jpqk AT
So. 24»
Donderdag; 26 Juli J»IV
31e Jaargang
Statdn-fteneraai.
Da Groote Oorlog.
Binnenland.
(Slot.)
Uitgave van
-de NaamJ. Venn. LUCTOR .ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
M: m a
HooMbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219
Bureau te Middelburg:
FI R M A F. P. D H U IJ L. BURG.
Drukkers
Oosterbaan Le Co int re, Goes.
ve Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden fr. p. post f 1.50
Losse nummers -0.08 1
Prijs der Advertentiën.
14 regels f 0.60, iedere regel mieer 15 ct.
3-maal wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Bewijsnummers 5 cent.
Panama II.
Id ons: vorig artikel hebben wij met
een enkel woord doen .uitkomen dat Zuid-
Amerika voordeel heeft van het Panamo-
kanaaJ'.
Door dat kanaal toch is een snelle
en voordeelige weg vanuit Peru c.a. naai
den Stillen Oceaan mogelijk geworden.
Het handelsverkeer wint daardoor drie
duizend kilometers uit. die vroeger moest
gevolgd worden tot bereiking van de
Atlantische kust.
Maar Noord-Amerika is nog beter af.
In de toekomst zal dit blijken uit de
vermeerderde handelsbetrekkingen.
De beide kusten van Noord- en Zuid-
Amerika waren vroeger langs, .den fcbrt-
sten weg. door de straat van Magel'haen
13000 zeemijlen van elkander verwijderd.
Thans is deze route veertig procent klei
ner geworden. Vele staten hebben hier
door in de concurrentie met Europa een
voorsprong gekregen.
Vele handelsplaatsen in Zuid-Amerika,
te voren op Europa aangewezen, zullen
voortaan in nauwer betrekking treden
met de handelsplaatsen van Noord-Ame
rika. Talrijke grondstoffen uit Zuid-Ame
rika zullen daardoor niet meer in Europa,
maar in Noord-Amerika terecht komen.
Reeds eenige jaren geleden, voorspelde
een onzer dagbladen De Maasbode
dat suiker v.an Hawaï, hennep- van
Manila, Indische wol, Australische gum
mi, 'Chineesche en Japansche zijde in'
groote hoeveelheden ter verdere berei
ding en verwei-king naar de Unie zouden
.gaan, terwijl' productie-middelpunten als
Gerayaquil, Callas,, Iquique, Valparaiso:,
kortom ralle havens van Zuid-Amerika
een zeer welkom afzetgebied zouden wor
den voor 'Amerikaansche machines en
andere fabrikaten, en de katoenspinne
rijen van liet Mississippibekken op de
Japansche en Chineesche markten het
Indisch katoen steeds groote concurrentie
zouden aandoen.
Een voorspelling, die hare vervulling
zeer nabij' schijnt.
De economische spil der wereld wordt
verlegd van Europa naar Amerika!
Ook staatkundig biedt dit kanaal1 aan
Amerika groote voordeel'en.
De vloten, met naime die der Unie,
zullen zich snel kunnen vereenigen en
verplaatsen. 'Een zeereis van San Fran
cisco naar Florida die vroeger 67 dagen
duurde, doch thans: in slechts 15 dagen
beëindigd wordt, behoeft niet meer te
worden afgebroken tot het innemen van
kolen.
Wat Japan op den duur doen zal', isi
moeilijk te zeggen, al mag met het oog
op dit kanaal' vastgesteld worden, dat
een hondgenootschap van Amerika, niet
alleen met Engeland, doch, meer nog,
met Japan, bevreemden moet.
Het zal in de toekomst tusschen deze
eilanden gaan om het staatkundig over
zicht.
Laten de volken van Europa in alles
verslindenden haat elkander oeconomiseh
en staatkundig verzwakken of vermoor
den; Amerika zal het met genoegen zien
en Panama zal hem helpen om den door
hm weggeworpen staf terug te vinden.
Doch dan blijft deze in Amerika's handen.
totdat het Japan verdriet dit langer
met l'eede oogen aan te zien; en deze
twee elkander zullen te lijf gaan, althans!
indien zij het niet op een accoordje(
gooien om saam, zijl het ook al' op ver
schillende wijs, Europa's invloed, Rus-
landS invloed, Engelands invloed ten
slotte, voor goed te breken.
Amerika, als de groote redder, zal daar
bij voorgaan, Panama, als de kleine schild
knaap, achter .h.etn.
Wij wagen ons niet aan bespiegelingen.
Dit Staat echter vast dat Amerika een
•grootsche toekomst tegemoet gaat, en de
Vereenigde Staten druk bezig zijn het
daarheen te sturen. Wilson 's daarbij
tegelijk 'hun leidsman en hun werktuig.
De ontzaglijke vlootuitbreiding, onder
anderen op de Filippijhen, eenige jaren
ge e. en op Spanje veroverd, de buiten-
one krachtsontwikkeling van Amerika
en noot en Oceaan, het zijn allegaar
•bewijzen dat het Amerikaansche volk zijn
imperahstische gedachten niet verkiest los
te laten, doch haar tot hel einde zal
afwikkelen.
jjetgeen wel eens zon kunnen leiden
tot een afschuwelijken zeeoorlog in den
Stillen Oceaan, een worsteling waarbij
zelfs deze Europeesche oorlog in al zijn
gruwelijkheid zou kunnen blijken Slechts
kinderspel geweest te zijn.
Nu gaat "deze oorlog nog langs ons j
land en volk heen. Maar wat zal deze
volgende oorlog doen, wanneer Neder-
landsch Indië nog Nederlandsch In-
dië zal zijn, en de strijdende partijen
zullen weigeren hare belangen te ont
zien i
Tweede Kamer.
Een beleefdheid iegens
den Senaat. Antwoord
op ae vragen. Geen
grootere voorraden door de
Export-Centrale. Nacht
werk. Hoe staan de
'kansen
Gisteren zijn weder verscheidene uren
besteed aan de voorbereiding van (die
reeds veelbesproken Export-Centrale.
Minister Treub kwam meedeelen, dat
dei regeering. dit wetsontwerp eigenlijk op
aandrang vande Eerste Kamei- bij
de Staten-Generaal heeft, ingediend, of
schoon hij meende hierdoor verder te
giaan dan in zijn bevoegdheid lag.
Hierin moet de oorzaak gezocht worden
van de soms ietwat karige en onbeholpen
voorlichting der regeering. Thans is elk
verwijt komen te vervallen, nu de mi
nisters Treub en Posthuma in een uit
voerig betoog klaar antwoord hebben!
gegeven op de tallooze vragen, die uit
alle hoeken waren gerezen.
Beiden hebben er den nadruk op ge
legd, dat de verantwoordelijkheid van de
reigeering door de instelling van de Ex
port-centrale niet in het minst zou lijden
en daardoor ook niet het recht van toe
zicht van de Staten-Generaal.
Treub wees: "ook op het instituut der
reigeeringscommissarissen, waardoor men
zou trachten te voorkomen, dat de een
of andere groep van 'belanghebbenden;
bij een beslissing het overwicht zou krijr
gen ten koste van het algemeen belang
en een verbruiker.
Laat onsi nog een paar dingen aan
stippen, die van eenig belang zij!n.
Het verleenen van consenten Zal reg(eJ
blijven ook onder de Export-centrale. Da
den van koophandel1 zal deze alleen ver
richten, als zij op eigen naam expor
teert. De taak van de Export-centralte,
zoo onderscheidde minister Treub, zal
behalve uit de twee door den minister
van landbouw genoemde bezigheden nog
bestaan uit commissiehandel.
Op één punt meende minister Posthuma
bij een. mogelijke verwerping van het ont
werp te kunnen toegeven: de naamlooze
vennootschapHoezeer die vorm ook
door Treiub hoven andere werd gesteld,
zou de regeering dan bereid zijn de or
ganisatie in een vereeniging om te zét
ten, die beantwoordde aan de eischen
van de wet van 1855.
Hoewel er absolute scheiding Zal .zijln
tusschen distributie en Export-Centrale
en de laatste eerst zal optreden, als voor
de binnenl'andsche levensmiddelenvoor-
zaening is gezorgd, meende de minister
van landbouw te moeten waarschuwen
tegen v ..verwachtingen van. veel grooter
hoeveelheden door het in het .leven roe
pen van de Export-Centrale.
't Kan gebeuren, aldus: de minister, dat
de regeering aan de gelegenheid tot wer
ken de voorkeur zal geven boven meerdere
voeding. Luiheid is des duivels oorkus
sen
Het verwijt van luiheid treft allerminst
de regeering en de volksvertegenwoordi
ging-
Men heeft toch de avondvergadering
tot een nachtelijke bijeenkomst laten ver-
loopen. 't Was minister Posthuma heusch
niet euvel te duiden, dat hij een half
uur na middernacht verzocht zijn rede
elf uur later te mogen aanvangen.
Da replieken waren lang niet malstoh.
En breed opgezet al'S "zij zijn, verlangen
zij' een even ernstigen dupliek.
Wij zullen alle heeren, die bezwaren
ontwikkelden omtrent onderdeelen vani
i'6^ 8roo'e. Uchaam of nog meer vragen
hadden, niet op den voet volgen, doch
volstaan met de mededeeling 'dat de re-
geeiing nog kan rekenen op den siteujn
van de meerderheid.
Beknopt overzicht van den toestand.
Op het Oosterfront herleven de dagen
van Mei 1915.
De gebeurtenissen in Galicië ontwik
kelen zich weer met dezelfde snelheid
en weer plant de terugslag van het suc
ces, dat rle Duitschérs en de Oosten
rijkers; behaal'd hebben, zich met groote
snelheid langs de verschillende sectoren
van het 'front over.
Telkens op nieuwe punten beginnen de
Russen te wijken.
Zij' missen nu pok de leiding van een
man als den vroegeren grootvorst, en de
discipline in de Russische legers is thans
voor het grootste deel verdwenen.
Op hét front ten Zuidwesten van Duna-
burg en Wilna zijn geheele divisies zon
der druk van de zijde des vijands op
eigen initiatief in de loopgraven, die zij
verlaten luidden, teruggetrokken. Verschei
den afdeelingen weigerden gedurende het
gevecht de militaire bevelen ten uitvoer
te brengen.
Geen wonder, als: de gevolgen van het
offensief der centralen nu van ingrijpen
den aard en voor de Russen noodlottig!
worden.
Do Oostenrijk-Hongaarsche troepen na
men Stanislau en Nadworna, de Duit
sche Tarnopol.
Toch meene men niet, dat elke tegen
stand uitblijft.
Neen, zóó gemakkelijk komen de cen
tralten er 'niet af. Gaat het jongste Ween-
sche communiqué maar na:
Dei korpsen der bondgenooten, welkte
den vijand achtervolgden, stieten herhaal
delijk op herlevenden Russischen tegen-
Stand.
De Noordelijke vleugel vau het leger
van generaat-overste Von Koevess wierp
de Russen in den Tartarenpas in taaien
sttrijid uit Jiun hoogtestellingen.
De Bystrzyca Czarna kon door de Oos-
tenrijk-Hongaars'che en Duitsche divisies
eerst na zware gevechten overschreden
worden.
Ook in het gebied van de beneden
Zlota Lipa boden de Russen herhaalde
lijk tegenstand.
Ten Zuiden van Tarnopol wierp de
vijand tevergeefs dichte massa's tegen de
Duitsche regimenten in het vuur.
In de Wood-Karpathen is tusschen den
Tartarenpas en de Susita de activiteit
der Russen echter opgehouden.
Op het Westelijk front schijnen de En-
gelschen een aanval-in-grooten-stij! op het
front in Vlaanderen, in den zin te heb
ben, mogelijk als ,een poging om aan
het afwenden van het Russische echec
naar haar beste kracht mede te werken.
Een der laatste Duitsche legerberich-
ten maakt melding van het voortduren
van den artillerie-slag in Vlaanderen „in
nog niet bereikte sterkte" en van het
toenemen van verkenningsi-acties.
Het laatste meldt, dat het vuurgevecht
in Vlaanderen „tot het uiterste" is. ge
stegen en men heeft dit in de prov.
Zeeland zelf kunnen constateeren.
Tot een infanterie-,aanval is het even
wel nog niet gekomen.
Korte oorlogsberichten.
Reuter verneemt, dat «le Entente
conferentie betreffende de Balkan-aange
legenheden gisteren te Parijs zou bijeen
komen.
Op zijln reisl naai- het Zuid-Ooste
lijke front, ontmoette de Duitsche keizer
to Pottgorze hij Krakau, keizer Karei.
In den loop der vorige week, zijln
de verblijfplaatsen „voor geïnterneerden
in geheel Oostenrijk opgeheven en inge
trokken. Bijna 90 pCt. Zijn reeds in vrij
heid gesteld.
In Engeland zijn. nieuwe beperkende
voorschriften betreffende den verkoop
van papier uitgevaardigd, waarbij! de ver
koop van ingevoerd strookarton tegen;
een prijs, die hooger is dan die van
strookarton van dezelfde 'hoedanigheid,
verboden wordt.
De Fransche troepen, die Attica be
zet houden, zullen binnenkort worden,'
teruggetrokken.
Het aantal' brood-, vleesch-, bier-,
vet- en waarvoor niet 1-kaarten is' in Oos
tenrijk thans met nog een vermeerderd:
despeelkaart. Deze kaart in ingevoerd
door de stad Debreczin. Ieder café-be
zoeker, die spelen wil, moet daarvoor
een „speelkaart" koopen, die al naar het
soort spel' en den duur daarvan van tien
heller tot een kroon kost. De stad hoopt;
dat deze kaart een aanzienlijke spm zal
inbrengen.
Keizer Wilhelm heeft zich naar
Westfalen begeven ter bezichtiging van
laziaretten en inrichtingen voor oorlogs
voer zorg.
Er zijn in Italië thans 69000 oor-
'logspensioenen verleend. Nog 133000 ver
zoeken om oorlogspensioen zijn aanhan
gig-
De landraad van den kreits Hin
denburg ui Opper-Silezië en zijn echtge-
5
no-o'te begaven zich Zondag teneinde het
voorbeeld aan de burgerij te geven, bloots
voets naar de kerk en zullen ook ver
der blootsvoets blijven loopen. Aan de
politie-agenten werd vergund blootsvoets
op ooiiogssandalen dienst te doen.
De Sunday Times zegt: Het drin
gend noodige in 1917 is: vliegtuigen,
zqoals het dringend noodige" in 1916 gra
naten was. De vliegtuigen zullen ten slotte
den oorlog beslissen.
Wegens gebrek aan sponzen heeft
men te Brussel een soort oorlogsspons
te koop geboden. Men gebruikt hiervoor
oude zeemlederen lappen, die in kleine
stukjes gesneden, bijeengebonden worden.
In de Pruisische gemeente Lintfort
is gebrek aan verkiesbare mannen, om lid
.van den gemeenteraad te worden, zoodat
men zijn toevlucht heeft moeten nemen
tot het kiezen van twee raadsleden uit
de burgers van de naburige gemeente
Kamperbruch.
Naar het Hdbl. uit Londen verneemt
zal de eerste Minister in een openbare
vergadering in Queens Hall op 4 Au
gustus, belegd door het War Arms Com
mittee naar aanleiding van het begin!
van het vierde oorlogsjaar, een rede hou
den, waarin hij Groot-Brittanniës oorlogs
bedoelingen zal uiteenzetten.
Volgens 'n Reuter-telegram uit Pana
ma via New-York, behelzen berichten .uit
Manahi in Ecuador, dat aldaar een re
volutionaire beweging op touw gezet is
tegen MoTeno, den president van Ecuador.
'De revolutionairen Zeggen, dat de om
wenteling een gevolg isl van Zijn pro-
Duitsche politiek en tyrannic.
Dat de dienstweigeraars in Enge
land hard worden aangepakt, in weerwil
van de bescherming die de wet aan de
mannen met gewetensbezwaren heet te
verzekeren, is bekend. Een ergerlijk ge
val' bleek in de zitting van het 'Lager
huis van 18 dezer uit een vraag van,
den 'liberaal Harvey. In het kamp te
Cleethorpe heeft de soldaat James Bright-
more, die om gewetensbezwaren - dienst
weigerde, elf dagen en nachten moeten
doorbrengen in een 3V2 M. diep gat in
den grond. Van dien tijd moest hiji vier
(Llgen tot aan zijn enkels in modder en
water staan. Macpherson, de onderminis
ter van oorlog, erkende, dat die voor
stelling in hoofdzaak 'juist was. Zoodra
de zaak ter hooger plaatse bekend was,
is er aan die straf een einde gemaakt
en een onderzoek gelast. De bevelvoe
rende officier zat gestraft worden, het
legerbestuur vindt de zaak zeer ernstig.
Lenin is jnog Zoek. In den laatsten
tijd wisselde hij dagelijks van verblijf
plaats en overnachtte nooit tweemaal in
hetzelfde huis. Men gelooft niet hard aan
de geruchten over zijn zoogenaamde vlucht
naar Finland, daar de regeering alle voor
zorgen genomen had, om het vertrek van
verdachte menschen uit St. Petersburg
te verhinderen. Daarentegen uit een te
legram uit St. Petersburg, d.d. 23 deZer,
blijkt, (dat Lenin zich, volgens Peters
burger bladen, vxijwülig gevangen heeft
gegeven.
Berlingske Tidende verneemt uit St.
Petersburg, dat Kerenski ua overleg met
vertegenwoordigers, der verschillende daar
in garnizoen liggende legergroepen, den
opperbevelhebber van het militaire di
strict St.-Petersburg, generaal Palowsin,
zijln ontslag heeft gegeven, omdat deze
de jongste onlusten niet krachtig genoeg
wist te verhinderen of te onderdrukken.
Luitenant Kofminin is jot zijn opvolger
benoemd.
Eergisteren heeft de keizer van
Oostenrijk, zijn reis langs het front voort
zettend, bij het zuidelijke leger in Galicië
getoefd ,dat uit Oostenr.-Hong. en Duitsche
korpsen bestaat. De snelle voortgang van
het tegenoffensief noopte den keizer zijn
oorspronkelijke plan, om de troepen bij
Brzezany te schouwen, op te geven en
hen te volgen. Bij' Kozowa leidde de
tocht "langs de plaatsen waar in 1914
'15 bloedig gevochten is. Uit Kozowa
sloegen keizer Karei rook en vlammen
tegemoet. Hij heeft verscheiden onder
scheidingen 'verleend.
Naar de „Temps' 'meldt, begaven
zich de markies Carignani, Italiaansch ge
zant bij de Belgische regeering en de ge
neraal Di Briganze naar het Belgische
hoofdkwartier om koningin Elisabeth de
medaille voor militaire dapperheid te over
handigen, welke haar is toegekend door
koning Victor Emanuel.
De bladen melden, dat de verliezen
der centralen bij het offensief in Galicië
nauwelijks 30.000 man bedragen, met in
begrip 'van de licht gewonden en 18.000
vermisten.
Het Berlijnsche avondcominuniqué
meldt: Onze snelle vorderingen in Oost-
Galicië hebben de Russen gedwongen in
de Ka.rpathen ook ten Zuiden van den
Tartarenpas te wijken.
Graan en meel.
De minister van landbouw, gelet op
zijn beschikking van 2 Febr. 191? Staats
blad no, .28, aangevuld bij zijn beschik
king van 12 Maart 1917,
Overwegende, dat door de instelling
van Ihet ambt van Regeerings-Commissaris
het jioodig "is geworden, wijziging aan
te brengen in dg laatstgenoemde beschik
king; heeft bepaald dat:
lo. Het in genoemde beschikking sub
2o. Vermelde zal worden gelezen als, volgt
Voor deze provisie komen uitsluitend
de grossiers in aanmerking, die als zoo
danig door den Regeerings-Commissaris
hunner provincie Zijn erkend uit de door
fabrikanten aangewezen personen.
2o. IWorden geacht te zijn erkend de
grossiers, die op den datum dezler be
schikking erkend waren door eene Pro
vinciale Broodcommissie overeenkomstig
het bepaalde in de beschikking van 12
Maart 1917, ,'St.ct. no. 60, vóór hare!
wijziging van heden.
De Vleeschdistributie.
Het orgaan van den Ned. Bond vani
Veehandelaren, de Veehandel schrijft:
Wij Izijn thans in staat de volgende
mededeeling te doen over de distributie
van rundvl'eesch
Vrijdag vergaderde de commissie van
bijlstand inzake de uitvoering van de dist-
tributiewet 1916, met de dagelijksche be
sturen van verschillende groote gemeen
ten in ons! l'and, en heeren directeuren
van verscheidene abattoirs, ter bespre
king van de distributie van rundvleesch-
In 1 die vergadering werd medegedeeld,
dat Waar om verschillende redenen in
krimpen Van den veestapel noodzakelijk
is!, de regeering over zal gaan tot dis
tributie van rundvl'eesch.
Voorloopig 'Zal vee van 200 K.G. slacht-
geiwicht wooden gedistribueerd. Het Zal
aan de slagers geleverd worden voor
f0.90 per K.G. met een toeslag van f30,
per 100 K.G. Het vleesch zal door de
slagers moeten worden verkocht van f 0.70
de K.G. af. Er wordt geen onderscheid!
gemaakt, wat de kwaliteit betreft. Het
vee wordt den slagers toegezonden eni
dat hebben ze tegen bovengenoemdert
prijs te verkoopen. i
Wie het vee 'zal aanknopen is nog
niet hekend. Zooallsi men weet heeft de
Ned. Bond van Veehandelaren (Distribu
tie-Commissie) zich daarvoor beschikbaar
gesteld. 1 j 1 i
Het beste vee zal voorloopig niet voor
de distributie geslacht worden. Het is
zoo goed als zeker, dat de minister er
zijn goedkeuring aan zal' geven, en dan
zal 8 dagen na publicatie in de Staatsi-
courant de regeling in werking treden'.
Ten slotte zij! nog medegedeeld, dat
ook vet gedistribueerd zal worden.
C h r i si te 1 ij k 'H i st o r i s c h a Unie.
Volgens1 de Ned. zal de algemeene ver
gadering van de Christ. Hist. Unie, waar
in het nieuwe reglement moet wórden-
vastgesteld, 19 Sept. te Amsterdam ge
houden worden.
Aardappelen.
Op (sommige veilingen van vroege aard
appelen komt het voor, dat een hoeyeel-
heid poters) of drielingen wordt gekocht
om alte veevoeder te dienen. Aangezienl
de i mogelijkheid bestaat, dat daardoor
een gedeelte aan de binnenlandsche con
sumptie wordt onttrokken, kan dit inl
geen geval worden toegestaan en verzoekt
de Groenten-Centrale den veilingsbesturenf
daarop streng toezicht uit te oefenen.
Augurken.
Van .augurken mag nu da helft naar
het buitenland worden uitgevoerd.
Koninklijk bezoek.
Omstreeks -10 uur bracht H. M.. de
Koningin beden een bezoek aan het uiter
ste gedeelte van .West-Brabant. H. ML
vertrok daartoe van Bergen op Zoom,
waar zij; den nacht doorbracht, naar de
gemeenten Woensdrecht en Ossendrecht,
om zich daarna naar de Woensdrechtsche
heide te begeven, alwaar omstreeks 12
uur hedenmiddag verschillende militaire
oefeningen zouden gehouden worden.
De levensimiddelenkweatie.
Naar we vernemen, heeft H. M. de
Koningin het Tweede Kamerlid den heer
J. v.. d. Tempel uitgenoodigd tot een on
derhand inzake de levensmiddelenkwestie.
De datum waarop het onderhoud zal
plaats hebben, zal nader worden vastge
steld. I I