Vtöënsdag 15 Augustus 101V
31e Jaargang
De Groote Oorlog.
De Glindhorst.
FEUILLETON.
J
1«4 SOO
Uitgave van
de Na&ml. Venn. LUCTOR ET EMERGO.
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 213
Bureau te Middelburg
FIRMA F. P. DIIU IJ L. R U R G.
Drukkers
Oost er baan Le Cointre, Goes.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsgrijs:
Per 3 maanden fr. p. post f 1.50
Losse nummers -0.05
Prijs der Advertentien.
14 regels f 0.60, iedere regel meer 15 et
3-maal wordt 2-maal berekend
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Bewijsnummers 5 cent.
(Ingezonden.)
II.
:\u ligt liet voor de hand, dat op
zoo'n dorp verschillende bedrijven, waarin
de jongens opgeleid worden, niet mogen
ontbreken. Ge vindt er een schilders-,,
schoenmakers-, kleermakers-, timmennans-
en smidswerkplaats, waarin ook voor de
omgeving gewerkt wordt; een electrische
centrale, die stroom voor de verlichting
van het geheele terrein met alle gebou
wen lévert. kortom, alles wat ge ook
op een gewoon dorp vindt. Zelfs uw fiets
wordt, in een minimum tijd hersteld, als
ge een „mankement" hebt.
Konden we over plaatsruimte genoeg
beschikken, gaarne zouden we ook een
korte beschrijving van deze bedrijven ge
ven. alle door een baas "bestuurd, die
elke week rekening en verantwoording
aan den directeur te doen heeft. Behalve
genoemde werkplaatsen' en schuren be
vindt. zich nog op het terrein een ge
bouw dat ten deele bestemd is voor
waschhuis met machines, ten deele vooï
naai-inrichting, bet is de moeite waard
daar een kijkje te nemen, in zoo'n groot
gezin valt wekelijks aardig wat te naaien,
te breien en te stoppen. Verder een zie
kenhuisje en tenslotte de school met wo
ning en de kerk. Daarmede komen we
weer op liet terrein van de geestelijke
verzorging der verpleegden.
De school, onder leiding van den heer
Spoor, begonnen Nov. '14 met 17 leer
lingen, telt er thans meer dan 130 zoo
wel behoorende tot. de verpleegden als
tot gezinnen uit den omtrek. Het Be
stuur der Stichting, overal verspreid, kart
moeilijk op het onderwijs enz. toeZicht
houden en daarom werd er een oude-
renraad benoemd. Zelfs een suppletie
fonds is gesticht omdat voor alle kin-
dere-n de kostende prijs moet betaald
worden. Een vierde lokaal wordt straks
in gebruik genomen, 't Is thans vacaai-
tie, zoodat we de school niet bezochten.
'Wellicht zullen onze lezers 'zich her
inneren, dat in de laatste week van het
jaar '15 school en onderwijzerswoning af
brandden en het haast ongelooflijke be
richt in de krant stond: op Oudejaars
avond stond er reeds een hulpgebouw,
waaraan dag en nacht gewerkt was; zoo
dat èr binnen 5 dagen weer school en
godsdienstoefening kon gehouden worden.
Na den opbouw der school, is het 'rui
me, luchtige hulpgebouw blijven staan,
dat nu ate kerk dienst doet. In 't laatste
jaar zijn de ambten ingesteld en bestaat
er te Glindhorst een eigen geïnstitueerde
kerk, hehoorende tot de classe Apel
doorn.
Zondag mochten we twee keer, 's mor
gens1 te 91/2 en 's avonds te 6 uur, den
dienst bijwonen. Verplegers en verpleeg
den, verschillende gezinnen uit den om
trek. ook enkele, die vroeger nooit ter
kerk .gingen, vulden het gebouw geheel,
een gebouw zoo frisch gehouden, dat som
mige groote stadskerken er een voorbeeld
aan kunnen nemen. Een orgel, bespeeld
door den heer P. Vogelaar, die ook als
voorlezer dienst doet, en die do ziel ia
van verschillende vereenigingön, zoodat
zijn aanstaand vertrek naar Kampen diep
zal gevoeld worden, begeleidt den zang.
Ook aan vereenigingen ontbreekt het
niet. Bijna eiken avond is er iets ta
doen. Er is een jongelings- en een jon
gelieden, een zang-, een mieisjes- en eeirï
reciteervereeniging, zelfs is -er eten ver-
4.8)
Bewerkt naar het Engelsch van
EMMA JANE WORBOISE.
Den volgenden dag eerst hoorde ik,
hoe erg hij gekwetst was, hij had een
been en twee ribben gebroken, maar de
val en de schrik hadden hem nog meer
kwaad gedaan en men was bevreesd voor
hersenschuddingaf en toe ontwaak
te hij uit zijn diepe verdooving, om dan
weer telkens in een hevige ijlkoorts te
vervallen.
De eerste dagen vreesde ik, dat hij
sterven vou, ik hield dit bijna voor on
afwendbaar zeker.... de angst, die ik
daarover doorleefde, was zoo groot, dat
ik voor het eerst van mijn leven nu vurig
begon te biddenik smeekte den
Wr -d161 11X501 mijn hart, dat Hij mijn-
„1,!ilTCTL n°g maar weer beter
-gehaat had, ik dS ff*1 h°e ik hC™
s- ,r' al k'i' een arme, oude man
ÏÏ/V door mijn schuld, mijn
slechtheid, en misschien wel nooit meer
eeniging opgericht voor jongens en meis
jes, waar men licht tracht te ontsteken
over verschillende vraagstukken van den
dag, waar men dus „boomeri' opzet, on
der het genot van koffie enz., waarom
deze club koffie- of boomelub wordt ge
noemd. Alles met het doel: Bevordering
der algemeene ontwikkeling en der on
derlinge gezelligheid. Acht a pegon maan
den 's jaars wordt er geregeld cateche
tisch onderwijs gegeven. Thans moeten
de verpleegden nog naar Barneveld om
's winters teekenonderwijs te ontvangen.
Op de stichting zelf wordt onderwijs van
Rijkswege in land- en tuinbouw gegeven.
Pogingen worden aangewend om op liet
terrein zelf ook ander vakonderwijs te
doen geven.
Werkelijk, wie in de omgeving van
Amersfoort of Barneveld komt, verzuim®
niet een kijkje op deze schoonc, lieflijk
gelegen slichting te komen nemen. Zoo
niets herinnert aan een gesticht. Eens
werd er een jongen naar de Glindhorst
gebracht. Toen hij in de nabijheid ge
komen was1, bleef hij' stilstaan en keek!
voortdurend onderzoekend rond. Hij be
greep er niets van, zeide hij tot zijn
begeleider, wanl„hij zag nergens prikkel
draad." Dat drukt zoo precies uit, hoe
men hier met elkaar omgaat. Niet streng
van elkander afgezonderd, als gevange
nen, geen spoor er van. De verpleegden
bewegen 'zich vrij, behoudens natuurlijk
onder het noodige toezicht. Dat. doot wel
dadig aan en wekt vertrouwen.
Zié maar eens, daar zit een groepje
bessen te plukken, vroolijfc gezang klinkt
Uit de smederij, gezellige kout komt u uit
de naaikamer tegemoet, bij schuur- en
huishouw, bij schilder, kleer- en schoen
maker verwondert ge u, over de vorde
ringen, in korten tijd door de leerlingen
gemaakt. W.e mogen veilig constateeren,
dankbaar voor hetgeen we niet in éeri
enkelen dag, doch verscheidene dagen oti
dat bij herhaling mochten zien en ge
nieten, „de Glindhorst is een zegen voor
de verpleegden en voor de gansche om
geving. Met het oog op het laatste mocht
de regeering, die immers de pntginning
van woeste gronden ter bevordering van
het algemeen belang behoort te steunen;
de stichting wel een flinke subsidie ver-
leenen! Doch waar ia het Kamerlid, dat
zich daar nu eens voor spant!
Edoch, het is de taak van ons Chris
tenvolk deze stichting, die zich in steeds
stijgende sympathie mag verheugen, te
steunen met gebed en gaven. De arbeid
is moeilijk en gewichtvol, de behoeften
zijn vele. Doel van dit schrijven is dan
ook de stichting meerdere bekendheid te
geven, opdat een beroep op de hulp
vaardigheid van ons volk niet vruchteloos
zij. Toch gebeurt het, dat een verzoek
.om hulp zelfs door met aardsche goe
deren rijk gezegenden afgewezen wordt.
Hoe kan men de stichting op stoffelijk
gebied steunen? Door aandeelen ad 4V2
pet. rente te nemen in de loopende lee
ning, vooral ook door lid of begunstiger
der Vereeniging te worden. Wanneer straks
een vertegenwoordiger der Vereeniging u
met dat doel komt bezoeken, och, wijs
hem dan niet- terug met een: „ga heen
en wordt warm," „ben ik mijns broeders
hoeder," doch laat u dadelijk inschrijven
als lid 'of contribuant der Vereeniging,
denkende aan het bekende woord: „Hpt
ia zaliger te geven dan te ontvangen."
A. BOOT.
„De Glindhorst," 7 Aug. '17.
N.B. Juist had ik „punt" gezet, toen
juffr. Vogelaar mij vroeg,of ik er wel
beteren zou. 0, als hij maar beter mocht
worden, ais hij maar niet stierf en mij'
wilde vergeven, wat ik hem aangedaan
had.
En wat had ik mij nu graag voor hem
vernederd, 'wat zou ik hemgraag om
vergeving hebben gevraagd, als ik daar
mee mijn booze daad ongedaan had. kun
nen maken. Wanneer ik eens een enkele
maal de donkere ziekenkamer binnensloop
en ik hem altijd weer hoorde ijlen over
de vreeselijke gedaante, die hij' steeds
verbeeldde voor zich te zien, en ik zag
dan dat bleeke, ingevallen gelaat, waar
op, naar ik meende, de dood Zijn merk-
teeken reeds had gedrukt, dan kón ik
het niet langer uithouden, maar dan moest
ik naar mijn kamertje in de eenzaamheid,
om daar te schreien en te klagen en in
doodsangst tot God te bidden, dat Hij
mij toch niet tot een moordenares ma
ken zou.
Eindelijk werd mij' op een dag me
degedeeld, dat mijnheer Perren beterde
en waarschijnlijk geheel kon herstellen en
dat ik dan gestraft zou worden naardat
ik verdiende. Men meende, dat ik deze
tijding verschrikkelijk vond, maar men
had eens moeten weten, wat een heer
lijk bericht dit voor mij wasmijn
gebed was verhoord, mijnheer Perren
werd beter en dan mpcht men mij straf-
aan gedacht had, te melden, dat zen
dingen uit de mode geraakte, doch in
goeden staat zijnde kieeren ook zeer
welkom zijn.
Bard met God.
De maatschappij bestaat uit een on
eindig aantal deolen. die wederkeerig pp
elkander inwerkten, en waarvan het eene
boven het andere is geplaatst; dcich
zóó dat elk deel meestal bestemd is zoo
wel om te leiden als om te volgen.
De band die al deze deelen vereeaiigt
isi van zedelijken aard. Hij verbindt ons
niet alleen aan elkander, doch tevens aan
God.
Zoolang die band in ons bewustzijn
ons ook aan God verbindt, kan de maat
schappelijke ordening blijven bestaan pn
het leven in de maatschappij: zich ont
wikkelen.
Zoodra echter wij dien band met God
doorsnijden, beginnen ook de deelen deir
maatschappij los te worden; zakt alles
naar beneden; komen de mensehen, in
plaats van onderling verbonden te blijven,
als zandkorrels naast elkander te staan,
en is "het .einde van dat alles de dood.
Bsknopt overzicht van dsn toestand.
Nu 't met de conferentie te Stockholm
mis dreigt tc loopen, komt van andere
zijde een oproep om vrede te sluiten.
De Raus-heeft n.l. de laatste maanden
druk rgearbeid aan een voorstel, dat hij
den oorlogvoerenden mogendheden wilde
voorleggen.
En hel schijnt nu vast te staan, dat
het Vatikaan aan alle kanselarijen en
staatskabinetten dei' oorlogvoerende en
neutrale mogendheden van Europa en
Amerika een diplomatieke nota heeft ge
zonden, behelzende een .nieuwen oproep
tot vrede met bepaalde en concrete voor
waarden.
Dit belangrijke document werd ook aan
de Italiaansche regeering overhandigd
door bemiddeling van den ambassadeur
van Spanje.
I11 dezen oproep wijst de Paus op de
verklaringen, onlangs door de leiders der
oorlogvoerende regeeringen afgelegd, die
naar zijn meening bewijzen, dat hun in
zichten niet zoo ver uïleenloopen als men
wel aanneemt. De paus stelt voor geen
inlijving, geen schadeloosstelling, de bi-
zondere gevallen van België, zoomede
eenige Fransche en Servische streken, die
ernstig gehavend zijn, daargelaten. Verder
de oplossing van de kwesties van Elzas-
Lotharingen, Trentino en Triëst volgens
de wenschen der bewoners, voorzoover
vereenigbaar met den algemeenen toe
stand en herstel van het oude koninkrijk
Polen alsmede van België en de Fransche
departementen, die Duitschland heeft be
zet. Daartegenover moeten de Duitsche
kolonies worden teruggegeven.
De paus komt ook op voor de vrijheid
op de zeeën, ontwapening, de instelling
van een scheidsgerecht ter beslechting
van de geschillen tusschen de naties in
de toekomst.
Het Vaticaan is zeer rooskleurig ge
stemd wat het gevolg van het nieuwo
ingrijpen van den Paus aangaat en acht
het einde van den oorlog niet ver. Men
koestert in het Vaticaan de hoop, dat
het voorstel van den Paus op het psy
chologische oogenblik is verschenen.
Wij hopen het van ganscher harte. On-
fen, zooveel men maar wilde, ik had
straf verdiend. Maar men merkte mijn
vreugde niet, want niemand lette op mij
en ik liep gedurig door het huis onrustig,
gejaagd en gebukt onder den geweldigen
last mijner schuld, want al was ik blijde,
dat mijnheer Perren niet sterven zou, ik
kon de gedachte maar niet kwijt raken,
dat mijn zonde te groot was om verge
ven te worden en dat te denken, maakte
mij bijna radeloos.
Maar op een dag kwam daar verande
ring inde kamenier van tante Rachel
kwam mij zeggen, dat haar meesteres
verlangde mij "te zien.
TWAALFDE HOOFDSTUK.
Nog nooit was ik tante Rachel's ka
mer binnengetreden met zulk een diep
gevoel „van zelfverwijt {lis op dien dag.
Ik stond er verbluft over, dat zij mij bij
zich liet komen. Zou ze jnij over mijn
slecht gedrag willen onderhouden? Mij
willen verwijten wat ik gedaan had, on
mij daarna weg te Sturen met de booa-
schap, dat zij zoo'n slecht meisje hooit
meer bij zich in de kamer jvou zien?
Zou ze mij eens duchtig de les lezen,
zooals Mantie dat altijd noemde, als ze
mij op boozen toon het een of ander
verweet?
-T
ze harten zouden met dankbaarheid ver-
vuld worden, als God de vredespogingen
van den Paus als een middel zou willen
gebruiken Om ,011s tot den vrede te
brengen.
Maar als wij de voorstellen goed lezen
en als wij rekenen met de hartstochten
der oorlogvoerende mogendheden dan
komt de twijfel weer alle hoop verdrin
gen. Zal men op die voorwaarden vrede
willen sluiten
We gelooven er vooralsnog niet. aan.
Toch is reeds veel gewonnen, als par
tijen pralen willen.
Moge spoedig blijken, dat de Paus, voor
dat hij1 de nota's verzond, zich ervan ver
zekerd heeft, dat geen regeering botweg zal
weigeren, daarover in gedachlenwissteling
te treden.
Nóg strijdt men in het Westen op klei
nen schaal, alhoewel die artillerieactie nu
en dan zeer hevig is in België en aan
de Maas.
Deze betrekkelijke rast zal vermoede
lijk niel lang meer duren, want sterke
aanvallen der geallieerden
zijn paar de centralen zeiven reeds
constateerden in voorbereiding.
Aan het Russische front werd bijna niet
gevochten, doch zooveel te meer aan het
Roemeensche. Hier werden Zoowel in het
noorden, aan den Trotus' als in het zui
den door de legers van Mackensen vij
andelijke posities genomen, die de moge
lijkheid vergrooten voor de beide legers,
om elkaar de hand te reiken. De „Pes
ter Lloyd" meldt, dat de Russen en Roe-
memiërs in Moldavië in vollen aftocht
zijin, wetend, dat hun posities in gevaar
verkeeren. Waarschijnlijk zal dus het ge
heele grensgebied van Moldavië worden
opgegeven en zullen de Russisch-Roet-
meensche troepen er achter de Sereth
terugtrekken.
Roerende eenheid.
De „Populaire du Centre" drukt onder
elkaar de volgende uitspraken van toon
aangevende staatslieden af:
Ribot, zeide: Indien het Duitsche volk
slechts tot inzicht kwam, dat wij een
vrede willen, die op het volkenrecht ge
baseerd is.
Michaelis zeide: De vrede moet geba
seerd zijn op een voortdurende overeen
stemming der volkeren.
Balfour zeide: Wij strijden niet uit lust
tot den oorlog. Wij verlangen naar vrede,
evenzeer als de tegenpartij.
Czernin zeide: Op het oogenblik is het
voortzetten van den oorlog onzin.
Welnu, zegt het Fransche volksblad,
pis iedereen nu den vrede wenseht, waar
om kan men er dan niet eens over gaan
praten?
Korte Oorlogsberichten
Aan de „Echo de Paris" Wordt uit
Petersburg gemeld, dat de Arbeiders en
Soldatenraad een proclamatie tot het le
ger heeft gericht, waarin de wenscber
lijkheid wordt uitgesproken, dat de troe
pen zich tegen de vijandelijke aanval
len zullen verdedigen- doch tegelijkertijd
wordt daarbij gezegd, dat de soldaten:
niet aanvallend behoeven op te treden.
Een Hongaarsch vrouwenblad
schrijft, dat het middel, dat het meest
zal bijdragen tot het verkrijgen van een
duurzamen vrede, algemeen vrouwenkies
recht is. Wat een gedachte.
Onze kleinkinderen zullen nog den
naam „Vlaanderen" met een huivering
uitspreken, schrijft een Duitsch blad.
Ik moet er ongelukkig uitgezien heb
ben met mijn smal, bleek gezichtje en
de donkere kringen onder de groote, zwar
te oogen, toen ik daar als het boetvaar
digste zondaresje voor de lieve, oude da
me stond-. Maar hoezeer ik mij ook voor
tante Rachel schaamde om mijn slecht
gedrag, ik hief het hoofd weer op, toen
ik haar lieve, warme stem weer hoorde
en zij me verzocht haar de hand te geven.
Wat keken die oude goede oogen mij
vriendelijk aan en wat beminnelijk zag
dat gelaat er weer uit, dat naar mij neer
gebogen werd, toen ik op mijn voeten
bankje had plaats genomen 1
„Het is lang geleden, dat je bij me
geweest bent, is het niet Chrystie?" zei
de tante Rachel, terwijl zij me aldoor
zachtjes over mijn dikke lokken streek,
die er nu lang zoo mooi niet meer uit
zagen als toen men nog zorg voor mijn
uiterlijk droeg.
„Ja, maar u is ook zoo ziek geweest,
nietwaar?"
„Ja, kind, heel erg, zoo erg, dat ik
niet dacht, dat ik nog beter zou wor
den", zeide tante Rachel peinzend. En
dan voegde ze er vriendelijk Zacht en
teeder aan toe: „Ik dacht, dat ik naar
huis ging".
Ik begreep tante Rachel en wat ze
bedoelde met dat „naar huis". Ware ik
Volgens mededeelingen van de Duit
sche Iandbouwmaatschappij, luiden de
oogstberichten nog steeds gunstig, voor
al hit het Westen' en uit Noord-Duits, h-
land. De hoedanigheid van de nieuwe
aardappelen is dit jaar beter dan in het
vorige jaar, knollen ontwikkelen zich
igoed. In Beieren zal de graanoogst ook
rijk zjjn.
De Engelsche arbeiders-minister Bar
nes, schrijft in de Daily Express":
„Wij vechten niet alleen voor ons zelf,
maar ook voor onze kleinkinderen. Als
wij den adder thans niet vermorzelen,
zullen zij liet moeten doen.
Te Genève heeft vorige week tijdens
een bioscoop-voorstelling een anti-Duit-
sche betooging plaats gehad.
Het Fransche ministerie van voed
selvoorziening overweegt de belastinghef
fing op wijn.
Bij een ontploffing van 2 munitie
magazijnen bij Krakau zijn 48 soldaten
gedood en velen gewond.
De burgemeester van Athene heeft
een aanklacht ingediend tegen prins Yp-
silanti, voormalig stalmeester van koning
Constantijn, die met een handlanger in
December 1.1. gepoogd zou hebben den
burgemeester te vermoorden.
Het Portugeesche leger aan het Fran
sche front telt 45.000 man en zal bin
nenkort worden gebracht op 60.000 man.
Generaal Pershing heefl telegrafisch
aan zijn regeering verzocht het Ameri
kaansche leger te organiseeren naar het
model yan het Fransche, opdat bij dei
aflossing der manschappen aan het front
het verschil in sterkte der eenheden geen
verwarring zal veroorzaken.
De „Voss. Ztg." verneemt uit Chris-
tiania, dat het grootste hotel te Bergen,
het hotel Britannia, sluiten moest, om
dat tde eigenaar een Duitscher is. De En
gelsche gezant te Christiania heeft n.l.
jqan de Noorsche kooplieden verboden,
aan dezen Duitscher goederen te leveren.
De militaire vlieger Chérasson heeft
bij een proefvlucht te Pau een doodelijken
val gedaan.
Naar Fransche bladen uit Athenei
vernemen heeft de Grieksche regeering
besloten aan de Kamers de correspon
dentie van koning Konstantijn met kei
zer Wilhelm, die dezer dagen in hare
handen is gevallen, voor te leggen.
Volgens het te Bergen verschijnend
„Aftonbladet" tracht Amerika in den laat-
sten tijd een zoo groot mogelijk aantal
Scandinavische zeelieden in Amerikaani-
schen dienst te nemen.Men cjaat hierbij
zelfs zoover, dat men het verkrijgen der
Amerikaansche burgerrechten voor de Zee
lieden zeer gemakkelijk maakt en hen
bovendien op groote schaal in de ge-
gelegenheid stelt om scheeps officier op
de Amerikaansche koopvaardijvloot te
worden.
De juridische commissie besloot, dat
da Tsarenfamilie inkomstenbelasting moet
betalen.
De „Morning Post" ontvangt eeri
telegram uit Stockholm, waarin wordt ge
zegd, dat de promotors der conferentie
pogingen in het werk stellen o!m de bijl
eenkomst in Christiania of in een an
dere Skandinavische stad te doen plaats
hebben, daar de Zweedsche regeering en
de plaatselijke autoriteiten te Stockholm
voor het eerst bij haar geweest, dan zou
ik het niét Ingrepen hebben, maai' wij
hadden nu al zooveel met elkander ge
sproken, dat ik wist, dat zij met haar
thuis het Hemelsche Vaderhuis bedoelde.
„U hoopte er zeker op", zeide ik in
antwoord op haar woorden.
„Ja, Chrystie, dat deed ik, ikik
verlang zoo naai- rust. Ik voelde me zoo
moe en zoo oud en ik meende, dat mijn
tachtig "jaar nu wel genoeg zouden zijn,
maar God zeide, dat ik nog eenigen tijd
wachten moest, want dat Hij nog iets
voor mij te doen had. op aarde".
„Te doen? voor u? Maar u is im
mers veel te oud om te werken", riep
ik verbaasd uit. De zin van deze woor
den was mij ontgaan, ik had ze letterlijk
opgevat.
„Ja, Chrystie, ik ben te pud om te
werken en dat kan ook niet anders
mijn oogen zijn slecht geworden en mijn
lichaam is Zwak, maar zulk werk als jij
bedoelt, Chrystie, bedoelde ik niet. Och,
als men zwak is en niet werken kan,
kan men zijn Heer nog wel dienen, al
was het alleen maar door Hem te loven
en te prijze'n".
(Wordt vervolgd.)
