So. IIonderdag 16 Au^u oer EU. n Erve, GOES. ID '3! De Qroote Oorlog. rect, GOES. cerijinventaris [ren oven, te koop In en een Menwagen, lufsorgel, rpleegster ;s<? 'osr^; Zeeuwsche Stemmen. FEUILLETON. üide have, belangen Sierlijke Stand. ?ÖP r >?"^r in, T,P P*rl èn'.J.^ j e Zutphen, i VERZE- is van b.v. n bij hare steenen bak, jr inhoud, en J. SCHOUT te >P en ongeveer i dagelijks te be- DE KOSTER, In regenbak en Ie Westdijkstraat jten te bewonen, ird a f 1,— pel den eigenaar ruiden. iP |uin, Oostkapelle fP. )E RIJKE, Kou- [RA AGD: loof, 1 KOOLE, Souburg. SN, Aagtekerke. kloemendaal" te ïnenkort enkele voor Jongelingen 1.8- tot 30 jarigen jdheid en instem- Indslag der Ver- voor den dienst ^ollicitatiën wor- phtingen zijn te esheer-Directeur. iter gevraagd jnstbode, SRG, Homoeop- melden Ganze. Meliskerke., Uitgave van 'de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO, gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: 'LANGE VÓRSTSTRAAT 218 Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHU-IJ L. BURG. Drukkers Dosterbaan Le Cointre, Goes. I*»*!, J°G» ""-n voordracht slechts flauwe sympathie koes, teren. De sombere vrees kwelt ons dat dit .heele ontwerpie niet anders is dan een 'JoM 14 regels fh.u.., 3-maal wordt 2-nw. Bij abonnement voordeelige vooi,. Bewijsnummers 5 cent. De pauselijke Inmenging. 'Thans heeft de Paus een concept van vredesvoorstellen te midden der strijden den geworpen. Wilson was te vroeg if de weer geweest, hetgeen onder anderen blijkt uit zijn eigen ommezwaai. Wel wat vlug, toen het tegenliep, stak deze de vredespijp in den zak en wierp hij zijn zwaara in de schaal. Zijn poging moest derhalve wel mislukken. Zal nu 'de pauselijke poging kans van slagen hebben? Zij heeft boven die van den Yankee voor dat zij terechtertijd komt. De vol leen zijn strijdeasmoede; de legers kun nen voor- noch achteruit; Stockholm schijnt dood te zullen bloeden, na den «teek door Lloyd George en zijn satel lieten waartoe zelfs Italië behoort» aan Üe socialistische vredesplannen toege bracht. Het schijnt ondenkbaar dat de regee ringen door den paus niet vooraf van zijn plannen verwittigd zijn geworden. In dit licht gezien verwachten wij er dan ook weinig van. Immers het ant woord, dat bereids uit Amerika en Enge land openbaar werd, luidt afwijzend. Toch geve men den moed niet op. Wat bij de menschen onmogelijk is, is mogelijk bij God. Hem, den Heere der heeren, die 'tal regeert, biddend het pauselijk vredes voorstel opgedragen; en aan "Spreuken 21 vers 1 gedachtig, van Hem de uitkomst Van 's Pausen loffelijk pogen verwacht. Wie weet, een wolk als eens mans hand ware komende. Slecht vooruitzicht. i De Hoefijzer-redacteur van Het Man de 1 s b lad, heftig tegenstander van de Onderwijgbevrediging en de daarmee in verband aangenomen grondwetswijziging, jubelt het nieuwe bestuur dei' Liberale Unie tegen, omdat daarin zitting gekre gen hebben, en wel met het grootste aantal stemmen, de vier heftigste tegen standers van liet oorspronkelijke onder wijsartikel: Ileeres, Eerdmans, De Muralt en Otto, de laatste zelfs als secretaris in plaats van den onderwijs-pac.ifist Rood- liuiizen. Wij vreezen dat bovengenoemde pal staander gelijk heeft; dat er nog heel wat zal gebeuren, eer de bevrediging in eene gewijzigde lager-onderwijswet za.1 doorgevoerd zijn. Het jongst gebeulde in de Tweede Ka mer taag een dreigende vinger geweest zijn, He houding' van de Liberale Unie en 'de keuze van haar uitverkoren viertal staat met een dreigende vuist gelijk. Laten wij oppassen. Een gewaarschuwd man geldt voor twee CXIV. Een pleksike. even rijk aan historische herinneringen als aan intiem natuurschoon is het land van Schouwen, in 't bijzonder de duinstreek, met aan den voet der dui nen enkele pittoreske dorpen. Wilt ge u enkele ©ogenblikken vermeien iu de schoon- en stilheid van een ech.tr Hollandsch landschap, gaat dan naar Burgh, Haamstede of Renesse, waar gij u op historischen grond kunt terugtrek ken om van de beslommeringen des le vens te bekomen, 'k Bedoel natuurlijk niet, dat ge u daar zoudt terugtrekken, om ,u los te maken van alles wat de Bewerkt naar het Engelsch van EMMA JANE WORBOIS& 49) Ik zéide niets, maar ik begreep tante Rachel niet. Wjat bedoelde zij toch met haar woorden van „loven en prijzen?" De oude dame ging echter, na even gezwegen te hebben, voort. „Ik kan over God spreken, anderen vertellen, hoe goed, hoe oneindig goed Hij is, en hoe aan mij1 keer op keer in mijn lange leven die goedheid is geble ken. Dan kan ik vertellen, dat Hij, wat Hij me beloofde, me altijd gegeven heeft, dat Hij me nooit alleen heeft gelaten en dat Hij me heeft getroost, als ik verdriet of zorg had. Gods wil is het nu, kind lief, dat ik nog eenigen tijd op aarde blijf, om het werk te volbrengen, dat Hij me neeft opgedragen". En terwijl tante Ra chel zich wat dieper naar mij overboog 'Oi met haar gerimpelde handen inijn "oofd ophief, om mij in de oogen te geheele wereld beroert, als1 een struis vogel', die bij het naderen van gevaar- den kop in het zand steekt. Deze struis vogelpolitiek zou u niet baten, want ge zult ook daar in dat wonder-sitille en schier van de buitenwereld afgestorven land, de gevolgen van den oorlog kunnen waarnemen. Ik had het voorrecht er en kele uren te vertoeven. Men kent er oo-k de broodkaart, en de levensmiddelenrant- soeneering -is er even schaarsch als el ders. En vraagt ge de nijvere bevolking van Haamstede hoe 'ter met handel' en bedrijf voorstaat, dan zult ge wellicht menige klacht te hooren krijgen, öf ze moeten den last der tijden zóó stil dra gen als overeenstemt met do rust van het dorp zelf. Maar als dit zoo is, dan is 't een reden te meer geen gelegenheid ongebruikt te laten om 'n vrijen dag te midden van dit sympathieke volkje door te brengen. Maar laat ik ietwat geregeld van on zen fietstocht vertellen, om straks van zelf los te komen over de historie, ejn de schoonheid van West-Schouwen. Ars ge door de Nobelpoort de eens zoo machtige 'handelsstad Zierikzee ver laat, vclgt ge nog een „oogenblik de vest, om vervolgenslangs een broeden kron kelweg temidden van vruchtbare bouw landen westwaarts te gaan. De toerist uit „Holland" zou „zi'n oogen uitzien" naar dit keurige landschap, maar de Zuid-Bevelander, ofslchoon hij den pracht van zijn provincie naar waarde weet te beoordeolen, vraagt eenigszins toleui-ga- steld: Waar zijn hier de statige boomen- rijen, de trotsrivan ons eiland? Schouwen',si bouwland is niet rijk aan hoog geboomte. Toen ons gezelschap te gen den feilen wind .optornde en foeln het boven op den dijk voor de taak .ge zet werd tegen oen fernien zeewind op te laveeren, toen meende ik eenigszins te verstaan, waarom Schouwen schaduw rijk geboomte mist. Wij zijn dus op den zeedijk. Onwille keurig vragen wij naar de geschiedenis van het oude Schouwen. Ook de oude Sehouwenaren weten wat het is al wor stelende boven Ié-konten. Ook zijn zij ge staald in den strijd om hun land aan de woedende baren te ontrukken- Links van ons is de Roompot, welke ons' nog herinnert aan de partus Ronm- norum uit vroegere eeuwen, werk dei- Romeinen. T.ulslsohen Schouwen en Noord-Beveland verrees 'in de 14de eeuw een eilandje, het Worige Zand of Orisant geheeten. Nóg draagt naar dit eilandje het vaarwater boven den Roompot den naam Orisand. Ge ziet niets 'dan water en nog, ee|ns water. .De woedflöcta golven hebban lang zamerhand een geheelep inham gehooid in Schouwens zuidkust, alsof zij het eiland in tweeën wilden splitsen. En nóg staat het water „pat" aan den dijk. Van beschermend voorland geen sprake. Dd zee loert nog op meer buit. Ze gaat on vermoeid voort met aan deze kust te knagen. Maar, de S.chouwenaar slaapt niet. Toch ligt reeds de helft van het eigen lijke Schouwen in den mond der Schelde begraven. Maar wat is dat daar in de verte? We geven zelVen het antwoord. De plompe-toren, - Westen-Schouwen. Als we niet'liadden te rekenen met dei concurrentie van den zeewind, die Zich daar als' 't ware met kracht verzet tegen alles, wat hem wil trotseeren, zouden wij ons reeds verdiept hebben in dé le gendarische verhalen, die aan dezen plom pen toren en het gehuchtje aan 2'n voet verbonden zijin, het vroegere Koudekerk©. kunnen kijken, liet zij er op volgen„Lief je, ik zou wel eens willen weten, o£ dat werk ook eenige betrekking op Chrys- tie heeft. Misschien is het ook wellicht om jou, kind, dat ik nog aan deze zijde van de gouden poort sta te wachten?" De eenvoudige, vriendelijke woorden, van tante Rachel roerden mij tot in het diepst van mijn gemoed. „O, ik ben zoo blij, tante, .dat u nog hier is, dat er dan toch nog één mensch op de wereld is, die wat om mij geeft, die zich om mij bekommert. Iedereen haat mij, iedereen heeft een hekel aan mij het is al zoo lang geleden, dat ik een vriendelijk woord heb gehoord of een vriendelijk gezicht heb gezien. O tante, lieve tante, ik ben Zoo alleen, zoo vree- selijk alleen Met mijn hoofd lag ik op tante Ra chel's schoot en ik schreide hoe te tra nen. Tante Rachel liet mij met rust zé begreep, dat het schreien mij verlichting zou geven en ik dan beter met haar zou kunnen spreken. Wonderlijk toch, hoe deze oude vrouw mij begreep, mij ver stond, hoe zij sympathie wist te geven Maar zij hezat ook een hart, dat vrede gevonden had, en zulke harten zijn al tijd teeder. We s'paren dus oiizc bespiegelingen tot we in z'n schaduw slaan, beschut dooi den hoogen zeedijk. Eoukerke was vroeger een welvarend dorp met een belangrijke jaarmarkt. De polmpe toren wordt nog steeds ge noemd de 'Westen-Schouwen en als we He zen naam uitspieken, denken wij aan 't verhaal, d;at van geslacht op geslacht is overgegaan, en dat ons herinnert aan het verzanden van de eertijds zoo bloei ende haven. Er was eens een schipper van Westen- Schouwen, en die ving op zekeren dag een meermin. En hoe de meerman ook smeekte en uit de golven de armen op stak naar zijn gevangen vrouw, de schip per verhardde zijn hart en ham het zeer wijf mede naar huis'. Korten tijd daarna echter verscheen de booze meerman voor de haven van Westen-Schouwen. Alle b» woners spoedden zich naar de liaveii, om het 'wonder-licliaam te aanschouwen. En dan hooren zij boe de meerman den vloek over hen uitspreekt, als straf voor het begane onrecht. Dei mond des volks bracht dit woord weldra ,op rijm en nóg kent iedereen het; Westen-Schouwen! 't Zal u rouwen, Dat ge hebt geroofd mijn vrouwe: Westen-Schouwen zal daarom vergaan, En de plompe toren zal blijven staan. Een eeuw later lag hel. grootste deel der plaats reeds in zee. De toren staat er nogMet een paar lieve huisjes, die ons nauw de plek doofn herkennen, waar vroeger het bloeiende) zeedorp lag,. Doch we kunnen niet blijven staan bij dit verweerde stuk steen. In dei vertel glinstert de duinetrrau.1 en de kerk- eh kasteeltorens van het vriendelijke. Haam stede nooden ons tot een bezoek. Hoog' struikgewas is nu een beschutting tegen den fermen l»-i W.- komen in een heel ander Schouwen. Het zware klei- land is overgegaan in lichten zandgrond. We rijden een eenvoudig straatje; in en staan, wel'dra in den kom van het lieve dorpje Haamlstede. Treft men daar buiten weinig geboomte aan, het dorp ligt bekoorlijk in de houtsfreek en slechts de torenspits hadons de plaats gewe zen. waai- wij inroesten zijn. Rondom de Tlerv. kerk en het kerkplein maar Iaat ik nde nauwkeurige beschrijving van liet dorp zelf besparen, want het is ais zoovele dorpen met een geschiedenis in onze pro vincie. De belangrijkste bezienswaardigheid is het statige slot met de heerlijke- plant soenen, die zich tot tegen de duinen. uit strekken. Hoe gaarne hadden wij daar enkele uren doorgebracht, doch men had ons' reeds ingelicht, dat men niet op het slo-t wordt toegelaten. Dus kregen wij het trotsche bouwwerk, waar eens Witte van Holland,.' gewoonlijk naar het vermoedelijk door hem, gestichte slot, Witte v. Haam stede geheeten, in dei veertiende eeuw den scepter zwaaide, niet anders dan oppervlakkig te zienT Dit nam niet weg, dat wij enkele oogenblikken terugdachten aan dien „geeseï der Vlamingen," zooals deze zoon van Fl'oris' V genoemd werd, en, aan zijn bevrijdingiswerk bij Haar lem (den Blinkert) en ,op Schouwen. De Hervormde kerk is een oud en eer biedwaardig; bouwwerk, 't Is een ruim kxuisgebouw, rustende op twee rijen pi laren) We mochten enkele schoone schil derstukken bewonderen, doch tevergeefs zochten wij naar een monumentaal orgel- front. Toen ik uitgeschreid was en ik niet meer Zenuwachtig nasnikte, zeide tante Rachel: „Kom, mijn kind, vertel mij' nu alles", „Maar tante, weet u hel dan niet, wat er gebeurd is? Hebben zij; het u niet gezegd? Ik dacht, dat u hét wel weten, ztoudt". „Ja, Chrystie, ik heb wel iets gehoord en het is een heel droevige geschiedenis, die ik gehoord heb. Maar ik zou het nu ook wel eens 'graag van Chrystie zelf willen hooren, als zij er niet te veel te gen opziet". „Ze kunnen het u niet erger hebben verteld dan het is0, ik zou me zelf kunnen haten, om wat ik gedaan heb". „Dat mag niet, Chrsytie enhet hèlpt ook niet". Even bleef het toen stil. Dan zeide ik: „Ik wil u alles vertellen, tante Rachel". Én toen begon ik mijn treurig verhaal, van 'den dag af, dat ik mijn plan had gemaakt voor mijn buitenpartijtje met' Jen ny, den dag, waarop al mijn verdriet be gonnen was. Ik verzweeg haar niets en spaarde mijzelf in het minst niet, maar deelde haar al de slecht© motieven mee, die mij hadden aangezet tot de booze We rijden nu achter het slot omi, en gaan tusschen lieflijk geboomte duin- waarts. De fiets wordt meer en meer een last. gelijk dikwerf een lust. Straks loopen we over mulle zandwegjes, cft krijgen we telkens een aardig panorama langs een boschweg te genieten. Eindelijk zijn wij in Schouwen» Eldo rado, in het; duin. Hier ziet gij schier niemand en hier 'hoort gij niets. Hier kunt gij echte rust vinden in een ge bied,. zóó schoon, dat gij u verbaasd af vraagt, waarom niet meer toeristen dit verrukkelijke plekske opzoeken. Nu ja, ge zit op een eiland; doch dit heeft óók „z'n vóór." Geen spoorwegen, geen benzinelucht, geen stof... Jammer, dat ook hier door de mili taire autoriteiten een gedeelte van dein vrijen gpond is qpgeëischt. Een groot ge deelte van de duinstreek is daardoor on toegankelijk voor den rust-zoekenden toet- rist De tijd dringt, dus strekken wij Onze vermoeiende wandelingen niet te ver uit. We beloven onszelven later den be roemden vuurtoren eens op te zoeken, trotseh bouwwerk van den jare 1839, en Renesse, eveneens een der oudste dor pen van Schouwen, waarnaar een adel lijk geslacht zich noemde, uit hetwelk! in 't bijzonder Jan I1U vijfde Heer van Renesse, Moermont, Haamstede én Burgh, zich vermaard heeft gemaakt. Wieer komt ons een stuk geschiedenis in den gfeest. Edochwe zitten op 'n eiland. De boot gaat reeds kwart over drie vut Zierikzee. Hoe gaarne hadden wij nog lang getoefd in dit in velerlei opzicht zoo merkwaardige land. KEES VAN DER MEER. Beknopt overzicht van den toestand. In Befllgië liehben de Fransche troepen een flinke vordering gemaakt ten Wi. van den weg naar Dixm.uid.eu. De Engetechen vielen gistermorgen over een breed front aan ten N. W. van Lens tot het Huigowoud ten N. O. van Loos. Zij moeten niet onbelangrijke vorderingen gemaakt hebben, maar spreken niette min van. vijandelijke aanvallen, die hun blijkbaar heel wat zorg en moeite ver oorzaken. Berlijn laat zich nog niet uit over den aard van de infainteriegeyechten bij Letns, Cerny en Laonnois. De aanval der centralen ten Noordén van Focsani wordt met succes voortge zet. Zij maakten "zich meester van het bruggenhoofd van Baltaretu en het met groote dapperheid verdedigde dorp Stra- oaai bij Pancin. De pp mar sell hunner strijdkrachten drong de ten Westen van de Unie Niejgri- lescide Soveja staande Russische en Roemeensche divisies haar voor eenige weken rniet zware offers veroverde stel lingen op te geven. Bij Cena liepen nieuwe aanvalsgolven op den tegenstand hunner troepen te pletter. Bij Focsani en in het Trotus-dal vielen wederom ruim 3000 man en meerderp kanonnen in hun handen. Ten Zuid-Oosten van Taraopol mislukte een door gepantserde auto's ondersteunde aanval' der 'Russen. - Des Pausen oproep tot den vrede hééft in veler hart de hoop op vrede verle vendigd. Doch de houding der Entente stelt vooralsnog teleur. Vrijheid ter zee, grinnikt de Engelsch- daad. Het was een biecht zoo oprecht, als er maar zelden een geweest zal zijn. „Arm kind, mijn arm kind!" zeide tante Rachel teeder, toen ik mijn. droef verhaal geëindigd had. En dan, na een oogenblik mij vriendelijk te hebben aangezien, terwijl ze haar magere hand op mijn hoofd liet rusten, liet zij er op volgen: „Maar heb je nu ook alles aan God gezegd, net zoo als je het mij hebt verteld? Langen tijd zaten wij nog met elkaar te praten over wat ik misdreven had. Tante Rachel zeide mij', dat ik tot God moest gaan en Hem om vergeving moest vragen. „Ziet ge dat kruis daar staap, Chrys tie?" vroeg ze mij'. Ik keek om mij heen en zag een bij zonder mooi gesneden kruis op den schoorsteen staan, een kopie van het be roemde antieke Noórsche kruis te Caen, een prachtig kunstwerk, dat reeds vaak mijn aandacht getrokken had. „Weet je, wat dat kruis je te vertel len heeft, Chrystie?" „Dat Christus ook voor mijn zonden is gestorven", gaf ik haar ten antwoord. „Zeker, maar dat niet alleen". „Ook, dat ik met een oprecht berouw vervuld moet wezen". man, je kunt wel zien, dat Duitschland hier achter zit. Als ge dit leest, .twijfelt ge er nog aan, of Engeland ooit geneigd is de vrij-» heid ter zee te aanvaarden. Toch zijn er wel' uitspraken die moed geven. Zpo geeft een particulier Reuter tele gram nog de volgende aanhaling uit een artikel' van de „Daily News;": Als de Paus werkelijk de oorlogvoer renden kan overhalen huti voorwaarden in tastbare termen te noemen, zal' hü een zeer grooten, z,ij het latón. zpgejm aan het menschdom bewijzen. Indien hij verder Duitschl'and werk el ijk kan 'overreden zich bereid te verklaren, om de onafhankelijkheid van België, Ser vië en Roemenië te herstellen en zijn troepen uit het bezette gebied van FranK- rijfc en Rusland terug te trekken, zal de deur v.oor den vrede open zijn. onver schillig of de volken of liever hun regee;- ringen al' pf niet bereid zijn er door heen te gaan. Als' de Duitsche regcéring er voorgoed in toestemde om op doziem grondslag te onderhandelen, zou een bottel weigering van de geallieerden bijna on denkbaar zijn. .ti'1 Het blad merkt verder op, dat het stuk blijkbaar door Oostenrijk geïnspireerd is en zegt dan, dat, terwijl' behoorlijk rekte- nig gehouden wordt met de aanspraken van de Franschen en van de Italiaansche irredentisten, over de aanspraken van dü Serviërs en Roemeniërs het stilzwijgen bewaard wordt. Dat is iets onmogelijks. De toestand op den Balkan kan niet Wij ven zoioal's hrj is. De oorlog kan niet eindigen, v.oior ten minste een poging ge daan wordt tot duurzame regeling van een vraaglsituk, dat anders een f>lijvond|e| bedreiging van den vrede van Europa zal blijven. Do Duitsche bladen hebben nog geetn) stelling genomen inzake de vredesnota van den Paus zij willen eerst den offi.- cieelen 'tekst afwachten. siecnts cle „Lok. Anz." geeft een bier Spreking en zegt daarin: De nota zlajl zich vani de meeste zi.g. vredosuitingeln uit het vijandelijk kamp nauwelijks .onder scheiden. 'Alleen in het punt van do teruggave der Duitsche kolonies houdt zij rekening met onzte levensbelangen. Het blad spoort aan tot voorloopige koele terughouding tegenover deze jong ste bemiddeling! en besluit: Iu Engeland en Frankrijk heeft men zich juist de laat ste dagen weder vastbesloten getoond oral slechts .met het zwaard in de hand vre desonderhandelingen toe te laten. Daairbtijj is de wankefende stemming in de vijan delijke landen steeds duidelijker aan het licht gekomen. Met veel grooter recht kunnen de centralen op de overwinning van hun zwaard vertrouwen. Tot zoover de Lok. Anzeiger. Hoeveel' koppigheid is nog een bëleml- mering om tot den vrede te geraken. Hoeveel' .misverstand moet nog worden weggenomen Korte oorlogsberichten. Het comité voor de conferentie te Stockholm heeft reeds een vergadering gehouden om te beraadslagen over den gewijzigden toestand naar aanleiding van de weigering om passen te verleenen. Te Essen is een handelaar tot 72.000 mark boete veroordeeld wegens het uit voeren van spiraalboren naar het bui tenland. De Grieksche minister van buiten» landsche zaken heeft in de Kamer ver klaard, dat tegen de onderdanen der miet Griekenland in oorlog zijnde staten gee- „En niets meer? Leert het je niets an ders?" Ik wist daarop echter geen antwoord meer te geven. „Kijk, Chrystie", zeide de oude dame, „het is een ledig kruis. Daar is geen verbroken, geen stervend lichaam meer aan te zien. En waarom, dacht je wel?" „Ik weet het niet tante". „Dat is, kind, omdat wij een leven den Christus belijden. Het crucifix, dat ia hot kruis mèt het beeld des Heilands, meldt óns zijn sterven alleen en als wij daarbij blijven staan, zijn wij de ellen digste van alle menschen. Maar het le dige kruis predikt ons de opstanding, het wijst ons op de behaalde overwin ning, de vervulde hoop. Christus leed aan het kruis, om in den Hemel eeuwig te levenvoor óns. En omdat Hij ons steeds ziet en hoort, kunnen wij nog even gemakkelijk tot Hem gaan, als Zijn discipelen dat deden, toen Hij' op aarde was. Als wij nu maar steeds zijn nabijheid zoeken, vervult Hij ons met Zijn vrede, die alle verstand te boven gaat". (Wprdt vervolgd.). „ET i A

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1917 | | pagina 1