So. 268
Vrijdag 17 Augustus 191?
•lie Jaargang
feuilleton.
De Groote Oorlog.
Binnenland.
Uit de Provincie.
Uitgave van
öe Naaml Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 213
Bureau te Middelburg:
MRM A F. P. DII'J IJ L. BURG.
Drukkers
josterbaan Le Co int re. Goes.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden fr. p. post f 1.50
Losse nummers 0.06
Prijs der Advertentiën.
14 regels f 0.60, iedere regel meer 15 et
3-maai wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Bewijsnummers 5 cent.
Botha takelt af
De berichten uit Zuid-Afrika inzake de
populariteit van Botha's staatkunde lui
den ongunstig.
Gelijk de lezer weet heeft Botha een
manifest gericht aan het Zuid-Afrikaan-
sche volk, waarin hij het oordeel vraagt
over zijn politiek. Dit zouden de kie
zers kunnen geven bij de verkiezingein
voor de Provinciale Raden.
Deze verkiezingen nu zijn in Juni j.l.
gehouden en hebben aan de regeering
van het beruchte tweespan Botha-Smuts
een raken terugduw gegeven.
In de Kaapkolonie verloor de Botha-
partij zes jzetels. En in Transvaal ver
ging het haar nog erger.
De vorige Provinciale Raad dagteeke-
nend van vóór den oorlog, in 1914, telde
23 Arbeiders, 20 leden van de Zuid-Afri-
kaansche Partij en 2 Unionisten.
De Arbeiders' waren door de Engel-
schen op het kussen gebracht; de Z.-
Afr. Partij is dp Botha-partij.
In 1915 verloren de Arbeiders 20 ze
tels, zoodat zij er slechts drie .overhiel
den; verder werden toen gekozen 14
Unionisten (Vóór één Zuid-Afrika, niet
direct tegen Botha, twijfelachtig), 4 Nati
onalisten (Boeren-partij, tegen Botha), 22
Zuid-Air. Partij (Botha-partij) en 2 Onaf-
hankelijken, beiden voor Botha. Botha had
derhalve 24 vóór- en 21 tegenstanders.
Thans werd de stand der partijen 8
Arbeiders, 10 Unionisten, 14 Zuid-
Afrikaansche Partij, 12 Nationalisten, en
1 Onafhankelijke (tegen Botha).
Botha heeft dus nog slechts 14 partij-
genooten in den Volksraad overgehouden.
De Unionisten zullen hein wel niet bei-
moeilijken. doch na den oorlog kiezen
ook zij tegen hem partij en is het met
's mans macht .gedaan.
Het beruchte tweetal Botha-Smuts leeft
thans nog bij de gratie van deze tien
(of elf) twijfelachtige geestverwanten.
Een bondgenootschap tusschen Zappen
en Nattes wordt nu verwacht.
Voor Botha het begin van het einde.
Een die zijn roem overleeft.
Bstoopt «verricht v&rs den toestand.
In Vlaanderen is de tweede groote slag
ontbrand.
Aldus meldde ons het Berlijnsche staf-
bericht van 16 Augustus en 'tgaf vervol
gens een verhaal van den strijd, waarbij
de Engelschen de Duitsche stellingen wis
ten binnen te dringen en door voort-
durenden aanvoer van versche troepen
de plaats, waar ze binnengedrongen wa
ren, ter weerszijden van Loos trachtten
grooter te maken.
Blijkens den Duitschers in handen ge
vallen legerorders was het doel van den
aanval het 4 K.M. achter hun front ge
legen dorp Vendin-le-Vieil.
Het avondeommuniqué meldt echter, dat
de stormaanval der' geallieerden ïn Vlaan
deren, welke zich op de flanken nog
over 30 K.M. uitbreidde, met zware ver
liezen voor hen (en voor de Duitschers
natuurlijk!) is mislukt. Slechts bij Drie
grachten, aan het Yserkanaal en bij Lan-
gemarck zouden de geallieerden successen
behaald hebben. Berlijn bestempelt ze ech
ter als voordeelen van plaatselijk karak
ter.
Van St. Julien, ten N.-O. van Yperen
tot Warneton aan de Lys zouden de ge-
50)
Bewerkt naar het Engelsch van
EMMA JANE WORBOISE.
Ik vertelde tante Rachel nu, dat ik
zoo gaarn,e dien vrede ook wilde be
zitten en dat ik mij gedurende deze treu
rige weken zoo ontzettend bezwaard had
gevoeld, dat ik soms wel wenschte maar
dood te zijn. Maar ook sprak ik haar
van mijn vrees voor het sterven, die
altijd weer de overhand kreeg in mijn
gedachten, omdat ik wel niet in den hemel
zou komen ik had immers den Heer
nooit gediend.
Tante Rachel' hoorde miji geduldig aan.
„Neen kind," zeide zijl op mijn laatste
woorden, „ge hebt God. niet gediend, dat
i® waar. Ge hebt naar de stem van den
ooze geluisterd, en hij' heeft u betaald
,a, °P de manier, waarop hij dat
Ik denk wel, dat je me be
grijpt, Chrystie."
Ingreep de oude dame volkomen,
begreep haar zoo goed, of ik geen
ren maar wel dertig jaar oud was ge
weest. Dat was God's wondere genade,
allieerden overal „totaal teruggeslagen" i
zijn.
Maar toch, (loor de vordering, nu ten i
Noorden van Lens, wordt de positie van
de Duitschers in Lens nog meer bedreigd
dan zij reeds werd. Met opmerkelijke taai
heid houden de Duitschers zich aan dit
punt sedert maanden vastgeklemd en tot
dusver zijn de Engelschen er niet in ge
slaagd om door een afbrokkelen van de
steunpunten der centralen aan weerszij
den van de stad hun positie daar on
houdbaar te maken.
Maar als 't zoo doorgaat kon de .po
sitie der Duitschers daar wel eens ?eer
hachelijk worden.
Van de andere fronten geen gerucht
makend nieuws.
Des Pausen vredesbemiddeling wordt
met gemengde gevoelens begroet.
Van heide zijden wordt tegemoetko
mendheid geëischt.
Voor de centralen zal een aanvaarden
van hel bemiddelingsvoorstel niet minder
tegemoetkomendheid eischen dan van de
geallieerden. De centralen zullen af te
zien hebben van de winsten, die ziji met
de wapens in de hand veroverd hebben
en, ondanks alle geweld van den tegen
stander, hebben weten te behouden. De
geallieerden zullen ai te zien hebben van
de groote verwachtingen, die zij nu weer
op de hulp van Amerika bouwen en de
resultaten die zij daarvan verhopen.
Stuitend is de toon, die in de gele
pers van Amerika doorklinkt. Nog scher
per en nog hoonender dan die in de
Engelsche bladen tot uiting kwam.
Een waardig tegenhanger van deze door
oorlogs-hartocht ingegeven beschouwin
gen, vormen de zeer juiste opmerkingen
door de „Westminster Gazette" gemaakt.
Over het algemeen schijnen ook de En
gelsche bladen, na den inhoud van het
programma inderdaad te hebben nagele
zen en bestudeerd, zich veel bezadigder
en toegeeflijker uit te laten dan in de
oogenblikken van eerste opgewondenheid.
Ln Frankrijk durfde men o.m. nog dit
schrijven
Tot de kanseliers van Duitschland en
Oostenrijk het woord nemen en zij
zullen het moeten doen in naam der
staten, welke zij vertegenwoordigen
tot zij onderhandelingen op duidelijke en
concrete voorwaarden vragen, zullen de
soldaten alleen den vrede voorbereiden.
In het Zweedsche dagblad „Allehanda"
betoogt een Zweedsch zendeling, dat de
militaire beteekenis van China voor den
oorlog gering is. China heeft evenmin
geld als geoefende soldaten. De artillerie
is verouderd en minderwaardig. De waar
de der Chineesche vloot is practisch ge
lijk nul, terwijl het binnenlandsch geeaar
het leger vasthoudt. Indien de troepen
uit het binnenland werden weggenomen
zouden talrijke rooverbenden zonder twij
fel verschrikkelijk huishouden.
De militaire gouverneurs zijn over het
algemeen niet veel meer dan voormalige
rooverhoofdlieden.
De „Basler National Ztg." schrijft om
trent de weigering der Entente-regeerin
gen om passen voor Stockholm te ver
strekken, o.a. het navolgende„Stock
holm is op het oogenblik voor Lloyd
George en Ribot een gevaarlijker tegen
stander dan Hindenburg. Deze bedreigt
slechts hier en daar een front-sector, doch
Stockholm laat het geheele front der Ge
allieerden in het binnenland afbrokkelen
en Vermindert het vermogen der lijden
de en verzwakte Staten om vol te houden.
die in mij te werken begon en mij dé
oogen opende voor het kwaad, dat in
mil leefde. God kan het kleinste kind,
als Hij met zijn genade het tot zich
trekt, zoo verstandig maken als een vol
wassen man of vrouw, daarentegen kan
de satan ieder, die naar hem luistert,
al is hij wi]s in de dingen dezer wereld,
in de geestelijke dingen nog dwazer en
onwetender maken San het kleinste kind.
Nu was ik nog Jong, maar God begon
door Zijn Geest in mij te werken en
in de lange, sombere weken mijner een
zaamheid had ik een flauw begrip ge
kregen van de wetten Van dood, zonde
en straf.
„Maar nu moet je mij eens vertellen,
Chrystie, wat of iemand moet doen, die
merkt, dat hij een slechten meester dient.
Want dat heb je toch gedaan, niet waar,
toen je naar die booze stemt in je luis
terde?"
„Dan moet men hem verlaten, hem
niet meer gehoorzaam willen zijn."
„Juist, dan moet men niet meer naar
hem willen luisteren, en dat moet je)
ook .(doen kind. Nu, op dit oogenblik
moet je dien sléchten meester vaarwel
zeggen en overgaan in den dienst van
een nieuwen meester en je weet nu wel,
welken meester ik bedoel, niet waar?
Want zijn last is licht, mijn kind, in
Heldhaftige ontsnappir.g.
Over een heldhaftige ontsnapping le
zen wij het volgende verhaal in De (Bel
gische) Legerbode
De zoon van een notaris uit Vlaande
ren, die tegenwoordig in het leger dient, 1
en die door de Duitschers was wegge
voerd, heeft het verhaal van zijn ont
snapping gedaan, die werkelijk heldhaftig
inag heeten.
Na in verscheidene kampen te hebben
verbleven, waar het voedsel ellendig was,
trachtte hij te ontsnappen en gelukte
er in,
„Na te hebben vernomen", zoo vertelt
hij, „dat een wagon, met flesschen ge
laden, naar Denemarken moest vertrek
ken, maakte ik mij gereed om opnieuw te
trachten te ontsnappen. Ik beschikte over
een kilo beschuit, een brood van 1 kilo
en 3 liters water. Ik gelukte er in te
recht te komen niet verre van den wa
gon, die met stroo gesloten was en ver
borg mij onder het stroo. De trein ver
trok twee dagen later: Ik bracht 11 da
gen en 5 uren in mijn schuilplaats door.
Toen ik uit den wagon, kwam, was
ik werkelijk uitgeput. Mijn voeten warén
bevroren. Gelukkig kwam ik bij brave
Sieden te recht. Een Deensch dagbladschrij
ver ondervroeg mij'; hij stelde belang in
mijn lot en publiceerde Aen verhaal van
mijn lotgevallen in zijn bladhij gaf mij
gastvrijheid in zijn huis en deecl mij va
derlijk verzorgen. De geneesheer die mij
onderzocht vreesde een oogenblik, dat men
mij beide voeten zou moeien afzetten.
Gelukkig was het zoo erg niet en na
een maand goede zorgen was ik heele-
maal hersteld.
Dank aan de tusschenkomst van een
priester heb ik de n-oodige papieren kun
nen bijeenbrengen en Engeland bereiken,
van waar ik naar Frankrijk ben gaan
dienst nemen bij het Belgisch leger".
Korte Oorlogsberichten.
De Victoire wijst op het feit, dat
men dagelijks in de omgeving der stati-
tionsi tin buitenwijken van Parijs, een
groot aantal zwaar beschonken verlofgan
gers aantreft, die langs de wegen wag
gelen. Onder de derde Republiek staan
de publieke giftmengers klaarblijkelijk bo
ven de wet, zoo merkt het blad bitter op.
Dat de klachten, die men bij ons
te lande ten aanzien van het oorlogs
brood wel hoort uiten, heusch overdre
ven zijn, en dat wij in vergelijking met
het buitenland werkelijk nog brood van
voortreffelijke hoedanigheid eten, moge
blijken uit het feit, dat een groot blad
als de „Petit Parisien" het voor noodig
houdt zijn lezers een middel aan de hand
te doen ter voorkoming van de storin
gen in de spijsvertering, die zich tenge
volge van het nuttigen van het Fran-
sche ooiTogsbrood schijnen voor te doen.
Ter voorkoming hiervan is het vol
doende om na iederen maaltijd eeln half
met water gevuld glas, waarin een halve
koffielepel tersodia-poeder is opgelost,
te drinken. Dit middel geneest alle» maag
kwalen." il
-De „Figaro" stelt vast, dat het aan
tal door duikbooten vernietigde schepen
niet grooter wordt, maar dat de duik
booten steeds meer schepen met groo
ter tonnenmaat aanvallen. De Duitschers
schijnen thans hun slachtoffers uit te zoe
ken, waardoor het verlies aan scheeps-
ruimte grooter is geworden. Het duikboo
tengevaar blijft daarom onverminderd ern
stig.
zijn dienst is het heer-lijk. En nu zegt
die goede meester tot Hl, Chrystie Tyn-
dal'e, mijn kind, kom tot Mij, want Ik
heb u lief, volg gij Mij, waar Ik heenga,
en het zal u niet berouwen. En wat
zegt mijn kleine Chrystie op die vrien
delijke uitaoodiging Zal ze ernaar luis
teren?"
„Och, tante, ik zou wel graag willen,
maar ik ben zoo erg ondeugend en ik
vrees, dat "dat nooit beter zal worden."
En nu vertelde ik haar gansch de ge
schiedenis mijner droeve jeugd, hoe drif
tig ik altijd was geweest, thuis al op
Blooms bury Square te Londen, en hoe
men zich nooit veel om mij bekommerd
had. En al' de wanhoop van mijn jong
hart stortte ik voor haar uit en ik liet
haar gevoelen, hoe ik wel slecht van mij
zelf moest denken, waar ieder het deed.
Tante Rachel zeide niet veel óp die
woorden, maar liefdevol streek ze me
mijn haren. „Arm kind, arm- meisje,"
zeide zij zacht, als in gedachten ver
zonken.
„En hoe zal ik nu anders kunnen wor
den, tante Rachel?" vroeg ik haar.
„Wil je dan heusch anders worden,
Chrystie, is dat je oprechte wensch?"
„Ja, tante, dat meen ik. Ik heb mij
zoo ellendig gevoeld eu ik wist, dat ik
het verdiende, maar als men maar eens
Volgens Russische bladen vond in
St. Petersburg een demonstratie van 40-
jarige soldaten plaats, die weigerden haar
het front terug te keeren. Zulke demon
straties kwamen ook voor in Moskou en
in eenige gouvernementen en districtste-
den. Volgens de „Birschewija Wjedomosti"
neemt de gisting in Astrakan een gevaar
lijk karakter aan. De soldaten weigereh
naar het front terug te keeren.
Behalve de jonge dichter Ledwidge
uit Ierland, die als korporaal diende, is
ook gesneuveld de jonge dichter luitenant
Leslie Rider Bumpus, van de Australische
veldartillerie.
De Italiaansche tarweoogst wordt
officieel geschat op 38 millioen quintalen.
Dit waarborgt 'tland het noodige graan
tot de oogst van het volgende jaar be
schikbaar is.
De „Russkija Wjedomosti" deelt
mede, dat het vroegere gêschenk der Fran-
sche republiek aan den gemeenteraad van
Moskou, bestaande uit de busten van den
ex-tsaar Nikolaas II, en tsarina Alexan
dra, na de revolutie uit het gemeente
huis verwijderd zijn.
„Det„Messagero" deelt mede, dat
de Italiaansche autoriteiten, die het ho
tel Eden overnamen, een ondergrondsche
passage hebben ontdekt, die verbinding
gaf met de villa van Von 'Bülow aan de
overzijde van de straat. Deze tunnel were
door Btilows neutralistische vrienden ge
bruikt, wanneer zij hem onbespied wil
den bezoeken.
Volgens de Kreuzztg." is het den
luitenant ter zee le klasse, Otto Schenk,
uit Eisleben, gelukt als een der weinig
overlevenden van het kruisereskader van
admiraal Spee, naar Duitschland terug
te keeren. Hij had voor zijn reis van
Zuid-Amerika naar- Duitschland, waarbij
enorme moeilijkheden waren te overwin
nen, 8 maanden noodig gehad. Schenk
is ©ogenblikkelijk weer in actieven dienst
bij de marine getreden.
De ruwe olie-productie in bezet Roe
menië bedraagt dagelijks 200 wagons.
In het Prieska-district in Kaapkolo
nie is een asbest-mijn ontdekt. Duizen
den zakken asbest worden naar Enge
land verzonden.
In den loop van September zal
een nieuwe groote Entente-conferentie
plaats hebb.en, waarin de maatregelen van
de gealliëerden voor 1918 zullen wor
den vastgesteld.
De Russische „Beurscourant" meldt:
De keizerlijke familie is in een specialen
trein, vergezeld van twee leden der re
geering en begeleid door militairen naar
Siberië gezonden.
De dochters van den ex-tsaar kregen
toestemming in Petrograd of op Tsarkoje
Solo te blijven, maar zij verkozen met
hun buders mee te gaan.
'Gisteravond is van Zeebrugge naar
Antwerpen de „Magdalena Fischer" Vlis-
singen voorbijgevaren.
Tijdens zijn verblijf in het Italiaan
sche hoofdkwartier bezocht Poincaré met
den koning de voornaamste plaatsen van
het Isonzo-front en het Karst-plateau. Hij
verbleef o.a. in GÖrz.
Korniloff beweert, dat het Russi
sche leger nu zoo spoedig mogelijk vol
ledige hulp zal brengen aan de geallieer
den.
ïn Duitschland hebben talrijke fami
lies zich bereid verklaard oan manschap
één enkel vriendelijk woordje voor mij
had over gehad, zou ik misschien wel
wat beter zijn gewordgen. Als u mij ge
vraagd had, tante, mijnheer om vergif
fenis te vragen, zou ik het zeker heb
ben gedaan, want u is altijd zoo lief
tegen mij. En toen ik het kwaad deed,
heb ik nog wel aan u gedacht, wat u
ervan zeggen zoudt, als u ervan hoorde.
Maar ik wilde naar die stem toen niet
luisteren, ik wilde mijnheer eens geducht
latèn schrikken, ofschoon ik het niet zoo
erg bedoeld had, als het geworden is."
„Maar hoe komt het toch. Chrystie,
dat je zoo'n hekel aan mijn eer hebt?"
„Och, tante, ik vind hem zoo vreese-
selijk pedant, hij is zoo ontzettend met
zichzelf Ingenomen ik houd nu een
maal niet'van hem. Als ik bij hemi sta,
verlang ik altijd om zoo ver mogelijk
van hem vandaan te blijven, als "hij maai
naar mij kijkt, vind ik het al onaange
naam. Ik weet niet, hoe het komt, tante,
toaar het is; nu eenmaal zoo. Nu Zou
het misschien zoo erg niet meer zijn,
omdat ik nu medelijden met hem heb
en omdat hij zoo ziek is geweest door
mijn schuld."
„Zoo kind," zeide tante Rachel, „is
het dat? Dat noemen groote menschen
antipathie en ik moet bekennen, dat je
de eenige niet bent,die dat tegenover
pen, die geen familie hebben, bij wie
zij hun verloftijd kunnen doorbrengen, bij
zich op te nemen.
Te Keulen, Karlsruhe en Mannheim
en 'andere plaatsen moet hongertyphus
heerschen.
Zandaardappelen.
De inaximum-kleinhandel prijzen gelden
ook voor de fijne zandaardappelen.
De scheepvaart.
Het s.s. „Parkhaven" is met 2900 ton
beschadigde tarwe van New-York te Rot
terdam aangekomen. Het s.s. „Koningin
der Nederlanden" is Dinsdag te Batavia
aangekomen.
Uitvoer van schapenvleesch.
„De Veeh." verneemt, dat verleden week
1200 Kg. schapenvleesch van Hoek van
Holland is verzonden, maar thans is de
export stopgezet, omdat de koelcellen aan
den Hoek vol zitten met gezouten var-
Xensviöesch en hierdoor de export van
vleesch wordt belemmerd.
Dagbladgeschorst.
Het schorsingsbesluit van het „Eind-
hovensch Dagblad" is opgeheven.
Branderijen stopgezet?
De productiekosten van moutwijn wor
den zóó hoog, dat verschillende groote
firma's overwegen haar bedrijven stop te
zetten.
Boven Sittard
heeft een Duitsche vliegmachine gevlo
gen, welke beschoten werd.
Ongeoorloofd malen.van rogge.
Te Apeldoorn is een molenaar gestraft
met een maalverbod van 6 weken, we
gens het ongeoorloofd malen van rogge
voor twee landbouwers, bij wie de ge
heele graanvoorraad in beslag is geno
men.
Apotheken. Zondag a.s. zal te
Goes geopend zijn de apotheek van L.
la Porte; te Middelburg die van fa.
J. C. v. d. Harst; te Vlissingen die van
C. G. Baert.
Te Arnhem is overleden op 47-
jarigien leeftijd jhr. mr. A. A. van Tey-
lingpn, griffier bij het kantongerecht te
Amersfoort.
Middelburg. De St.ct. no. 190 bevat de
acte van de N. V. Zeeuwsche Confectie
fabriek, alhier.
Oprichters zijn de heeren: F. W. Mons!-
houwer, J. H. L. Brokmeier, mr. A. A.
de Veer, allen alhier, F. Piekema, Vlis
singen, P. J. Callenfels, alhier, P. W. M«
Hoegen van Hoogelande, Serooskerke, L,
G. James; Sluis, F. Roest, W. Hierck,
Den Haag, F. H. Umbgrove, Dordrecht,
K. J. Krijthe, Bedum en mr. A. J. Fok
ker, Leiden.
Voor de eerste maal zijn tot direc
teuren benoemd de heeren Monshouwer
en Brokmeier.
UitslagConcoursHippique.
Concours voor hec schoonste paard,
type trekpaard (zwaar wagenslag), een
span, aangespannen voor twee- of vier
wielig rijtuig, toebehoorende aan een
landbouwer.
mijn neef gevoelt. Het is waar, Matthias
is wat onverstandig en ijdel, vooral op
talenten, die hij niet bezit, al mieént hij
ook van wel. Maar daarom! mag je herd
nog niet haten, kind, ook je haat ié
dwaas, net zoo goed als zijn ijdelheid.
Je moet dat zien te overwinnen."
„Tante," riep ik bijna in geestdrift Kit,
„als u mij zeide, dat ik naar mijnheer
Perren moest gaan, om hem om'vergif
fenis te vragen, dan zou ik dat doem
om u, maar niet om mijnheer Perren.
Uit mezelf kan ik dat niet, ik kan mij
niet dwingen om hem lief te hebben,
al probeerde ik het ook."
Tante Rachel schudde het hoofd, ter
wijl zij vriendelijk glimlachte. „Wat dat
liefhebben betreft. Énd, daar zullen wé
nu maar niet meer pver praten, dat
komt, hoop iÉ wel in orde. Probeer nul
maar veens eerst vriendelijk tegenover
inrjn neef te zijn en voor hem te bid dén,
dat hij weer heelemaal beter mag wor
den. En ja, je moest" ook maar eens
vTagen, of je hem oppassen mocht alsof
je zijn dochtertje was. Dat zou wel1 aar
dig voor hem zjjn, als jij zijn ziekea!-
verpleegstertje werd." Tante Rachel lach
te, maar ze meende het toch.
I Mis: ilÜÖDi
(Wordt vervolgd.)
ii
