So. 248 Woensdag 25 Juli 19IV 31e Jaargang De Groote Oorlog. Binnenland. 's Heer Areiidskerke. FEUILLETON. Stat8f*-@@ü8raal, Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO, gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: ~LTFGE VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg FIRMA F. P. D H U IJ L. BUR G. Drukkers Oosterbaan Le Co int re. Goes. qaMinrnwJMU m De. Zeeuw steunt voor de a.s. ge meenteraadsverkiezing, vacature wijlen den heer A. Zandee, gaarne de candi- datuur van diens zoon den beer JACOB ZANDEE Az„ oud-lid van den gemeenteraad van Oude- lande, die, evenals wijlen zijn uitnemen de vader, de antirevolutionaire beginse len van harte liefheeft. VeZeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. 1 J Abonnementsprijs: Per 3 maanden fr. p. post f 1.50 Losse nummers -0.05 Pan a m a. Panama of Islnvo was tot voor kort geleden een departement van den Zuid- Amerikaanschen staat Columbia; doch is thans, sedert 1903, een zelfstandige repu bliek geworden onder bescherming van de Vereenigde Staten van Noord-Amerika. De republiek bestaat uit zeven provin ciën. In dat opzicht herinnert zij aan de oude republiek der Zeven (Noord) Neder- landsche gewesten. Ook van deze republiek is de regeering ga'usell en alop Europeesche leest ge schoeid. De Grondwet dagteekent van 13 Feb; 1904. De Kamer van Afgevaardigden wordt om de vier jaar vernieuwd. Ook de president wordt voor vier jaar be noemd. De tegenwoordige president heet Beli- sario Porras. Het aantal inwoners bedraagt nog geen Vierhonderdduizend; van deze zijn 26 dui zend protestant, het aantal Rooinschen is tienmaal grooter. De rest zijn meeren- deels heidenen en bouddhisten. De voornaamste steden zijn: Panama, ■Colon, David en Rocas del Toro. Het klimaat leent zich slecht voor ko lonisatie. Jammer genoeg want Panama is een prachtig land met gebergten, waar op de weelderigste plantengroei gevonden wordt. Wijl grootere schepen te Panama, op bet schiereiland van dezen naam niet konden ankeren, deden zij dit op bet nabij .gelegen eiland Tabago. De republiek ontleent haar grootste be- teekenis aan het beroemde Panama- kanaal. Het heeft in letterlijken en figuurlijken zin heel wat voeten in de aarde gehad, eer dit kanaal tot stand kwam. Reeds in 1881 was er sprake van de doorgraving der landengte, teneinde den Grooten Oceaan en den Atlantischen Oce aan met elkander te verbinden. En zie, pas in 1913, den lOen October, kwam bet kanaal tot stand. Of er dan twee en dertig jaar over dat werk gedaan is? Dat niet. Laten wij in 'tkort meedeelen, hoe deze zaak gezeten heeft. In 1881 richtte Ferdinand de Les- seps, de geniale Franschman, een der bekwaamste ingenieurs van zijn tijd, de stichter van het Suezkanaal een maat schappij op met een 'aandeelenkapitaal van 600 miljoen francs. De regeering van Columbia bad bereids verlof gegeven tot het graven van bet Panamakanaal. Bewerkt naar het Engelsch van EMMA JANE WO RB 01 SE. 30) Bovendien was de wijze, waarop mijn heer Perren zijn kunstschatten ten toon spreidde weinig smaakvol. Als men hem zijn zin had gegeven, had hij zijn schil derijen zonder lijst in de huiskamer op gehangen, maar zijn zusters hadden zich daartegen verzet. Maar in de koogenaam- de galerij was hij haas en daar had hij ze op; grillige wijze door elkaar ge hangen, zonder lijst, aan allerlei eindjes touw 'óf koord. Het was duidelijk te zien, dat hij voor het ophangen maar alles had geibruikt, wat hem voor de hand gekomen was. Toen het ontbijt geëindigd was, liet Mona mij het geheele huis zien. Het buis was bijzonder groot en had veel meer ruimte dan de familie Perren noodig had. Mona vertelde mij, dat de buitenplaats ,,Elmwood heette en dat zij al jaren achtereen het erfelijk eigendom der Per- renS was, die van een oude Nortshire- familie afstamden. De lengte van het kanaal zou 75 ki lometer zijin, in de vlakte zou het 50 breter breed worden, en in het geberg te 28. Berekend was dat 120 miljoen kubieke meter aarde en steen zouden moeten wor den uitgegraven. De opening van het ka naal zou dan in 1888 kunnen plaats hebben Al spoedig bleek, dat De Lesseps zijn berekening niet gestand kon doen. Er kwa- inen te veel tegenheden, te veel om die hier alle te noemen. De grootste was zeker wel dat zoovele arbeiders ten ge volge van het klimaat bezweken. En nu had men nog wel negers genomen in plaats van blanken, omdat negers over het algemeen aan heete klimaten gewoon zijn. Doch juist ook onder nen brak de sterfte uit. En wat schoten zij1 slecht op met hun werk. In 1886 hadden 20 dui zend arbeiders _nog slechts 20 miljoen kilometer aarde' verzet. Dat is één ar beider 'tweehonderd kilo per jaar, of per dag iets meer dan een halve kilogram. 'Men zag het aankomen," dat werd een strop. De Panamamaatschappij deed wat zij kon om een krach te voorkomen; doch reeds 14 December 1888 schorste zij hare 'betalingen en legde De Lesseps zijn taak neer. De maatschappij, willende de betaling der coupons verschuiven tot na de mo gelijke opening van het kanaal, trof een overeenkomst, met ffe Parijsche 'Bank be treffende zestig miljoen nieuwe aawdee- len. Dit zou haar zijn gelukt, en het geld Zou er ook wel gekomen zijn, eu eveneens het kanaal; en de rente met aflossingen ■zou daarna ruimschoots uitgekeerd zijn geworden. Maar men had nu eenmaal een af keer van dezen op zwendel gelijkenden handel. Het gerechtshof van de Seine sprak de ontbinding van de Panama-maatschap pij uit en De Lesseps, de eens zoo ver gode, trad van het wereldtooneel. om er nooit weer terug te keeren. Zijn werk werd echter door meer prak tische mannen overgenomen. De Noord- Amerikanen, echte dollar- en business- menschen pakten de zaak aan en slaagden, zij het al na vele jaren. Het heeft 400 miljoen dollar gekost; maar het kanaal is er, en zal de Amerikanen enorm bevoordeelen. Het was een mooi oogenblik, toen op den straks genoemden datum, 10 October 1913, de president der Vereenigde Staten van Noord-Amerika, Wilson, zelf duizen den mijlen van de plaats verwijderd, van uit zijn werkplaats, de opening van het kanaal bewerkstelligde, enkel door een druk op de knop van een electrische schel. Door deze daad viel de scheidsmuur tusscheu de heide oceanen weg, en viel ook weg het bezwaar der volken tegen de souvereiniteit van Amerika over het door het Kanaal doorsneden gebied. Waarin bestaat nu de groote beteeke- nis van dit kanaal? Mona Louise was buitengewoon mede deelzaam en zoo kreeg ik verscheidene bijzonderheden te hooren over hun eigen geschiedenis, onder meer vertelde zij mij, dat haar broeder Matthias in de rechten had gestudeerd, niet zoozeer omdat hij groote juridische talenten bezat, maar eenvoudig wijl het zoo zijn vaders wil was geweest. De oude heer Perren had namelijk verkeerd gevonden, dat een jonge man, enkel omdat hij wel over eenige middelen beschikt, met zijn tijd geen raad weet. „Hij was van meening", vervolgde Mona sprekende, alsof ik dl volwassen was, én iemand van groote ondervinding, „dat ieder jongmensch een beroep moest leeren en daar Matthias nooit bijzonder knap is geweest, koos hij voor hem de rechten". „Maar miss Mona", merkte ik op, nog geheel onder den indruk van de reputatie van mijnheer Crabb, „ik dacht, dat ad vocaten zulke geleerde menschen waren". „Ja, dat is te zeggen", zeide Mona, „als zij vooruit willen komen als ad- vokaat, moéten zij dat ook zijn, maar iets anders is of het je alleen maar te doen is om een fatsoenlijke 'betrekking te hebben, dan behoef je zoo heel knap niet te zijn'. Nu had mijn vader Mat thias' wel voor dokter kunnen laten 'lee ren, maar dat durfde hij niet aan, daar ïn de eerste plaats dat het de afstanden verkort. AVie den kortoren weg van IJmuiden naar Amsterdam kent, en den langeren weg van Den Helder naar Amsterdam nog niet .vergeten is, zal dit terstond kufSien indenken, In de tweede plaats dat het de wel vaart der landen om haar heen be- heerscht. Gelijk het Suezkanaal de welvaart der Eiui'opeesche volken om de oude wereld zee, zoo bevordert het Panamakanaal den bloei der Amerikaanse he landen, tus- Jscheh de beide oceanen gelegen. Vooral de Vereenigde Staten zullen vdn dezen arbeid rijke vrucht oogsten. De producten zullen gemakkelijker worden uitgevoerd, en het bemoedigde op ruimer schaal en tegen goedkoop er prij zen bin nen gebracht worden. In de derde plaats zal een ruimere bedding gevonden worden voor den stroom der landverhuizing. Eon vooral niet te miskennen voordeel. Tot nog toe trokken de landverhuizers sneerendeels uit Europa (ook uit ons land) naar de oostelijke staten van Noord- Amerika, en dan liefst naar het noor delijk gedeelte. Thans zullen ook de wes telijke staten het Far West een beurt, krijgen, aangetrokken als men zal worden door hun vermeerderden bloei. Ook de staten van Zuid-Amerika zullen er op vooruitgaan. Spoorweglijnen in Pera en Ecuador nabij de kust bewijzen dit reeds. Heel wat grooter, en meerder evenwel, zijn de voordeelen voor Amerika, wanneer men let op de staatkundig-krijgskundige beteekenis van dit kanaal. (Slot volgt.) Tweede Kamer. De heer Schaper richtte gisteren een vraag tot den minister, hierop neerko mende. of de regeering de wetsontwer pen welke door de Eerste Kamer als vervallen beschouwd waren, als komende na een ontbonden Tweede Kamer, niet opnieuw zal willen indienen. De minister wil blijkbaar niet alles wat verviel weer indienen. Voorzoover er geen politiek in het spel is, zal de Regeering die ontwerpen weel* indienen, na ze eerst te hebben ingetrokken. Echter staat het anders met de ontwerpen (drie in. ge tal) welke' betrekking hebben op sociale verzekering en staatsouderdomsbedeeling. Daar is een politiek luchtje aan, Nu twijfelt de Regeering of zij ook die ontwerpen her-indienen kon. Zij twij felt, omdat zij heeft toegezegd in de Eer ste Kamer, dat zij geen politieke ontwer pen indienen zou in het neutrale jaar, dat reikt tot de volgende verkiezingen. Ook in de Troonrede wordt die belofte aangetroffen. Dus weerhoudt die belofte de Regeering. Had de minister nu tegenover den vra ger maar flink positie gekozen, dan zou allicht de linkerzijde, zij 't mopperend, daarin berust hebben. Nu hij echter een standpunt innam van wil ik of zal ik, greep de vrager moed om een motie voor te stellen eischende dat alle ontwerpen Weer zouden worden ingediend. Dus ook iemand, die niet bijzonder knap is, als dokter gevaarlijk voor zijn patiënten kan zijn. En voor officier kon hij Matthias ook niet laten leeren, want daar was hij nog veel minder geschikt voor. Als hij hoort schieten, is hij doodsbenauwd, en als het dichtbij plaats heeft, denkt hij1 er hard over te gaan loopen. Mijn vader liet Matthias dus maar voor ad- vokaat leeren en hij is gelukkig door zijn verschillende examens heen gerold, hoé weet ik nég niet. Zelf denkt Matthias, dat hij met glans er door gekomen is, want je moet weten, Chrystie, dat hij vreeselijk ijdel is en altijd zichzelf over schat. Dat is pen Ieelijk gebrek van hem, maar overigens is het een beste jongen, Chrsytie, vergeet dat nooit, Matt heeft een karakter van goud, afgezien dan van zijn verwaandheid, 'tls wel jammer, dat hij zoo vreeselijk is, want de meeste menschen mogen hem niet lijden". Zoo ging Mona maar voort, mij al lerlei dingen uit haar familieleven te vertellen op een manier van vertrouwen, of ik haar vriendin was en niet het kleine meisje, dat door haai' zuster eu 'haar moest worden opgevoed. Zoo vertelde zij mij, 'dat, toen haar vader stierf, zijn fortuin onder hun drieën was verdeeld, dat zij niet bepaald rijk, maar wel ta melijk vermogend waren, dat tante Ra- hef. aanpassingswetje, hetwelk de Twee de Kamer, of liever de linksclie meer derheid, zoodanig door amendementen be dorven had, dat het nu ook eeu po litiek ontwerp geworden was. Geheel in strijd met de door de partijen gesloten overeenkomst om alle politieke twistap pels thans, tot na de verkiezingen van 1918, ter zijde te laten. De heer Rutgers .herinnerde er terecht aan dat ,dank zij dit Convenant nui nog steeds links in de meerderheid was, ter wijl hij een istembusuitspraak op dit oogen blik rechts in de meerderheid zou zijn. Wat moest nu de minderheid de meer derheid haar wil opdringen. Ook de heer Nolens en Kooien be toogden dat de létter van het convenant meebrengt, dat de Kamér niet worde ge steld voior politieke beslissingen, terwijl de dragende gedachte van de overeen komst Is geweest, dat de rust van 'het neutrale jaar niet door politiek geschil mocht worden gestoord. De "Kamer besloot met '35 tegen 23 stemman dat alle ontwerpen weer Zou den worden ingediend. Na. deze beslissing kwam de Export- Centrale weer aan 'de orde. De heer Teen stra kamde het' ontwerp af in zeer scher pe bewoordingen. Hij noemde het een' der grootste prullen 'die minister Treub ooit i.had ingediend. De heer Teenstra moet niets hebben van dat overdragen van regeeringsbevoegdheid aan eennaam- loozie vennootschap. Dat moge staatsrech telijk geoorloofd zfijn; in de practijk, zegt hij. krijgt men daardoor het meest ge- perfectionneerde afsehuivingssysteem. .De geheele bevolking is daar 'beu van. Zij wil' niet geregeerd worden door mannen van wie men niet weet wie het zijn en waar rij zijn en of z-'ij er zijn. Men krijgt op deze wijze een ware anarchie. De heer Treub noemde eens de vrije libe ralen anarchisten. Thans gaat hij de zelfde richting uit. Men krijgt nu een democratisch bedrijvenparloment, demo cratisch a f25.000 per aandeel! Neen. de: beste waarborg voor onpartijdigheid is', dat de regeering het zelf doet. Op dit laatste standpunt staat natuur lijk iedereen die voor Staats-socialisme) is. Wij antirevolutionairen, die daar tegen Zijn, behoeven met dit „zelf doen" van dep heer Teenstra niet mee te gaan,. Practisch kon de overdracht aan de Uit- voeir-Central'e wel eens verkieslijker blijt ken. Bskr.opf overzicht van den toestand. Aan heit Oostfront schijnt de ztegevie- rende opmarsch der Central'en in Oost- Galicië /voort, te duren. Na de door braak bij Zl'oczbw, ongetwijfeld een ver rassing voor de Russen, werd de spoor lijn naar Tarnopol bezet en 'trokken de Rusfeen in verwarring terug. Ook ten noorden van Brzezany leden zij "de ne derlaag, De Duitschers drongen van de Sereth tot in de Boisch-Karpathen zege vierend voorwaarts. Zij hebben den over gang van de Sereth ten Zuiden van Tar nopol gjeforceerd. O.ok aan weerszijden van den Dnjes- ter gingen 3e Oostenrijkers tot de ver volging van den vijand over. Nog altijd is heit onmogelijk, het aantal gevangenen en de hoeveelheid buit van, elke soort op te geven evenals om alles te [schiften en te bergen, wat de Russen bij hun in een vlucht ontaardend ont- chel een flink kapitaal bezat en dat de familie zich in niets behoefde te be krimpen. „E-n", zoo eindigde zij1 haar me- dedeeling, wij zullen je een flinke op voeding geven, Chrystie, en zorgen, dat je een knappe) jonge dame wordt. Maar dan moet je ook een lief meisje zijn en het bijten voortaan laten. En vooral, je moet" Judith strikt gehoorzaam zijn en als ik je dan nog één goeden raad geven mag, maak Matthias dan niet te vaak .boos". Ik Juisterde maar half naar dat ver zoek inzake het bijten, .naar mijn zin kwam ze ei' te spoedig weer op terug. Tamelijk vrijpostig vroeg ik haar nu, waar om mijnheer Perren nooit getrouwd was, waarop Mona haar schouders ophaalde ten teeken dat zij dat zelf niet wist. „Ik weet het heuseh niet, Chrsytie, hij denkt er wel steeds over, maai hij bezit nu eenmaal geen antrekkeli,-. Iioid voor de dames. Een enkele maal heeft hij ons eens willen wijsmaken, dat hij| op het punt stond zich te verloven, maar er kwam nooit wat van. In 't begin ge loofden wij die praatjes, 'maar op het laatst lachten wij maai' eens, zonder er op ï'n te gaan". „Maar waarom is li niet getrouwd, miss Mona?" vroeg ik nu. „Je moet niet zoo nieuwsgierig zijn, Prijs der Advertentiën. 14 regels f0.60, iedere regel meer 15 ct. 3-maal wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarde». Bewijsnummers 5 cent. ruimen van het strijdgebied in den steek moesten laten. Voor een groot deel moet deze uitslag geweten worden aan de Russen zeiven. Zij (vluchtten toch als hazen bij elke nadering van een vliegtuigeskader. Ook deserteerden zij bij secties, of weiger den de bevelen ,op te volgen. Herhaaldelijk trachtten dan ooit de of ficieren hun manschappen tot staan te brengen, door hun een voorbeeld van op- offerenden heldenmoed te geven. Daaruit vloedden zware verliezen aan officieren' bij de Ruissen voort. Ook in Dobroedsja, aan het Roemeea- stehe front hadden ernstige artillerieaan- vallen van "Russische zijde plaats, die in het Oostenrijksche afweervuur smoor den. i Er gaan geruchten en het zou ona niet verwonderen, indien Zij waar- We ken dat de gebeurtenissen aan het RusSische front de aanvoerders der an dere entente legers' in verlegenheid heb ben gebracht, want de ineenstorting varï het Russische leger brengt, "dè strategi sche plannen tin het Westen en Italië eveneens aan- het wankelen. Korte Oorlogsberichten. Mc Kerrna heeft in het Engelsche Lagerhuis meegedeeld, dat voor het loo- pende financieel© jaar voorbij zal zijn, men dagelijksche uitgaven van 8,000,000 pd.st. venvachten kan. Het- dagelijksche inkomen is ongeveer 2,000,000 pd.st., wat beteekent, dat er tot 6,000,000 pd.st. daags moet worden geleend. Het Lager huis heeft het gevraagde krediet toege staan. De regeering der Vereenigde S taten heeft aan het 'Congres een krediet van nog 5,000,000,000 dollar voor leger etn vloot verzocht. De gewezen bevelhebber van het poolsche legioen, Pilsoedsld, is Zaterdag nacht te Warschau in hechtenis geno men, omdat hij zich bij het overgaan van de grens van het koninkrijk Polen van een gas bediende, die bij; nader ou- drzoek vervalscht bleek. Officieel wordt meegedeeld, dat het ten zeerste te be treuren is, dat de man, die het zinnebeeld der toekomst van Polen wilde worden en had kunnen worden, ten slotte toch niet in staat was den weg uit zijn ver leden naar de toekomst te vinden, den weg van verborgen samenzweringen. Social is'tischeopruiïng. Wij) lezen in de Nieuwe Koerier:" Op welke ongelooflijke wijze de socialis- partij het volk tracht op te ruien tegen! de Christelijke partijen, bleek weerom 'een keer te meer uit „Het Volk" vara j.l'. Woensdag. Zooals men weet, heeft' de Eerste Ka mer uitgemaakt, dat alle wetsontwerpen; door de Tweede Kamer bij haar aanhan gig gemaakt, vervallen zijn door de ont binding dier Kamer. Aan dit besluit heeft ook de socialisti sche afgevaardigde Van Kol zijne stem gegeven. - L Wat doet nu „Het Volk?'' Dit blad moet eersit Van Kol schoon- schen, omdat hij heeft medegewerkt, aan dit beshiit, waardoor ook de ingediende ouderdomswet vervallen is. En daartoe' wordt de beslissing van de Chrystie, dat is nu juist iets, wat een meisje van jou leeftijd nooit vragen mag, die mogen niet zoo onbescheiden wezen. Dat. ik nog nief getrouwd ben, is mijn eigen vrijen wil. 'tKan wezen, dat ik al te kieskeurig ben, maar dat hindert niet, die vroege huwelijken zijin dikwijls de beste niet, (daar hebben de menschen vaak genoeg later spijt van. Maar daar be grijp je toch nog niets van, Chrystie. Kom, laten wij naar beneden gaan, want Ju dith zal nu wel met Dobbs klaar zijn over de keuken en ze wil je een en ander vragen om te zien, wat je zooal weet. Ze is van plan je alles te leeren, wat je noodig hebt, geheel volgens baar eigen methode. Ze heeft die uit de. bes te boeken over opvoedkunde Samenge steld. Ze wil nu eens zien, wat ve vol gens die methode van je maken kan, ik hoop, dat je haar niet teleurstelt, maar dat zal, denk ik, wel niet". Ik begreep bijna niets van wat ze zei had ik het wél begrepen, dan zou ik haar zeker heel wat minder vlug achterna ge- loopen zijn. Mona Louise bracht mij naar de bi bliotheek, waar haar zuster reeds op mij wachtte. (Wordt vervolgd.) J

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1917 | | pagina 1