracht en heerlijkheid van Tobolsk.
Men leze de schets van Harry de Windt
zooals hij, staande voor een der vensters
dezer citadel, een blik op de stad be
neden sloeg:
„Een stad des doods, in meer dan
één opzicht,'dank zij de ongezonde ligging
aan de rivier, ook als gevolg van den
uitgestorven indruk, welke Tobolsk maakt.
De zomer is er nog de dragelijkste tijd, al
is het er dan smerig en modderig. Maar
zelfs in dezen tijd ziet men de stad
omlaag liggen als omgeven door kwaad
aardige dampen, opstijgende uit de moe1
rassen en poelen rondom. Boven de stad
bijna voortdurend grijze lage wolken. En
tusschen dezen bedompten hemel en den
laag bij den grond kruipenden mist, war
relen de muskieten bij dichte zwermen,
's Winters kan het er intens koud zijn,
tegelijk weer ongezond dampig, zoodat
Tobolsk een klimaat vertoont, dat men
eigenlijk in geen der andere groote ste
den van Siberië aantreft, als bijvoorbeeld
Irkoetsk of Wladiwostok."
Wanneer men leest de bovenstaande
typeering van dezen onbevooroordeelden
Engelschen schrijver, dan vraagt men zich
laf, of de tsaar en degenen, die het jong
ste monarchale en contra-revolutionaire
complot om hem weefden, het er zóó
naar gemaakt hebben, dat Kerenski en
de zijnen tot zulke strenge maatregelen
hun toevlucht moesten nemen?
Aldus Het Handelsblad. Een vraag
die wij niet nazeggen, al vervult mede
lijden ons met de Tsaritsa en hare on
schuldige kinderen. Doch meer nog dan
den Tsaar hadden wij Janoesjkewitsj en
Soechomlinof en Sasonof, die met hun
logens en mobilisatie op eigen gezag den
oorlog ontketenden, den gang naar To
bolsk waardig gekeurd.
Beknopt overzicht van den toestand.
Laten wij beginnen met del illustratie
Van de Ruslsisc-he verwarring voort te
zetten.
Met verbluffende snelheid en met ver
bijsterende schokken loopt de film van
de Russische geschiedenis na des Tsaren
val' af.
Te Moskou is thans de staat van be
leg afgekondigd.
De voorloopige regeering heeft eetn ver
volging gelast tegen Korniloff en een an
ken, want tante Mona wilde, dat ik mij
zou verkleeden. en mijn „ragebol",, zoot-
als Dobbs mijn krullen heel onwelwil
lend betitelde, in orde zou brengen. Ge
lukkig vond tante Judith dat het met mijn
kleeding wel,, kon, mijn jurk was netjes
genoeg, het was toch geen formeel be
zoek, dat ik ging brengen op Cuppage,
ik moest dus maar even Jnijn krullen
glad strijken en mijn handen wasschen
vond zij, dan was ik wel klaar.
Schielijk volbracht ik mijn toilet, en
toen ik weer in den fa(mikekring was,
sprong Louis Trafford, die daar neg steeds
het hoogste woord voerde, oogenblikkelijk'
op, om mij naar zijn moeder te brengen.
Ditmaal namen wij niet onzen weg door
het eikenboscbje, maar gingen wij langs
den straatwegvoor den eersten keer
opende zich voor mij het Zware ijzeren
hek, dat altijd zoo'n geheim,zinnigen in
druk op mij gemaakt had. Het was een
kolosaal ijzeren1 hek, lomp: en zwaar en
bovendien verweerd en verroest door
ouderdom en verwaarloozing, terwijl de
steenen pilaren ter weerszijden geheel be
groeid waren met klimop. Boven de klim
opranken grijnsden ons een paar afschu
welijke dieren toe, met vleugels en staar
ten, welke beesten ik altijd voor draken
gehouden had; Louis vertelde mij1 nu,
dat het griffioenen waren, fabelachtig^
dieren, die sinds onheuglijke tijden tot
deren generaal onder "beschuldiging Van!
rebellie.
Ze heeft het blad Nowoje Wrernja ver
boden, omdat het de proclamatie van
Korniloff volledig en die van Iverensiki
daarentegen slechts in Uittreksels heeft
gepubliceerd.
Van Korniloff wordt het volgende ver
haald. 'Hij heeft in het Oostenrijkschlö
gevangenkamp te Neulélngbach vertoeft.
De ^Russische generaal' was daarhleenl
midden Juni 1915 vervoerd, toen hijf, na
dat zijn divisie in de woud-KarpatheU
vernietigd was!, bij Duhl'a licht gewond
werd en gevangen genomen.
Korniloff beheerscht meerdere talen!;
hij sprak liefst Duitsch en verzekerde
bij 'ieder gesprek over den oorlog, dat
deze nog 3 o? 4 jaar zou' duren en een
nationale oorlog worden zou Dit was
natuurlijk bangmakerij.
In 1915 werd "Korniloff naar een ge
vangenkamp in Hongarije getransporteerd,
vanwaar hij op zijn verzoek naar een
hospitaal1 werd overgebracht. Zooals he
kend, wist hijf later hieruit te ontvluchten.
Slaagt Korniloff er in Kerenski te ver
dringen, en zich zlelf tot ongekroond op-
perheerscher op te werpen, dan is ee|n
nieuwe) phase in 'de gpschiedenis van
Rusland' aangebroken. Het schip van
staat zal' dan weer in anieer „reactio
nairen" .koers gestuurd worden, in een!
krachtig-im.perialisti.sche en lel-militairis-
tisChe richting.
Doch de oppositie zal groot en ver
woed zijn.
Van de fronten weer geen geruchtma
kend nieuws.
De Duitschers zijn zeer actief op het
Engelsche front, o.a. ten 0. van Hargi-
court en bij: Bullecourt en Lombaertsyde.
In Champagne deden de Ffanscheüï
succesvolle invallen in de Duitsche li
nies', een ten Noord-Westen van Aubé-
rive, een andenen ten Oosten van de|n
weg St. HilaireSt. Couplet. Bij deze
laatste onderneming drongen de Fransche
detachementen tot juf de derde Duitsche
linie door. Er ontwikkelde zich eeta. he
vig gevecht, de Duitsche bezetting werd
gedood of gevangen genomen. De Fran-
schen lieten voorts verscheidene schuil
plaatsen in de lucht vliegen en brachten
oorlogsmateriaal mee terug.
■Groote actie in de lucht.
Op het Zuiderfront zijn de 'Oostemrij-
kers weer de haas. Ze vochten op de
hellingen van den San Gabrielle miet
succes.
Uit Weenen wordt aan 'de „Köl'nisch©
Zeitung" gemeld: Het flauwer worden!
van den elfden Isonzo-slag beschouwen'
de bladen als! .een panze, die "Cadorna
heeft doen intreden, om nieuwe reserves
te concentreerdn. De bladen zijn van
meening, dat de nieuwe reserves1 aan
het Voor Cadorna ongunstig resultaat
van den slag 'niets zullen kunnen ver
anderen. (Van het mislukken van klein!
doorbraak naar Triest verwachten de
bladen een1 grooten ommekeer in Se volks
stemming; in Italië.
In Duitschiand houden de binnenland-
sfehe moeilijkheden aan.
De „strijd om den rijkskanselier" öjeemt
in de laatste Sagén wederom scherper
vormen aan. Door de organen van de
rijksdag-meerderheid wordt een toenemen
de aandrang op den rijkskanselier .uitge
oefend omi aan alle onduidelijkheid en
dubbelzinnigheid een einde te imakcefni
het familiewapen der Catherwoods had
den behoord.
„Want", zeide hrj> „wij, stammen .af
van een zeer oude familie, misschien
wel de oudste uit het heele graafschap.
Dè vroegste kronieken van Nortshire ma
ken reeds melding van de Catherwoods".
„Maar jij bent een Trafford", antwoord
de ik, op een 'toon van terechtwijzing.
„Dat is tfoo, ik ben een geboren Traf
ford, maar de Traffords zijn gelukkig ook.
geen parvenu's. Nu is het mijn eer, dat
ik de beide families vereenigien mag, want
zoo gauw ik meerderjarig ben, zal 'ik de
naam en het whpen der Catherwoods aan
nemen bij het mijne".
:Onder dit gesprek waren wij de groote,
donkere laan doorgekropen, die naar het
huis leidde. Het pad was heelemaal be
groeid, geen enkel steentje was meer te
ontdekken en onder de hoornen lagen nog
altijd de afgevallen bladeren van het vo
rig jaar, misschien wel van vele jaren,
want blijkbaar nad men zich geen moeite
gegeven de plaat" ook maar een beetje
in orde te houden.
Achter Louis ging ik de tweede stoep
op, waarvan de meeste: steenen gebars
ten waren, ze Waren alle met mos be
groeid.
„Cuppajge ziet er tamelijk verwaarloosd
uit, vindt je niet, missj Tyndale? Ja, waar
ik het geld vandaan moet halen, om het
Telef. Interc. 130.
en zich b-ij de igerst-voorkomiende gele
genheid, 'die in het antwoord op het
Vredesvoorstel' van den Paus zou kun
nen bestaan, in den geest van de meer
derheids-resolutie uit te spreken.
De conservatieven, all-Duitschers, an-
nexionisten en verdere imperialisten ont
wikkelen van hun kant een uiterst krach
tige propaganda om de leidende kringen
tot het deelen van hun opvattingen te
brengen. Zij1 hebben dezer dagen, onder
leiding van den heer Kapp, een groote
„Deutsche (Yaterlaixdspartei'in het le
ven geroepen, die voor een '„Duitschen
vrede" moet ijveren. Ook in de pers blij
ven deze heeren hun actie met alle kracht
voortzetten. I ("1
Be Zweedsche telegrammen-affaire.
Een telegram uit Buenos-Ayres meldt:
De Argentijnsche regeering heeft aan de
Duitsche legatie de paspoorten overhan
digd voor den gezant Luxburg, wiens
verblijf niet bekend is.
Korte oorlogsberichten,
Naar de bladen vernemen, hebben
generaal Klembowsiki, de nieuwe opper
bevelhebber, en de beide, bevelhebber^
resp. van het Russische Zuid-Oostelijk
en het Oostelijk front zich bij: Kornilof
aangesloten,.
Het „Berliner Tageblatt" meldt, dat
het Duitsche antwoord op de Pauselijke
Nota zeer spoedig afgezonden zal worden.
Het blad zegt, dat in de buitengewone
commissie ongemeen levendige debatten,
gevoerd zijn, zoowel over het algemeene
standpunt, als over den inhoud van de
Nota. De antwoordnota zal o,ok nader
ingaan op de nieuwe oorlogsdoeleinden.
In het Vaticaan verwacht men, dat de
Centralen hun oorlogsdoeleinden formu
leeren zullen.
Op de uitnoodiging tot een confe
rentie van gezanten van de neutrale lan
den te Stockholm,, zijn bij de Zweed
sche regeering nog niet alle antwoorden
ingekomen.
In Frankrijk moet een geweldige
groei van de vredesbeweging merkbaar
zijn.
In de Noordelijke wateren zijn we
derom 7 stoomschepen en 2 zeilschepen
met een gezamenlijken inhoud van 20.000
br. reg. ton tot zinken gebracht. Daar
onder bevonden zich twfee groote bewa
pende stoomschepen en een Engelsch
transportschip. De beide zeilschepen had
den ladingen mijnhout en soda aan boord.
Alle Roemeensche bladen vermel
den de toewijding van den Russischenj
hospitaal-soldaat Tomel, die toestemming
ontving zijn bloed te laten overvoeren!
in de aderen van den Roemeenschen of
ficier Comstantinescu, die zwaar gewond
was door een granaatscherf en op' het
punt was te sterven van bloedverlies.
Hierbij valt te vermelden, dat verschei
dene Russische verpleegsters hetzelfde
voorstel gedaan hadden," maar Tomel werd
gekozen, daar hij sterker was en beter
hiertegen bestand. Toen de officier we
der dn staat was te spreken zeide hij':
weer in orde te laten brengen, dat be
grijp ik zelf niet, of het moest, dat
Daar Louis ziweeg, op een moment, dat
ik gaarne wilde weten, wat hij bedoel
de, vroeg ik onmiddellijk wat hij' bedoelde.
„Wel, ik bedoelde: of het moest zijn;
dait ik op de eene of andere manier een
mooi vermogen kreeg. Maar dat is zéér
te betwijfelen, de Catherwoods hebban
zoowat allemaal aan een nare ziekte ge
leden: geldgebrek, en ze waren buiten
gewoon knap in het verteren, maar van
het sparen 'hadden ze geen verstand. En
met de Traffords was het misschien nog
een beetje erger dan met de Cather
woods, want zij hebben nooit de waarde
van het geld gekend en ze zijn zóó
dom in het rekenen, dat zij het verme-
nigvukugen nooit hebben kunnen leeren".
„Maar dit is heel gem; kkelijk, dunkt me.
ïfc kan het je in v.j£ minuten leeren".
r>d h< ■*-. riendelijk van je",
zehij guitig-bekefd, „maar ik 'zal je
aanbod niet aannemen, Want ik heb al
eveneens last van de familiekwaal en,
heb dus geen lust me met rekenen te
vermoeien(Maar laat ik je nn bij
mijn mama en b(j madame mijn groot
moeder, brengen".
„De deur was iutusschen geopend door
een livreiknecht van een byzonder don
kere gelaatskleur, die rv mot slaafschen
eerbied zijn jongen IUv 'SUiT naderde em
„Heb dank, Russische Kameraad, gij hebt
mij in de mogelijkheid gesteld den strijd
voor de vrijheid van Roemenië te her
vatten. i f i3S|
Uit Posen wordt bericht, dat de
gebouwen der Hohanniamühler Actien-
Gesellschaft gisteren in den middag in
brand zijn geraakt.
De Duitsche stoomschepen Suevia,
Coblenz, Tübingen, Elmshorn en Andalu
sia, alle met onbruikbare machines te
Manila Eggende, zullen door Amerikaan-
sche marineschepen naar Hong Kong wor
den gesleept om aldaar gerepareerd te
worden.
De Amerikaansche regeering heeft
bij wet van 15 Juni 1917 alle in de Ver.
Staten in aanbouw zijnde vracht- en pas
sagiersschepen van 2500 tons d.w. en
hooger gerequireerd, alsmede alle mate
riaal voor deze schepen bestemd, ma
chines, enz. In totaal 250 schepen met
een bruto inhoud van 1.250,000 tons.
Het resultaat van de Japansche mis
sie naar de Ver. Staten is, dat alle krach
ten in Japan zullen worden saamgetrok
ken voor productie en transport van oor
logsmateriaal voor Rusland.
Te Essen is een locomotief ont
spoord, waardoor de muur van een huis
ingedrukt werd. Twee personen werden
gedood, velen gewond.
Het centrale comité der kadetten-
partij in Rusland, heeft aan Kerenski me
degedeeld, dat de partij aan haar leden
toestemming heeft gegeven om zitting te
nemen in het kabinet, dat gevormd zal
Worden om een burgeroorlog te vermijden.
De bladen melden, dat de ex-groot
vorsten Michel AleXandrowitsj en Paul
Alexandrowitsj uit hun residentie te Kat-
china bij Petrograd zijn overgebracht naar
het ministerie van binnenlandsche zaken.
Het Roenreensche hoofdkwartier
seint verschillende gevallen, waarin de
Duitschers mannelijke en vrouwelijke per
sonen van de burgerlijk© bevolking in het
bezette deel van Roemenië aan schans
werk zetten en ander werk onder het
vuur der tegenstanders lieten doen.
De jonge prins Karei van België,
die zijn eerste opleiding van zeeman aan
boord van een Engelsch opleidingsschip!
ontvangt, is door koning George en ko
ningin Mary uitgenoodigd zijn verloftijd
op het kasteel van Buckingham door te
brengen. j i
Painlevé aanvaardt de hernieuw
de opdracht om een nieuw, kabinet in
Frankrijk samen te stellen.
Rantsoeneering Courant
papier.
De Ver. De Ned. Dagbladpers besloot
tot onderlinge rantsoeneering van het
courantpapier over te gaan. Na 30 Sep
tember zal voorloopig tot 25 [pet. yan|
het gebruik in 1916 bezuinigd worden.
ons door de vestibule heeu bracht, een
groote, ongezellige ruimte, geheel met van
ouderdom zwart geworden eikenhout be
timmerd. Donkere familieportretten zagen
met strenge, norsche blikken op, ons
neer, en overal zag ik griffioenen afge
beeld of in het houtwerk uitgesneden, ik
'zag ze ook op de paneelen. Aan den
eenen kant was een kolosale haard, die
voor een ontzaglijk vuur bestemd scheen
te zijn, aan den .anderen kant waren ver
scheidene deuren van kamers en gangen,
terwijl zich aan het eind een breeds
trap bevond, van zware leuningen voor
zien, die evenzeer in steen waren uit
gehouwen; hierboven was een raam aan
gebracht met gekleurde vensterruiten.
Het was buiten nog volop dag en daar
bij Zeer zonnig, maar nu ik: dit sombere
schemerige huis binnengetreden wias, was
het, alsof het buiten ook donker en
regenachtig moest zijn en ik huiverde
bij het gevoel dier kille, vochtige atmos
feer om mij heen.
Dan was ik toch heel wat liever op
Elmwood, dacht ik bij me zelve. Elmwood
was wd niet zoo groot, maar het was
goed onderhouden en droog en alles om
ons heen is stevig en flink en betrek
kelijk nog nieuwjerWetsch.
(Wordt vervolgd.)
i J j J
