file Smederij, iaren Weifmii, Job op paard,, dster Uit d@ Pers. De Groote Oorlog. TE KOOP >9 te koop schrijving |op IP aars, m Kob, ws, jpplanten, e, een pas- sn Kalfvaars, nstbode. Zeeuwsche Stemmen. FEUILLETON. AJill REGT, Baarland. ■gereedschappen Jiitbreiding vatbaar. |>n eigenaar A. M. ynkeistraat, VIis- rmeente Driewegen. I Ivorden ingewacht t 's avonds 6 uur. I i bekomen bij den ER, Driewegen. 11 jbinge. jij ving worden in- 11017, bij L. VAL- lie desgewenscht jkkar, lOostkapelie. CR, Kleverskerke. I rekening 1 en 5 15e kalf, en een |in", Oostkapelle. ABKAHAMSE, een pas gekalfd Jof hengstveulen, iPrelaat", West- (■minkelstraat 15. Klepper, ruin, lor trek en loop, Ws. S. KODDE, ■SE, Cevaalsweg, 3UIJSMAN, rancier iburg of Vlissin- Ritthemsche ïburg. ïstus a.s. iode, Volphaartsdijk. lagd St, Janstraat rcstbods DEN BOUDT, oon zonder kin- Uitgave van M Naaml. Venn. LUCTgR ET EMBRGO, gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Gees 8ANGE VÖRSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg! SSRMA F. P- UHUIJ L. BURG Drukkers i «üBterbaaa Ee Cointre, Goes. Zij die zich met ingang van I Juli a.s op „De Zeeuw" abonneeren, ontvangen de tot dien datum verschijnende nummers kosteloos CXI. Het zou onheuscli zijn, indien ik niet mot een enkel woord terugkwam op het vriendelijke schrijven van den heer Ste- vense uit Dordrecht, naar aanleiding van mijn brieven over de kunst bij onzen, openbaren «eredienst. Zijn ingezonden wtas mij een hart onder den riem. Zeker, in de meeste gevallen kan ik 'mij troosten met de ge dachte: Wie zwijgt stemt toel Doch die troost is om de waarheid te zeggen, zeer schraal, sinds ik de ervaring heb opgedaan, dat het gros der Zeeuwen niet, gauw naar de pen grijpt. Er moet al iets heel bijzonders aan de hand zijhj wil de Zeeuw pen en inkt van 't kastje of den schoorsteenmantel langen", om aan zijn bezwaard gemoed uiting te gevep. Ondertusschen denkt hij er het zijine van, al blijkt dit niet uit brief of brief kaart. De Zeeuwen, ook zij, die men de „gewone inenschen" pleegt te nemen, zijn zeer belezen. Duodecim artium sunt; zij zjjn van alle marckten wedergekomen, d.w.z'. dat zij over alles kunnen mee praten, al zijn ze uiteraard 't best thuis op de markten te Goes en te Middel burg. Maar dan gaat 'took om de bo terham. Apropos. Ik had hel immers over de Dordtsche stem Welnu, ik dacht zoo: Als deze de ver tolking is van de meening van alle le zers, dan mag ik tevreden zijn, immers dan is de kans groot, dat we inzake ons kerkgezang op den goeden weg, ter vervolmaking, zijn. Nu ik het toch over 'sheeren Steven- se's artikel heb, stel ik er prijs op te mogen verklaren, dat ik het diep betreu ren zou, indien wij het koralistisch ka rakter van onze psalmen en gezangen zouden moeten prijs geven. Inderdaad; het „verheven-gedragene", het „wijd-uitn slepende" van het koraal oefent een mach tige bekoring op ons uit, het grijpt ons aan, meer dan het meest hartstochtelijke muziekstuk. i Ik denk aan het welbestede leven van Johann Sebastiaan Bach, den ouden Se- bastiaan, wiens grootste eere het is ge weest gepredikt te hebben door zijn ko- ralistische kunst. Denkt aan het tooneel te Dresden, t Was omstreeks 1732, toen de oude Bach, de roem van .Leipzig, in de schoone ca- thedraal van Dresden voor Koning August en zijn familie en hovelingen, van zijn talenten zou doen blijken. Welk een ont zaglijken indruk, welk een innige out-: roering wist Bach toen niet te wekken met f Een vaste Burg is onze God! Met deze eenvoudige mplodie als the ma wist Bach zelfs voor dit ijdele audi torium een wereld te openen, als Eet nimmer gekend had. Wij stellen hoogen prijs op ons koralis- ti&'ch gezang. Wij wenschen het te be- Waren als een kostbaar kleinood, als de schoonste en verhevenste wijze, om be de en lied tot God omhoog te doen rijizen. Op dit punt zijn wjj dus eensgezind. Op een ander punt moet ik helaas een enkele bedenking opperen. De heer Ste vens® toch laat. zich m.i. bij zijn warm pleidooi voor het artistieke element in Bewerkt naar het Engelsch van EMMA JANE WORBOISE. it den bóeren- Brieven onder lad te Goes. 10) „Dit huis", zoo ging hij voort, na weel een poosje gezwegen te hebben, „dit huis behoort nu aan een ander. Jaren geleden heeft iemand aan je vader geld geleend op dit "huis en nu dat geld hem niet 'kan worden terugbetaald, omdat het er niet pfs, mag hg" het verkoopen met hl wat er in is, de boeken, de zeldzame geologische verzameling, alles Mjaar", zoo voegde mijnheer Crabb er aan toe, alsof hij mij een genoegen wil de doen, .„je zult wel een kleinigheid mogen behouden als aandenken, ver wacht ik", Ik zed schuchter, dat ik dan graag een zekeren schedel bad, ik had dien altijd mogen afstoffen en het scheen, dat deze wensch den advocaat buitengemeen vermaakte, Want hg lachte er hartelijk onzen eeredienst, verleiden er al te veel Waarde aan toe te kennen. Hij erkent natuurlijk, dat onze kerk gang niet uitsluitend „behoeft" to be staan in het bevrediging zoeken in het artistieke element, doch hij meent, al thans hij schrijft, dat, wanneer deze re ligiositeit bj] sommigen overheerscht, dit niet absoluut dient veroordeeld te worden. Hier bevindt hij zich op gevaarlijk ter rein, waarop het zaak is het onder scheid tusschen hoofd- en bijzaak niet uit het oog te verliezen. De religie is en blijft de hoofdzaak. t De kunst is en blijft ornament. Zeker, Godsdienst en kunst zijn elkan der na verwant, zoo na verwant, dat de kunst thans nog dankbaar erkent, hoe ze haar oorsprong dankt aan den open baren eeredienst. Wie derhalve bevrediging zoekt in het kunst-element, is tevreden met de ibij1- 'zaak, m het kan niet anders, of de hoofdzaak komt dan in 't gedrang. Dan treedt de kunst tusschen God en den inensch en mist deze de gemeen schap met God. .Dan verstaat «.hij piet de onopgesmukte, ernstige waarheid van Gods Woord. Von Hartmann heeft terecht opge merkt ,dat de religie, in haar hoogsten vorm, zich .van het kunstkleed ontdoet, en eindigt met een geheel zelfstandige! positie.tegenover de kunst in te nemen. Ten slotte verheft zich de aanbidding ip geest en in waarheid boven de productie der kunst. De religie, de uiting van het geeste lijk leven, staat bij den eeredienst. dus op.den voorgrond. De kunst wordt slechts als dienende te hulp geroepen. Van haar wordt niet Verwacht, dat zij het goddelijke open baren zal. Do geestelijke reactie tegen het gevaar der kunstaanbidding is één der motieven van de hervorming geweest. Laat ons nu zorgen, dat het heilige niet overladen wordt met wat het gees telijke op den achtergrond dringt, ter- wille van den bloei der Kunst. Het ware een slechte ruil. Ik weet wel, de heer S. is 't roerend met mij eens, doch de keuze zijner woor den ko>n den schijn wekken, alsof hoj te veel waarde aan de kunsthecht. T Hierin vond ik aanleiding nader op zijn schrijven in te gaan. KEES VAN DER MEER. De Provinciale Comité's: „De Standaard" driestart Naar uit de straks te publiceeren stuk ken Wijken zal, ontsluit zich waarschijn lijk voor de Provinciale Comité's een veel- beteekenende toekomst. Het land zal nu eenmaal in achttien kieskringen uiteen moeten vallen, en deze kieskringen zullen uiteraard een mode- ramen, een bestuur of hoe men het noe men wil, voor de leiding van de stembus- actie aan 't, hoofd moeten hebben. Dit deed van zelf de vraag rijzen, of men hiervoor* een nieuw bestuurslichaam scheppen zou, dan wel of het mogelijk zon zijn, de bestaande corporation hier voor dienst te laten doen. Voor zeiven van de achttien Kieskringen nu was men hiervoor aanstonds gereed. De indeeling in Kieskringen is toch op zulk een voet geregeld, dat op Noord- Brabant en Gelderland, Noord-Holland en om. Wat mij op 't malle idee bracht, om dien schedel te vragen, weet ik niet meer. Mijn andere wenschen kwamen hem ongetwijfeld kinderlijk voor en dat wa ren ze ook inderdaad, want ik vroeg, hem of ik mijn poppen en mij'n poes behouden mocht, net kleine poesje wil de ik wel afstaan, daar gaf ik, zeide ik hem, zooveel niet om. En in stilte overwoog ik, dat ik, zoo hij mij' de in williging van de-ze wenschen zou wei geren, zoowel de poppen als de poes stil zou meenemen. Maar ik kreeg daar geen stellig ant woord op, en mijn verzoek bracht hem op een ander onderwerp, zoodat er la ter niet meer over gesproken werd. '^a> kind", zei mjjnheer Crabb, „dat aurt ik je niet beloven, want dat zal misschien niet gemakkelijk gaan, ik zal je zeggen, waarom. Je begrijpt wel, dat ik je niet aan jezelf zal overlaten; kleine meisjes kunnen nu eenmaal niet voor zichzelf zorgen, er moet dus iemand zijn, die voor je zorgen wil en kan, "dat wil zeggen, iemand, die je bij zich wil ne men. Je naar een weeshuis sturen, zou wiel gaan, maar dat duurt te lang, eer je daarin opgenomen bent, daar komt heel wat aan te pas, eer Ze je daarin Zuid-Holland na, de Kieskringen elk een geheele provincie bevatten. Wat lag dan meer voor de hand, en wat wasi dan meer als vanzelf aangewezen, dan aan onze Provinciale Comité's! een soliede samenstelling te geven, en aan deze Comité's op te dragen wat het werk der Kieskringbesturen zal 'zijn. Door dezen eenvoudigen maatregel £ou men voor zeven van de elf provincies, en alzoo voor zeven van de achttien Kieskringen gereed zijn. Zoo bleef dan als eenige vraag nog de kwestie open, hoe te handelen in de vier overjge Provincies, waarin meer dan één Kieskring zou geformeerd worden. T.w. in Gelderland en in Noord-Brabant elk twee, in Noord-Holland .drie, en in Zuid-Holland vier. Doch ook hier bood het gereede antwoord zich venzelf aan. Vormen de twee Kieskringen 's Her togenbosch en Tilburg samen de geheele provincie Noord-Brabant, wat was (Jan eenvoudiger dan om in deze provincie het Provinciaal Comité twee secties te geven? Evenzoo kon men piet Gelderland doen. Gelderland kreeg dan twee secties in het Provinciaal Comité, Arnhem de eene en Nijmegen da tweede sectie. Geheel ditzelfde sectie-systeem laat jaich nu evenzoo op Noord-Holland toepassen. Eerste sectie van hot Provinciaal Comi té werd hier dan Amsterdam, de tweede sectie Haarlem, eu de derde sectie Hen Helder. Een stelsel, dat tenslotte evenzoo ook op Zuid-Holland kan worden toege past. De Kieskring van Rotterdam werd dan de eerste sectie in hieit Provinciaal Co mité, Den Haag de tweede sectie, en daarbij kwam dan als dende en vierde sectie Dordrecht en Leiden. Zoo zou de nieuwe regeling recht streeks aansluiten aan de bestaande. Mem zou niet geheel onze electorale landorgani- satie overhoop halen, om het te over spannen met een naar Liberale gedachte geweven net. Wenl dan allicht straks de regeling die nu in de additioneele artikelen rast vervangen door een andere jndeeling, zoo kon al wat kwam, zich vanzelf aan onze organisatie aansluiten. We bleven ons! zelf. Alleen maar, de Provinciale Comité's1 zouden tot veel hooger positie en veel meer omvattende taak geroepen worden. Aan wat 'te komen staat sloot men zich dan aan, en bleef toch zich zelf. Beknopt overzicht van den toestand. 't Isi weer het oude Hedje. Geen nieuws van belang;. Op geen enkele der oorlogsterreinen heeft een verandering van ingrijpende waarde plaats gehad. In saaie eentonigheid gaat de tijd voorhij. De oorlogsweken gaan voorbij zon der de minste spannende sensatie. Toch kan die rust groote beteekenis hebben. In vele kringen heeft men de hoop op een militaire beslissing nog niet op gegeven. De Entente begrgpt, dat zij Duitschiand niet kan uithongeren. Het vertrouwt nu, dat. het eerlang door de actie op het slagveld tot vrede gedwongen zal kunnen worden. Daarom is die merkwaardige „rust" slechts betrekkelijke rast. De toebereidselen voor een volgenden slag zijn natuurlijk weer aan den gang. Zou men op Amerika wachten? opnemen, Mantie kan je niet mee nemen, die heeft genoeg aan zichzelf en is al blij!, dat ze op haar ouden dag nog een geschikte betrekking ge vonden heeft. En ik kan je ook niet bij me nemen, .want ik woon op kamer en ik zou ruzie met mijn huisjuffrouw krij gen bovendien, want die houdt niet van kinderen. En de dokter, de eenige man, die je kent buiten mij, heeft zelf een groot gezin en is bovendien niet rijk". Dat was wel een zeer onaangename mededeeling voor mijik moest toch èrgens heen. En vooral was zij onaan genaam, omdat ik mij in mijn hart al zoo vaak verzet had tegen de gedachte hg' vreemde menschen in huis te moe ten komen, het ging er nu al aardig op lijken, dat niemand mij hebben wil de. 'Maar wat dan? „Maar ik heb toch nog teen uitweg gevonden", zei mynheer Crabb, na even gezwegen te bobben, „want ik weet iemand, die 'je als kind aannemen wil. Zeg mij eens, beste meid, ben je nu niet blij?" 'tWas mij onmogelijk, blijdschap te too- nen, doch ik moest erkennen want zoo klein als ik was, begreep ik, dat er niets anders voor mij opzitten zou, Maar Amerika veTkeert nog in een te vroeg stadium van zijn militairistischert groei om spoedig al zulk een invloed op de gebeurtenissen te hebben ,dat daardoor een verandering te wachten zijn zou. Hoe goed broeder Jonathan zich ook aan de groote oorlogs-lessen zou mogen spiege len, het is niet te denken, dat hiji in de eerstvolgende maanden reeds zoo krachtig zou kunnen ingrijpen. Zoo is dus, wanneer men op1 de ver schillende aanwijzingen afgaat, een ver der voortduren van den heerschenden toe stand van rast en onveranderlijkheid te verwachten. Mocht intusschan de vredesstemming zóó toenemen,, dat de rustphase met de onderteekenhig der vredesverdragen ein digde. Laat ons enkele vredesstemmen opvan gen. Da Vos's. Zeitung verneemt uit Stock holm, dat „Sozial Democraten", het or gaan van Branting, den tekst publiceert van een interview met een Engetecheiï partijgenoot, waarvan enkele punten de moeite waard 'zijn. De Russische revolutie, beweerde de zegsman van Branting, heeft een kolossa len indruk gemaakt op de Engelsche ar- beidersklassè, zelfs ook in vredeskwes- ties. Een jaar geleden zou de vijandelijkheid tegen den oorlog in den boezem van, dien Engelsehen arbeidersstand nauwelijks grooten invloed hebben uitgeoefend. Thans is het echter niet moer zoo gesteld. Vroe ger behoorde het uiteenjagen van vergade ringen voor den vrede tot- de orde van dan dag, thans1 trekken dergelijke verga deringen een groot getal toehoorders1. De oorlogsopruiers beschouwen het thans het verstandigste om zich stil te houden. Deze geweldige ommekeer isl on getwijfeld het gevolg van de Russische revolutie. De duidelijkheid, waarmede de Rusi- sen hun vredesprogrammia hebben op gesteld, laat niets te wenschen over. Geen veroveringen zeggen zij. En de Italiaan- sche regeering antwoordt daarop, dat zjj het met dit program volkomen eens' is. Zou dat zoo eerlijk gemeend zijn, die Italiaansche verklaring Zouden zjj werke lijk Triest en Trentino hebben opgegeven als oorlogsdoel? En Albanië, dat zij' on afhankelijk verklaard hebben, onder Ila- liaansch protectoraat? Is dat geen ver overing? In ieder geval is het goed, dat Italië zich nu ook uitgesproken heeft. Daaruit blijkt dan, dat eigenlijk alle oorlogvoerende partijen het roerend eenS zijnGeen annexatie. Het is de vraag maar, wat men onder het begrip annexatie verstaat. Aan de groene tafel waar de vre desonderhandelingen gevoerd worden, zal het wel een Babylonische spraakverwar ring worden I Haat tegen da Duitechers. De „Sheffield Daily Telegraph" jiovat de volgende eedsformule, die, naar het blad hoopt, door de Kamers van Koophan del en dergelijke lichamen, alsook door particulieren zal worden verbreid: „Om onzen afschuw en verontwaardiging pver de Duitsche oorlogsmethoden sinds Juli 1914 uit te drukken, zweren wij, dat wij niets 'zullen koopen, wat in Duitschiand is gemaakt en geen zaken met of door een Duitscher zullen doen, gedurende lQ jaren na het 'sluiten van den vrede. Zoo waarachtig halpe ons God almachtig I" De haat heeft een diepe klove geslagen tusschen de volken of zekere groepen van dat ik volstrekt niet te kiezen had en eenvoudig had te doen, wat hij het bes te voor mij achtte. „Juist", zeide mijnheer Crabb, „dat is nu eens verstandig geredeneerd, luister nu verder". „In Northborough wonen vrienden van mij, die van plan zijn, een meisje dat geen ouders meer heeft, bij zich in huis 5Je nemen en het als hun eigen kind op te voeden. De naam van die menschen is Herren „Hebhen mijnheer en mevrouw Per- ren dan zelf geen kinderen?" vroeg ik. I „Er is geen mevrouw Perren", ant woordde de advocaat, „mijnheer Perren, die dan mijn vriend is, is vroeger ad vocaat geweest, maar heeft al eenige ja ren geleden zijn zaken aan kant gedaan. Hij leeft au stil met zijn zusterk en ik geloof, dat ze heel rijk zgn. Geen van hen is getrouwd, en daarom kan ik me niet begrijpen, hoe ze er toe komen een kind in huis te willen hebben. Mjaar dat zijn dingen, die ze zelf moeten we ten, voor jou is het in elk geval ge lukkig, dat ze er zoo over denken. En dus, zet nu maar vlug je hoedje op en ga dan met mij mee". „Maar moet ik dan dódelijk paar die VERSCHIJNT EUKEfi S2EKJCQA& Abort n*Tnonisgrg«i Per 3 maanden fr. p. post f 1.6Q Losse nummers -0.06 Prijs der Advertenlil*. 14 regels 10.60, iedere regel meer 15 at 3-maal wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaard» Bewijsnummers cent. volken. Maar dat men bij zulk een harts tochtelijke haatsuiting den naam van God aanroept, teekent de geestesverwoesting. Want wat gemeenschap is er tusschen de Hoogste Liefde en dezen haat. De Joden In Palestina. Reuter seint uit Londen: Het Reuterbureau verneemt, dat berich ten zijn ontvangen, aan wier juistheid niet kan getwijfeld worden, volgens welke de slechte behandeling der Joden in Pa lestina door de Turken haar culminatie punt heeft gevonden in een deportatie op groote schaal van de Joodsche bevolking van Jaffa. De Engelsche, Fransche, Russische en Italiaansche gezanten te 's Gravenhag© hebben een gezaxnenlijken stap gedaan bij den Nederlandschen minister van bui- tenlandsche zaken, ten einde dezen te verzoeken den Nederlandschen gezant te Konstantinopel instructies te geven om zich met het Turksche gouvernement te verstaan en het te verzoeken, dat in naam der menschelijkheid een einde moge ge- steld worden aan deze vei-volgingen. Korte oorlogsberichten. President Wilson is benoemd tot doctor honoris causa in de rechten van de 'universiteit te Bologna. Volgens een telegram uit Havana is het tmunitiemagazijn van het fort Cubana ontploft; in de geheele stad voelde men' de 'schok. Een persoon is gedood, ve len werden gewond. Men gelooft dat een bom, geplaatst, dicht bij liet magazijn, de oorzaak van de ontploffing is1. Servië heeft een nieuw kabinet. Pasjits is aer3te minister. De Deensche minister yan buiten- landsche 'zaken maakt bekend, dat d'e stoomschepen Svend, Eli en Inge alsmede de harken Louise en Ivigkit in den grondl zijn 'geboord. De Corriere della Sera bericht, dat de bemanningen der twee in de Middel- landsche Zee tot zinken gebrachte Ja- pansche stoomschepen Europa Maroe en Baudai Maroe in Napels zijn aangekomen. Het Noorsche telegraafbureau meldt, dat Üe politie ite Kristiania drie buiten landers In hechtenis heeft genomen eni tegelijk- in een particulier huisi op een niet onaanzienlijke Voorraad bommen en ontplofbare stoffen de hand gelegd. Venter nam de politie een aantal koffers! aan het station in beslag, die uit den vreem de afkomstig waren en eveneens ont plofbare stoffen blijken te bevatten. Te St. Petersburg is de staat van be leg 'afgekondigd. Een financieel orgaan meldt dat op de tweede jaarbeurs' te Lyon Amerikaan se!) o buizen voor 42 miilioen dollar or ders hebben gekregen. Koopers waren: Franschen, Zwitsers, Spanjaarden, Neder landers, Portugeezen en Scandinavïërs. De bestellingen betroffen voornamelijk machi nes'. Uit Kopenhagen wordt aan de „Koln. Zeit." gemeld, dat volgens een telegram uit Helsingfors het Congres der Finsche sociaal-democratie een resolutie aannam, waarin 'de afscheiding van Finland van Rusland alsmede de vorming van een zelf standige Finsche Republiek geëischt wordt. Den hoogsten leeftijd bereikten tot dusverre een Schotscho vrouw, Maud Cor- nemey, Öie 163 jaar en de Hongaarsche boer Peter Zortay, die 183 jaar wex-d. 'Een soldaat, die beide oogen op het Slagveld verliest, krijgt in Engeland menschen", riep ik uit, „maar dat wit ik niet". - j I „Sst! Kleine meisjes hebben geen wil letje, ze mogen het tenminste niet toonen en ze mogen heelemaal niet met de voet jes 'Stampen. Maak je echter maar niet ongerust, want ijk wilde je even aaq hen laten zien, want ze zijn vandaag in de stad en hebben mij gevraagd je ©vfen bij hen te brengen, 't Kan natuur lijk ook wel, dat z!o je niét hebben wil- i len en dat zou mij spijten voor je, want 't zijn heel lieve menschen en je mag blij zijn, als je in hun huis opgenomen wordt. Wees dus maar heel vriendelijk en denk ga- vooral aan, dat je niet eigenzinnig moogt zijn". Ik was nóg niet geheel gerustgesteld en dus vroeg ik: „Maar brengt u ma dan vast weer terug". „Zeker kind, maak je daar maar niet bezorgd over. Ik beloof het je, dat ik ja zelf weer naar Mantie breng. Maar |ga je nu gauw aankleeden, want ze| wachten op ons". Het scheen wel, alsof Mantie iets wist van het voorgenomen bezoek, want zij stond reeds njel mijn hoed en mantel gereed, toen ik bij haar kwam. I f j {Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1917 | | pagina 1